Sleutelbeen operatie (Laterale clavicula resectie) behandeling door de orthopedisch chirurg U krijgt binnenkort een operatie aan uw sleutelbeen/schouder; een laterale clavicula resectie. Dit is het weghalen van het buitenste uiteinde van het sleutelbeen. In deze informatie leest u over de voorbereiding op de operatie, de operatie zelf en de nabehandeling, zoals deze met u besproken is. Lees de informatie goed door en bewaar het, zodat u het nog eens kunt lezen. Ook krijgt u de folder Opname en verblijf in het. Na de operatie blijft u 1 nacht in het ziekenhuis. Het schoudergewricht De bovenzijde van de schouder wordt gevormd door het buitenste uiteinde (laterale deel) van het sleutelbeen (clavicula) en een gedeelte van het schouderblad (acromion). Deze delen vormen een gewricht, het acromioclaviculaire (ac) gewricht genoemd.
Het acromioclaviculaire gewricht kan door verschillende oorzaken beschadigd of versleten raken. Door slijtage (artrose) of door een ongeval. Ook kan er door overbelasting chronische ontsteking van het slijmvlies van het gewricht ontstaan. U ondervindt in alle gevallen pijnklachten bij het opheffen van de arm. De pijn kan uitstralen naar de nek of bovenarm. Welke onderzoeken Afhankelijk van uw klachten, het lichamelijk onderzoek, röntgenfoto s en eventueel een MRIscan of echo stelt de orthopedisch chirurg de diagnose. Welke behandelingen zijn mogelijk Er zijn verschillende mogelijkheden om de klachten te verminderen: Wanneer er pijn is, kunnen medicijnen tegen de pijn helpen om de pijn te verminderen. Werken de medicijnen tegen de pijn niet voldoende? Dan kan een injectie in het acgewricht met een verdovend middel gegeven worden. Als bovenstaande behandelingen niet werken, dan kan een operatie een goede behandeling zijn Hoe bereidt u zich voor op de operatie Polikliniek anesthesiologie Voor uw operatie bezoekt u de polikliniek anesthesiologie. Op de polikliniek orthopedie wordt de afspraak voor u gemaakt. U heeft daar een gesprek met een anesthesioloog of een medewerker pre-operatieve screening. U krijgt een vragenlijst over uw gezondheid en we vragen naar eerdere operaties, uw medicijnen en of u allergisch bent. Ook krijgt u een lichamelijk onderzoek. Soms vraagt de anesthesioloog andere artsen bij uw behandeling zoals de internist, longarts of cardioloog. De medewerker vertelt u over de vorm van verdoving, die bij deze operatie mogelijk is. Ook krijgt u te horen wat u wel en niet mag eten en drinken vóór de operatie. Alle informatie krijgt u op papier mee. Lees de informatie goed door en volg de instructies goed op. Polikliniek anesthesiologie: maandag t/m vrijdag 9.00 16.30 uur (023) 224 0165 Bloed verdunnende medicijnen Gebruikt u bloed verdunnende medicijnen? Dan moeten deze voor de operatie gestopt worden. Gebruikt u Ascal? Stop dan 10 dagen voor de operatie hiermee. Gebruikt u Marcoumar, acenocoumarol of andere trombosedienst medicijnen? Overleg dan met uw behandelend arts wanneer dit gestopt moet worden. De dag van de opname U wordt opgenomen op de dag van de operatie. U komt nuchter naar het ziekenhuis. Dat betekent dat u niet meer mag eten en drinken vanaf het tijdstip dat de anesthesioloog met u heeft afgesproken. Gebruikt u medicijnen? Neemt u deze dan in originele verpakking mee naar het ziekenhuis. De verpleegkundige heeft met u een kort opnamegesprek, waarin besproken wordt wat u de komende periode te wachten staat. Woont u alleen en is het niet mogelijk om na de operatie naar uw eigen huis te gaan, dan moet u dit met de verpleegkundige bespreken. De zorgbemiddelaar of het medisch maatschappelijk werk neemt dan contact met u op. Deze kan tijdig thuiszorg of een kortdurende revalidatieplaats regelen. Uw bloeddruk, pols en temperatuur worden gemeten. Sleutelbeen operatie (Laterale clavicula resectie) pagina 2
Ook vraagt de verpleegkundige wie uw twee contactpersonen zijn, welke medicijnen u gebruikt en of u overgevoelig bent voor iets. De verpleegkundige weet hoe laat u ongeveer aan de beurt bent. U krijgt operatiekleding aan. Op de schouder waaraan u wordt geopereerd zet u met een stift een pijl. Voor de operatie wordt een sling aangemeten. Dit is een draagband die u na de operatie om krijgt. U krijgt medicijnen als voorbereiding op de operatie. Vlak voor de operatie wordt u naar de operatieafdeling gebracht. Daar stapt u over op een smalle operatietafel. U krijgt een infuus. Dit is een naald in een bloedvat van uw arm met hieraan een systeem waardoor u medicijnen, vocht en het narcosemiddel krijgt. De anesthesioloog geeft u de verdoving die met u besproken is. Ook krijgt u bewakingsapparatuur aangesloten om uw bloeddruk, hartfunctie en ademhaling tijdens de operatie goed te controleren. De operatie De orthopedisch chirurg heeft met u besproken of de operatie via een arthroscopie of met een grotere huidsnede wordt gedaan. De orthopedisch chirurg start altijd met een arthroscopie (kijkoperatie) van de schouder. Een arthroscoop is een smalle buis van 2 tot 8 mm doorsnede, met een hele kleine lens en een lichtkabel. Door de kabel wordt licht geleid naar het uiteinde van de arthroscoop in de schouder en via de lens verschijnt het beeld van het gewricht op een televisiescherm dat in de operatiekamer staat. De orthopedisch chirurg maakt een sneetje in de huid van 1 cm en brengt de arthroscoop in het schoudergewricht. Door een andere kleine snee kan de orthopedisch chirurg verschillende soorten instrumenten invoeren, zoals schaartjes en tasthaakjes. Er wordt een vloeistof in de schouder gebracht. Hierdoor komt het kapsel van de schouder op spanning. Dit geeft een duidelijk beeld van de schouder en ruimte om te werken. De vloeistof komt voor een deel ook in de weke delen terecht. Hierdoor is de schouder vaak fors gezwollen na de operatie. De ingebrachte vloeistof wordt aan het eind van de operatie weer afgevoerd. Vervolg van de operatie via een arthroscopie De orthopedisch chirurg bekijkt en beoordeelt het schoudergewricht. Met een derde sneetje in de huid wordt een kleine frees in gebracht. Hiermee wordt ongeveer 1 centimeter van de buitenzijde van het sleutelbeen afgehaald met de frees. Het gewricht is hierdoor wijder en geeft geen pijnklachten meer. Vervolg van de operatie via een grotere huidsnede De orthopedisch chirurg maakt een huidsnede over de bovenzijde van de schouder. Daarna wordt het ac-gewricht vrij gelegd van de omgeving. De chirurg verwijdert een stukje van ongeveer 1 centimeter van het buitenste uiteinde van het sleutelbeen. Het gewricht is hierdoor wijder en geeft geen pijnklachten meer. Vervolg voor beide operaties De schouder wordt na de operatie verbonden. Na de operatie Na de operatie wordt u wakker in de uitslaapkamer (verkoeverkamer). Zodra u voldoende wakker bent en uw toestand het toelaat, komt de verpleegkundige u weer ophalen en brengt u terug naar de afdeling. De verpleegkundige controleert regelmatig uw pols en bloeddruk. Na de operatie is de arm nog gevoelloos door de verdoving. Het gevoel is meestal binnen 24 uur terug. Sleutelbeen operatie (Laterale clavicula resectie) pagina 3
Wanneer de verdoving uitwerkt, krijgt u pijn in het wondgebied. Wanneer u de pijn voelt opkomen, is het belangrijk om op tijd medicijnen tegen de pijn te vragen. Dit kunnen tabletten of een injectie zijn. U krijgt van de verpleegkundige een draagband (sling) om de arm in te dragen. Voelt u zich verder goed, dan kunt u aan het einde van de dag of in de loop van de avond voorzichtig iets gaan eten. Ook start u met medicijnen (via injecties in de buikhuid) om trombose te voorkomen. Complicaties Gelukkig zijn er na een schouderoperatie zelden complicaties. Er zijn altijd risico s verbonden aan een operatie. Dit zijn algemene complicaties en complicaties die specifiek bij deze operatie horen. Algemene complicaties bij een operatie: Huidzenuwbeschadiging; omdat er sneetjes in de huid zijn gemaakt, kan een huidzenuw beschadigd worden. Dit geeft een doof gevoel in een gedeelte van de huid. Meestal verdwijnen deze klachten in de loop van de tijd vanzelf. Soms zijn ze echter blijvend. Nabloeding in het operatiegebied. Ontsteking van de wond. Dit is een vervelende complicatie, de kans hierop is echter erg klein. Trombose en longembolie; omdat u tijdens en vlak na de operatie veel stil ligt in bed en dus minder loopt, kan er een verstopping van een bloedvat in het been (trombose) ontstaan. Trombose is herkenbaar aan een dikke en pijnlijke kuit. Wanneer dit niet behandeld wordt, kan er een stolsel naar de longvaten of hersenvaten schieten. Dit kan zeer ernstige gevolgen hebben. In het ziekenhuis krijgt u injecties ter voorkoming van trombose. Specifieke complicaties bij de schouderoperatie Frozen shoulder (vastzittende schouder) na een laterale clavicula resectie. De schouder kan soms door het vormen van littekenweefsel stijf worden. Het is dus belangrijk dat u de oefeningen die u krijgt van de fysiotherapeut goed doet en actief oefent. Krijgt u last van een frozen shoulder en verbetert dit niet door fysiotherapie? Dan kan het zijn dat uw schouder onder narcose wordt bewogen. Afspraken als u naar huis gaat De volgende morgen gaat u huis. De eerste tijd na de operatie zal uw schouder en het gebied rondom de wond dik en warm aanvoelen. Dit wordt langzaam minder. Ook heeft u vaak bloeduitstortingen (blauwe plekken) bij de wond maar deze verdwijnen vanzelf. De sling De eerste twee weken draagt u de sling als u naar buiten gaat. In huis mag u de sling afdoen. s Nachts houdt u de sling om. Na vier weken mag u weer op de geopereerde schouder liggen. Sleutelbeen operatie (Laterale clavicula resectie) pagina 4
De wond Voordat u naar huis gaat bekijkt de verpleegkunde de wond en krijgt u een pleister op de wond. De wond is gehecht met oplosbare hechtingen. Deze hoeven niet te worden verwijderd. Na de operatie heeft u nog enige tijd last van het operatiegebied of de wond. Na het douchen dept u de wondjes droog. Houdt de wondjes zoveel mogelijk droog, hierdoor geneest de wond goed. Gebruik geen afsluitende pleister op de wond. De eerste week mag u niet in bad of zwemmen. Pijn Wanneer u pijn heeft kunt u het beste paracetamol (500 mg) gebruiken. U mag 4 keer per dag 2 tabletten innemen. Wanneer de pijn minder wordt kunt u dit langzaam weer afbouwen. Dit doet u als volgt: De eerste 2 dagen neemt u 4 keer per dag - om de 6 uur 2 tabletten paracetamol van 500 mg. Dan neemt u 2 dagen 4 keer per dag - om de 6 uur - 1 tablet paracetamol van 500 mg. Daarna stopt u met de paracetamol en gebruikt alleen zo nodig bij pijn 2 tabletten paracetamol van 500 mg. (maximaal 4 keer per dag). Helpt de paracetamol onvoldoende en heeft u een recept meegekregen voor andere medicijnen tegen de pijn. Gebruik dan deze tegen de pijn. Heeft u geen recept meegekregen en helpt paracetamol onvoldoende? Neemt u dan contact op met de polikliniek orthopedie. Fysiotherapie Na de operatie start u met fysiotherapie. U krijgt een brief mee voor een fysiotherapeut bij u in de buurt. U maakt zelf hiervoor een afspraak. U start met oefenen, eerst op een onbelaste manier. Dat wil zeggen, met hulp van buitenaf zonder dat u de geopereerde arm actief beweegt. Met uw gezonde arm beweegt u uw geopereerde arm. U doet de oefeningen 3 keer per dag. De eerste week doet u niet meer dan u zonder pijn aankunt. Pijn is niet goed voor het herstel. De fysiotherapeut zal samen met u de oefeningen uitbreiden en verzwaren. Na verloop van tijd kunt u uw geopereerde arm steeds meer actief bewegen zonder dat het pijn doet. Als de pijn afneemt, mag u de draagband minder gebruiken. Gezamenlijke controleafspraak na operatie Bij ontslag uit het ziekenhuis krijgt u een afspraak mee voor de gezamenlijke controleafspraak in het Heemstede. Dit betekent dat u samen met andere patiënten die ook door de orthopedisch chirurg aan de schouder zijn geopereerd een afspraak heeft. U mag uw partner of één familielid meenemen. Deze controleafspraak is 6 tot 8 weken na de operatie. Zo nodig krijgt u een afspraak mee voor een röntgenfoto. Dit gebeurt vaak de dag voor de gezamenlijke controleafspraak of op de dag zelf. Waarom een gezamenlijke controleafspraak Het voordeel van een gezamenlijke controleafspraak is dat u samen met andere patiënten tegelijk op het spreekuur komt. Doordat andere patiënten ook vragen stellen, worden er meer vragen door uw orthopedisch chirurg beantwoord en krijgt u meer informatie. Ook hoort u de ervaringen van andere patiënten. Iedere patiënt kan ook individueel en in de groep vragen stellen. Hoe gaat een gezamenlijke controleafspraak Samen met uw partner of één familielid gaat u naar polikliniek orthopedie, nummer 12. Uw schouder wordt gecontroleerd door de verpleegkundig specialist orthopedie. Zij stelt u vragen over hoe de revalidatie verloopt, over de wondgenezing, pijnklachten en uw medicijnen. Ook Sleutelbeen operatie (Laterale clavicula resectie) pagina 5
controleert zij uw schouder. Alle informatie wordt opgeschreven zodat de orthopedisch chirurg tijdens het bespreken van de röntgenfoto s hierop terug kan komen. Wilt u dat uw wond gecontroleerd wordt, trek dan makkelijke kleding aan. De wond wordt in een aparte ruimte gecontroleerd. De orthopedisch chirurg bespreekt gezamenlijk uw operatieverslag en uw eventuele röntgenfoto s en beantwoordt daarnaast uw vragen. Waarbij u zich altijd moet bedenken dat een vraag nooit gek gevonden wordt. Geen deelname aan de gezamenlijke controleafspraak Wilt u niet mee doen aan de gezamenlijke controleafspraak en wilt u liever een individueel contact met de orthopedisch chirurg? Dan kunt u dat tijdens uw opname bespreken op de afdeling. De verpleegkundige maakt dan voor u een controle afspraak bij de orthopedisch chirurg. Ook als u dit op een later tijdstip besluit, neem dan contact op met de polikliniek orthopedie. Dagelijks leven en werk en sport U gaat steeds beter bewegen. Ook de kracht en coördinatie van de spieren nemen toe. U mag de eerste zes weken na de operatie niet fietsen of auto rijden. Uw fysiotherapeut geeft u hierover advies. Het beginnen met werken is afhankelijk van wat u voor werk doet. Zittend werk kan vaak na 4 weken gestart worden. Zwaarder lichamelijk werk kan vaak pas na 6 tot 8 weken gestart worden. Uw schouder en/of arm kan nog enige tijd gevoelig blijven. Het starten van uw werk wordt begeleid door uw bedrijfsarts. Neem daarover met hem contact op. Overleg met uw orthopedisch chirurg wanneer uw weer mag sporten. Het resultaat van de operatie U zult merken dat de pijnklachten van vóór de operatie niet direct verdwenen zijn. Dit komt omdat de weefsels om het gewricht heen geprikkeld zijn en nog tot rust moet komen. Dit duurt ongeveer drie tot vier maanden. Tot ongeveer 6 maanden na de operatie kunt u nog pijn hebben bij zware belasting of bewegen boven schouderniveau. Wanneer een arts waarschuwen U neemt contact op met de polikliniek orthopedie of uw huisarts als: Er vocht uit de wond lekt. De wond steeds dikker wordt. De wond steeds meer pijn gaat doen ook al bent u minder gaan bewegen. U koorts krijgt hoger dan 38,5º Celsius. Vertel aan de huisarts altijd dat u geopereerd bent en hoe lang dit geleden is. Sleutelbeen operatie (Laterale clavicula resectie) pagina 6
Vragen en telefoonnummers Het is belangrijk dat u juiste en duidelijke informatie krijgt. Heeft u na het gesprek met uw arts en het lezen van deze folder nog vragen, stel deze dan gerust. Schrijf uw vragen van te voren op zodat u niets vergeet. Ook thuis na uw opname kunt u uw vragen telefonisch stellen aan de orthopedisch verpleegkundige of aan de verpleegkundig specialist orthopedie. Voor algemene vragen, afspraak maken of verzetten, recepten of verwijsbriefjes of de verpleegkundig specialist. Belt u met de polikliniek orthopedie (023) 224 0130 Vragen aan de verpleegkundig specialisten orthopedie kunt via email stellen: NP-orthopedie@spaarnegasthuis.nl u kunt ook een telefonische afspraak maken met de verpleegkundig specialist. U maakt deze afspraak via de polikliniek orthopedie. De verpleegkundig specialist belt u dan terug. Heeft u na uw behandeling een dringend probleem in de avond of nacht. Belt u dan met de afdeling spoedeisende hulp: Hoofddorp (023) 224 6880 Haarlem Zuid (023) 224 4880 Aanvullende informatie: www.spaarnegasthuis.nl www.orthopeden.org, website van de Nederlandse Orthopedische Vereniging (NOV) www.zorgvoorbeweging.nl Waar zijn we te vinden? Haarlem Zuid Boerhaavelaan 22 2035 RC Haarlem Hoofddorp Spaarnepoort 1 2134 TM Hoofddorp Haarlem Noord Vondelweg 999 2026 BW Haarlem Heemstede Händellaan 2A 2102 CW Heemstede (023) 224 0000 www.spaarnegasthuis.nl info@spaarnegasthuis.nl Sleutelbeen operatie (Laterale clavicula resectie) pagina 7