Gebiedsscan 2017 gemeente Apeldoorn Versie 15 juni 2017

Gebiedsscan 2017 gemeente Apeldoorn Versie 15 juni 2017 Politie Oost Nederland District Noord en Oost Gelderland Team Apeldoorn Gemeente Apeldoorn

Colofon Productie Basisteam Apeldoorn Teamleiding Herman van Haarlem, Henk Lindt, Jan Willem Bruins, Najib Tuzani Met medewerking van Teamleiding, operationeel experts, jeugdagenten, wijkagenten. Aanlevering cijfers Eddy Klein-Hofmeijer Redactie en samenstelling Sara Fafié, Mieke Zijlstra Vormgeving en druk Eenheidsstaf Datum plaats 15 juni 2017, Apeldoorn 1

Voorwoord Voor u ligt de gebiedsscan criminaliteit en overlast 2017 van de gemeente Apeldoorn. Met deze gebiedsscan informeert de politie het bestuur over lokale (on-) veiligheids-ontwikkelingen. Informatie De gebiedsscan is een informatieproduct. De politie geeft hiermee invulling aan haar signalerende en adviserende taak. De gebiedsscan bevat echter geen uitputtende analyses en geen concrete voorstellen tot aanpak. Deze planvorming dient immers integraal en onder regie van de gemeente plaats te vinden. Er is wederom voor gekozen om in de bijlage naast de cijfers per wijk ook de cijfers per misdrijfvorm in een overzicht op te nemen. Ontwikkelingen geven prioriteiten aan De gebiedsscan is bedoeld om veiligheidspartners van politiespecifieke informatie te voorzien. Het gaat om gesignaleerde ontwikkelingen en trends op het gebied van criminaliteit, overlast, dader- en dadergroepen. In de gebiedsscan beschrijft de politie de meest in het oog springende ontwikkelingen van 2016. Zo wordt de gemeente als het ware jaarlijks gefotografeerd. Straatkennis koppelen aan systeemkennis De inhoud van de gebiedsscan is tot stand gekomen door zogenoemde harde informatie (informatie uit de systemen van de politie en andere organisaties) te koppelen aan de zachte informatie (kennis die wijkagenten en andere frontlijnwerkers hebben). Politiemensen die werken in de wijk beschikken over kennis en informatie die niet zichtbaar en meetbaar zijn in computersystemen. Het zijn politiemensen op straat die vroegtijdig ontwikkelingen signaleren en die achtergronden kennen van gebeurtenissen in hun gebied. Maatwerk Deze gebiedsscan is een basisproduct. De politie biedt voor ontwerp en uitvoering van veiligheidsplannen op verzoek ook tussentijdse trendanalyses en diepteanalyses op specifieke onderwerpen aan. De politie gaat ervan uit dat met deze informatie een substantiële bijdrage wordt geleverd aan het gemeentelijke veiligheidsbeleid. Teamleiding Apeldoorn Herman van Haarlem, Henk Lindt, Jan Willem Bruins, Najib Tuzani 2

Opmerking: VNG-BVH model Gemeenten gebruiken voor de weergave van cijfers en het schrijven van veiligheidsplannen het zogenaamde VNG-model. In bijlage 1 van deze gebiedsscan is een transportmodel VNG-BVH opgenomen. De wijken Het is goed om te weten dat er cijfermatig onderscheid is gemaakt in 21 wijken. De wijken worden hieronder opgenoemd, om verwarring te voorkomen: 1. Anklaar en Zuidbroek West 2. Beekbergen, Lieren, Oosterhuizen en Loenen 3. Binnenstad Oost 4. Binnenstad West 5. Brinkhorst/Driehuizen 6. Brummelhof Oost en Staatsliedenkwartier 7. De Heeze e.o. 8. Hoenderloo en Rivieren- en Componistenbuurt 9. Kerschoten/Parken/ t Loo/Anklaarseweg 10. Matendreven/Matenvelden 11. Matengaarden/Matenhoeven/Klarenbeek/Egelantier 12. Matenhorsten/Matendonken/Matenhoeken/Voorwaarts en Zonnehoeve 13. Orden 14. Sluisoord en de Mheen 15. Sprengen/ Berg en Bos 16. Sprenkelaar, Beemte-Broekland, Zuidbroek 17. Uddel/Hoog Soeren/Wenum Wiesel 18. Ugchelen/Radio Kootwijk e.o. 19. Vogelkwartier en Brummelhof West 20. Welgelegen en Osseveld West 21. Woudhuis en Osseveld Oost In de bijlagen zijn alle cijfers met betrekking tot bovenstaande wijken uitgebreid terug te vinden. 3

Inhoudsopgave Colofon... 1 Voorwoord... 2 Inhoudsopgave... 4 Samenvatting... 5 1.... 7 1.1 Vermogenscriminaliteit... 7 1.1.1 Woningcriminaliteit... 7 1.1.2 Voertuigcriminaliteit... 9 1.1.3 Bedrijfscriminaliteit... 10 1.1.4 Overige vermogensdelicten... 11 1.1.6 Illegale handel... 12 1.2 Geweldsdelicten... 14 1.2.1 Straatroof en overvallen... 15 1.2.2 Uitgaansgeweld... 15 1.2.3 Relationeel/huiselijk geweld... 15 1.2.4 Geweld tegen overheidsfunctionarissen... 16 1.3 Overige misdrijven... 16 1.3.1 Zedendelicten... 16 1.3.2 Aantasting openbare orde en openbare ruimte... 17 1.3.3 Verkeer... 18 2. Overlast... 19 2.1 Overlast een breed begrip... 19 2.1.1 Overlast... 19 2.1.2 Overlast Drugs- en drankoverlast... 19 2.1.3 Overlast verwarde/overspannen personen/ zwervers... 20 2.1.4 Overlast jeugd... 21 2.1.5 Overlast vuurwerk... 22 2.1.6 Overlast geluidsoverlast... 22 2.1.7 Overige overlast... 22 3. Groepen... 24 3.1 Uitgaanspubliek... 24 3.2 Jeugdgroepen... 24 3.3 Dadergroepen (veelplegers, notoire overlastplegers)... 24 4. Aandachtspunten op een rij... 25 4.1 Aandachtspunten 2017... 25 5. Bijlagen... 26 Bijlage 1 Transportmodel VNG-BVH... 26 Bijlage 2 op wijkniveau... 27 Bijlage 3 Alle wijken per misdrijfvorm + verdieping (bron dataset BVH)... 35 4

Samenvatting Op hoofdlijnen Op basis van de hieronder gepresenteerde cijfers van 2016 wordt een korte schets gegeven van de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van criminaliteit en overlast in de gemeente Apeldoorn. De meeste criminaliteitsvormen zijn vrijwel gelijk gebleven. Daar waar ze in de afgelopen jaren structureel/significant gestegen of gedaald zijn, wordt dit rood of groen gemarkeerd. Het kan dus zijn dat een cijfer in rood wordt weergegeven, in het afgelopen jaar gedaald is, maar over de afgelopen 3 jaar gestegen. gemeente Apeldoorn Woningcriminaliteit 910 986 836 710 Voertuigcriminaliteit 2.589 2.499 2.119 1.847 Bedrijfscriminaliteit 934 904 768 690 Overige vermogensdelicten 2.128 1.777 1.503 1.326 Geweldsdelicten 833 809 680 691 Zedendelicten 87 49 78 58 Aantasting openbare orde en ruimte 1.287 1.170 1.062 950 Illegale handel 431 472 651 717 Overige misdrijven 1.417 1.364 1.178 1.250 Totaal 10.616 10.030 8.875 8.239 Bron dataset gemeente BVH Criminaliteitscijfers betreffen zowel aangiftes als geregistreerde incidenten (het overgrote deel bestaat uit aangiften), overlastcijfers betreffen meldingen en geregistreerde incidenten. Het totaal aantal misdrijven in Apeldoorn is wederom gedaald van 8.875 misdrijven in 2015 naar 8.239 misdrijven in 2016. De belangrijkste dalers over het afgelopen jaar en de voorgaande jaren zijn woningcriminaliteit, voertuigcriminaliteit, bedrijfscriminaliteit, overige vermogensdelicten, geweldsdelicten en aantasting openbare orde en ruimte. Dat geldt in zijn geheel voor de prioriteiten benoemd in het IVA. Het totaal aantal misdrijven onder de noemer woningcriminaliteit in Apeldoorn is gedaald van 836 in 2015 naar 710 in 2016. Wat ons betreft willen we het aantal woninginbraken nog meer laten dalen en zullen we met partners èn burgers extra prioriteit blijven geven aan woningcriminaliteit. In 2016 zijn in Apeldoorn 503 meldingen vanwege huiselijk geweld gedaan. Huiselijk geweld heeft onze blijvende aandacht. Vanwege onzichtbaarheid van huiselijk geweld is het moeilijk grijpbaar en blijven we alert. In de gemeente Apeldoorn zijn in 2016 14 huisverboden afgegeven, in 2015 waren dat er 10. In Apeldoorn zien we meerjarig een daling van het aantal geweldsdelicten. In 2016 is het aantal met 691 nagenoeg gelijk gebleven met 680 in 2015. De daling zien we over de hele linie. Het aantal overvallen is gelijk gebleven, dat waren er 9 in 2016, net als in 2015. Bij het aantal straatroven zien we een daling van 25 in 2015 naar 20 in 2016. Overigens vraagt het thema geweld vanwege de highimpact blijvend prioriteit van zowel politie als partners. De overlast jeugd nam flink af van 1023 in 2015 naar 849 in 2016. Dit is onder het niveau van 920 in 2014. Het in beeld brengen en monitoren van problematische jeugdgroepen is een essentieel onderdeel van lokaal veiligheidsbeleid. De gemeente Apeldoorn maakt sinds 2016 gebruik van de groepsscan, die gebruikt wordt als startpunt van een integraal plan van aanpak. Deze methodiek is in 2016 op 5 jeugdgroepen toegepast. 5

Naar de cijfers kijkend is het aantal incidenten aantasting illegale handel wederom gestegen van 651 in 2015 naar 717 in 2016. De stijging zit vooral in een stijging van fraude. Vanaf april 2015 registreert het landelijk meldpunt fraude in BVH en de burger weet dit meldpunt steeds beter te vinden. drugshandel; het bezit en vervaardigen van softdrugs. Het is een zogenaamd haaldelict, dat betekent dat extra aandacht op dit thema ook vaak leidt tot extra misdrijven. In 2016 zijn in Apeldoorn 32 hennepkwekerijen opgerold ten opzichte van 48 in 2015. Dit is in 2016 19% van het totaal aantal opgerolde kwekerijen in het district. Binnen het totaal van voertuigcriminaliteit zien we een daling van het aantal misdrijven. Van 2119 in 2015 naar 1847 in 2016. De daling zien we over de hele linie, behalve bij diefstal van/uit auto. Hier is een stijging van 660 naar 747. Er zijn minder auto s, fietsen en bromfietsen gestolen, dit is de grootste daling van 1167 in 2015 naar 850 in 2016. Er is wederom sprake van een afname van bedrijfscriminaliteit van 768 in 2015 naar 690 in 2016. De grootste daling is te zien bij het aantal winkeldiefstallen van 503 in 2015 naar 448 in 2016. Overigens valt en staat dit cijfer met de aangiftebereidheid van winkeliers. Het aantal meldingen overlast verwarde/overspannen personen is wederom gestegen van 826 meldingen in 2015 naar 902 in 2016. Om de problematiek integraal aan te pakken vindt nauwe samenwerking met het Veiligheidshuis en aangesloten partners plaats. Het ingezette Donkere Dagen Offensief ( DDO) is in Apeldoorn een succesvolle aanpak. Het leidt tot een frequente afstemming tussen de teaminformatiemedewerkers en de analisten, alsmede de uitvoering waaronder opsporing en het woninginbrakenteam en de teamleiding met haar operationele leidinggevenden. Door gericht te sturen op informatie, door de dadergroepen te analyseren en door met gerichte sturing de pakkans te verhogen door op de avonden en nachten veel te controleren wordt een hernieuwde dynamiek georganiseerd welke maakt dat dadergroepen en helers beter in beeld komen. Zo wordt het hele team betrokken bij het aanpakken van deze High Impact Crime. Het geformeerde woninginbrakenteam (WIT) is samen met het hele team verantwoordelijk voor de opsporing en afhandeling van woninginbrekers. Deze aanpak moet leiden tot de aanhouding van daders en die effecten zien wij ook al ontstaan. Zaak is dat deze aanpak wordt gecontinueerd en dat de ondersteunende diensten ons blijven ondersteunen. Daarnaast is er oog voor de preventieve kant. Met de gemeente wordt samengewerkt om te komen tot preventieve acties waarbij buurten bezocht worden. Voorbeelden hiervan zijn de voetjesacties, de flyeracties bij hondenbezitters en de voorlichtingsbijeenkomsten in de verschillende wijken. We denken dat we deze aanpak nog kunnen verbeteren en uitbreiden omdat juist de informatie vanuit de burgers vaak essentieel blijkt te zijn om te voorkomen en of om op te lossen. 6

1. Onder de categorie vermogenscriminaliteit vallen inbraken, diefstallen en illegale handel. Vervolgens komen de geweldsdelicten en tot slot de overige misdrijven aan de orde. 1.1 Vermogenscriminaliteit Onderstaand overzicht geeft de ontwikkelingen aan op het gebied van inbraak, diefstal en illegale handel over de jaren 2013 tot en met 2016 Cijfertabel vermogenscriminaliteit gemeente Apeldoorn Vermogenscriminaliteit gemeente Apeldoorn Woningcriminaliteit 910 986 836 710 Voertuigcriminaliteit 2.589 2.499 2.119 1.847 Bedrijfscriminaliteit 934 904 768 690 Overige vermogensdelicten 2.128 1.777 1.503 1.326 Illegale handel 431 472 651 717 Bron dataset gemeente BVH Het totaal aantal vermogensdelicten in Apeldoorn is behoorlijk gedaald van 5877 in 2015 naar 5290 in 2016. Alleen het vermogensdelict illegale handel is met 66 gestegen. Meerjarig is op dit laatste thema een stijging waarneembaar in tegenstelling tot de andere thema s die onder vermogenscriminaliteit vallen. 1.1.1 Woningcriminaliteit Onder de noemer woningcriminaliteit wordt onderscheid gemaakt in inbraak in woningen en in het verlengde daarvan inbraak in garage, kelderbox of tuinhuis. Het aantal woninginbraken is onder meer afhankelijk van het seizoen. Normaliter is er een stijging rond de zogenoemde donkere dagen (winterperiode oktober t/m maart). In Apeldoorn herkennen we dit beeld eveneens. Cijfertabel woningcriminaliteit gemeente Apeldoorn Woningcriminaliteit gemeente Apeldoorn Totaal woningcriminaliteit 910 986 836 710 1.1.1 Diefstal/inbraak woning 653 653 574 524 Poging Diefstal/inbraak woning 136 167 141 129 Voltooide Diefstal/inbraak woning 517 486 433 395 A20 Gekwal. Diefstal in/uit woning 511 525 486 432 A30 Diefstal in/uit woning (geen braak) 136 123 82 88 B20 Inbraak Woning Met geweld 2 4 4 4 B30 Inbraak in/uit woning Met geweld (geen braak) 4 1 2 0 1.1.2 Diefstal/inbraak box/garage tuinhuis 257 333 262 186 Bron dataset gemeente BVH Het totaal aantal misdrijven onder de noemer woningcriminaliteit in Apeldoorn is over de hele linie gedaald van 995 in 2014 naar 841 in 2015 naar 710 in 2016. Het is goed om wat verder achter de cijfers te kijken zodat een genuanceerder beeld ontstaat. Daarnaast geeft dit beeld richting aan de mogelijkheden om woningcriminaliteit daar waar mogelijk nog meer tegen te gaan. Zowel het aantal pogingen als voltooide woninginbraken is gedaald. Diefstal/inbraak box/garage/tuinhuis is na een daling in 2015 verder gedaald naar 186 in 2016. 7

Net zoals eerdere jaren is er in Apeldoorn extra inzet gepleegd op het terugdringen van de High Impact Crimes, waaronder woninginbraken. In de zogenaamde Donkere Dagen periode is er extra inzet op het gebied van preventie en opsporing, maar ook zeker daarbuiten. Op dit thema vindt ook steeds meer burgerparticipatie plaats. Dit is te zien aan de groei van de zogenaamde what s app-groepen die onder de regie van de gemeente staan. In deze what s appgroepen delen bewoners informatie met elkaar met betrekking tot verdachte situaties in een bepaalde straat of buurt. Dit vergroot dit het gevoel van subjectieve veiligheid, maar het zorgt het er ook voor dat mensen alerter zijn en zich meer bewust zijn van het feit dat ze op een signalement of een kenteken van een auto letten. Burgers realiseren zich steeds beter dat zij op die manier kunnen bijdragen aan het opsporingsproces. De inzet blijft gericht op het verder laten dalen van het aantal woninginbraken. Samen met partners èn burgers blijft de politie prioriteit geven aan woninginbraken. Modus operandi Wanneer daadwerkelijk wordt ingebroken, is het forceren van een deur of raam van een woning een veel gebruikte modus operandi. Wat betreft de buit gaat het in de meeste gevallen om geld, sieraden, televisies (flatscreens) en mobiele communicatieapparatuur (laptops/laptops/telefoons). Trends en ontwikkelingen In de meeste gevallen is sprake van een voltooide inbraak. In het geval van insluipingen gaat het in de meeste gevallen om de zogenaamde babbeltrucs waar meestal ouderen (70+) het slachtoffer van zijn. Hier wordt voornamelijk door de wijkagenten extra aandacht aan geschonken door het geven van voorlichting in de wijk, vaak in samenwerking met de gemeente. Ook heeft de Rabobank sinds enkele jaren een project, waar ook de politie, de gemeente en slachtofferzorg in participeren om ouderen voor te lichten en te voorkomen dat zij slachtoffer worden van een babbeltruc. De gemeente Apeldoorn heeft een behoorlijk aantal campings en vakantieparken in haar buitengebied. In het buitengebied Beekbergen, Lieren, Oosterhuizen en Loenen heeft de daling uit 2015 zich voortgezet naar 2016 van 123 in 2015 naar 97 in 2016. Wat betreft de inbraken in box/garage tuinhuis is een forse daling te zien ten opzicht van 2015 van 262 naar 186. Te zien is een piek in 2014, waarbij er sprake was van een bepaalde seriematigheid. Bij de woninginbraken binnen de gemeente Apeldoorn gaat het om zowel lokale daders en daders van buiten de gemeente. In circa 65% gaat het om lokale daders, dit cijfer is de afgelopen jaren redelijk stabiel en een dergelijk cijfer zien we ook elders in het land terug. Aanpak Er is al een aantal jaren sprake van een integrale aanpak, waarbij de gemeente de belangrijkste partner van de politie is. De afdeling THOR heeft één medewerker die zich full time zich bezig houdt met het verstrekken van preventieadviezen. THOR stuurt de bewoners van de woningen waar is ingebroken een brief waarin gratis preventieadvies wordt aangeboden, maar THOR stuurt ook zogenaamde besmettingsbrieven naar woningen naar buurtbewoners in de buurt waar recentelijk is ingebroken. De politie levert deze gegevens aan. Verder houden de medewerkers van THOR voetstappenacties al dan niet in samenwerking met de politie (wijkagent). De politie heeft in het kader van het Donkere Dagen Offensief extra aandacht besteed aan het controleren van bekende woninginbrekers en meer surveillance in hotspot-wijken op de hottimes naar aanleiding van actuele informatie én informatie van de afgelopen jaren. Daarnaast wordt het 1000-ogen project nog steeds ingezet in de wijken. De wijkagenten geven in presentaties tips aan de burgers hoe ze verdacht gedrag kunnen herkennen en wat ze ermee kunnen doen. Het blijkt namelijk voor mensen een drempel te zijn om 112 te bellen in een niet levensbedreigende situatie. Een voortvloeisel van dit project zijn de zogenaamde what s app-groepen, waar al eerder over gesproken is. Enerzijds vergroot dit de heterdaadkracht, anderzijds kan het informatie opleveren wat van belang is voor het opsporingsonderzoek, burgers zijn zich hier steeds 8

meer van bewust. De gemeente is regiehouder in dit proces. Er is tevens aandacht voor veelplegers en er vinden doorlopend diverse statische en dynamische controles plaats. Alle acties bij elkaar leveren de politie veel informatie op, maar het is lastig te duiden wat nu precies tot de afname van woningcriminaliteit zorgt. Het lijkt erop dat juist het feit dat er veel verschillende (integrale) acties zijn, zorgt voor een afname. Burgernet is ook een middel wat al een aantal jaren gebruikt wordt bij o.a. een woninginbraak of een beroving. Door het sturen van een sms, een spraakbericht, een what s app of twitterbericht wordt aandacht gevraagd voor een verdachte situatie of persoon/signalement. Burgers met informatie kunnen contact opnemen met de politie. Woninginbraken team Districtelijk wordt gewerkt met 2 woninginbrakenteams waarin opsporing de aandacht krijgt. Deze teams zijn vanuit de recherche georganiseerd en onderhouden goede contacten met de blauwe teams, zo ook in Apeldoorn. De informatiestroom gaat zo twee kanten op. Zo leveren de woningbrakenteams een goede bijdrage aan het terugdringen van woninginbraken. 1.1.2 Voertuigcriminaliteit Onder voertuigcriminaliteit vallen verschillende delicten: auto-inbraak, diefstal van auto s, maar ook fietsendiefstal en diefstal van brom- of snorfiets. Cijfertabel voertuigcriminaliteit gemeente Apeldoorn Voertuigcriminaliteit gemeente Apeldoorn Totaal voertuigcriminaliteit 2.589 2.499 2.119 1.847 1.2.1 Diefstal uit/vanaf motorvoertuigen 789 725 660 747 1.2.2 Diefstal van motorvoertuigen 127 151 131 103 1.2.3 Diefstal van brom-,-snor,- fietsen 1.508 1.430 1.167 850 Diefstal fiets 1.255 1.150 973 693 Diefstal brom-, snorfiets 253 280 194 157 1.2.5 Diefstal af/uit/van overige voertuigen 165 193 161 147 Bron dataset gemeente BVH Binnen het totaal van voertuigcriminaliteit zien we wederom een daling van het aantal misdrijven. Van 2.119 in 2015 naar 1.847 in 2016. Trends en ontwikkelingen De incidenten m.b.t. voertuigcriminaliteit zijn in 2016 ten opzichte van 2015 afgenomen met 13%. Dat is net als het jaar ervoor een behoorlijke daling. De daling heeft zich voorgedaan in bijna alle wijken in Apeldoorn. De grootste daling is te zien in de wijken Binnenstad West, de Maten en Brummelhof Oost/Staatsliedenkwartier. Opvallend is dat in drie van deze wijken treinstations bevinden. In deze wijken is net als het jaar ervoor extra inzet gepleegd op fietsendiefstallen door surveillance, inzet van lokmiddelen en het opsporen van daders en helers van fietsen. Ook is er sinds 2015 binnen het politieteam een aantal collega s die zich specifiek met voertuigcriminaliteit bezig houden. Dit gebeurt door informatie gestuurd acties en controles te houden en lok- en technische hulpmiddelen in te zetten. Dit heeft al meerdere keren geleid tot aanhouding(en) van verdachte(n). Diverse keren bleek er sprake te zijn van seriematige diefstallen, waarbij voor elektrische fietsen een gewilde buit zijn. Opvallend is dat voertuigcriminaliteit daalt, behalve als het gaat om diefstal van/uit auto, de zogenaamde autokraken. In een aantal gebieden is een stijging te zien, in Hoenderloo, Maten, 9

Sluisoord Mheen, Sprengen/Berg en Bos, Uddel/Hoog Soeren/Wenum Wiesel en Woudhuis/Osseveld Oost. Net als het jaar ervoor is door de politie specifiek ingezet door het analyseren van de hottimes en hotspots om zo gericht te surveilleren. Tevens heeft een notoire autokraker een gebiedsverbod voor 3 maanden voor 3 parkeerplaatsen in het buitengebied gekregen, waar veel autokraken plaats vonden. Door deze maatregelen is verdere stijging voorkomen. Ook is er sprake van een toename in bepaalde parkeergarages in het centrum waar een dadergroep van buiten Apeldoorn actief was. Ook hier is extra op in gezet door surveillance en preventief door het waarschuwen van mensen geen waardevolle spullen in de auto te laten liggen. Aanpak In 2016 is verder geïnvesteerd in het terugdringen van voertuigcriminaliteit door onder andere de inzet van diverse lokmiddelen en andere diverse technische hulpmiddelen. Verder is door het team geïnvesteerd in meer surveillance in hotspot-gebieden. Gevoed door informatie van de informatiemedewerkers en het intensiever controleren van bekende auto inbrekers. Deze aanpak wordt ook in 2017 gecontinueerd. 1.1.3 Bedrijfscriminaliteit Onder deze noemer vallen zowel inbraken in bedrijven of instellingen, als diefstal uit bedrijven (waaronder winkeldiefstal) of instellingen. Cijfertabel bedrijfscriminaliteit gemeente Apeldoorn Bedrijfscriminaliteit gemeente Apeldoorn Totaal bedrijfscriminaliteit 934 904 768 690 2.5.1 Diefstal/inbraak bedrijven en instellingen 381 347 265 242 Inbraak winkel 66 53 54 40 Inbraak Bedrijf/ kantoor 137 124 85 104 Inbraak Sportcomplex 15 8 6 13 Inbraak Hotel/ pension 2 2 1 0 Inbraak school 5 10 12 3 Diefstal in/uit School 29 26 10 11 Diefstal in/uit Bedrijf/ kantoor 71 68 58 48 Diefstal in/uit Hotel/ pension 1 3 0 1 Diefstal in/uit Sportcomplex 55 53 39 22 2.5.2 Winkeldiefstal 553 557 503 448 Bron dataset gemeente BVH Er is meerjarig een afname van bedrijfscriminaliteit van 904 in 2014, 768 in 2015 naar 690 in 2016. Meest opvallend is de afname van het aantal inbraken in school en diefstal in/uit Bedrijf/kantoor en diefstal in/uit Sportcomplex. Het aantal winkeldiefstallen is verder gedaald van 557 in 2014 naar 503 in 2015 naar 448 in 2016, een afname van 11%. De totale bedrijfscriminaliteit is in de meeste wijken (licht) gedaald of gelijk gebleven. De winkeldiefstallen zijn in heel Apeldoorn gedaald. De grootste daling is in Binnenstad West van 188 in 2015 naar 157 in 2016, verder is in Brummelhof Oost/Staatsliedenkwartier een daling van 62 naar 50 in 2016 en in Orden van 11 in 2015 naar 5 in 2016. In de wijk Matenhorsten-/donken/- hoeken/voorwaarts/zonnehoeve is een lichte toename van winkeldiefstallen. Dit heeft te maken met de aanwezigheid van (grote) winkelbedrijven in het gebied. In de wijken waar meer bedrijven zitten het cijfer hoger. Het aantal winkeldiefstallen is gedaald onder het niveau van 2012 met 502. Hierop is ook geïnvesteerd door het basisteam door surveillance en samenwerking met partners zoals winkeliers en gemeente. Aanpak 10

Het basisteam Apeldoorn is in samenwerking met het met Team Handhaving en Openbare Ruimte, gemeente en andere partners actief in het terugdringen van zakkenrollen en winkeldiefstallen. Op basis van informatie met betrekking tot hotspots en hottimes worden onopvallende surveillancediensten gedaan. Deze aanpak leidt tot meer heterdaad-aanhoudingen en een toename van het aantal aangiftes. Daarnaast is er ook meer contact ontstaan met winkeliers, die nu sneller aangifte doen van winkeldiefstal dan een aantal jaar geleden. Deze surveillancediensten zijn vooral in het centrum, maar op verzoek van de wijkagent uiteraard ook in de wijken waar dat nodig is. Tevens investeren winkeliers, vooral supermarkten meer in eigen beveiliging en de kwaliteit van technologie en geven zij zelf een winkelverbod aan de pleger van een winkeldiefstal. Overtreding van dit winkelverbod is strafbaar. 1.1.4 Overige vermogensdelicten Hieronder valt een breed scala aan vermogensdelicten, waarvan de belangrijkste zakkenrollerij betreft. Cijfertabel overige vermogensdelicten gemeente Apeldoorn Overige vermogensdelicten gemeente Apeldoorn Totaal overige vermogensdelicten 2.128 1.777 1.503 1.326 1.2.4 Zakkenrollerij 411 254 215 142 1.6.2 Overige vermogensdelicten 1.717 1.523 1.288 1.184 Bron dataset gemeente BVH Het aantal overige vermogensdelicten is meerjarig behoorlijk gedaald. Van 2128 in 2014 naar 1326 in 2016, een afname van 38%. De meest voorkomende overige vermogensdelicten zijn onder andere overige eenvoudige diefstallen bijvoorbeeld uit een schuur of vanaf een kampeerterrein, een diefstal zonder locatie, heling, maar bijvoorbeeld ook zakkenrollerij. Het is daarmee een verzamelgroep die moeilijk te specificeren is. Trends en ontwikkelingen Het aantal aangiftes van zakkenrollerij is nog verder gedaald, van 215 in 2015 naar 142 in 2016, een daling van 34%. Dit is mede te danken aan de extra inzet op dit thema in samenwerking met partners, gericht op het voorkomen of oplossen van zakkenrollerij. Er wordt tevens geïnvesteerd in bewustwording, maar ook in het opnemen van een goede aangifte, wat er weer toe bijdraagt dat mensen eerder aangifte doen. Overigens vinden tijdens evenementen in samenwerking met de gemeente preventieve acties plaats. 1.1.5 Aantasting van de openbare ruimte Cijfertabel aantasting openbare orde en openbare ruimte gemeente Apeldoorn Aantasting openbare orde en openbare ruimte gemeente Apeldoorn Totaal aantasting openbare orde ruimte 1.287 1.170 1.062 950 1.6.1 Brand/ ontploffing 57 55 55 35 2.2.1 Vernieling cq zaaksbeschadiging 1.182 1.029 951 873 Vernieling van/aan auto 488 438 372 356 Vernieling van/aan openbaar vervoer/abri 11 12 9 14 Vernieling van/aan openbaar gebouw 23 23 24 27 Vernieling overige objecten 651 548 537 470 11

Vandalisme/baldadigheid 0 0 0 0 Openlijke geweldpleging tegen goederen 9 8 9 6 3.6.4 Aantasting openbare orde 48 86 56 42 Bron dataset gemeente BVH Bij aantasting van de openbare orde en openbare ruimte gaat het om brand, vernieling, vandalisme, baldadigheid en overige aantasting van de openbare orde. In Apeldoorn is het aantal incidenten aantasting openbare orde en ruimte afgenomen van 1.062 in 2015 naar 950 in 2016. Deze afname is al een aantal jaren aan de gang. In 2011 hadden we nog 1.620 incidenten. Deze daling is vooral te wijten aan een daling van het aantal incidenten van vernieling en zaakbeschadiging. De daling van het misdrijf aantasting openbare orde is verder doorgezet naar 2016 na een flinke stijging in 2014. In 2016 is het aantal weer gedaald naar 42 onder het niveau van 2013. Er wordt al langere tijd meer geïnvesteerd in de zogenaamde aan- en afvoerroutes rondom de horeca, waar doorgaans de meeste vernielingen en baldadigheid plaats vinden. 1.1.6 Illegale handel Onder illegale handel vallen vier vormen van criminaliteit. Het gaat om de drugshandel, mensenhandel, wapenhandel en fraude. Cijfertabel aantasting illegale handel gemeente Apeldoorn Illegale handel Totaal illegale handel 431 472 651 717 3.1.1 Drugshandel 117 161 116 85 Bezit Hard-drugs 34 39 35 21 Bezit Softdrugs 16 31 14 10 Handel E.D. Hard-drugs 25 29 20 26 Handel E.D. Softdrugs 8 2 5 1 Vervaardigen Hard-drugs 1 0 0 0 Vervaardigen Softdrugs 33 60 42 27 3.1.2 Mensensmokkel 0 0 0 2 3.1.3 Wapenhandel 62 50 34 45 Bezit vuurwapens 23 9 5 15 Handel vuurwapens 0 1 1 0 Bezit overige wapens 37 40 28 30 Handel overige wapens 2 0 0 0 3.1.4 Fraude 252 261 501 585 Bron dataset gemeente BVH Er is een lichte stijging waar te nemen als het gaat om de handel in harddrugs. Dit heeft te maken met extra controles specifiek gericht op handel. Wat verder opvalt bij de handel in harddrugs, is dat de verdachten veelal niet uit Apeldoorn komen. Het gebeurt ook dat er meldingen binnenkomen met betrekking tot het dealen van drugs, waarbij later blijkt dat het gaat om blowende jongeren of verdachte personen die zich ophouden in de openbare ruimte, waarbij men het vermoeden heeft van drugs dealen. De ervaring leert dat de impact van een groep blowende jongeren in iedere wijk anders wordt ervaren en dat dit van invloed is op het veiligheidsgevoel van de melders. Het team Apeldoorn heeft extra op geïnvesteerd door een gestructureerde aanpak van drugshandel. Het is een zogenaamd haaldelict, dat betekent dat extra aandacht op dit thema ook vaak leidt tot extra misdrijven. 12

Kijkend naar de cijfers, is het totaal aantal meldingen illegale handel gestegen van 651 in 2015 naar 717 in 2016. De stijging zit net als vorig jaar vooral in een stijging van fraude. De burger weet dit meldpunt steeds beter te vinden. Vanaf april 2015 registreert het landelijk meldpunt fraude in BVH. Hennepplantages Cijfertabel opgerolde hennepkwekerijen gemeente Apeldoorn Georganiseerde hennepteelt District NOG 204 207 185 165 Apeldoorn 45 64 48 32 Bron dataset regio hennep Het vervaardigen van softdrugs springt er bij geen enkele wijk uit, maar is verspreid door heel Apeldoorn te zien. Ten aanzien van hennepplantages wordt al langer gewerkt volgens het programma Aanpak Georganiseerde Hennepteelt. Dit is een landelijke en uniforme werkwijze van de politieregio s in Nederland. In het district Noord- en Oost Gelderland werken wij met een districtelijk coördinatiepunt hennep en per team een aantal medewerkers met het taakaccent hennep. De politie onderzoekt elke melding met betrekking tot hennep. Meerjarig is een afname in het district te zien van hennepkwekerijen in huurwoningen en een toename in de koopwoningen, welke vaak onder verhuurd worden. De grootte van de aangetroffen hennepkwekerijen varieert sterk. Gemeenten hebben bestuursrechtelijke mogelijkheden om handel in en teelt van hennep tegen te gaan of de gelegenheid daartoe te bemoeilijken. Ook biedt de Opiumwet mogelijkheden om inrichtingen of woningen te sluiten. Met ingang van 2015 zijn ook de voorbereidingshandelingen (verkoop van benodigdheden/ growshops) strafbaar. Trends en ontwikkelingen De laatste jaren is er meer en structurele aandacht voor dit thema, landelijk en ook in Apeldoorn. Er wordt hierbij gebruik van verschillende (technische) middelen om deze op te sporen. Een trend van de laatste jaren is dat steeds meer hennepkwekerijen in onderverhuurde kooppanden zitten. Dit is lastig voor de politie en het bestuur, die zo minder handvatten hebben de eigenaar en onderhuurder aan te pakken. In 2016 zijn diverse onderzoeken geweest en twee van deze onderzoeken hebben uiteindelijk geleid tot een bestuursrechtelijk traject. Op basis van Damocles beleid, de bevoegdheid van de burgemeester tot sluiting van lokalen en woningen op grond van artikel 13b Opiumwet, zijn twee kooppanden gesloten. Aanpak Vanuit de gemeente is een Woonoverlast team en een Woonfraudeteam actief welke bij deze problematiek betrokken kunnen worden. Nu wordt dit team voornamelijk bij overlastpanden en woonfraude ingezet, maar gekeken zal worden naar inzet bij (verhuurde) panden waar hennepkwekerijen opgespoord zijn en zo partners te betrekken bij een integrale aanpak. De meeste incidenten m.b.t. drugshandel vinden plaats in de Binnenstad. Hier bevindt zich ook het opvanghuis voor drank- en drugsverslaafden, Omnizorg, wat een grotere vraag en aanbod van drugs met zich meebrengt. Hierop wordt door het team Apeldoorn (Binnenstad) voortdurend geïnvesteerd door middel van controles, surveillance en gerichte acties onder regie van het Openbaar Ministerie (OM). Deze werkwijze wordt geregeld geëvalueerd met het bestuur, omwonenden, OM en Omnizorg zelf en daar waar nodig bijgesteld. Op deze wijze wordt de situatie beheersbaar gehouden. Ook wordt er voortdurend tijdens briefings aandacht gevraagd voor bekende dealers en wordt er gewerkt met gebiedsontzeggingen. 13

1.2 Geweldsdelicten In deze paragraaf geven we de meerjarenontwikkeling ten aanzien van diverse vormen van geweld binnen de gemeente in zijn geheel, en eventueel meer specifiek in de verschillende wijken, beschreven. Landelijke Thema s High Impact Crime misdrijven 1.678 1.598 1.406 1.339 1.1.1. Diefstal/inbraak woning 653 653 574 524 1.4.6. Straatroof 31 11 25 20 1.4.7. Overval 12 12 9 9 Geweld (Landelijke definitie LPAG) 982 922 798 786 Instrumenteel Geweld 122 101 97 88 Zedenlijk Geweld 64 28 52 32 Expressief Geweld 796 793 649 666 Cijfertabel geweldsdelicten gemeente Apeldoorn Geweldsdelicten gemeente Apeldoorn Totaal geweldsdelicten 833 809 680 691 1.4.2 Moord, doodslag 28 39 13 14 Poging Moord, doodslag 26 38 11 13 Voltooide Moord, doodslag 2 1 2 1 1.4.3 Openlijk geweld (personen) 39 40 31 26 1.4.4 Bedreiging 258 272 235 233 1.4.5 Mishandeling 465 435 367 389 1.4.6 Straatroof 31 11 25 20 1.4.7 Overval 12 12 9 9 Bron dataset gemeente BVH In Apeldoorn zien we na meerjarig een daling van het aantal geweldsdelicten, dat dit nagenoeg gelijk is gebleven. Het aantal (poging) moord/doodslag is nagenoeg gelijk gebleven, het gaat hier veelal om zware mishandelingen. In alle wijken zijn de aantallen redelijk gelijk gebleven of minimaal gestegen of gedaald, behalve in de Binnenstad West waar het horecagebied zich bevindt. In de Binnenstad West is wat betreft mishandeling een stijging van 47 in 2015 naar 75 in 2016 te zien, een stijging van 59 %. De stijging heeft te maken met het horecagebied in Apeldoorn waar steeds meer evenementen plaats vinden. Ook is de leegstand die de afgelopen jaren is ontstaan, weg en zijn er een aantal nieuwe horecazaken bijgekomen. Dit trekt ook meer jongeren naar het centrum, maar dit neemt echter ook vaak meer meldingen van geweld met zich mee, wat op zijn beurt weer vaak samenhangt met alcoholgebruik. Sinds 2015 heeft team Apeldoorn een zogenaamd Openbare Orde Team (OOT), die in dienst zijn tijdens horecatijden. Hierdoor is er een vaste werkwijze en kan er sneller ingegrepen worden bij geweldsincidenten. Ook lijkt de aangiftebereidheid hierdoor groter. In de Binnenstad Oost is het aantal redelijk gestabiliseerd. Dit komt vooral door een goede samenwerking met en actieve opstelling van Omnizorg. Ook is politie daar regelmatig zichtbaar aanwezig Aanpak Verhoudingsgewijs worden de meeste mishandelingen en bedreigingen gepleegd in de binnenstad. Hier is de horeca gecentreerd en veel geweldsincidenten vinden plaats op plekken waar alcohol wordt genuttigd en grote groepen mensen samenkomen. In het verleden was een daling in het bezoekersaantal waarneembaar, te merken is dat dit weer toeneemt, wat wellicht samen hangt met het economisch herstel. Geweld heeft de aandacht van het team Apeldoorn en de medewerkers benadrukken bij incidenten ook altijd het belang van doen van aangifte. 14

Op middelbare scholen, zijn de laatste jaren steeds meer meldingen van geweld. De politie heeft hierover contact met de veiligheidscoördinatoren van de scholen. In de wijk Brinkhorst/Driehuizen zitten bijvoorbeeld 2 middelbare scholen die flink gegroeid zijn in kort tijdsbestek. Een andere verklaring is dat het gebruik van social media de laatste jaren sterk is gestegen. Een trend is het cyberpesten, waarbij de drempel heel laag is om elkaar via internet uit te schelden of zwart te maken. In de echte wereld leidt dit vervolgens tot spanningen wat zich in geweld kan uiten. 1.2.1 Straatroof en overvallen Straatroof en overvallen hebben naast woninginbraak (zie voorgaande paragraaf 2.1) de hoogste prioriteit. Het aantal straatroven is in Apeldoorn gedaald van 25 in 2015 naar 20 in 2016. Weliswaar nog steeds onder het niveau van 2012 en 2013. Het aantal overvallen is gelijk gebleven met 9 overvallen in 2015 en 9 in 2016. De meeste straatroven vinden plaats tijdens de zogenaamde Donkere Dagenperiode (oktober t/m maart), deze periode is er extra aandacht door o.a. surveillance. Opvallend bij de overvallen is dat de daders die uiteindelijk konden worden aangehouden vrij jong (minderjarig) waren, een zorgelijke ontwikkeling. Aanpak Het districtelijk overvallen team pakt de (woning)overvallen op wat betreft opsporing. Als eerste zal altijd een eenheid van het team Apeldoorn ter plaatse komen. Wat betreft opsporing neemt het overvallen team het dan over. Daarbij wordt samengewerkt met het basisteam. Verder vinden er preventie acties plaats in de vorm van surveillance, voorlichting en controles. Omdat uit onderzoek en ervaring blijkt dat in de zogenaamde donkere dagen onder andere het aantal overvallen stijgt, wordt in deze periode hier meer aandacht aan besteed door middel van het zogenaamde Donkere Dagen Offensief. Hier is overigens al eerder over gesproken bij het thema woningcriminaliteit. 1.2.2 Uitgaansgeweld Het bezoekersaantal in de horeca trekt weer iets aan, dit heeft waarschijnlijk te maken met het economisch herstel. De inzet van het horecapersoneel en de door hen gehanteerde werkwijze zorgt voor een goede samenwerking en door veel aanwezig te zijn en er kort bovenop te zitten, wordt voorkomen dat mensen over de schreef gaan. Sinds 2015 heeft team Apeldoorn een zogenaamd Openbare Orde Team (OOT). Dit is een team met vaste medewerkers die samen trainen en samen ingepland worden. Het team wordt ingezet op de horeca-avonden en bij evenementen. Hier is voor gekozen om meer structuur aan te brengen en eenduidig optreden te waarborgen. 1.2.3 Relationeel/huiselijk geweld Huiselijk geweld Apeldoorn 2014 2015 2016 Incidenten 628 567 503 Tijdelijk huisverbod 15 10 14 Bron:Veilig Thuis Bij incidenten waarbij sprake is van huiselijk geweld, wordt door de politie het protocol huiselijk geweld gevolgd en wordt in voorkomende situaties door de burgemeester een huisverbod opgelegd. Dit traject loopt eventueel naast het strafrechtelijk traject. Veilig Thuis (voorheen advies- en steunpunt huiselijk geweld en Meldpunt Kindermishandeling) in Apeldoorn is de regie voerende partij in huiselijk geweldzaken. Het basisteam Apeldoorn werkt hier nauw mee samen. Het thema huiselijk geweld is 15

ook belegd in de veiligheidskamer waarbij maandelijks een multidisciplinair overleg plaatsvindt. Hier wordt de inzet en koers van de zwaardere zaken besproken. Huisverboden Sinds 2009 is het mogelijk via een bestuurlijke maatregel de pleger van huiselijk geweld tijdelijk uit huis te plaatsen om een hulpverleningstraject in gang te zetten. In de gemeente Apeldoorn zijn in 2016 14 huisverboden afgegeven ten opzichte van 10 in 2015. In 2014 waren dat er 15. 1.2.4 Geweld tegen overheidsfunctionarissen Geweld tegen politiemensen/veilige publieke taak (VPT) Werknemers met een publieke taak hebben regelmatig te maken met agressie en geweld tijdens het uitvoeren van hun werkzaamheden. In 2016 is 137 keer aangifte gedaan van geweld tegen politiemedewerkers. In 2015 was dit 114 en in 2014 was dat 146 keer. 1.3 Overige misdrijven Cijfertabel overige misdrijven gemeente Apeldoorn Overige misdrijven gemeente Apeldoorn Overige misdrijven 1.417 1.364 1.178 1.250 Bron dataset gemeente BVH Het aantal overige misdrijven is gestegen van 1.178 in 2015 naar 1.250 in 2016. Onder overige misdrijven worden de aangiftes geschreven die niet in een van de eerder genoemde soorten misdrijven vallen. Het gaat om zeer uiteenlopende aangiften waardoor geen eensluidende verklaring kan worden gegeven. 1.3.1 Zedendelicten Cijfertabel zedendelicten gemeente Apeldoorn Zedendelicten gemeente Apeldoorn Totaal zedendelicten 87 49 78 58 Openbare schennis der eerbaarheid 11 10 18 15 Verkrachting 21 8 15 12 Aanranding 25 12 16 11 Overige zedenmisdrijven 10 9 7 10 Pornografie 2 2 1 1 Incest/Afhankelijkheid/Wilsonbekwame 8 2 9 3 Seksueel Misbruik Kinderen (geen incest) 10 6 12 6 Bron dataset gemeente BVH In 2016 vonden 58 geregistreerde zedendelicten in Apeldoorn plaats, dat zijn er 20 minder dan in 2015 en komt weer meer in de buurt van het niveau van 2014. In de bovenstaande tabel is een onderverdeling in verschillende categorieën gemaakt. De daling zit in elke categorie, behalve overige zedenmisdrijven. 16

Deze incidenten worden altijd door een, gespecialiseerde (zeden)afdeling afgehandeld. Deze afdeling werkt ten behoeve van de Dienst Regionale Recherche van de eenheid Oost Nederland en wordt als zodanig ingezet. Aangiftes worden soms geregistreerd op het adres van het politiebureau in Apeldoorn, waar de zedenafdeling gevestigd is, ook als de dader een inwoner is uit Apeldoorn die zich elders in Nederland schuldig heeft gemaakt aan een seksueel misdrijf. In de hele eenheid Oost is een daling van incidenten op zedengebied te zien, zo ook in Apeldoorn. In 2015 waren en een aantal incidenten waardoor een stijging waarneembaar was. Er waren verschillende incidenten op het gebied van openbare schennis en eerbaarheid die te herleiden zijn naar 2 daders. Ook hebben er zaken gespeeld met betrekking tot incest waarbij meerdere aangiften binnen hetzelfde incident zijn opgenomen. Er is een verschuiving van leeftijd waarneembaar, waarbij steeds vaker jongeren als verdachten worden aangemerkt. Er gebeurt ook steeds meer via internet en social media (sexting e.d.), dit is een landelijke trend. 1.3.2 Aantasting openbare orde en openbare ruimte Cijfertabel aantasting openbare orde en openbare ruimte gemeente Apeldoorn Aantasting openbare orde en openbare ruimte gemeente Apeldoorn Totaal aantasting openbare orde ruimte 1.287 1.170 1.062 950 1.6.1 Brand/ ontploffing 57 55 55 35 2.2.1 Vernieling cq zaaksbeschadiging 1.182 1.029 951 873 Vernieling van/aan auto 488 438 372 356 Vernieling van/aan openbaar vervoer/abri 11 12 9 14 Vernieling van/aan openbaar gebouw 23 23 24 27 Vernieling overige objecten 651 548 537 470 Vandalisme/baldadigheid 0 0 0 0 Openlijke geweldpleging tegen goederen 9 8 9 6 3.6.4 Aantasting openbare orde 48 86 56 42 Bron dataset gemeente BVH Het aantal aangiftes aantasting openbare orde en openbare ruimte is wederom over de hele linie gedaald. Vooral binnen de zogeheten zaaksbeschadiging is het aantal vernielingen van aan/auto, van/aan openbare gebouw en overige objecten is afgenomen. Verder zien we een afname van de aantasting openbare orde. Voor bovenstaande afname is geen duidelijke verklaring. In de wijk de Heeze was in 2015 een toename van bijna 50% te zien. Deze toename was toe te rekenen aan 1 dader, waar in 2015 ongeveer 50 aangiften naar te herleiden zijn. Dit ging in bijna alle gevallen om vernieling auto. In 2016 is dan ook een enorme daling te zien. In de wijk Brinkhorst/Driehuizen was de stijging te herleiden naar het West Pointgebouw waar meerdere meldingen van kwamen. In 2016 is hierop geïnvesteerd door politie en gemeente, wat heeft geleid tot een daling. In de wijk Hoenderloo/Rivierenbuurt/Componistenkwartier is een stijging van het tal vernieling van/aan auto. Dit is grotendeels te rekenen aan 1 dader die auto s bekraste, het betrof hier iemand die aan het dementeren was. Verder is het zo dat bij een mislukte inbraak in een auto vaak een vernieling als strafbaar feit overblijft. Zoals eerder in dit stuk beschreven zijn er in het buitengebied, onder andere bij Hoenderloo een aantal autokrakers structureel actief geweest. Achteraf is het soms lastig te bepalen of de opzet een vernieling was of dat men getracht heeft in te breken. In de wijk de Maten is te zien dat jeugdoverlast en de daarmee gepaard gaande vernielingen in de afgelopen jaren afwisselend stijgen en dalen. Door de politie/wijkagent is in 2015 samen met THOR en andere partners geïnvesteerd in een aanpak waarbij ook de ouders van de jeugd betrokken 17

worden. Als gevolg zien we dan ook de cijfers dalen. De integrale aanpak lijkt zijn vruchten af te werpen. 1.3.3 Verkeer Onder verkeer vallen de incidenten: verkeersongeval met letsel, met dodelijke afloop en het verlaten plaats ongeval (met of zonder letsel). Cijfertabel overige vermogensdelicten gemeente Apeldoorn Verkeer gemeente Apeldoorn Verkeersongeval met letsel 259 286 271 248 Met dodelijke afloop 5 4 6 7 Verlaten plaats ongeval 807 687 647 635 Bron dataset gemeente BVH Het aantal incidenten rond verkeer neemt in Apeldoorn al een aantal jaren af. Waarbij het aantal dodelijke slachtoffers dit jaar met 1 is gestegen. Een verklaring is er niet direct. De hoofdoorzaken van aanrijdingen zijn vooral het niet verlenen van voorrang en doorgang, alsmede bochtfouten al dan niet in combinatie met te hoge snelheid. De politie heeft de laatste jaren voornamelijk gecontroleerd op snelheid en alcohol. 18

2. Overlast In dit hoofdstuk worden verschillende vormen van overlast beschreven. De aandacht richt zich ook op de belangrijkste overlastlocaties. Gekeken wordt waar die zich bevinden, welke vormen van overlast zich daar afspelen, of er zicht is op overlastveroorzakers en op welke wijze deze overlast wordt aangepakt. 2.1 Overlast een breed begrip Onder de noemen overlast vallen allerlei zaken waar bewoners zich ernstig aan ergeren of duidelijk last van ondervinden. Overlast kan veroorzaakt worden door groepen jongeren, uitgaanspubliek, drugsverslaafden, zwervers, psychisch gestoorden of door afwijkend gedrag van bewoners in een wijk. Ook overlast bij evenementen en verkeersoverlast zijn veelvoorkomende thema s. 2.1.1 Overlast Onderstaand overzicht geeft de ontwikkelingen aan van verschillende geregistreerde vormen van overlast over de jaren 2012 tot en met 2016. Cijfertabel overlast gemeente Apeldoorn Overlast gemeente Apeldoorn Drugs/drankoverlast 415 390 481 503 Verkeersoverlast 1.247 1.146 1.078 1.131 Burengerucht 477 458 506 569 Overlast 2.573 2.341 2.407 2.320 Overlast verwarde/overspannen personen 564 706 826 902 Overlast jeugd 1.189 920 1.023 849 Overlast zwervers 348 271 219 187 Overlast vuurwerk 410 378 237 244 Geluidsoverlast 1.356 1.346 1.353 1.284 Bron dataset gemeente BVH In 2016 is meer geverbaliseerd voor drugs en drankoverlast. Er is meer gecontroleerd op basis van de APV. Vooral in de binnenstad werd meer geschreven voor drankoverlast. Burengerucht is iets gestegen. De overlast vindt vaak rondom bepaalde gezinnen plaats in verschillende wijken. We zien vaste straten en één kamerappartementen die voor burengerucht zorgen. Er is meermaals sprake van sociale problematiek, huurschulden en/of verslaving. Buurtbemiddeling werpt in veel gevallen zijn vruchten af bij de oplossing van burengerucht. Ook het Woonoverlast-team van de gemeente spant zich hier voor in. Er is meer overlast verwarde/overspannen personen ervaren. De overlast jeugd nam flink af. Er is minder overlast van zwervers ervaren en overlast vuurwerk is redelijk gelijk gebleven. 2.1.2 Overlast Drugs- en drankoverlast Het aantal incidenten van drugs- en drankoverlast is licht gestegen. In de wijk Beekbergen/Lieren/Oosterhuizen, waar in 2013 een fikse stijging was ten opzichte van de jaren ervoor, is het aantal nu gelijk gebleven ten opzichte van 2015. In Beekbergen ervaart de wijkagent een toename van alcohol op straat. In deze omgeving zijn meerdere instellingen gevestigd voor mensen met psychische en verslavingsproblematiek. Bewoners ervan bevinden zich nog wel eens op straat met alcoholhoudende drank. Daarnaast kent Beekbergen ook een aantal evenementen, waarbij bezoekers buiten het evenemententerrein de straat op gaan met alcoholische drank. 19

In de wijken Binnenstad Oost en West vinden de meeste meldingen plaats. In alle overige wijken vallen de aantallen mee. In de Binnenstad Oost is Omnizorg gevestigd, de instelling voor dak- en thuislozen, wat er mede voor zorgt dat zich hier een grotere concentratie aan drugs- en drankverslaafden bevindt. Er is sprake van een aanzuigende werking. In dit gebied is een stijging te zien van 75 meldingen in 2015 naar 95 meldingen in 2016. In Apeldoorn (voornamelijk de binnenstad) wordt gewerkt met gebiedsontzeggingen. Dit is een bestuursrechtelijke maatregel. Iemand die voor overlast zorgt door bijvoorbeeld te drinken op straat kan een gebiedsontzegging krijgen daar waar de politie vroeger zou volstaan met een bekeuring. Gebiedsontzeggingen Apeldoorn 2016 Waarschuwing 32 24 uur 2 48 uur 8 Eén week 1 Twee weken 3 Vier weken 6 Acht weken 3 Totaal 55 2.1.3 Overlast verwarde/overspannen personen/ zwervers Cijfertabel overlast verwarde/overspannen personen/zwervers gemeente Apeldoorn Overlast gemeente Apeldoorn Overlast verwarde/overspannen 564 706 826 902 personen Overlast zwervers 348 271 219 187 Melding overlast jeugd 1189 920 1023 849 Bron dataset gemeente BVH Het aantal meldingen overlast verwarde/overspannen personen is gestegen van 706 meldingen in 2014 naar 826 meldingen in 2015. In 2016 is een verdere stijging naar 902 te zien. Het aantal meldingen van overlast door verwarde en overspannen personen is in totaal met 76 meldingen gestegen. Deze stijging is waarneembaar in de meeste wijken van Apeldoorn. Voor een verdieping in de cijfers verwijzen we naar bijlage 3. Een verklaring kan zijn dat in bepaalde wijken meer woningen zijn die verhuurd worden door/via hulpverlenende organisatie die ambulante hulp verzorgen aan hun cliënten. In de wijk Sprengen/Berg Bos is een stijging te zien van 29 in 2015 naar 69 in 2016. Een verklaring kan zijn dat in deze wijk veel kamerverhuurpanden zitten. Wat daarbij opvalt, is dat in deze panden steeds meer mensen komen met allerlei problematiek, die al verschillende vormen van zorg hebben gehad. Om de problematiek integraal aan te pakken vindt een nauwe samenwerking met het Veiligheidshuis en aangesloten partners plaats. Het aantal incidenten van overlast door zwervers is wederom in 2016 gedaald. Overlast door zwervers zit daarmee onder het niveau van 2014. Clientèle van in het bijzonder Omnizorg zijn veel aanwezig in de openbare ruimte van het centrum wat voor meldingen van overlast zorgt. Het gaat dan vooral om overlast zwervers, alcoholgebruik op straat en drugsgerelateerde meldingen. Op overlastmeldingen wordt altijd door de politie op gereageerd, maar de overlast wordt niet altijd geconstateerd. Dit type overlast geeft bewoners/burgers vooral een gevoel van onveiligheid en onbehagen. Toch is het ook zo dat de bewoners van het centrum deels vinden dat dit bij de stad hoort. 20