Seminarie Duurzame Gebouwen Bouwen en biodiversiteit 05 oktober 2018 Ontwikkeling en aanpassing van de biotoop-oppervlaktefactor (BAF) voor toepassing in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Voorstelling van de nieuwe tool voor de beoordeling van het potentieel van een site voor de ontwikkeling van de biodiversiteit Fabien GENART Bruxelles Environnement Stéphan TRUONG écorce sa
DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE U een tool voorstellen voor de beoordeling van het potentieel van een site voor de ontwikkeling van de biodiversiteit tool die u zal helpen inrichtingen die de biodiversiteit bevorderen in uw projecten te integreren. 2
PLAN VAN DE PRESENTATIE I. BAF? II. De opdracht III. De BAF+ IV. Ecopotentieel V. Gevalstudies 3
I. BAF? Biotoop-oppervlaktefactor σ Oppervlaktetype wegingsfactor Totale oppervlakte van het perceel 4
I. BAF? De natuur terug in de stad brengen Bron: WallFIZZ Ville dense Gratte-ciel Bron: Silex-id La ville verte : we love green 5
II. DE OPDRACHT De huidige BAF hangt niet samen met ecologische concepten Momenteel in de Gids Duurzame Gebouwen vermelde wegingsfactoren: Ondoorlatende oppervlakte 0 Gedeeltelijk ondoorlatende oppervlakte 0,3 Halfopen oppervlakte 0,5 Oppervlakte met vegetatie op dunne substraatlaag 0,5 Oppervlakte met vegetatie op dikke substraatlaag 0,7 Oppervlakte met vegetatie op volle grond 0,8 Oppervlakte met gevarieerde vegetatie op volle grond 1 6
II. DE OPDRACHT Herziening van de BAF Opdracht gelanceerd einde 2017, uitgevoerd door in overleg met 7
II. DE OPDRACHT Doelstellingen - Uitwerken van factoren die toepasbaar zijn op het hele Gewest - Stadsecologieconcepten - Potentieel en niet de werkelijke ecologische waarde van de site - Aangepast aan de stedelijke omgeving - Voor alle stadsontwikkelingsprojecten - Adviestool en beslissingshulp 8
II. DE OPDRACHT Resultaten Twee versies van de tool - Tool om de bestaande tool te actualiseren / stedenbouwkundig gebruik ruime categorieën / weinig specifiek m.b.t. de biodiversiteit BAF BAF+ - Bewustmakings- en adviestool Gedetailleerde en specifieke categorieën In aanmerking nemen van de beheersaspecten (maaien, inheemse soorten, ) Plus gids van goede praktijken Ecopotentieel 9
III. BAF+ Habitats Oppervlaktetype Wegingsfactor Waterzones Kunstmatig aangelegd wateroppervlak 0,2 Natuurlijk wateroppervlak 0,8 Ondoorlaatbare verharde zones Verharde oppervlakten 0 (Half) doorlaatbare ruimten Bestrating/betegeling met open voegen/grind 0,1 Alveolaire grasstructuren 0,2 Vegetatie op tegel (dikte substraat 5-10 cm) 0,3 Vergroende gebouwen Vegetatie op tegel (dikte substraat 10-20 cm) 0,4 Vegetatie op tegel (dikte substraat > 20 cm) 0,5 Grasveld 0,6 Groene ruimten in volle grond Bloemenmassief / Bloemenweide / Moestuin in volle grond 0,8 Struiken- en bomenzone / Lage 0,9 Tabel van de wegingsfactoren voor de berekening van de BAF+ (nieuwe methode) 10
III. BAF+ Herziene waarden Oude waarden Categorie Factor Categorie Factor Verharde oppervlakten 0 Ondoorlatende oppervlakte 0 Bestrating / Betegeling met open voegen / Grind 0,1 Gedeeltelijk ondoorlatende oppervlakte Alveolaire grasstructuren 0,2 Halfopen oppervlakte 0,5 Vegetatie op tegel (dikte substraat 5-10 cm) Vegetatie op tegel (dikte substraat 10-20 cm) Vegetatie op tegel (dikte substraat >20 cm) 0,3 Oppervlakte met vegetatie op dunne substraatlaag 0,4 0,5 Oppervlakte met vegetatie op dikke substraatlaag 0,3 0,5 0,7 Grasveld 0,6 Oppervlakte met vegetatie op volle grond Bloemenmassief / Bloemenweide / 0,8 Moestuin in volle grond Oppervlakte met gevarieerde Struiken- en bomenzone / Lage 0,9 vegetatie op volle grond 0,8 1 Kunstmatig aangelegd wateroppervlak 0,2 Natuurlijk wateroppervlak 0,8 Groene gevels 0,4 11
IV. ECOPOTENTIEEL Classificatie Classificatiemethode voor de oppervlaktetypes in drie trappen 15
IV. ECOPOTENTIEEL Definitie van de habitats Beslissingsboom habitats 16
IV. ECOPOTENTIEEL Definitie van de habitats Habitats Subcategorie Oppervlaktetype Wegingsfactor Vochtige habitats Aangelegde habitats met beplanting Aangelegde habitats met weinig beplanting Aangelegde habitats zonder beplanting Wateroppervlak Waterloop Drasland of greppel Kunstmatig aangelegd wateroppervlak 0,2 Poel of kunstmatig bekken met planten 0,5 Natuurlijk(e), semi-natuurlijk(e), meer, vijver of poel 0,8 Kunstmatig aangelegde waterloop 0,2 Natuurlijke of semi-natuurlijke waterloop 0,8 Drasland of greppel begroeid met gras 0,6 Beplant(e) drasland of greppel 0,8 Vochtige zone Vochtige zone 0,8 Verticale vegetatie Vegetatie op tegel Doorlaatbare minerale ruimten Plantenmuur 0,2 Groene gevel 0,5 Vegetatie op tegel (dikte substraat 5 10 cm) 0,3 Vegetatie op tegel (dikte substraat 10 20 cm) 0,4 Vegetatie op tegel (dikte substraat > 20 cm) met grassen 0,5 Vegetatie op tegel (dikte substraat > 20 cm) met grassen en struiken/bomen Bestrating/betegeling met open voegen/grind 0,1 Alveolaire grasstructuren 0,2 Verharde oppervlakten Verharde oppervlakten 0 0,7 17
IV. ECOPOTENTIEEL Definitie van de habitats Habitats Subcategorie Oppervlaktetype Wegingsfactor Bewerkte habitats Grasvelden en weiden Monocultuur 0,2 Een landbouwveld Braakliggend landbouwterrein 0,5 Permacultuur 0,8 Moestuin Landbouwplantage Moestuin op tegel Struikenplantage 0,4 0,5 Moestuin volle grond Boomgaard 0,6 0,7 Grasveld Grasveld 0,5 Bloemenmassief Bloemenmassief (tuinbouwsoorten) 0,6 Bloemenmassief (inheemse soorten) 0,7 Begraasde weide 0,5 Weide Bloemenweide (tuinbouwsoorten) 0,6 Bloemenweide (inheemse soorten) 0,8 Maaiweide 0,9 18
IV. ECOPOTENTIEEL Definitie van de habitats Habitats Subcategorie Oppervlaktetype Wegingsfactor Habitat met struiken Habitats met bomen Braakliggend terrein in de stad Lage haag Struikenmassief Bomenzone Hoge haag Braakliggend terrein met struiken in de stad begroeid met invasieve soorten Braakliggend terrein met struiken in de stad 0,7 Monospecifieke lage haag (tuinbouwsoorten) 0,5 Lage gemengde haag (tuinbouwsoorten) 0,6 Monospecifieke lage haag (inheemse soorten) 0,7 Lage gemengde haag (inheemse soorten) 0,8 Struikenmassief op verharde bodem 0,6 Struikenmassief op grasland 0,8 Struikenmassief op hoge grasachtigen 0,9 Bomenzone op verharde bodem 0,6 Bomenzone op grasland 0,8 Bomenzone op hoge grasachtigen 0,9 Monospecifieke hoge haag (tuinbouwsoorten) 0,6 Gemengde hoge haag (tuinbouwsoorten) 0,7 Monospecifieke hoge haag (inheemse soorten) 0,8 Gemengde hoge haag (inheemse soorten) 0,9 Hout Bos en woud 0,9 0,1 19
IV. GEVALSTUDIES 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 20
IV. GEVALSTUDIES Project LOOSSENS BH: Jetse Haard AR: A2M 21
IV. GEVALSTUDIES Project LOOSSENS BAF 0,13 0 0,5 0 22
IV. GEVALSTUDIES Project LOOSSENS BAF 0,33 0,3 0,2 23
IV. GEVALSTUDIES Project LOOSSENS BAF 0,35 0,8 24
IV. GEVALSTUDIES Project HOPPA BH: H.O.P.P.A asbl AR: Atelier d Architecture ADV 25
IV. GEVALSTUDIES Project HOPPA BAF 0,33 Type de surfaces (catégories spécifiques) Facteurs de pondération Surfaces artificielles 0 Systèmes alvéolaires engazonnés 0.2 Pavages/Dallages à joints ouverts/graviers 0.1 Végétation sur dalle (ép. substrat 5-10 cm) 0.3 Pelouse 0.5 Noue ou fossé engazonné(e) 0.6 Haie basse monospécifique (espèces horticoles) 0.5 Massif arbustif sur gazon 0.8 Zone arborée sur gazon 0.8 26
IV. GEVALSTUDIES Project HOPPA BAF 0,38 Type de surfaces (catégories spécifiques) Facteurs de pondération Pelouse 0.5 Prairie fleurie (espèces indigènes) 0.8 Noue ou fossé planté(e) 0.8 Haie basse mixte (espèces indigènes) 0.8 Massif arbustif sur herbacées hautes 0.9 Zone arborée sur herbacées hautes 0.9 27
IV. GEVALSTUDIES Project HOPPA BAF 0,47 Type de surfaces (catégories spécifiques) Facteurs de pondération Végétation sur dalle (ép. substrat > 20 cm) avec herbacées 0.5 28
TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE Een project waarin plantengroei een plaats krijgt, is niet noodzakelijk een project met een grote biodiversiteit. Om in een project een goed potentieel voor de ontwikkeling van de biodiversiteit te voorzien, moeten alle oppervlakken in aanmerking worden genomen. Het beheer van de ruimten is van cruciaal belang voor de duurzaamheid van de inrichtingen. Biodiversiteit maakt deel uit van een levende omgeving. Voor een goed begrip hiervan is dus een analyse ter plaatse vereist. 29
ZORG EERST VOOR DOORLATENDHEID EN DAARNA VOOR BIODIVERSITEIT! De twee indicatoren moeten worden getest Voor de projecten die samenhangen met het gebouw, op schaal van het perceel BAF+ Om ambitieuze projecten uit te werken op het vlak van de ontwikkeling van de biodiversiteit Ecopotentieel Voorstellen zijn altijd welkom! 30
TOOLS, WEBSITES, BRONNEN Gids Duurzame Gebouwen www.gidsduurzamegebouwen.brussels > 9 thema s > Natuurontwikkeling: Dossier Biodiversiteit in de stad maximaliseren Evaluatie van het project via BAF Dossier Habitat bieden aan fauna Dossier Een groendak realiseren Dossier Een groene gevel realiseren 31
CONTACT Stéphan Truong Projectingenieur verantwoordelijke van de pool Ecologie Contactgegevens : 04 / 226 91 60 E-mail: info@ecorce.be Fabien GENART Dienst Natuurplan Contactgegevens : 02 / 563 42 27 E-mail : fgenart@leefmilieu.brussels