Raadsvoorstel Reg. nr : 0910571 Ag nr. : 17 Datum :15-12-09 Onderwerp Een nieuwe Handhavingsverordening Wet werk en bijstand (WWB) en Wet investeren in jongeren (WIJ) Status besluitvormend Voorstel De Handhavingsverordening WWB en WIJ 2009 vast te stellen. Inleiding In verband met de invoering van de WIJ zal net als bij de WWB een Handhavingsverordening vastgesteld moeten worden. De opdracht daartoe is beschreven in artikel 12, eerste lid, onderdeel c van de WIJ. VNG en Stimulansz (van SZW) adviseren om voor beide regelingen samen één verordening te maken, omdat de raakvlakken in zowel WWB als WIJ vrijwel gelijk zijn. Tot nu toe kenden we deze verordening als Fraudeverordening, maar Handhavingsverordening is een meer gebruikelijke term. De Fraudeverordening bestond slechts uit een achttal artikelen waar dan er enkele aangepast moesten worden om deze ook geldend te kunnen maken voor de WIJ. Derhalve is toch gekozen om een heel nieuwe verordening te maken, maar wel voor beide regelingen tezamen. Beoogd effect Het vaststellen van één verordening die voldoet aan de eisen van de WWB en WIJ, zodat het handhavingsbeleid WWB ook toepasbaar is in de WIJ. Argumenten 1.1. De wet schrijft voor dat de raad een Handhavingsverordening dient vast te stellen. In de WWB wordt deze opdracht gegeven in artikel 8a en in de WIJ in artikel 12, eerste lid, onderdeel c. Met het vaststellen van een Handhavingsverordening wordt voldaan aan een wettelijk voorschrift. De raad is het bevoegde gemeentelijke orgaan om verordeningen vast te stellen. 1.2. Eén verordening voor beide wetten biedt voordelen. VNG / Stimulansz adviseren één verordening voor beide wetten omdat dit de volgende voordelen biedt: - eenvoudig te regelen en te realiseren (beperkte aanpassing WWB-verordening is vaak voldoende); - efficiënt (één verordening in plaats van twee); - WWB en WIJ kennen op dit punt veel verwantschap (juist om die reden en om de eenheid in beleid te waarborgen is één verordening gewenst); - Het handhavingsbeleid in het kader van de WIJ wijkt niet af van dat in het kader van de WWB; - De Handhavingsverordening heeft een procedureel karakter, dat wil zeggen dat in de verordening is opgenomen dat jaarlijks via de Programmabegroting doelen en indicatoren genoemd worden m.b.t. handhaving en via de Programmarekening achteraf wordt verantwoord of en in hoever deze doelen zijn bereikt. Pagina 1
Raadsvoorstel Reg. nr : 0910571 Kanttekeningen 1.1. Het is niet gebruikelijk om één verordening te maken gebaseerd op twee wetten. Hier is echter sprake van een dermate grote verwantschap tussen beide regelingen dat het wel mogelijk is. Uitvoering en planning De verordening werkt na vaststelling en publicatie terug tot 1-10-2009, de ingangsdatum van de WIJ. De Wij is pas 1-7-2009 gepubliceerd en gezien de vakantieperiode en de eigen agenda van de raad is het niet mogelijk om de verordening eerder vast te stellen. Communicatie De verordening zal op de gebruikelijke wijze gepubliceerd worden. Boxtel, 13-10-09 BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN BOXTEL de secretaris, de burgemeester, drs. J.K. Fraanje F.H.J.M van Beers Bijlagen Ter inzage De verordening zal na vaststelling en publicatie 6 weken ter inzage worden gelegd bij Voorlichting. Contactpersoon Afdelingshoofd Sociale Zaken, de heer G. Schönfeld gsc@boxtel.nl, tel: 0411-655 379 Pagina 2
Aanhef De raad van de gemeente Boxtel; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 13-10-09; gehoord de commissie Maatschappelijke Zaken van 30-11-09; gelet op artikel 147, eerste lid Gemeentewet, artikel 12, eerste lid, onderdeel c van de Wet investeren in jongeren en artikel 8a van de Wet werk en bijstand; overwegende dat het noodzakelijk is bij verordening regels vast te stellen met betrekking tot het bestrijden van misbruik en oneigenlijk gebruik van de WWB en WIJ; Besluit De Handhavingsverordening WWB en WIJ 2009 vast te stellen. Handhavingsverordening WWB en WIJ 2009 Hoofdstuk 1 ALGEMENE BEPALINGEN Artikel 1. Begripsbepalingen In deze verordening wordt verstaan onder: a. het college: het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Boxtel; b. WWB: de Wet werk en bijstand; c. WIJ: de Wet investeren in jongeren; d. bijstand: de bijstand genoemd in artikel 5 onder a van de Wet werk en bijstand; e. inkomensvoorziening: de inkomensvoorziening genoemd in artikel 5 en artikel 24 van de Wet investeren in jongeren. f. Werkleeraanbod: het aanbod genoemd in artikel 5 van de Wet investeren in jongeren g. inlichtingenplicht: de verplichtingen in artikel 17 lid 1, 2 en 4 van de Wet werk en bijstand, artikel 44 Wet investeren in jongeren en artikel 30 c lid 2 en lid 3 van de Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen; Hoofdstuk 2 FRAUDEPREVENTIE EN FRAUDEOPSPORING Artikel 2. Fraudepreventie Het college draagt in het handhavingsbeleidsplan zorg voor het beschrijven van de maatregelen waarmee en wijze waarop de bestrijding van het ten onrechte ontvangen van bijstand in het kader van de WWB en van de inkomensvoorziening in het kader van de WIJ alsmede van misbruik en oneigenlijk gebruik van de WWB of het werkleeraanbod van de WIJ wordt uitgevoerd. Pagina 1
Artikel 3. Fraude opsporing Het college draagt zorg voor het beschrijven van de wijze waarop fraude zal worden opgespoord in het handhavingbeleidsplan. Artikel 4. Inhoud handhavingbeleidsplan In het in artikel 2 genoemde handhavingbeleidsplan komt in ieder geval tot uitdrukking; - een gemeentelijke visie op handhaving; - aanpak fraudepreventie; - aanpak frauderepressie. Hoofdstuk 3 VERANTWOORDING DOOR HET COLLEGE Artikel 5. Verantwoording door het college Het college legt jaarlijks verantwoording af aan de raad door middel van de Programmarekening. Hierin wordt in elk geval gerapporteerd over: a. het aantal gevallen waarin een maatregel is overwogen; b. het aantal uitgevoerde preventieonderzoeken en de resultaten daarvan c. het aantal bijzondere onderzoeken door de sociale recherche en de resultaten daarvan. Hoofdstuk 4 SLOTBEPALINGEN Artikel 6. Onvoorziene omstandigheden en hardheidsclausule 1. In alle gevallen waarin deze verordening niet voorziet, beslist het college; 2. het college kan in bijzondere gevallen afwijken van de bepalingen in deze verordening, als toepassing daarvan tot onbillijkheden van overwegende aard leidt. Artikel 7. Intrekking eerder vastgestelde verordening. De eerder op 20 december 2007 vastgestelde Fraudeverordening Boxtel 2008 wordt ingetrokken met ingang van de datum waarop de Handhavingsverordening WWB en WIJ 2009 van kracht is. Artikel 8. Inwerkingtreding Deze verordening treedt in werking op de eerste dag na publicatie en werkt terug tot 1 oktober 2009. Artikel 9. Citeertitel Deze verordening kan worden aangehaald als Handhavingsverordening WWB en WIJ 2009. Pagina 2
TOELICHTING OP DE HANDHAVINGSVERORDENING WWB EN WIJ 2009 ALGEMENE TOELICHTING Bij amendement is artikel 8a in de WWB opgenomen. De gemeenteraad moet een verordening vaststellen om de uitgangspunten voor het financiële beleid en financiële beheer vast te leggen. Daarmee moet worden gewaarborgd dat aan de eisen van rechtmatigheid wordt voldaan. In dat kader kan ook aandacht worden besteed aan de bestrijding van misbruik en oneigenlijk gebruik van gemeentelijke regelingen. Een goed financieel beheer bij de uitvoering van de WWB brengt met zich mee dat daarbij ook voortdurend aandacht bestaat voor de bestrijding van misbruik en oneigenlijk gebruik. Het is wenselijk dit expliciet in de verordening te regelen. Artikel 8a van de Wet werk en bijstand verlangt dus dat de gemeenteraad de regels voor het eigen handhavingsbeleid op hoofdlijnen vaststelt in een verordening. Het college krijgt de mogelijkheid om nadere invulling te geven aan de verordening in de vorm van een handhavingbeleidsplan. Hier wordt voor gekozen om de wijze waarop de fraudepreventie en fraudebestrijding vorm wordt gegeven op eenvoudige wijze aan te kunnen passen aan hetgeen de praktijk verlangt. De raad stelt de kaders vast, het college werkt dit verder uit in het handhavingbeleidsplan. Met deze verordening wordt tevens invulling gegeven aan de in artikel 12 van de Wet investeren in jongeren (WIJ) gegeven opdracht om regels te stellen met betrekking tot het bestrijden van misbruik en oneigenlijk gebruik van de Wet investeren in jongeren. Het behoort tot de gemeentelijke beleidsvrijheid om daarin eigen beleidskeuzes te maken. Het gemeentelijk beleid over misbruik en oneigenlijk gebruik in het kader van de WWB was reeds in de Fraudeverordening vastgelegd. Vastgesteld is dat dit beleidskader ook toepasbaar is op de uitvoering van de WIJ. Mede gelet op de grote verwantschap tussen beide wetten wordt door het Ministerie en Stumulansz/VNG voorgesteld om het handhavingsbeleid voor de WIJ op te nemen in de bestaande Fraudeverordening WWB. Deze verordening krijgt ook een andere naam omdat Handhavingsverordening een meer gebruikelijke term is. De verordening zal voortaan Handhavingsverordening WWB en WIJ 2009 heten. In de Wij staat het werkleeraanbod centraal en daarvan afgeleid de inkomensvoorziening (de uitkering). Daarom is misbruik en oneigenlijk gebruik van een werkleeraanbod op advies van de overheid nadrukkelijk opgenomen in de verordening. De vroegere Fraudeverordening WWB bestond slechts uit enkele artikelen. Om de verordening ook geschikt te maken voor de WIJ moesten artikelen aangevuld worden. M.b.t. aspecten van de WWB is niets gewijzigd. Het bestaande Handhavingsbeleidsplan blijft dan ook van toepassing en kan ook toegepast worden op de WIJ. Pagina 3
ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING Artikel 1. De begrippen die in de verordening worden gebruikt hebben een gelijkluidende betekenis als de omschrijving in de WWB dan wel in de WIJ. Artikel 2. Fraudepreventie Het college stelt een handhavingbeleidsplan vast waarin maatregelen en methoden staan opgenomen gericht op het voorkomen van fraude. Hierin wordt in elk geval aandacht besteed aan de voorlichting aan de cliënten over rechten en plichten die verbonden zijn aan het recht op bijstand, alsmede over de consequenties die verbonden worden aan het niet nakomen van de verplichtingen die verbonden zijn aan het recht op bijstand. Tevens zal voortdurend aandacht zijn voor het optimaliseren van de dienstverlening, waardoor de acceptatie van de regels en controle onder de cliënten wordt bevorderd. Hetzelfde geldt ook voor de belangrijkste aspecten van de WIJ, namelijk het werkleeraanbod en de inkomensvoorziening. Artikel 3. Fraude opsporing Fraude wordt bestreden door het vroegtijdig opsporen en het sanctioneren van fraude. Het college geeft in het handhavingbeleidsplan aan op welke wijze zij dit vorm wil geven. In het plan is aangegeven welke maatregelen worden ingezet om fraude op te sporen. Hierbij kan gedacht worden aan verificatie van gegevens, de inzet van preventieambtenaar, de inzet van sociale recherche, de thematische controles of controles gericht op risicodoelgroepen. Voor het sanctioneren van fraude zijn de Afstemmingsverordening WWB, de Afstemmingsverordening WIJ en de Beleidsregels terugvordering van belang. Artikel 4. Inhoud handhavingbeleidsplan In dit artikel is aangegeven welke onderwerpen in het gemeentelijke handhavingbeleidsplan op zijn minst aan bod moeten komen. Artikel 5. Verantwoording door het college De raad stelt jaarlijks een Programmabegroting vast. In de Programmabegroting worden de speerpunten en indicatoren vastgelegd. Het college legt over deze punten verantwoording af aan de raad door middel van de Programmarekening. Handhaving vormt een onderdeel van zowel de Programmabegroting als de Programmarekening en in de Programmarekening wordt verantwoording afgelegd over de geformuleerde beleidsuitgangspunten en de daarbij horende indicatoren. In elk geval zal verantwoording worden afgelegd over het aantal keren dat een maatregel is overwogen, het aantal onderzoeken door de preventieambtenaar met de resultaten daarvan en het aantal onderzoeken dat is gedaan door de sociale recherche en diens resultaten. Artikel 6. Onvoorziene omstandigheden en hardheidsclausule Dit artikel spreekt voor zich. Pagina 4
Artikel 7. Intrekking eerder vastgestelde verordening. De eerder geldende verordening was de Fraudeverordening Boxtel 2008 en deze moet ingetrokken worden met ingang van de datum waarop de nieuwe Handhavingsverordening WWB en WIJ 2009 van kracht is geworden. Artikel 8. Inwerkingtreding Gezien de (te) korte voorbereidingsperiode tussen vaststelling en publicatie van de wet (1-7-2009) en de inwerkingtreding van de wet (1-10-2009), de gemeentelijke planning (o.a. de begroting in oktober) rond raadsvergaderingen en het feit dat de raad eerst geïnformeerd moet worden over de inhoud van de WIJ alvorens verordeningen vast te stellen (november) wordt deze verordening ter vaststelling aangeboden in december 2009. Aangezien de wet voorschrijft verordeningen WIJ per 1-10-2009 vast te stellen, zal na de publicatie deze verordening terug moeten werken tot 1-10-2009. Artikel 9. Citeertitel Dit artikel spreekt voor zich. Aldus vastgesteld in zijn openbare vergadering van 15-12-09 DE GEMEENTERAAD VAN BOXTEL, de griffier, de voorzitter, Ir. V.M.E. van den Broek F.H.J.M van Beers Pagina 5