Mosselkweek & Natuur KOMPRO Henrice Jansen, 27 Januari, schelpdierconferentie Aad Smaal, Pauline Kamermans, Karin Troost, Margriet v Asch, Marnix v Stralen, Jacob Capelle, Sander Glorius,..,..
Overzicht KOMPRO-III: Kweek & Natuur Natuurwaarden: Draagkracht Biodiversiteit Sedimentdynamiek Creëren maatschappelijk draagvlak
Draagkracht Wat is draagkracht Productie Primaire productie (groei) Fytoplankton (bestand) Aanvoer Wateruitwisseling Verblijftijden Voedsel Productie draagkracht Ecologische draagkracht Mosselbestand (hoeveel, waar) Visgewichten Kweek Mosselen Overige Schelpdieren Oesters, Ensis, kokkels etc Hardsubstraat Zoöplankton Predatie Natuurlijke sterfte, zaadval
Draagkracht - Waarom Analyse enkele jaren geleden (data tot 2009): Draagkracht in OS bereikt Afname PP> Toename oesters > Toename filtratiedruk Hoe hebben veranderingen de afgelopen jaren de draagkracht beïnvloed? Waddenzee + Oosterschelde
Draagkracht Voedsel Primaire productie Datareeksen niet compleet OS: Afname PP 1995-2010, daarna geen info meer Nutriënten niet limiterend WZ: geen pp gemeten Smaal et al 2013?
Draagkracht Voedsel Concentraties chlorofyll a : resultante van productie & consumptie Veranderingen kunnen indicatie geven (proxy)
Draagkracht Mosselvleesgewichten Aanwijzing voedselbeschikbaarheid, maar kweekpraktijk speelt rol OS lager dan WZ, verschil wordt kleiner OS: na 2008 hoger %vlees 7
Draagkracht Schelpdierbestanden Trend OS: afname kokkel (& oester)bestand Trend WZ: toename totale bestand (oa kokkels)
Draagkracht Schelpdierbestanden Geen correlatie Bestanden met Vleesgewichten Geen correlatie Voedsel concentraties met Vleesgewichten Bestand
Draagkracht Conclusies Draagkracht is afhankelijk van voedsel (primaire productie) Geen recente Primaire Productie data in WZ en OS Waddenzee: Toename totale bestanden Geen effect Bestanden op %vlees en voedselconcentratie Geen indicatie voor overbegrazing Oosterschelde: 1995-2009: afname PP Toename oesters 2010 nu: geen PP data Afname kokkels, oesters? Minder kans op overbegrazing, goede vleesgehaltes
Biodiversiteit Achtergrond: Rijke Waddenzee, Voedsel voor vogels Wat zijn de effecten van mosselkweek op biodiversiteit van de Waddenzee?
Oeseters Biodiversiteit Alle stations Mosselbanken hotspots voor biodiversiteit Zonder mosselen & oesters Visserij op (in)stabiele banken, MZI Biomassa mossel neemt toe (VKA model, 27%) Afname biodiversiteit door visserij, Korte duur (1-1.5 jaar) Biodiversiteit percelen is hoog Zoute gebieden 84 soorten wilde banken 102 soorten op kweekpercelen
Biodiversiteit Acties KOMPRO: Nieuwe percelen Identificeren kennis leemtes Interactie / afstemming Natuurbeschermingsorganisaties Vervolg richtingen (ovv begeleidingscommissie & stakeholders): Bepalen biodiversiteit op percelen (specifieke soorten) Leidt productie-efficientie (KOMPRO-II) tot verhoogde biodiversiteit (Nieuwe percelen)
Sedimentdynamiek Bijdrage antropogene activiteiten op slibbalans in de Waddenzee Foto: HZ
Sedimentdynamiek overall impact Doel: Effecten van menselijk handelen irt slibhuishouding van de Waddenzee Resultaten Mosselvisserij & -kweek: Geen significant effect op slibbalans gehele Waddenzee Mogelijk wel lokale effecten op troebelheid Van Duren et al 2015
Sedimentdynamiek mate van verstoring Hoeveel: Concentratie in water kolom / sediment Hoelang: blijft pluim waarneembaar? (stroming) Hoe groot: areaal pluim
Sedimentdynamiek case studie (OS) Oosterschelde Situatie maximale verstoring
Sedimentdynamiek case studie (WZ) Maximale verstoring Verdunning (tijd) Diepte 60.0 50.0 40.0 Ref Max 30.0 20.0 10.0 0.0 bodem midden oppervlakte 80 60 Verdunning 40 20 0 0 5 10 15 20 Time (min)
Sedimentdynamiek natuurlijke variatie Slib hoort bij de Waddenzee Hoe relateert intensiteit (schoon)vissen aan natuurlijke uitbijters?
Sedimentdynamiek opschalen Koppeling aan kweekpraktijk (areaal, aantal malen bevissen etc)
Samenvattend Duurzaamheid staat centraal in KOMPRO: Economisch rendabel produceren Optimalisatie, Kweekrendement, Verantwoord omgaan met natuur Draagkracht, Biodiversiteit, Sediment Maatschappelijk geaccepteerd Combinatie bepaalt ruimte om te kunnen en mogen kweken
henrice.jansen@wur.nl