Stichting Meldpunt ter bestrijding van Kinderpornografie op Internet Jaarverslag 2008 Het Meldpunt Kinderporno op Internet wordt financieel gesteund door het Ministerie van Justitie en het Europese Commissie Safer Internet Plus Plan. Amsterdam, maart 2009
Aan iedere kinderpornografische afbeelding ligt het misbruik van een kind ten grondslag. Zelfs nadat het fysieke misbruik is gestopt, houdt het misbruik niet op voor de slachtoffers doordat de bewijzen ervan voor altijd op het internet zullen rondzwerven. 2
Inhoudsopgave Meldpunt Kinderporno op Internet in 2008 4 Meldingen Conferentie grooming Cyberlokkercampagne Organisatie 6 Doelstellingen Bestuur en medewerkers Subsidie Samenwerking met politie Welzijn personeel Wetgeving 8 Artikel 240b Wetboek van Strafrecht Virtuele kinderporno Wetsvoorstellen Verhoging strafmaat Slachtoffers 10 Afbeeldingen van seksueel misbruik Slachtofferidentificatie Grooming Gezamenlijke aanpak Werkzaamheden en activiteiten 14 Meldingen ontvangen en behandelen Voorlichting aan internetgebruikers Cyberlokker campagne Nationale samenwerking Filteren Internationale samenwerking Cijfers en trends 19 Meldingen afbeeldingen seksueel misbruik van kinderen Meldingen jongerenwebsite Help Wanted Meldpunt Cybercrime Aanbevelingen aan leden van 2 e Kamer Commissie Justitie 23 Bijlagen 26 Meldingsschema Persbericht: Meldpunt Kinderporno lanceert campagne online grooming Persbericht: Veel jongeren spreken af met online contacten 3
Meldpunt Kinderporno op Internet in 2008 Het aantal meldingen kinderporno in 2008 is in vergelijking met 2007 met bijna tien procent gestegen. 2008 is een intensief jaar geweest voor het Meldpunt Kinderporno (hierna: Meldpunt) met extra activiteiten als de conferentie over Grooming 1, de Cyberlokkercampagne, de vele presentaties en workshops door het Meldpunt gegeven, gesprekken met providers en populaire jongerenwebsites, met politie en justitie en een intensieve politieke lobby hebben het team van het Meldpunt volledig in beslag genomen. Het Meldpunt heeft meer nog dan voorgaande jaren een proactieve houding aangenomen in het zoeken van samenwerking met alle partijen binnen het werkveld. De Cyberlokkercampagne heeft er toe bijgedragen, dat het aantal meldingen via de site www.helpwanted.nl het afgelopen jaar is toegenomen. Vragen als Hoe vertel ik het mijn ouders? of Ik weet me geen raad meer! zijn wanhopige kreten uit e-mails van jongeren. Meldingen Het Meldpunt ontving in 2008 in totaal 8.155 meldingen. Dat is een stijging ten op zichte van 2007 met 728 meldingen. Bij 3.356 meldingen was er sprake van strafbare afbeeldingen conform artikel 240b Wetboek van Strafrecht. Dit is een stijging van 44% ten opzichte van 2007. Het grootste deel van deze meldingen betrof afbeeldingen die op buitenlandse sites werden gehost, zoals de Verenigde Staten (1250), Azië (570), EU landen (452) en Rusland (189). Het Meldpunt deed 532 keer melding van verspreiding van kinderporno vanuit Nederland bij het Team Kinderporno van het Korps Landelijke Politie Diensten (KLPD). Ten opzichte van 2007 (750) is het aantal meldingen enigszins afgenomen, maar is nog steeds veel hoger dan voorafgaande jaren. Het Meldpunt vindt dit nog altijd een zorgelijke ontwikkeling. De meeste afbeeldingen betreffen kinderen tussen de 0 tot 10 jaar. Het Meldpunt constateert de laatste jaren dat de aard van de afbeeldingen gewelddadiger wordt en de slachtoffers jonger. Helpwanted In 2007 lanceerde het Meldpunt de website www.helpwanted.nl. De aanleiding hiervoor was een toename in aantal meldingen over seksueel misbruik via profielsites, chat en webcam. Deze website is speciaal gericht op jongeren die hierop melding kunnen doen van online seksueel misbruik. Het Meldpunt ontving via de website Helpwanted.nl in 2008 totaal 255 meldingen. Ongeveer de helft (47%) van deze meldingen had betrekking op seksueel misbruik via chat: jonge internetgebruikers die bijvoorbeeld werden gechanteerd met dreiging tot verspreiding van hun seksueel getinte afbeeldingen om seksueel contact af te dwingen. Om deze jongeren beter te kunnen adviseren is het meldpunt van plan in 2009 een chat te koppelen aan helpwanted. Overige meldingen hadden betrekking op onder anderen het schenden van portretrecht, cyberpesten, meldingen over afbeeldingen van seksueel kindermisbruik op websites en peerto-peer netwerken (bijvoorbeeld Limewire), volwassen pornografie. 1 Grooming is het proces waarin een volwassen of jong volwassen persoon, de groomer, een minderjarige benadert en door middel van valse voorwendsels het kind (stap voor stap) probeert in te palmen. Het uiteindelijk doel is om de minderjarige seksueel te misbruiken. 4
Conferentie grooming Op 22 mei 2008 organiseerde het Meldpunt een conferentie over online grooming. Het Meldpunt greep deze gelegenheid aan om met diverse partijen, zoals politie, kinderrechtenorganisaties, Internet Service Providers, overheid, politieke partijen en wetenschappers, gezamenlijk te bespreken hoe online grooming beter kan worden bestreden. Een verslag van de conferentie en de toespraak van de Minister van Justitie Hirsch Ballin is te vinden op www.meldpunt-kinderporno.nl. In de toespraak bedankt de minister het Meldpunt voor haar werk en zegt subsidie toe tot in elk geval 2012. Cyberlokkercampagne In het voorjaar van 2008 startte het Meldpunt een grootscheepse voorlichtingscampagne om jongeren bewust te maken van het fenomeen grooming. De lancering vond plaats tijdens de conferentie over grooming. Onderdeel van de campagne is een filmpje dat het Meldpunt liet ontwikkelen. Deze werd aansluitend op de lancering enkele weken op verschillende televisiezenders uitgezonden. De campagne veroorzaakte veel discussie, waarmee het onderwerp grooming veel aandacht kreeg. Dankwoord Het Meldpunt dankt haar sponsors en donateurs voor hun bijdrage aan het Meldpunt of aan de totstandkoming van de conferentie over grooming, met name KPN, XS4ALL, Ilse Media en SIDN. Het Meldpunt dankt tevens de televisiezenders die belangeloos of met gereduceerd tarief het televisiespotje over grooming hebben uitgezonden en iedereen die door het plaatsen van banners of meldknoppen een bijdrage heeft geleverd aan de bekendheid van onze websites en of de Cyberlokker campagne. 5
Organisatie In 1995 is de Stichting Meldpunt ter bestrijding van Kinderpornografie op Internet opgericht. Vanuit de internetbranche en de maatschappij kwamen geluiden om kinderporno op internet een halt toe te roepen. De politie was toen niet in staat deze rol te vervullen. Enkele afgevaardigden van internet service providers (ISP s) en individuele internetgebruikers namen daarop het initiatief het Meldpunt op te richten. De toenmalige minister van Justitie, Sorgdrager, bekrachtigde in juni 1996 officieel het aanvankelijk informele samenwerkingsverband. Sinds 1998 beschikt het Meldpunt over een kantoor waar zij haar werkzaamheden uitvoert. Naast de politie is het particuliere Meldpunt Kinderporno de enige organisatie in Nederland die zich bezighoudt met de bestrijding van Kinderporno op internet. Het Meldpunt doet dit door meldingen te behandelen van internetgebruikers die kinderporno op internet zijn tegengekomen. Melders kunnen dit doen door op de website www.meldpunt-kinderporno.nl een formulier in te vullen. Naast meldingen van internetgebruikers ontvangt het Meldpunt meldingen van collega-meldpunten die aangesloten zijn bij INHOPE (www.inhope.org). Sinds 2007 ontvangt het Meldpunt ook meldingen via de website www.helpwanted.nl, een website die speciaal is gericht op jongeren. Jongeren kunnen hier melding doen van online seksueel misbruik. Doelstellingen Bestrijding van verspreiding van afbeeldingen van seksueel kindermisbruik De doelstelling van het Meldpunt is het bestrijden van de verspreiding van afbeeldingen van seksueel misbruik van kinderen op internet. Meldingen over andere strafbare zaken op internet vallen niet onder haar doelstelling. Indien mogelijk verwijst het Meldpunt deze melders door naar de juiste instantie. Het Meldpunt zoekt zelf niet actief naar kinderporno, maar handelt uitsluitend naar aanleiding van meldingen van internetgebruikers en (buitenlandse) collega-meldpunten. Actieve opsporing is de taak van de politie. Preventie van seksueel kindermisbruik Het Meldpunt heeft een belangrijke rol in de preventie van seksueel kindermisbruik. Het Meldpunt geeft dan ook voorlichting aan kinderen, jongeren en ouders over veilig gebruik van internet middels de websites www.surfsafe.nl en www.helpwanted.nl en www.cyberlokkers.nl. Bestuur en medewerkers Het bestuur bestaat uit drie personen. Elk bestuurslid heeft zijn of haar eigen expertise en kennis over een werkgebied van het Meldpunt. Voorzitter: De heer J. Mulder Penningmeester: De heer T. Erents Bestuurslid: de heer J.M. Wams Vier personeelsleden houden zich bezig met de uitvoering van de werkzaamheden van het Meldpunt. 6
Subsidie Ter ondersteuning van haar werkzaamheden ontvangt het Meldpunt subsidie van het Ministerie van Justitie en de Europese Commissie vanuit het Safer Internet Plus Plan. Dit programma is bedoeld om veilig gebruik van internet en nieuwe online communicatietechnologieën te stimuleren. Daarnaast beoogt het programma het aanbod van illegale inhoud op internet te verminderen. Sinds december 2008 is een gezamenlijke subsidieaanvraag van de nationale Awareness Node en het Meldpunt goedgekeurd door de Europese Commissie. De nationale Awareness Node (onderdeel van het Europese Safer Internet programma) maakt ook deel uit van de Digibewust campagne. Doelstelling van de Awareness Node is de promotie van veilig gebruik van internet en nieuwe online communicatietechnologieën, in het bijzonder voor kinderen en het bestrijden van illegale en ongewenste content. Samenwerking met politie Het Meldpunt helpt de politie bij de bestrijding van de verspreiding van afbeeldingen van seksueel kindermisbruik door: vanuit Nederland verspreide afbeeldingen van seksueel kindermisbruik naar het KLPD door te sturen; vanuit het buitenland verspreide afbeeldingen van seksueel kindermisbruik naar het relevante INHOPE-meldpunt door te sturen. De politie heeft als taak (digitale) kinderporno op te sporen, maar ook de kindermisbruikers en producenten, verspreiders en bezitters van kinderporno en de slachtoffers. Zij doet dat op eigen initiatief, maar eveneens als reactie op meldingen van burgers en het Meldpunt Kinderporno. Identificatie van slachtoffers en daders heeft voor de politie de hoogste prioriteit. Hierbij is internationale samenwerking van groot belang. De samenwerking tussen het KLPD en het Meldpunt is solide, in die zin dat beide partijen elkaar op de hoogte houden van de wederzijdse activiteiten. Het KLPD pakt alle zaken op die het Meldpunt doorgeeft. In april 2006 werd het Meldpunt Cybercrime (www.meldpuntcybercrime.nl) opgericht, een online politiemeldpunt waar burgers melding kunnen doen van afbeeldingen van seksueel kindermisbruik op het internet en als minderjarigen op of via internet seksueel worden benaderd. Ook behandelt het Meldpunt Cybercrime meldingen over radicale en terroristische uitingen die via het internet worden gepubliceerd en verspreid. Welzijn personeel De medewerkers van het Meldpunt zien per jaar duizenden afbeeldingen en videobestanden waarop kinderen staan afgebeeld die seksueel worden misbruikt. Vanwege het zware aspect van het werk krijgt het Meldpunt structurele aandacht van een psycholoog om het welzijn van haar medewerkers te waarborgen. 7
Wetgeving Kinderpornografie is volgens de Nederlandse wet iedere afbeelding van een seksuele gedraging waarbij iemand is betrokken die kennelijk de leeftijd van achttien jaar nog niet heeft bereikt. Strafbaar is het verspreiden, tentoonstellen, vervaardigen, invoeren, doorvoeren, uitvoeren of in voorraad hebben ervan. Het wetsartikel is ook van toepassing op digitale en virtuele afbeeldingen. De tekst van artikel 240b Wetboek van Strafrecht, luidt als volgt: 1. Met gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren of geldboete van de vijfde categorie wordt gestraft degene die een afbeelding -of een gegevensdrager, bevattende een afbeelding- van een seksuele gedraging, waarbij iemand die kennelijk de leeftijd van achttien jaar nog niet heeft bereikt, is betrokken of schijnbaar is betrokken, verspreidt, openlijk tentoonstelt, vervaardigt, invoert, doorvoert, uitvoert of in bezit heeft. 2. Met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of een geldboete van de vijfde categorie wordt gestraft degene die van het plegen van een van de misdrijven, omschreven in het eerste lid, een beroep of een gewoonte maakt. Het wetsartikel strekt er toe te voorkomen dat: 1. een jeugdige in een situatie wordt gebracht waarin hij/zij wordt gebruikt voor het op beeldmateriaal vastleggen van een seksuele gedraging in de zin van artikel 240b Sr. waarbij hij/zij alleen of met een ander/anderen is betrokken; 2. beeldmateriaal dat onder het bereik van artikel 240b Sr. valt, na vervaardiging (verder) wordt verspreid, openlijk wordt tentoongesteld, of in bezit gehouden wordt; 3. jeugdigen worden aangemoedigd of verleid om deel te nemen aan seksueel gedrag en gedrag dat deel kan gaan uitmaken van een subcultuur die seksueel misbruik van kinderen bevordert. Niet strafbaar volgens de Nederlandse wetgeving (art. 240b) zijn: 1. Fictieve teksten over seksueel misbruik van kinderen; 2. Getekende beelden van seksueel misbruik van kinderen; 3. Nudisme en zogenaamde modellensites met kinderen. Virtuele kinderporno Hoewel virtuele kinderporno al sinds 2002 bij wet strafbaar is, lukte het justitie nooit iemand hiervoor veroordeeld te krijgen. Belangrijkste probleem: er worden geen echte kinderen misbruikt. Voor de rechtbank in Den Bosch kreeg in 2008 een 52 jarige man twee jaar voorwaardelijke celstraf met een proeftijd van tien jaar, onder meer voor een computergemaakt instructiefilmpje. Hierin is te zien hoe een denkbeeldig meisje seksuele handelingen verricht bij een verzonnen volwassen man. Volgens de rechters is het filmpje voor kinderen niet van echt te onderscheiden en probeert het kinderen aan te moedigen seks te hebben met volwassenen. De veroordeling is in Nederland uniek, omdat rechters niet eerder virtuele porno met kinderen in de hoofdrol beoordeelde als strafbaar. 8
Wetsvoorstellen In oktober 2007 ondertekende de Minister van Justitie Hirsch Ballin, het Verdrag van de Raad van Europa ter bescherming van kinderen tegen seksuele exploitatie en seksueel misbruik. In dit verdrag zijn de volgende belangrijke wijzigingen opgenomen: - Kijken naar kinderporno wordt strafbaar. Na invoering van de wetswijziging zullen mensen die betalen om real-time aangeboden kinderporno te bekijken, ook worden vervolgd (maximale vier jaar gevangenisstraf). Uit de betalingsgegevens of inloggegevens kan worden afgeleid of iemand weloverwogen kinderporno heeft bekeken. Er hoeft dan niet meer worden aangetoond dat de kinderporno ook in bezit was, bijvoorbeeld op de harde schijf of dvd. - 'Grooming' wordt strafbaar. Door de bepaling kan de 'groomer' worden vervolgd zodra hij een ontmoeting met het kind vastlegt. Hierop staat een gevangenisstraf van maximaal twee jaar. Op dit moment wordt de wet aangepast. Het wetsvoorstel is op dit moment in behandeling bij de Tweede Kamer. Verhoging strafmaat Uit een steekproef gedaan door het Algemeen Dagblad bleek in 2008 dat bezitters van kinderporno ondanks nieuwe strenge richtlijnen van het Openbaar Ministerie geen hogere straffen opgelegd kregen. Het Openbaar Ministerie stelde een jaar geleden dat de straffen voor kinderporno omhoog moesten. Makers van kinderporno moesten nog hogere straffen krijgen. Een werkstraf was niet meer passend, bezitters moesten rekenen op celstraffen van tien maanden tot twee jaar. Minister van Justitie Hirsch Ballin had gevraagd om de strengere richtlijn. De krant bekeek 25 recente vonnissen, waarin makers van kinderporno terecht stonden. In geen enkele van de 25 zaken kreeg de verdachte een straf die past in de nieuwe richtlijn. In zeventien zaken kreeg de verdachte een taakstraf, in zeven gevallen gaf de rechter een (voorwaardelijke) celstraf van één tot zes maanden. Eén man kreeg een celstraf van 18 maanden (waarvan de helft voorwaardelijk): hij had niet alleen verboden materiaal in bezit, maar had ook zelf kinderporno gemaakt en verspreid. 9
Slachtoffers Afbeeldingen van seksueel kindermisbruik Het Meldpunt pleit er voor te spreken van afbeeldingen van seksueel kindermisbruik in plaats van kinderporno. Dit geeft naar haar mening zorgvuldiger de ernst van deze misdaad weer. Porno impliceert immers dat er sprake zou zijn van vrijwilligheid en daar kan wat betreft kindermisbruik geen sprake van zijn. Ook in internationaal verband wordt er steeds vaker gesproken over child abuse images in plaats van child pornography. De naam Meldpunt Kinderporno blijft echter vooralsnog behouden, omdat kinderpornografie een juridische term is. Ook in de lijst van aanbevelingen van het landelijk project kinderporno wordt de term kinderporno aan de kaak gesteld. Volgens het rapport doet Kinderporno teveel denken aan vieze plaatjes kijken, terwijl het gaat om ernstig fysiek en geestelijk geweld tegen kinderen. Volgens de auteurs is het dan ook beter te spreken van op beeld vastgelegd seksueel misbruik van kinderen. Slachtoffer-identificatie Afbeeldingen van seksueel kindermisbruik zijn visuele opnames van het seksuele misbruik van een kind en het bewijs van een misdaad. De kinderen die voorkomen op deze afbeeldingen worden blootgesteld aan vernederende, onterende, en zeer beangstigende handelingen van criminele aard. In sommige afbeeldingen worden ze geslagen, blootgesteld aan seksuele marteling of onderworpen aan bestialiteit. Er is geen afbeelding van seksueel kindermisbruik die is geproduceerd zonder dat het kind heeft geleden of is uitgebuit. In de database van het slachtofferidentificatie programma (CRIS) van het Amerikaanse National Center for Missing and Exploited Children (NCMEC) bevinden zich 18.558.977 afbeeldingen. In oktober 2008 waren 1210 meisjes en 450 jongens geïdentificeerd. Een aantal oorzaken voor het lage aantal geïdentificeerde slachtoffers: veel kinderen die seksueel zijn misbruikt houden dat voor zichzelf; de betrokken instanties werken onvoldoende samen; het onderzoek is vooral gericht op daders. Er is helaas nog steeds onvoldoende kennis over de identiteit van kinderen die seksueel worden misbruikt voor het vervaardigen van dit beeldmateriaal. Van de afbeeldingen in de CRIS database is 45% in de puberteit, 49% van de kinderen in de prepuberteit en 6% is baby. Het grootste deel van de kinderen is blank van huidskleur. Veel van de afbeeldingen zijn gemaakt binnen de eigen sociale kring. 10
In december 2008 komt de Raad van Hoofdcommissarissen met een bericht naar buiten dat de Nederlandse politie met een uitgebreid pakket aan maatregelen haar focus wil verleggen van downloader naar slachtoffers en 'dadergroepen' (producenten van het materiaal). De politie gaat meer doorrechercheren' en hoopt daarmee kindermisbruikers, producenten van kinderpornografie en commerciële verspreiders aan te kunnen pakken die voorheen buiten schot bleven. Met het Openbaar Ministerie zal de politie afspraken maken over de verhouding in onderzoeksinspanningen en het verbeteren van de informatiepositie op het terrein van de aanpak van kinderporno. Doorrechercheren betekent een groter beslag op capaciteit en doorlooptijd binnen de politie, maar levert een grotere kans op het bevrijden van slachtoffers uit ernstige situaties van misbruik. Het landelijk project zal een belangrijke impuls geven aan het onderzoeken, verwerven en inzetten van een landelijke standaard op technologisch gebied. Daarnaast zal het landelijk project ook op andere gebieden verbeterslagen initiëren met als uiteindelijk doel het gerichter aanpakken van kinderporno. Bij de aanpak zijn de regiokorpsen, bovenregionale rechercheteams en een team van kinderpornospecialisten van het Korps Landelijke Politiediensten betrokken. Onderstaand krantenbericht toont de enorme hoeveelheden aan van het in beslag genomen materiaal. Digitaal rechercheurs verdrinken in de databerg die zij moeten onderzoeken. 08.12.2008 Pedo had 50 miljoen foute plaatjes SLIEDRECHT/ROTTERDAM - De hoeveelheid kinderporno die in juli in beslag is genomen in het huis van Sliedrechter Dirk-Jan P. (41) overstijgt elk voorstellingsvermogen. Eerder sprak de politie al over miljoenen foto s en filmpjes, maar de nieuwste schatting door justitie bedraagt dertig tot vijftig miljoen bestanden. Dat zei officier van justitie mevrouw mr. M. Spoormaker maandagochtend voor de Rotterdamse rechtbank. P. s strafzaak kwam daar alleen nog maar procedureel aan de orde. De inhoudelijke behandeling kan nog vele maanden op zich laten wachten, gaf Spoormaker aan.,,we hebben zeven terabyte digitaal materiaal bij P. weggehaald. De recherche en het Nederlands Forensisch Instituut zijn nog volop bezig dat te bekijken en te classificeren. Zeven terabyte staat gelijk aan zevenduizend gigabyte. Dat is ongeveer de gezamenlijke capaciteit van veertien gangbare hedendaagse pc s, of van bijna 1500 dvd-schijfjes. Bron: AD.nl 11
Grooming Grooming is het proces waarin een volwassen of jong volwassen persoon, de groomer, een minderjarige benadert en door middel van valse voorwendsels het kind (stap voor stap) probeert in te palmen. Het uiteindelijk doel is om de minderjarige seksueel te misbruiken. Grooming vindt ook plaats buiten het internet, dus in de echte wereld, maar juist op het internet zijn de mogelijkheden voor deze vorm van misbruik groot. Internet maakt het op een relatief veilige manier gemakkelijk om contacten te leggen met kinderen, via bijvoorbeeld chatboxen. Fases grooming Fase 1: uitgangssituatie is afhankelijkheid Fase 2: gelijkwaardigheid Fase 3: speciaal zijn Fase 4: geheimen delen Fase 5: seks De dader benadert het kind op vriendschappelijke wijze en tracht contact te leggen door belangstelling te tonen voor hobby's, speelgoed, kinderspelletjes, huisdieren en andere zaken die kinderen interesseren. Zo wordt een sterke band opgebouwd. De dader zal dan geleidelijk ook een seksuele dimensie aan zijn belangstelling toevoegen, waarbij hij het kind tot onzedelijk of seksueel gedrag probeert te provoceren. Hoewel veel daders beweren dat het kind hier uit vrije wil in meegaat, maakt de dader feitelijk misbruik van zijn ervaring, kennisvoorsprong en overwicht die hij nu eenmaal als volwassene heeft. Welke kinderen lopen extra risico? Kinderen tussen de 11 en 17 jaar Meisjes en homoseksuele jongens Kinderen die seksueel erg nieuwsgierig zijn Kinderen die in zijn voor riskant gedrag Kinderen met een onbevredigde behoefte aan verbondenheid Kinderen die eenzaam en/of depressief zijn Kinderen met een slechte relatie met hun ouders/opvoeders Kinderen die al eerder seksueel misbruikt zijn In veel gevallen doen kinderen geen aangifte bij de politie. Veel slachtoffers hebben immers het gevoel zelf verantwoordelijk te zijn voor de moeilijk situatie waarin zij zich bevinden. Ook speelt schaamte vaak een rol doordat afbeeldingen waarop hij of zij naakt is te zien, een rol spelen en gebruikt de groomer dergelijk materiaal vaak als chantage middel. Het aantal kinderen en jongeren dat op internet wordt benaderd om uiteindelijk seksueel te misbruiken, is moeilijk vast stellen. Onderzoeken naar de ervaringen van kinderen op internet geven echter een verontrustend beeld. Nog altijd bestaat het beeld van de vieze oude man. In de praktijk blijken daders lang niet altijd aan dit vooroordeel te voldoen. Door alleen te zoeken naar de vieze oude man zal de meerderheid van de daders (jonge daders en/of professionele criminelen als de zogeheten pooierboys ) niet worden aangepakt. 12
17.12.2008 Haagse pooiers ronselden op internet AMSTERDAM - Twee broers uit Den Haag hebben tientallen vrouwen via internet de prostitutie ingelokt. Dat meent althans de politie, die het duo (22 en 26) vorige week arresteerde. Dat meldt het AD maandag. Volgens de krant volgden de arrestaties op een onderzoek van een jaar, door de Haagse en Amsterdamse politie. De twee zouden hun slachtoffers op internet hebben geronseld, via populaire sociale netwerksites als Hyves, Netlog.com en Partyflock.nl. Op Netlog was het profiel van een van de broers maandagochtend nog actief, maar inmiddels is de pagina geblokkeerd. Grooming Het duo zou via de sites contact hebben gelegd met honderden jonge vrouwen, die ze flink in de watten legden. Langzamerhand dreven ze hun slachtoffers zo in de prostitutie, waarna de twee hoge 'protectiegelden' eisten. De geweldloze aanpak van de twee staat bekend als 'grooming'. Naast de twee broers werd een derde verdachte gearresteerd in Nootdorp. Het onderzoek naar het prostitutienetwerk is nog in volle gang. De politie is op zoek naar meer slachtoffers. Bron: Nu.nl Op 25 oktober 2007 ondertekende Minister van Justitie Hirsch Ballin het Verdrag van de Raad van Europa ter bescherming van kinderen tegen seksuele exploitatie en seksueel misbruik. Het Verdrag wordt gezien als een belangrijke stap in de strijd tegen seksueel misbruik van minderjarigen en voorziet in strafbaarstelling van zowel het kijken naar kinderporno alsmede grooming van kinderen op het internet. Zodra Nederland de wet op orde heeft kan het Verdrag geratificeerd worden. Zodra vijf landen het Verdrag geratificeerd hebben, treedt het in werking. Tot nu toe heeft alleen Griekenland geratificeerd, maar 32 landen hebben wel al getekend. Gezamenlijke aanpak Het Meldpunt pleit ervoor een coalitie Veilig internet voor kinderen op te richten. Een multi-stakeholder aanpak, zoals die van CEOP (Child Exploitation and Online Protection Centre) in het Verenigd Koninkrijk vindt het Meldpunt in Nederland zeer wenselijk. Binnen deze aanpak werken politie, kinderrechtenorganisaties en jeugdzorgaanbieders, internetbedrijven, overheid en andere geïnteresseerde partijen samen om een allesomvattende benadering voor de bescherming van kinderen tegen seksueel misbruik te ontwikkelen. Het Meldpunt heeft voor drie groepen betrokkenen de volgende aanbevelingen: Politiek en overheid: wetgeving om seksueel misbruik van kinderen online en offline te voorkomen heeft de taak om algemene voorlichting te geven over veilig gebruik van internet Kinderen en ouders: dienen te leren hoe ze veilig gebruik kunnen maken van nieuwe technologieën Chat providers/mobile operators: moeten betrokken worden bij het onderzoek naar online gedrag kinderen meer voorlichting geven over veilig gebruik van internet aan hun klanten beter zorg dragen voor de bescherming van kinderen 13
Werkzaamheden en activiteiten De werkzaamheden van het Meldpunt bestaan uit: Meldingen ontvangen en behandelen Voorlichting geven aan internetgebruikers Informeren van de media Samenwerken met Nederlandse organisaties binnen het werkveld Ontplooien van lobbyactiviteiten, voornamelijk met de politiek Internationaal samenwerken met andere INHOPE-meldpunten, politienetwerken en EU-verbanden Meldingen ontvangen en behandelen De belangrijkste taak van het Meldpunt is de afhandeling van meldingen. Het grootste deel van deze meldingen komt rechtstreeks van internetgebruikers. De overige meldingen komen van collega INHOPE-meldpunten. Het Meldpunt raadt alle melders af om met welke goede bedoelingen dan ook, zelf actief aan opsporing te doen. Opsporing blijft een zaak voorbehouden aan politie. Procedure van een melding 1. Een internetgebruiker doet online melding via het meldformulier op de website www.meldpunt-kinderporno.nl of www.helpwanted.nl 2. Het Meldpunt ontvangt de melding. 3. Een medewerker van het Meldpunt categoriseert en behandelt de melding. De medewerker toetst het materiaal aan de hand van artikel 240b lid 1 Sr. Bij twijfel over strafbaarheid van de afbeeldingen overlegt de medewerker met het Team Kinderporno van het KLPD. 4. Als het gemelde materiaal strafbaar is, traceert de medewerker de herkomst van het materiaal van waaruit de verspreiding plaatsvindt. 5. Indien het materiaal wordt verspreid vanuit Nederland of vanuit een land waar geen collega-meldpunt aanwezig is, dan stuurt de medewerker de informatie door aan het Team Kinderporno van het KLPD. In het eerste geval betreft het een Nederlandse aangelegenheid die valt onder de verantwoordelijkheid van het KLPD. In het tweede geval handelt het KLPD de zaak af via Interpol of anderszins. 6. Als het materiaal niet vanuit Nederland wordt verspreid, maar wel vanuit een land met een bij INHOPE aangesloten meldpunt, dan stuurt de medewerker de informatie door naar het desbetreffende meldpunt. 7. Het Meldpunt informeert op verzoek en indien mogelijk de melder over de afhandeling van zijn of haar melding. Indien er geen sprake is van een melding conform artikel 240 b Sr., dan verwijst het Meldpunt de melder door naar de juiste instantie. In veel gevallen zijn dit andere meldpunten, zoals het Meldpunt Cybercrime, Stichting Meld Misdaad Anoniem, Meldpunt Discriminatie of Advies en Meldpunt Kindermishandeling of de politie in de woonplaats van de melder. In bijlage 1 staat een meldingsschema waarin overzichtelijk alle stappen staan beschreven. 14
Voorlichting aan internetgebruikers Het Meldpunt ontvangt regelmatig meldingen en/of vragen van ouders en kinderen die geconfronteerd zijn met ongewenste (seksuele) ervaringen op het internet. Hoe beter kinderen én volwassenen op de hoogte zijn van de valkuilen van het internet, hoe minder slachtoffers er worden gemaakt. Daarom besteedt het Meldpunt veel aandacht aan voorlichting op haar websites www.surfsafe.nl en www.helpwanted.nl. De website www.surfsafe.nl geeft sinds 1999 voorlichting over de risico s van internet aan kinderen in de basisschool leeftijd en hun ouders/opvoeders. De website www.helpwanted.nl is gericht op jongeren ouder dan 12 jaar. Jongeren experimenteren en nemen risico s. Zij gaan bijvoorbeeld op zoek naar hun eigen seksualiteit en zijn zich niet altijd bewust van de consequenties van hun (online) gedrag. Wanneer zij in de problemen komen, durven ze dat vaak niet te vertellen aan hun ouders, vrienden of andere vertrouwenspersonen. Op www.helpwanted.nl kunnen jongeren terecht wanneer zij online vervelende seksuele ervaringen hebben gehad. Op het meldformulier kunnen zij hun problemen (anoniem) melden. Medewerkers van het Meldpunt nemen de melding in behandeling. Cyberlokkercampagne Op 22 mei, tijdens de conferentie over grooming, lanceerde het Meldpunt de Cyberlokkercampagne. Het doel van deze campagne is 'bewustwording creëren onder jongeren over het fenomeen 'grooming. Belangrijk onderdeel van de campagne is een filmpje waarin een meisje letterlijk van zich af bijt (meisje bijt een vinger af van haar cyberlokker). De campagne veroorzaakte veel discussie, in de algemene pers (zoals De Pers, RTL Boulevard), maar vooral ook op internetplekken waar jongeren zelf komen zoals het Cyberlokker Channel op You Tube en het discussieplatform op Go Supermodel. Meer dan 1000 jongeren namen actief deel aan de discussies op de diverse fora, en bijna 53.000 mensen bezochten www.cyberlokker.nl. Het filmpje is op YouTube meer dan 50.000 keer bekeken. Ook op de termen 'cyberlokker' en 'cyberlokkers' wordt actief gezocht, deze twee zoektermen leveren nu al meer dan 4000 zoekresultaten op. Met de discussie kwam helaas ook een klacht. Een ouder vond het filmpje op de televisiezender TMF te schokkend vanwege het gewelddadige karakter ervan. Naar aanleiding van de klacht heeft De Reclame Code Commissie (hierna: RCC) de commercial beoordeeld volgens de daarvoor opgestelde regels. Helaas heeft de RCC het Meldpunt geadviseerd niet meer op dergelijke shockerende wijze (uitspugen vinger en bebloede mond) reclame te maken en de aangesloten media laten weten het spotje niet meer te vertonen. 15