Cardiologie Dotterbehandeling (PCI) Binnenkort wordt u opgenomen voor een PCI-behandeling van de kransslagaders. PCI staat voor Percutane Coronaire Interventie, beter bekend als het plaatsen van een stent. In deze folder leest u informatie over de opname en richtlijnen voor thuis. Wij proberen om steeds de kwaliteit van de zorg en behandelingen te verbeteren. Daarom kan het zijn dat wij u in de loop van de behandeling vragen om mee te doen aan een van onze onderzoeksprojecten. U mag natuurlijk altijd zelf bepalen of u daaraan mee wilt werken. Uw beslissing heeft geen invloed op uw behandeling. Hoe bereidt u zich voor? Wat neemt u mee: Een nachthemd/pyjama. Uw toilettas. Een paar sokken die u tijdens de behandeling mag dragen. Uw medicijnen die u thuis gebruikt. Uw Actueel Medicatie Overzicht (AMO). Het is voor uw arts belangrijk te weten welke medicijnen u thuis gebruikt. Uw apotheek kan dit overzicht voor u uitprinten. Uw legitimatiebewijs (geldig paspoort, rijbewijs, identiteitskaart of vreemdelingenkaart). Uw patiëntenpas van het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Heeft u nog geen pas of kloppen de gegevens niet meer? Laat dan een (nieuwe) patiëntenpas maken voordat u naar uw afspraak gaat. Dit kan op alle locaties van het ziekenhuis. Bent u bekend bij de trombosedienst? Gebruikt u bloedverdunnende medicijnen via de trombosedienst? Dan staat in de brief die wij u hebben gestuurd, hoe verder te handelen. Staat hierover niets in de brief, neemt u dan contact op met het secretariaat Hartkatheterisatiekamer, telefoonnummer (073) 553 30 36. Deze informatie voor patienten is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011 www.jeroenboschziekenhuis.nl (CAR-125, uitgave december 2014)
Informatiefilm Over de PCI-behandeling is een informatiefilm, hierin ziet u wat er gebeurt bij de PCIbehandeling. U kunt deze bekijken via de website van het Jeroen Bosch Ziekenhuis, www.jbz.nl/cardiologie Resistente bacterie Als u een resistente bacterie (bijv. MRSA of ESBL) bij u draagt kan dit voor uzelf en voor medepatiënten een risico vormen bij het ondergaan van een medische behandeling. Het is daarom heel belangrijk dat u doorgeeft aan ons als u: in de afgelopen twee maanden opgeno men bent geweest in een buitenlandse zorginstelling; in de afgelopen twee maanden opge nomen bent geweest in een Nederlands ziekenhuis of verpleeghuis waar een resistente bacterie aanwezig was; beroepsmatig nauw in contact komt met levende varkens of vleeskalveren (bij voorbeeld: varkens- en kalverhouders, veeartsen, medewerkers slachthuis); op een bedrijf met varkens, kalveren of vleeskuikens woont; ooit besmet bent geweest met een resis tente bacterie of u in contact komt met iemand die drager is hiervan. U wordt dan eventueel onderzocht op de aanwezigheid van resistente bacteriën. Is er zo n bacterie aanwezig? Dan worden er in het ziekenhuis voorzorgsmaatrege len genomen om de verspreiding van de bacterie te voorkomen. Geldt een van bovenstaande punten voor u geef dit dan door aan het secretariaat van de Hartcatheterisatiekamer, telefoonnummer (073) 553 30 36. Wat gebeurt er op de dag van opname? U wordt opgenomen op de afdeling Cardiologie of Dagbehandeling. Op de afdeling Dagbehandeling zijn geen bezoekuren. Er mag wel één familielid of naaste aanwezig zijn deze dag. Op de afdeling heeft u een opnamegesprek met de verpleegkundige. De verpleegkundige bereidt u voor op de behandeling: zij meet uw bloeddruk en temperatuur; zij maakt een hartfilmpje (E.C.G.); u krijgt een infuusnaald in uw arm; heeft u overmatige beharing op uw polsen of in uw liezen, wilt u dat dan de dag van te voren weg scheren. De arts vertelt u of u via uw lies of pols wordt geholpen. Bloedverdunners U krijgt vier of acht tabletjes Plavix (Clopidogrel), als u dit medicijn nog niet gebruikt. Dit is een bloedverdunner die ervoor zorgt dat er geen bloedstolsels aan de stent vast gaan zitten. Er komt als het ware een beschermlaagje over de stent heen. Dit is nodig omdat de stent een lichaamsvreemd voorwerp is. Heeft u een stent gekregen? Dan moet u in principe na de behandeling iedere dag één tablet Plavix (clopidogrel) slikken. Wat is een dotterbehandeling (PCI) De PCI-behandeling lijkt veel op de hartkatheterisatie. Via de lies of de pols brengt de arts een ballonkatheter door uw slagader naar het hart, naar de vernauwing in de kransslagader. Dit gebeurt nadat er eerst een dun draadje voorbij de vernauwing is gebracht. Hier overheen wordt de ballonkatheter opgevoerd. Als de ballon op de plaats van de vernauwing is, dan blazen we deze een aantal seconden op. Door het Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 2 van 5
opblazen drukt de ballon de vernauwing weg. De kransslagader wordt op die plaats dus wijder gemaakt. Tijdens het opblazen van de ballon sluit deze de kransslagader natuurlijk even helemaal af. Hierdoor kunt u de typische beklemmende pijn (Angina Pectoris) voelen, dit hoort bij de ingreep. Zodra de ballon weer leeg is zullen de klachten afnemen. Soms gebruikt de arts in plaats van een ballon een andere techniek of een andere methode. Mocht dit bij u het geval zijn, dan vertellen wij u dat tijdens het opnamegesprek. In veel gevallen plaatst de arts een stent. De behandelduur is wisselend, maar u moet rekening houden met ongeveer een uur tot anderhalf uur. Ballondilletatie Hoe plaatst de arts een stent? De stent voor de kransslagader ziet eruit als een soort balpenveertje. Het is van metaal en dient ervoor om ter plaatse de vaatwand te verstevigen. Het plaatsen van een stent is eigenlijk een voortzetting van de dotterbehandeling. De arts drukt eerst via de katheter met een ballontje de vernauwing uit elkaar en plaatst daarna de stent. Hierdoor gaat de kransslagader wijder uiteenstaan en kan de vaatwand niet meer terug veren. Het gebruikte ballonnetje gaat weer met de katheter het lichaam uit. De stent blijft na het weghalen van de katheter zitten. De arts spuit hierna contrastvloeistof in. Aan de hand van röntgenopnames beoordeelt de arts het resultaat van de behandeling. Door de contrastvloeistof kunt u een warm gevoel krijgen. Wat gebeurt er na de behandeling? Na de behandeling gaat u terug naar de verpleegafdeling. Daar maakt de verpleegkundige bij u een hartfilmpje (E.C.G.). Ook bewaakt zij uw hartritme en controleert zij regelmatig uw bloeddruk. Als u na de behandeling weer pijnklachten krijgt of houdt, meldt dit dan bij de verpleegkundige. Er zijn drie mogelijkheden waarop de liesslagader gesloten of dichtgedrukt wordt. Dit hangt af van de dikte van uw bloed. In alle drie de gevallen moet u vier tot zes uur plat liggen. 1. De eerste mogelijkheid is dat de arts uw slagader op de hartkatheterisatiekamer sluit na verwijdering van de lieskatheter. Dit gebeurt inwendig met een eiwitplugje (angio seal). Tijdens de behandeling kijkt de arts of deze methode in uw geval kan worden gebruikt. Deze methode heeft als voordeel dat u snel weer uit bed kunt. Kan deze methode bij u niet gebruikt worden? Dan drukken we de liesslagader handmatig dicht. Daarna krijgt u een drukverband om de lies. Dit is ook zo als u via uw pols bent geholpen. Na een behandeling via de pols, wordt uw Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 3 van 5
pols afgedrukt met een plastic bandje waarin lucht zit. Volgens protocol verwijdert de verpleegkundige lucht uit het bandje. 2. De tweede mogelijkheid is dat u terugkomt op de afdeling met de lieskatheter nog in uw lies. Tijdens de behandeling is uw bloed verdund. Het bloed is nog te dun om de lieskatheter te verwijderen. Als het bloed dik genoeg is, verwijdert de arts de lieskatheter. Na verwijdering van de katheter wordt de lies enige tijd afgedrukt. Daarna krijgt u een drukverband om de lies. Ook is het mogelijk dat u wordt nabehandeld met medicijnen. Deze krijgt u via een infuus. De arts bepaalt of en hoe lang u deze medicijnen moet krijgen. Meestal is dit 12 of 24 uur. Is het toedienen van de medicijnen niet meer nodig en is uw bloed dik genoeg? Dan halen we de lieskatheter weg. Daarna is de behandeling volgens de stappen bij optie 1. 3. Tot slot is het mogelijk dat men de lieskatheter(sheath) op de hartkatheterisatiekamer verwijdert en dat uw lies wordt afgedrukt met een femostop. Dit is een afdruksysteem, dat ongeveer een half uur uw liesslagader dichtdrukt. Daarna verwijderen we dat. Hierna krijgt u een drukverband. Afhankelijk van de dikte van de lieskatheter (sheath), moet u dit drukverband vier tot acht uur dragen. In de loop van de dag haalt de verpleegkundige het drukverband eraf. Dit is afhankelijk van het tijdstip van verwijdering van de lieskatheter. Het is de bedoeling dat u nu een uur gaat bewegen. Enkele uren na de behandeling wordt nog een keer bloed geprikt. Hierna controleert de verpleegkundige het wondje in uw lies. Als de controles en bloeduitslagen goed zijn mag u weer naar huis. Bij een spoedbehandeling of behandeling na een hartinfarct gelden er andere regels voor het ontslag. Als dit voor u geldt, krijgt u dat van de verpleegkundige of de arts te horen. Wat zijn de risico s? Bij iedere behandeling loopt u een zeker risico, zo ook bij een dotterbehandeling. Het kan gebeuren dat u tijdens of net na de behandeling met spoed opnieuw moet worden gedotterd. Eventueel op een andere plaats in de kransslagader. Als een dotterbehandeling niet mogelijk is of niet de oplossing geeft, is meestal toch een operatie nodig. Een spoedoperatie is ook nodig als er ernstige acute complicaties optreden tijdens de behandeling. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als er een scheurtje in het bloedvat ontstaat. De kans dat in aansluiting op de dotterbehandeling een spoedoperatie moet gebeuren is overigens heel klein, dit is minder dan één procent. Het is belangrijk voor u om te weten dat u mogelijk voor een periode op een hartbewakingsafdeling of een Intensive Care komt te liggen. Er bestaat een zeer kleine kans dat u aan een dotterbehandeling overlijdt. De kans dat een stukje plaque tijdens de behandeling in de bloedbaan terechtkomt en een herseninfarct veroorzaakt is net zo minimaal. De kans op zulke ernstige gevolgen is erg klein, maar mag niet onvermeld blijven. U gaat met ontslag? Bij ontslag krijgt u de volgende papieren mee: Een afspraak bij de cardioloog van het Jeroen Bosch Ziekenhuis, als u hier patiënt bent. Bent u onder behandeling bij een cardioloog in een ander ziekenhuis? Dan moet u zelf een afspraak regelen voor over ongeveer vier tot zes weken. Uw cardioloog krijgt van ons een ontslagbrief en een medicijnoverzicht voor uzelf. Als er een stent geplaatst is moet u voor langer tijd twee soorten bloedverdunners slikken, acetosal en Plavix (clopidogrel) of ticagrelor (Brilique ). Hoe lang u die moet slikken is per patiënt anders. Zeker de eerste twee maanden mag u niet stoppen met het innemen van de bloedverdunners, ook niet tijdelijk. Dit kan voorkomen Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 4 van 5
als u verwacht of onverwacht een behandeling, onderzoek of operatie krijgt. Het is dan belangrijk dat de arts die dit bij u wil gaan uitvoeren met uw cardioloog overlegt over het gebruik van de bloedverdunners. Waar let u op als u weer thuis bent? U mag de eerste vijf dagen geen zware voorwerpen tillen, niet fietsen en niet sporten. Dit is om nabloedingen te voorkomen. U mag wel wandelen en rustig traplopen. Probeer dit laatste zo min mogelijk te doen. Twee dagen na de ingreep mag u weer douchen. U mag een week niet baden en zwemmen. U mag de eerste twee dagen geen autorijden. Na de eerste week mag u zich weer inspannen zoals u gewend bent. Zodra uw lies weer in orde is mag u weer aan het werk. Heeft u liesproblemen zoals pijn, een nabloeding of een zwelling? Meldt u zich dan bij uw huisarts. Die onderneemt verder actie als dat nodig is. Heeft u opnieuw klachten? Hoewel het resultaat na de dotter behandeling over het algemeen goed is, bestaat er een kans dat de vernauwing terugkomt. U merkt dit doordat de klachten die u vóór de dotterbehandeling had opnieuw optreden. Meestal merkt u deze klachten het eerst bij inspanning. De klachten komen bijna nooit terug als u in rust bent. Komen de klachten terug? Gebruik dan Isordil 5 mg of Nitrolingual spray onder uw tong. Ga hierbij altijd zitten of liggen. Door het gebruik van deze medicijnen kunt u duizelig worden. Verminderen de klachten na het innemen van de medicijnen snel? Neemt u dan de volgende ochtend contact op met uw huisarts. Als de klachten aanhouden, neem dan na tien minuten een tweede tablet of spray onder de tong. Gaat de pijn dan nog niet over, neem dan direct contact op met uw huisarts. Deze verwijst u meestal naar uw arts. De kans dat de klachten terugkomen, is de eerst zes maanden na de dotterbehandeling het grootst. Na deze periode is de kans zeer klein. Welke leefregels? Stoppen met roken, een gezonde voeding en voldoende lichaamsbeweging zijn de belangrijkste stappen die u kunt nemen. Hierdoor verkleint u de kans op het terugkeren van de klachten waarvoor u behandeld bent. Daarnaast is het belangrijk dat u uw medicijnen blijft innemen volgens voorschrift van de arts. De verpleegkundige neemt bij het ontslag uw medicijnlijst met u door. Heeft u nog vragen? Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen? Dan kunt u altijd contact opnemen met de afdeling Hartkatheterisatie, telefoonnummer (073) 553 30 36. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 5 van 5