CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2016 VAN DE GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING OMGEVINGSDIENST IJMOND

Vergelijkbare documenten
CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2016 VAN DE GEMEENTE TEN BOER.

Controleprotocol Werkorganisatie Duivenvoorde

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2004 VAN DE GEMEENTE SLIEDRECHT.

1.2 Wettelijk kader CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2017 VAN DE GEMEENTE KRIMPEN AAN DEN IJSSEL. 1.

Document:13IT Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening van het Waterschap Brabantse Delta

Controleprotocol Gemeente Loon op Zand

CONTROLEPROTOCOL JAARREKENING 2015 GEMEENTE WOENSDRECHT

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarstukken 2015 van de gemeente Purmerend

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarstukken 2015 van de gemeente Velsen

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2014 van de gemeente Bellingwedde

Object van controle is de jaarrekening Tevens geeft de accountant aan of het jaarverslag met de jaarrekening verenigbaar is.

Controleprotocol gemeente Coevorden

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2009 van Waterschap Rivierenland

: Controleprotocol voor de accountantscontrole inclusief normenkader

Controleprotocol Jaarrekening Gemeente De Bilt 2014

Controleprotocol accountantscontrole jaarrekening 2011 Waterschap Rivierenland

Controleprotocol. van de RUD Zuid-Limburg

Hellendoom. Aan de raad. III II III IIII IIII III III II (code voor postverwerking)

Controleprotocol voor de jaarrekening Getrouwheid en rechtmatigheid. Gemeente IJsselstein

Controleprotocol Het Waterschapshuis vanaf boekjaar 2013

Controleprotocol 2018 en 2019 voor de accountantscontrole op de jaarrekening van de gemeente Delfzijl

2 Algemene uitgangspunten voor de controle (getrouwheid én rechtmatigheid)

Controleprotocol voor de accountantscontrole Datum: 29 oktober pagina 1 van 9

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening van de gemeente Mill en Sint Hubert

CONTROLEPROTOCOL. voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2010 van de gemeente Leeuwarderadeel

Controleprotocol voor de jaarrekening Getrouwheid en rechtmatigheid

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OBJECT VAN CONTROLE: JAARREKENING 2014 EN 2015

1 Inleiding. 2 Doel protocol. 3 Rechtmatigheid

CONTROLEPROTOCOL. Voor de accountantscontrole op de jaarrekeningen

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING VAN DE GEMEENTE VENRAY 2010 EN VERDER

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening Versie: 2.0 Datum: 20 november pagina 1 van 8

Controleprotocol Het Gegevenshuis

Controleprotocol 2009 Waterschap Peel en Maasvallei

Reg.nr. CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAAR- REKENING 2013 VAN DE GEMEENTE DELFT.

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening gemeente Maasdriel

2 Algemene uitgangspunten voor de controle (getrouwheid én rechtmatigheid)

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening van de DCMR Milieudienst Rijnmond

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING VAN DE GE- MEENTE VENRAY

CONTROLEPROTOCOL 2015

Procedure Na afronding van de controle vindt er (afstemming-)overleg plaats tussen de accountant en de directeur van de RAD Hoeksche Waard.

Onderwerp: voorstel tot vaststelling van het Controleprotocol No en het normen- en toetsingskader 2018 Dos. 5/46 A

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2018 van het recreatieschap

CONTROLEPROTOCOL ACCOUNTANTSCONTROLE GBLT 2016

AGENDAPUNT voor burgemeester en wethouders

Protocol op de accountantscontrole BghU 2018

Controleprotocol 2014 t/m 2018 Regio Gooi en Vechtstreek

Controleprotocol DCMR Milieudienst Rijnmond 2014

PROGRAMMA VAN EISEN (CONTROLEPROTOCOL) VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE VAN DE JAARREKENING VAN DE OMGEVINGSDIENST GRONINGEN

Controleprotocol accountant ten behoeve van de jaarrekeningen

Controle verordening gemeente Opmeer, vastgesteld bij besluit van de raad van de gemeente Opmeer van 13 december 2018.

Aan de raad. Status: ter besluitvorming. Voorgesteld besluit Vaststellen van het Controleprotocol 2013 voor een periode van twee jaren.

Voorstel raad en raadsbesluit

Na afronding van de controle vindt er (afstemming-)overleg plaats tussen de accountant en de directeur van het SVHW.

VERGADERDATUM STUKDATUM AFDELING NAAM STELLER CONTROLEPROTOCOL ACCOUNTANTSCONTROLE GBLT 2014

1. Inleiding. 2 Algemene uitgangspunten voor de controle (getrouwheid én rechtmatigheid) 1.1 Doelstelling. 1.2 Wettelijk kader. Pagina 1 Bijlage 1

Recreatieschap Utrechtse Heuvelrug, Vallei- en Kromme Rijngebied

CONTROLEPROTOCOL. VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2018 e.v. VAN DE

CONTROLEPROTOCOL 2017 VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING VAN DE REGIONALE UITVOERINGSDIENST DRENTHE

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTS- CONTROLE OP DE JAARREKENING VAN DE GEMEENTE NIEUWKOOP

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2015 t/m 2017 van gemeenschappelijke regeling SED organisatie.

CONTROLEPROTOCOL voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2013 van de gemeente Hengelo

Van toepassing op accountantscontrole Jaarrekening 2009 en volgende jaren

PROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING VAN DE GEMEENTE KRIMPENERWAARD

Bijlage 2: Toelichting op het controleprotocol

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTS- CONTROLE OP DE JAARREKENINGEN 2011 TOT EN MET 2014 VAN DE GEMEENTE BOXTEL

Controleprotocol Begrotingsjaren 2019 t/m 2021 Regio Gooi en Vechtstreek

Controleprotocol accountantscontrole HEFPUNT

CONTROLEPROTOCOL 2017

De raad kan de accountant alleen nadere aanwijzingen geven voor zover dit uitgaat boven de wettelijke minimumeisen.

Controleprotocol accountantscontrole jaarrekening gemeente Oostzaan, Wormerland, GR OVER-gemeenten

BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING

Controleprotocol jaarrekening 2016

Algemeen Bestuur : 22 november Agendapunt 4 : Controleprotocol jaarrekening 2016

BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING

Controleprotocol 2013 gemeente Geertruidenberg

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2014 VAN DE GEMEENTE DEN HELDER. 1. Inleiding

Voorstel : Controle protocol Vergadering Algemeen Bestuur d.d.: 24 september Agendapunt : 6.a. Vertrouwelijk : Nee

Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van het algemeen bestuur van 24 november 2014

Controleprotocol A.B. 15/18. SVHW Rijksstraatweg 3b Postbus ZH Klaaswaal (0186)

Voorstel : Controleprotocol Vergadering Algemeen Bestuur d.d.: 27 september Agendapunt : 5.a. Vertrouwelijk. Aan het Algemeen Bestuur,

Controleprotocol 2016

Provinciale Normenkader Rechtmatigheid 2015(aangepast)

Ontwerp-Controleprotocol VRU

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING VAN DE GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING REINIGINGSBEDRIJF AVALEX

CONTROLEPROTOCOL GEMEENTE TYNAARLO VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2014 VAN DE

SAMENWERKING A2-GEMEENTEN. Cranendonck 1 Heeze-Leende 1 Valkenswaard. Controleprotocol. Controleprotocol GRSA2 1 van 10

CONTROLEPROTOCOL 2017 VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING V AN DE REGIONALE UITVOERINGSDIENST DRENTHE

Controleprotocol Gemeente Zaltbommel voor de accountantscontrole op de jaarrekening

Toelichting op het controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2004 van de gemeente Sint Anthonis

In behandeling genomen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 10 december besluit:

Controleprotocol jaarrekening gemeente Heerenveen

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening van de stadsregio Rotterdam

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening van de Gemeenschappelijke Regeling Reinigingsbedrijf Avalex Datum 22 december 2016

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING VAN DE GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING REINIGINGSBEDRIJF AVALEX

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening van Waterschap Zuiderzeeland

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening van Waterschap Zuiderzeeland

2. Algemene uitgangspunten voor de controle (getrouwheid én rechtmatigheid)

1. Inleiding. Nr. 12/6 CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING VAN DE GEMEENTE MENTERWOLDE

Het vaststellen controleprotocol voor de accountant op de jaarrekening 2015

1. Inleiding. Doelstelling. Wettelijk kader. Procedure

Transcriptie:

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2016 VAN DE GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING OMGEVINGSDIENST IJMOND 1. Inleiding Het algemeen bestuur heeft in zijn vergadering van 23 september 2009 de actuele Controleverordening Gemeenschappelijke Regeling (ex artikel 213 Gemeentewet) vastgesteld. Ter voorbereiding en ondersteuning van de uitvoering van de accountantscontrole moet het algemeen bestuur echter nog een aantal zaken nader regelen, waarvoor dit controleprotocol is bedoeld. Object van controle is de jaarrekening 2016 en daarmee tevens het financieel beheer over het jaar 2016, zoals uitgeoefend door of namens het dagelijks bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Omgevingsdienst IJmond (verder Omgevingsdienst IJmond). 1.1. Doelstelling Dit controleprotocol heeft als doel nadere aanwijzingen te geven aan de accountant over de reikwijdte van de accountantscontrole, de daarvoor geldende normstellingen en de daarbij verder te hanteren goedkeurings- en rapporteringstoleranties voor de controle van de jaarrekening 2016 van de Omgevingsdienst IJmond. 1.2. Wettelijk kader Volgens artikel VIIIa lid 1 wordt de (voorgaande) Gemeentewet bevroren voor gemeenschappelijke regelingen naar de datum voorafgaand aan de datum van inwerkingtreding van de Wet dualisering gemeentebestuur. Volgens lid 2 van hetzelfde artikel geldt hiervoor echter een uitzondering ten aanzien van de (financiële) artikelen 186 tot en met 213 van de (heden geldende) Gemeentewet. Deze artikelen zijn dus van toepassing op gemeenschappelijke regelingen zoals de Omgevingsdienst IJmond. De Gemeentewet schrijft in artikel 213 voor dat de gemeenteraad (lees: het algemeen bestuur) één accountant aanwijst als bedoeld in artikel 393 eerste lid Boek 2 Burgerlijk Wetboek voor de controle van de in artikel 197 Gemeentewet bedoelde jaarrekening en het daarbij verstrekken van een controleverklaring en het uitbrengen van een verslag van bevindingen. Het algemeen bestuur heeft in zijn vergadering van 23 september 2009 de actuele controleverordening ex artikel 213 vastgesteld. Deze was voor het eerst van toepassing op de accountantscontrole over het boekjaar 2009. In de controleverordening is het bij de controle te hanteren normenkader in hoofdlijnen vastgelegd. Met dit controleprotocol stelt het algemeen bestuur nadere aanwijzingen voor te hanteren goedkeurings- en rapporteringstoleranties vast, die specifiek van toepassing zijn voor het controlejaar 2016. Tevens wordt aangegeven welke wet- en regelgeving in het kader van het financieel beheer onderwerp van rechtmatigheidscontrole zal zijn. - 1 -

1.3. Procedure In de controleverordening is ter bevordering van een efficiënte en doeltreffende accountantscontrole in artikel 4, lid 3 geregeld dat periodiek (afstemmings-)overleg plaatsvindt tussen de accountant, (een vertegenwoordiger uit) het algemeen bestuur en de secretarisdirecteur. 2. Algemene uitgangspunten voor de controle (getrouwheid én rechtmatigheid) De controle van de jaarrekening door de accountant zal gericht zijn op het afgeven van een oordeel over: - de getrouwe weergave van de in de jaarrekening gepresenteerde baten en lasten, de activa en passiva evenals de garantiestellingen en waarborgen. - het rechtmatig tot stand komen van de baten en lasten en balansmutaties in overeenstemming met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen; - het in overeenstemming zijn van de door het dagelijks bestuur opgestelde jaarrekening met de te stellen regels bedoeld in onder meer het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten (BBV); - de verenigbaarheid van het jaarverslag met de jaarrekening. Bij de controle zullen de nadere regels uit onder meer het Besluit accountantscontrole decentrale overheden alsmede de uitgangspunten en standpunten van de commissie Besluit Begroting en Verantwoording en de aanwijzingen en beroepsvoorschriften van de NBA bepalend zijn voor de uit te voeren werkzaamheden. Onder rechtmatigheid wordt begrepen de definitie volgens het Besluit accountantscontrole decentrale overheden dat de in de rekening verantwoorde lasten, baten en balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen, dat wil zeggen in overeenstemming zijn met de begroting en met de van toepassing zijnde wettelijke regelingen, waaronder (gemeentelijke) verordeningen en bestuursbesluiten. 3. Te hanteren goedkeurings- en rapporteringstoleranties Inrichting en uitvoering controle: Op grond van artikel 4 lid 1 van de controleverordening bepaalt de accountant binnen het kader van de opdrachtverlening de wijze waarop hij de accountantscontrole inricht, evenals de aard en omvang van de werkzaamheden die hij daarvoor uitvoert. De accountant accepteert daarbij bepaalde toleranties. De accountant controleert niet ieder document of iedere financiële handeling, maar richt de controle zodanig in dat voldoende zekerheid wordt verkregen over het getrouwe beeld van de jaarrekening en de rechtmatigheid van de - 2 -

verantwoorde baten en lasten en balansmutaties en financiële beheershandelingen met een belang groter dan de vastgestelde goedkeuringstolerantie 1. De accountant richt de controle in op het ontdekken van belangrijke fouten en baseert zich daarbij op risicoanalyse, vastgestelde toleranties en deelwaarnemingen (al dan niet statistisch) en extrapolaties. In het Besluit accountantscontrole decentrale overheden zijn minimumeisen voor de in de controle te hanteren goedkeuringstoleranties voorgeschreven. Het algemeen bestuur mag de goedkeuringstoleranties scherper vaststellen dan deze minimumeisen. Dit moet dan wel worden toegelicht in de controleverklaring. Goedkeuringstolerantie: Onder goedkeuringstolerantie wordt verstaan het bedrag dat de som van fouten in de jaarrekening of onzekerheden in de controle aangeeft, die in een jaarrekening maximaal mogen voorkomen, zonder dat de bruikbaarheid van de jaarrekening voor de oordeelsvorming door de gebruikers kan worden beïnvloed. De goedkeuringstolerantie is bepalend voor de oordeelsvorming en de strekking van de af te geven accountantsverklaring. Rapporteringstolerantie: Naast de goedkeuringstoleranties wordt onderkend de rapporteringtolerantie. De rapporteringtolerantie(s) is een bedrag dat gelijk is aan of lager is dan de bedragen voortvloeiend uit de goedkeuringstolerantie. De rapporteringtolerantie wordt door het algemeen bestuur vastgesteld, met inachtneming van bovengenoemde minimumeisen. Een lagere rapporteringstolerantie leidt in beginsel niet tot aanvullende controlewerkzaamheden, maar wel tot een uitgebreidere rapportage van bevindingen. De accountant richt de controle in rekening houdend met de rapporteringtolerantie om te kunnen waarborgen dat alle gesignaleerde onrechtmatigheden die dit bedrag overschrijden ook daadwerkelijk in het verslag van bevindingen worden opgenomen. Bij overschrijding van het bedrag van de rapporteringtolerantie vindt rapportering plaats in het verslag van bevindingen. Bij de vaststelling van de actuele controleverordening heeft het algemeen bestuur tevens besloten om de goedkeurings- en rapporteringstoleranties voor 2009 en verder vast te stellen overeenkomstig de minimumeisen in het Besluit accountantscontrole decentrale overheden. In het hierna opgenomen schema zijn de goedkeuringstoleranties en de rapporteringtoleranties weergegeven zoals door het algemeen bestuur vastgesteld voor het controlejaar 2016. 1 Door de toepassing van een risicoanalyse kan het zo zijn dat niet alle transacties die groter zijn dan de vastgestelde goedkeuringstolerantie individueel worden gecontroleerd. Ook kan de accountant andere gegevensgerichte werkzaamheden dan deelwaarnemingen of steekproeven toepassen. Met name door toepassing van cijferanalyse en verbandscontroles kan het aantal deelwaarnemingen worden beperkt. - 3 -

Goedkeuringstoleranties Soort verklaring Goedkeurend Beperking Oordeelonthouding Afkeurend Fouten in de jaarrekening 1% > 1% < 3% - 3% (% van totale lasten) Onzekerheden in de controle (% van totale lasten) 3% > 3% < 10% 10% - Rapporteringstoleranties Gelijk aan de goedkeuringstoleranties dan wel bij bedragen van 25.000 of hoger. NB: Naast bovenstaande kwantitatieve beoordeling kan de accountant ook altijd nog een meer kwalitatieve beoordeling hanteren: het zogenoemde professional judgement van de accountant m.b.t. de weging van fouten en onzekerheden speelt ook mee. Dit is de verantwoordelijkheid van de accountant, conform de Richtlijnen voor de Accountantscontrole van het NIVRA. Op basis van de begroting 2016 van de Omgevingsdienst IJmond betekenen bovengenoemde percentages dat een totaalbedrag aan fouten (1%) in de jaarrekening van circa 75.000 en een totaal van onzekerheden (3%) van circa 226.000 de goedkeurende strekking van de accountantsverklaring niet zullen aantasten. Ten aanzien van de rapporteringstolerantie zal de accountant aan het algemeen bestuur gespecificeerd rapporteren over al de geconstateerde fouten en onzekerheden die dezelfde omvang hebben als de hiervoor genoemde percentages voor de goedkeuringstoleranties (fouten 1% en onzekerheden 3%) dan wel wanneer de bedragen 25.000 of hoger zijn. 4. Begrip rechtmatigheid en de aanvullend te controleren rechtmatigheidscriteria In het kader van de rechtmatigheidscontrole kunnen 9 rechtmatigheidscriteria worden onderkend: het begrotingscriterium, het voorwaardencriterium, het misbruik en oneigenlijk gebruikcriterium, het calculatiecriterium, het valuteringscriterium, het adresseringscriterium, het volledigheidscriterium, het aanvaardbaarheidscriterium en het leveringscriterium. In het kader van het getrouwheidsonderzoek wordt al aandacht besteed aan de meeste van deze criteria. Voor de inhoudelijke betekenis van deze criteria wordt kortheidshalve verwezen naar de hiervoor genoemde publicaties. Het voert voor dit controleprotocol te ver om daar in detail op in te gaan. Voor de oordeelsvorming over de rechtmatigheid van het financieel beheer wordt extra aandacht besteed aan de volgende rechtmatigheidscriteria: 1) Het begrotingscriterium; 2) Het misbruik en oneigenlijk gebruik criterium (M&O-criterium); 3) Het voorwaardencriterium. - 4 -

Ad. 1. Het begrotingscriterium Op 23 mei 2012 heeft het algemeen bestuur de actuele Financiële verordening vastgesteld. Hierin is nader uitgewerkt hoe moet worden bepaald of de lasten binnen de omschrijving van de activiteiten en het bijbehorende bedrag van het programma passen. Daarbij zijn vooral (onderdelen van) de artikelen 5, 7 en 8 relevant. De begroting bestaat uit één programma, er wordt dan ook op programmaniveau geautoriseerd. Dekking van een overschrijding (zoals bedoeld in BBV art. 8 lid 5) zal door het algemeen bestuur moeten worden goedgekeurd, hetgeen uiterlijk gebeurt bij de bestuursrapportages en de jaarrekening. Begrotingsoverschrijdingen in een jaar kunnen dus nog wel na 31 december worden goedgekeurd door het algemeen bestuur, middels het vaststellen van de rekening wanneer deze ook herkenbaar in de jaarrekening worden opgenomen. Als blijkt dat de gerealiseerde lasten (op programmaniveau) zoals weergegeven in de jaarrekening hoger zijn dan de geraamde bedragen met inbegrip van de laatste begrotingswijziging, is voor zover het de begrotingsoverschrijdingen betreft - mogelijk sprake van onrechtmatige uitgaven. Voor de afsluitende oordeelsvorming is van belang in hoeverre de begrotingsoverschrijding past binnen het door het algemeen bestuur geformuleerde beleid en/of wordt gecompenseerd door aan de lasten gerelateerde hogere inkomsten. Het bepalen of respectievelijk welke begrotingsoverschrijdingen al dan niet verwijtbaar zijn, is voorbehouden aan het algemeen bestuur. Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) schrijft voor, dat de jaarrekening een analyse bevat van de verschillen tussen begroting na wijziging en de programmarekening. Het algemeen bestuur kan door het vaststellen van de jaarrekening deze verschillen alsnog bekrachtigen. Komt het algemeen bestuur echter tot het oordeel dat uitgaven in de begroting niet rechtmatig zijn gedaan, dan kan het algemeen bestuur een zogenaamde indemniteitsprocedure starten. Deze indemniteitsprocedure geeft de gelegenheid om deze posten uit het geheel van de rekening te lichten en via een aparte procedure te behandelen. Om te voorkomen dat bij de jaarrekening 2016 ongewenste discussie ontstaat over allerlei overschreden posten zal de accountant voor het afsluiten van de jaarcontrole een rapport van (tussentijdse) bevindingen opstellen en bespreken met de secretaris-directeur. Indien de secretaris dit wenselijk acht kan hij het algemeen bestuur voorstellen tot het tussentijds alsnog accorderen van in het rapport geconstateerde afwijkingen; - 5 -

Ad. 2. Het misbruik en oneigenlijk gebruik criterium (M&O-criterium) Onder misbruik wordt verstaan het opzettelijk niet, niet tijdig, onjuist of onvolledig verstrekken van gegevens met als doel ten onrechte overheidssubsidies of -uitkeringen te verkrijgen of niet dan wel een te laag bedrag aan heffingen aan de overheid te betalen. Onder oneigenlijk gebruik wordt verstaan het verkrijgen van overheidsbijdragen of het niet dan wel tot een te laag bedrag betalen van heffingen aan de overheid, in overeenstemming met de bewoordingen van de regelgeving maar in strijd met het doel en de strekking daarvan. In verschillende wetten waaraan de Omgevingsdienst IJmond zich dient te houden, zijn bepalingen opgenomen die misbruik en oneigenlijk gebruik tegengaan. Daarnaast zijn ook in verschillende door het algemeen bestuur vastgestelde besluiten criteria opgenomen ter voorkoming van misbruik en oneigenlijk gebruik. Indien bij een belangrijke (materiële) onzekerheid die inherent is aan de regeling blijft bestaan met betrekking tot de rechtmatigheid van de uitgaven of ontvangsten en deze niet verder kan worden gereduceerd, dient de accountant te beoordelen of deze onzekerheid in de toelichting bij de jaarrekening adequaat wordt weergegeven. Voor bestaande procedures wordt getoetst in hoeverre in de uitvoering deugdelijke maatregelen zijn getroffen ter voorkoming van misbruik- en oneigenlijk. Daarbij gelden de randvoorwaarden van redelijkheid richting derden en een kosten/batenafweging. Aangenomen mag worden dat binnen de belangrijkste procedures reeds (informeel) adequate maatregelen zijn getroffen ter waarborging van de getrouwheid van de financiële verantwoording, aangezien dit altijd al tot de accountantscontrole behoorde. Ad. 3. Het voorwaardencriterium Besteding en inning van gelden door een gemeenschappelijke regeling zijn aan bepaalde voorwaarden verbonden waarop door de accountant moet worden getoetst. Deze voorwaarden liggen vast in wetten en regels van hogere overheden en de (eigen) regelgeving. De gestelde voorwaarden hebben in het algemeen betrekking op: De omschrijving van het project; De declaratiegrondslag; Normbedragen (denk aan hoogte en duur); De bevoegdheden; Het voeren van een administratie; Het verkrijgen en bewaren van bewijsstukken; Aan te houden termijnen besluitvorming, betaling, declaratie e.d. De precieze invulling verschilt per wet, respectievelijk regeling, respectievelijk verordening. Voor alle geldstromen dient ondubbelzinnig vast te staan welke voorwaarden er op van toepassing zijn. - 6 -

Het algemeen bestuur is kadersteller en wordt geacht de norm te stellen waaraan het dagelijks bestuur wordt getoetst. Het algemeen bestuur dient op grond van een overzicht van alle voor de Omgevingsdienst IJmond geldende wet- en regelgeving het voorwaardencriterium te operationaliseren. Concreet betekent dit dat door het algemeen bestuur limitatief moet zijn bepaald aan welke in wet- en regelgeving vastgelegde, voor de gemeenschappelijke regeling relevante, voorwaarden de accountant moet toetsen. Door het algemeen bestuur zijn in verschillende verordeningen en besluiten voorwaarden opgenomen. Met het vaststellen van de reikwijdte van de rechtmatigheidstoets door de accountant in dit controleprotocol wordt het voorwaardencriterium nader uitgewerkt. Uitgangspunt daarbij is dat vooralsnog het huidige informele beleid wordt bekrachtigd en er met name jegens derden niet met terugwerkende kracht strengere normen zullen worden toegepast 5. Reikwijdte accountantscontrole toetsing rechtmatigheid Hieronder wordt de reikwijdte nader uitgewerkt. 5.1. Limitatieve opsomming De accountantscontrole op rechtmatigheid voor het kalenderjaar 2016 is limitatief gericht op: a. de naleving van wettelijke kaders, zoals opgenomen in bijlage 1 Wetgeving extern van dit controleprotocol. Dit voor zover van toepassing en uitsluitend voor zover deze directe financiële beheershandelingen betreffen of redelijkerwijs kunnen betreffen; b. de naleving van de volgende kaders: - de programmabegroting - de Financiële verordening - de Controleverordening; b. de naleving van de overige kaders zoals opgenomen in bijlage 2 Regelgeving intern van dit controleprotocol en eventuele nieuwe bestuursbesluiten nadien genomen. Dit voor zover van toepassing en uitsluitend voor zover deze directe financiële beheershandelingen betreffen of redelijkerwijs kunnen betreffen. - 7 -

5.2. Beperkingen reikwijdte Voor wat betreft het gestelde in 5.1 gelden de volgende beperkingen waarmee de accountant rekening houdt: a. Indien en voor zover bij de accountantscontrole materiële financiële onrechtmatige handelingen worden geconstateerd, worden deze in de rapportage en oordeelsweging uitsluitend betrokken indien en voor zover het door het algemeen bestuur of hogere overheden vastgestelde regels betreft. Met andere woorden: interne regels van het dagelijks bestuur naar ambtelijke organisatie vallen daar buiten. 2 b. Ter uitvoering van de interne regelgeving dient de Omgevingsdienst IJmond te handelen conform wat zij zelf in haar verordeningen en besluiten heeft bepaald, maar ook aan de verordeningen en besluiten zelf zijn in zekere mate eisen te stellen, willen zij uitvoerbaar zijn c.q. daadwerkelijk rechtskracht krijgen dan wel houden. Ten aanzien van het voorwaardencriterium vindt voor de interne regelgeving uitsluitend een toets plaats naar de hoogte, duur en doelgroep/object van financiële beheershandelingen, tenzij jegens derden aanvullende voorwaarden met directe financiële consequenties zijn opgenomen. 3 ; Een toets naar hoogte, duur en recht (doelgroep/object) van deze interne regelgeving zal voor de rechtmatigheidsbeoordeling altijd moeten plaatsvinden, doch kan uiteindelijk worden beperkt tot de meest basale aspecten daarvan. 6. Rapportering accountant De accountant rapporteert zoals hierna in het kort weergegeven als volgt: Interim-controles Voorzover tussentijdse controles door de accountant plaatsvinden en hierover wordt gerapporteerd, zullen bestuurlijk relevante zaken ook aan het algemeen bestuur worden gerapporteerd. Verslag van bevindingen Over de controle wordt een verslag van bevindingen uitgebracht aan het algemeen bestuur en in afschrift aan dagelijks bestuur (zie echter ook artikel 7 lid 3 van de controleverordening hieronder). In het verslag van bevindingen wordt gerapporteerd over de opzet en uitvoering van het financiële beheer en of de beheersorganisatie een getrouw en rechtmatig financieel beheer en een rechtmatige verantwoording daarover waarborgen. 2 Deze interne regels kunnen overigens wel relevant zijn voor de nadere vaststelling van de invulling van hogere besluiten, maar zijn op zich geen object van onderzoek. Voorts kan een afwijking van deze lagere regelgeving passend zijn binnen de uitvoering van hogere besluiten. Het is (over het algemeen) aan het dagelijks bestuur om een oordeel te vellen over de geconstateerde afwijkingen van lagere interne regels. 3 Dergelijke jegens derden geformuleerde (financiële) voorwaarden zijn immers ook al relevant voor de accountantscontrole inzake de getrouwheid van de jaarrekening. - 8 -

Uitgangspunten voor de rapportagevorm Gesignaleerde onrechtmatigheden worden toegelicht gespecificeerd naar de aard van het criterium (begrotingscriterium, voorwaardencriterium, etc.). Fouten of onzekerheden die de rapporteringstolerantie als bedoeld in hoofdstuk 3 van dit controleprotocol overschrijden, worden weergegeven in een apart overzicht bij het verslag van bevindingen. De accountant rapporteert ook over eventuele bevindingen met betrekking tot de betrouwbaarheid en de continuïteit van de door de Omgevingsdienst IJmond gehanteerde geautomatiseerde informatieverzorging. Controleverklaring In de controleverklaring wordt op een gestandaardiseerde wijze, zoals wettelijk voorgeschreven, de uitkomst van de accountantscontrole weergegeven, zowel ten aanzien van de getrouwheid als de rechtmatigheid. Deze controleverklaring is bestemd voor het algemeen bestuur, zodat deze de door het dagelijks bestuur opgestelde jaarrekening kan vaststellen. Overige relevante bepalingen omtrent rapportering Naast de hier onder 6 genoemde bepalingen over de rapportering door de accountant wordt onverminderd uitvoering gegeven aan het bepaalde in artikel 7 van de Controleverordening als volgt: Artikel 7. Rapportering 1. Indien de accountant bij een controle afwijkingen constateert die leiden tot het niet afgeven van een goedkeurende verklaring, meldt hij deze terstond schriftelijk aan het algemeen bestuur en zendt een afschrift hiervan aan het dagelijks bestuur. 2. Bij de constatering van de schending van integriteit waardoor en waarbij de accountant de controlewerkzaamheden die leiden tot het afgeven van een verklaring moet opschorten, rapporteert hij deze bevindingen terstond aan de secretaris-directeur en aan het algemeen bestuur. Indien de schending van integriteit de secretaris-directeur betreft, rapporteert de accountant aan diens plaatsvervanger. 3. Naar aanleiding van de (tussentijdse) controle naar de bedrijfsvoering en administratieve organisatie brengt de accountant verslag uit aan het dagelijks bestuur (de managementletter). Het dagelijks bestuur brengt dit verslag ter kennis van het algemeen bestuur. 4. Overeenkomstig artikel 213 lid 2 van de Gemeentewet brengt de accountant een controleverklaring en verslag van bevindingen uit. De controleverklaring en het verslag van bevindingen worden voor verzending aan het algemeen bestuur door de accountant aan het dagelijks bestuur voorgelegd met de mogelijkheid voor het dagelijks bestuur om op deze stukken te reageren. - 9 -

Bijlage 1: Bijlage 2: Wetgeving extern relevant voor (financiële) rechtmatigheidscontrole Regelgeving intern relevant voor (financiële) rechtmatigheidscontrole - 10 -

Bijlage 1 bij Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2016 van de Gemeenschappelijke Regeling Omgevingsdienst IJmond Wetgeving extern Door de hogere overheden zijn wetten, regelingen, besluiten e.d. vastgesteld die relevant zijn voor (financiële) rechtmatigheidscontrole. Met onderstaande lijst wetgeving extern wordt de te toetsen algemene wet- en regelgeving aangegeven die direct een relatie heeft met het financieel beheer en de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente, e.e.a. samengesteld op basis van publicaties NBA en VNG. Wet gemeenschappelijke Regelingen Gemeentewet Grondwet Algemene Wet Bestuursrecht Burgerlijk Wetboek Financiële-verhoudingswet Regeling uitzettingen en derivaten decentrale overheden (RUDDO) Besluit financiële verhoudingswet Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten Besluit accountantscontrole decentrale overheden Circulaire Single Information Single Audit 2016 Ambtenarenwet Collectieve Arbeidsvoorwaardenregeling en de daarbij behorende uitwerkingsovereenkomst (CAR/UWO) Sociale verzekeringswetten / sociale wetgeving Fiscale wetgeving Europese Unie - Aanbestedingsregels - EMIR-verordening (European Market Infrastructure Regulation) De Nieuwe Aanbestedingswet Wet Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV) Wet Normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector Specifieke subsidieregelingen - 1-

Bijlage 2 bij Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2016 van de Gemeenschappelijke Regeling Omgevingsdienst IJmond Regelgeving intern Ter verdere implementatie van de uitvoering van deze algemene wet- en regelgeving (bijlage 1) heeft het algemeen bestuur eigen verordeningen en/of beleidsregels vastgesteld waarmee een nadere invulling wordt gegeven voor de lokale uitvoering van het daaraan verbonden financiële beheer. In deze bijlage regelgeving intern zijn die verordeningen en beleidsregels opgenomen die direct of indirect een financieel belang of financieel risico omvatten. Daarbij zijn verordeningen en besluiten die slechts tot een zeer beperkte financiële geldstroom leiden achterwege gelaten. Naamverordening / besluit (citeerartikel) III. Interne regelgeving CAR-UWO: de arbeidsvoorwaardenregeling voor de sector gemeenten Controleverordening Gemeenschappelijke regeling Omgevingsdienst IJmond Financiële verordening Gemeenschappelijke regeling Omgevingsdienst IJmond Gemeenschappelijke regeling Omgevingsdienst IJmond Treasurystatuut (december 2014) Inkoop- en aanbestedingsbeleid Omgevingsdienst IJmond (december 2014) Algemene inkoopvoorwaarden voor opdrachten tot het leveren van producten en of diensten van de Gemeenschappelijke Regeling Milieudienst IJmond (oktober 2010) Bezoldigingsregeling - 1-