HUISDIEREN EN MULTIRESISTENTE HUIDINFECTIES Els Broens Hoofd VMDC Faculteit Diergeneeskunde Kennisnetwerk Zoönosen Midden Nederland 6 juni 2018
DISCLOSURE BELANGEN ELS BROENS Geen (potentiële) belangenverstrengeling
ACHTERGROND BACTERIËLE HUIDINFECTIES 5-6-2018 KNZMN 2018 3
ACHTERGROND VAN BACTERIЁLE HUIDINFECTIES Infectie: een kwestie van balans tussen gastheer en bacteriën 4
ACHTERGROND VAN BACTERIЁLE HUIDINFECTIES Bacteriële kolonisatie van de huid Infectie vindt meestal plaats met een bacterie uit de eigen huidflora Infectie kan ook plaats vinden met een bacterie van buitenaf, m.n. van (de mondholte van) een ander dier. 5
ACHTERGROND VAN BACTERIЁLE HUIDINFECTIES Huidflora - Residente bacteriën Vaste huidbewoners, kunnen zich op de huid vermenigvuldigen - Transiënte bacteriën Toevallig aanwezige bacteriën, niet-pathogeen tenzij ze toevallig in ziekteproces betrokken raken - Nomaden Kunnen kortdurend de huid koloniseren, worden gezien als onderdeel van de omgevingscontaminatie 6
ACHTERGROND VAN BACTERIЁLE HUIDINFECTIES Huidflora - hond Organism Resident Transient Dog S pseudintermedius Escherichia coli Micrococcus spp S epidermidis (CoNS) S xylosus (CoNS) S sciuri (CoNS) α-hemolytic streptococci Proteus mirabilis Corynebacterium spp Bacillus spp S sciuri (CoNS) Pseudomonas spp Clostridium spp Propionibacterium acnes Acinetobacter spp Gram-negative aerobes Uit: May ER: Bacterial Skin Diseases: Current Thoughts on Pathogenesis and Management. Vet Clin Small Anim 36 (2006); 185-202. 7
ACHTERGROND VAN BACTERIЁLE HUIDINFECTIES Huidflora - kat Organism Resident Transient Cat S pseudintermedius Other Staphylococcus spp (CoPS) S aureus S simulans (CoNS) Micrococcus spp α-hemolytic streptococci Acinetobacter spp S capitis (CoNS) S epidermis (CoNS) S haemolyticus (CoNS) S hominis (CoNS) S sciuri (CoNS) S warneri (CoNS) β-hemolytic streptococci E coli P mirabilis Pseudomonas spp Alcaligenes spp Bacillus spp 8
KOLONISATIE MET STAFYLOKOKKEN 37,5 % van de gezonde honden draagt S. pseudintermedius in zijn neus en 93,8 % op het perineum 30 % van de gezonde mensen is drager van S. aureus
KOLONISATIE MET S. PSEUDINTERMEDIUS S. pseudintermedius woont op de slijmvliezen vooral van het perineum en neus 10
BALANS TUSSEN GASTHEER EN BACTERIËN Gastheer: Huidbarrière Immunologische afweer Bacterien: Produktie toxinen en anti-immunologische factoren Meestal wint de gastheer, behalve bij onderliggende problemen 11
ACHTERGROND VAN BACTERIËLE HUIDAANDOENINGEN Conclusie: Of de huid geïnfecteerd raakt met bacteriën hangt meer van de gastheer af dan van de bacteriën Dus: 1. Er is geen pyodermie zonder achterliggende reden 2. Therapie van pyodermie moet meer op de gastheer en minder op de bacteriën gericht zijn 12
MULTIRESISTENTE HUIDINFECTIES 5-6-2018 KNZMN 2018 13
TYPISCHE MULTIRESISTENTE HUIDINFECTIE Ziektegeschiedenis allergisch chronische huidontsteking langdurig behandeld met antibiotica zonder (blijvend) effect
TYPISCHE MULTIRESISTENTE HUIDINFECTIE
MULTIRESISTENTE BACTERIËN BIJ HUIDINFECTIES Methicilline resistente stafylokokken resistent tegen bèta-lactam antibiotica penicilline, ampi/amox (+ clav), cefalosporinen vaak ook resistent tegen andere antibiotica resistentie genetisch overdraagbaar Methicilline resistente S. pseudintermedius (MRSP) Methicilline resistente S. aureus (MRSA) Andere methicilline resistente stafylokokken
MRSA/MRSP BIJ HUISDIEREN GEGEVENS VMDC % aantal MRSA/totaal aantal S.aureus % aantal MRSP/totaal aantal S. pseudintermedius 18
MULTIRESISTENTE BACTERIËN BIJ HUIDINFECTIES Methicilline resistente stafylokokken MRSA - humaan Healthcare-Associated primaire bron: mens transmissie tussen mensen (vooral in ziekenhuis) Community-Associated primaire bron: mens transmissie naar o.a. huisdieren Livestock-Associated primaire bron: vee transmissie naar mensen weinig pathogeen
MULTIRESISTENTE BACTERIËN BIJ HUIDINFECTIES Methicilline resistente stafylokokken MRSA - huisdieren MRSA kolonisatie en infectie in gezelschapsdieren is zeldzaam mens is vaak primaire bron risicofactoren voor hond/kat: antibioticumgebruik opname in kliniek contact met kinderen contact met humane ziekenhuizen eigenaar werkzaam in gezondheidszorg
MULTIRESISTENTE BACTERIËN BIJ HUIDINFECTIES Methicilline resistente stafylokokken MRSP primaire bron: honden en in mindere mate katten transmissie tussen dieren en incidenteel naar mensen typische patiënt niet genezende wondinfectie opspelende implantaten niet genezende huidinfectie niet genezende otitis externa
MULTIRESISTENTE BACTERIËN BIJ HUIDINFECTIES Methicilline resistente stafylokokken MRSP kolonisatie in honden 5% risicofactoren: antibioticagebruik opname in kliniek contact met dier met MRSP-infectie (75%) MRSP niet virulenter dan MSSP klinisch beeld gelijk slagingskans behandeling gelijk als het juiste antibioticum gekozen is en onderliggend probleem aangepakt wordt mogelijk langere behandeling nodig
MRSP Screening voor dragerschap Neus Bek Perineum MULTIRESISTENTE BACTERIËN Methicilline resistente stafylokokken Plaats van infectie Duur dragerschap MRSP aanwezig bij 45% (huid/neus) na klinische genezing Mediaan: tot 11 maanden na vaststellen MRSP infectie Intermitterend: tot 3 maanden tussen 2 positieve kweken
MULTIRESISTENTE BACTERIËN BIJ HUIDINFECTIES Methicilline resistente stafylokokken MRSP Behandeling van infecties: vaak wenselijk of noodzakelijk meestal ook mogelijk onderliggende oorzaak aanpakken topicaal / antiseptisch indien nodig systemisch o.b.v. BO/ABG doel: klachtenvrij en niet MRSP-vrij Behandeling van dragerschap: meestal niet noodzakelijk en onwenselijk onnodig antibioticumgebruik Successrate??? vaak lastig of onmogelijk
ZOÖNOTISCH RISICO STAFYLOKOKKEN IN HUISHOUDENS 5-6-2018 KNZMN 2018 25
STAFYLOKOKKEN IN HUISHOUDENS Delen microbioom (Song et al. 2013) Mensen en dieren binnen een huishouden delen huidflora. Hondeneigenaren delen net zoveel met elkaar als partners!
STAFYLOKOKKEN IN HUISHOUDENS Davis et al. Lancet Infect Dis 2012
STAFYLOKOKKEN IN HUISHOUDENS Figure 1. Schematic representation of the dynamics of carriage of seven households investigated. Gómez-Sanz et al. (2013) PLOS ONE 8(7): e69337.
STAFYLOKOKKEN IN HUISHOUDENS Patient MRSP+ Infectie + Patient MRSP+ Infectie - Patient MRSP- Contactdieren 75% + 0% + 0% + Omgeving 65% + 33% + 3% + (Van Duijkeren et al. 2011) MRSP werd ook gevonden op plekken in het huis waar de dieren nooit kwamen Geen tot zeer laag risico voor gezonde mensen Potentieel risico voor YOPI s
MULTIRESISTENTE BACTERIËN BIJ HUIDINFECTIES Methicilline resistente stafylokokken MRSP gevaarlijk voor mensen? (tijdelijk) dragerschap veterinair dermatologen (VS: 3.9%; Europa: 5.3%) hondeneigenaren met een MRSP-positieve hond (4%) dierenartsen die MRSP-positieve dieren behandelen (3%) infecties zeer zeldzaam geen risico voor gezonde mensen mogelijk risico voor mensen met een immuniteitsprobleem MSSP incidenteel gevonden in humane infecties
HUMANE RICHTLIJNEN VOOR METHICILLINE RESISTENTE STAFYLOKOKKEN 5-6-2018 KNZMN 2018 31
HUMANE RICHTLIJNEN METHICILLINE RESISTENTE STAFYLOKOKKEN MRSP Zoönotisch risico beperkt Geen humane richtlijn MRSA SWAB richtlijn ziekenhuizen LCI richtlijn openbare gezondheidszorg
SWAB RICHTLIJN BEHANDELING MRSA DRAGERS 2012
LCI-RICHTLIJN S. AUREUS INCL. MRSA Bron- en contactonderzoek bij MRSA cluster 2018 Huisdieren die binnenshuis leven met intensief contact uit huis plaatsen ten tijde van de behandeling van de patie nt (en evt. huisgenoten) Huisdieren pas kweken indien de behandeling van de personen faalt Het huisdier dient pas behandeld te worden als deze, na uit huis plaatsing nog steeds positief wordt bevonden Behandeling van huisdieren o.b.v. gevoeligheidsbepaling en in overleg met een dierenarts (en evt. veterinair microbioloog) Onderbouwing: huisdier dient meestal alleen als vector voor MRSA huisdier raakt het MRSA-dragerschap vaak spontaan kwijt zonder behandeld te worden (Sing 2008, Nienhoff 2009, Cohn 2010, Loeffler 2010, Morris 2012, Davis 2015)
HUMANE RICHTLIJNEN METHICILLINE RESISTENTE STAFYLOKOKKEN SWAB-richtlijn maakt geen onderscheid tussen humane en dierlijke huisgenoten commissie bestaat alleen uit humane experts LCI-richtlijn maakt wel onderscheid tussen humane en dierlijke huisgenoten in commissie zit een veterinair microbioloog
TAKE HOME MESSAGE Er is geen pyodermie zonder achterliggend probleem Behandeling van pyodermie moet vooral gericht zijn op de gastheer MRSA is zeldzaam bij huisdieren Huisdieren kunnen als vector van MRSA fungeren MRSP komt regelmatig voor bij huisdieren Het zoönotisch risico van MRSP is beperkt
DANK VOOR UW AANDACHT VRAGEN?? 5-6-2018 KNZMN 2018 37