Energiemanagement plan. Jos Scholman Holding BV



Vergelijkbare documenten
2013 Dit document is opgesteld volgens ISO

P. DE BOORDER & ZOON B.V.

Geheel 2015 Dit document is opgesteld volgens ISO

EMISSIE INVENTARIS Axent Groen BV

De emissie inventaris van: Holstein BV Dit document is opgesteld volgens ISO

De emissie inventaris van: Aannemingsbedrijf Platenkamp Borne 2010

De emissie inventaris van: Holstein BV Dit document is opgesteld volgens ISO

Edulis Enschede 2014 Dit document is opgesteld volgens ISO

Dit document is opgesteld volgens ISO

Emissie inventaris Visser Assen. Dit document is opgesteld volgens ISO

De emissie inventaris van: 2016 Dit document is opgesteld volgens ISO

De emissie inventaris van:

De emissie inventaris van: Aannemingsbedrijf Platenkamp Borne 2015 Dit document is opgesteld volgens ISO

1 Inleiding en verantwoording 2. 2 Beschrijving van de organisatie 2. 3 Verantwoordelijke 2. 4 Basisjaar en rapportage 2.

EMISSIE INVENTARIS. E. Lokken Groenvoorziening BV. Tel Noordzijde Directie Erik Lokken

De emissie inventaris van: 2014 Dit document is opgesteld volgens ISO

Edulis Enschede 2015 Dit document is opgesteld volgens ISO

Periodieke CO₂ Rapportage januari juni 2015

De emissie inventaris van: Emissie inventaris Netters infra. Opgesteld door: Rene Ramerman. Datum: september 2018

Emissie-inventaris rapport Speer Infra B.V.

1 Inleiding en verantwoording 2. 2 Beschrijving van de organisatie 2. 3 Verantwoordelijke 2. 4 Basisjaar en rapportage 2.

EMISSIE INVENTARISATIERAPPORT

2016 Dit document is opgesteld volgens ISO

De emissie inventaris van: 2016 Dit document is opgesteld volgens ISO

De emissie inventaris van:

Footprint Rollecate Group. Dit document is opgesteld volgens ISO

EMISSIE INVENTARIS A.J. Van de Werf Beheer BV. Tel Industrieweg 33 Directie Jan Kuiper

3.A.1-2 Emissie inventaris rapport 2015

April Footprint

Aannemingsbedrijf Van Zuijlen BV

EMISSIE INVENTARIS A.J. Van de Werf Beheer BV. Tel Industrieweg 33 Directie Jan Kuiper

De emissie inventaris van: Dit document is opgesteld volgens ISO AMK Inventis Rogier Witteveen. 14 juni 2018 Versie 3 Definitief

3.A.1-2 Emissie inventaris rapport 2015

4.4.3 Energiebeoordeling Plan 2.A Energiedoelstellingen, -taakstellingen en Plan/Do Invalshoek B/2.C.2

CO 2 -Prestatieladder

CO₂-nieuwsbrief. De directe emissie van CO₂ - vanuit scope 1 is gemeten en berekend als ton CO₂ -, 95% van de totale footprint.

EMISSIE INVENTARIS. A.J. Van de Werf Beheer BV. Tel Industrieweg 33 Directie Jan Kuiper

W & M de Kuiper Holding

1 Inleiding en verantwoording 2. 2 Beschrijving van de organisatie 2. 3 Verantwoordelijke 2. 4 Basisjaar en rapportage 2.

Footprint Rollecate Groep. Dit document is opgesteld volgens ISO

CO 2 -Prestatieladder

1 Inleiding en verantwoording 2. 2 Beschrijving van de organisatie 2. 3 Verantwoordelijke 2. 4 Basisjaar en rapportage 2.

De emissie inventaris van: 2016 Dit document is opgesteld volgens ISO

Carbon footprint Van Raaijen Groep BV. Carbon Footprint Van Raaijen Groep BV. Mei Pagina 1 van 13

Emissie inventaris 2012

CO 2 -Prestatieladder

315.2 Emissie. inventarisatierapport Pagina 1 van 6

Emissie inventaris 1e halfjaar 2013

Dit document is opgesteld volgens ISO

315.2 Emissie. inventarisatierapport Pagina 1 van 5

Voortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2014

3.A.1-2 Emissie inventaris rapport Inleiding en verantwoording 3. 2 Beschrijving van de organisatie 4. 3 Verantwoordelijke 4

CO 2 -Prestatieladder

Emissie inventaris 2013

1 e half jaar Carbon Footprint. J.M. de Wit Groenvoorziening BV. Carbon footprint J.M. de Wit Groenvoorziening BV.

Emissie inventaris CO₂-prestatieladder Gebroeders van der Poel B.V.

1 Inleiding en verantwoording 2. 2 Beschrijving van de organisatie 2. 3 Verantwoordelijke 2. 4 Basisjaar en rapportage 2.

Derde voortgangsrapportage CO2-emissiereductie.

Voortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2013

Periodieke rapportage e helft. N.C. Zwart Verhuur BV

2014 Dit document is opgesteld volgens ISO

Dit document is opgesteld volgens ISO

Balvert Betonstaal b.v.

De emissie inventaris van: 2015 Dit document is opgesteld volgens ISO Opgesteld door: Stef Jonker Datum: 17 januari 2017

Kwalitatieve en kwantitatieve scope 3 analyse

Periodieke rapportage 2 e helft 2016

1 Inleiding en verantwoording 2. 2 Beschrijving van de organisatie 2. 3 Verantwoordelijke 2. 4 Basisjaar en rapportage 2.

Energiemanagement actieplan

Carbon footprint. Abbink Boekelo Wegenbouw BV

2015 Dit document is opgesteld volgens ISO

Energie Management Actieplan Scherrenberg B.V.

Voortgangsrapportage CO 2 reductie 2013

2015 basisjaar Dit document is opgesteld volgens ISO

Periodieke rapportage 1 e helft 2014

Energie en emissiebeleid

3.A.1-2 Emissie inventaris rapport 2015

Halfjaarlijkse CO 2 rapportage 2015

Footprint van. Dit document is opgesteld volgens ISO

CO2 reductiedoelstellingen niveau 5

1 Inleiding en verantwoording 2. 2 Beschrijving van de organisatie 2. 3 Verantwoordelijke 2. 4 Basisjaar en rapportage 3.

CO2 reductieplan 2020 Conform de CO2-prestatieladder 3.0

Carbon footprint Engelsman Hoveniers B.V. Carbon Footprint. Engelsman Hoveniers B.V. Pagina 1 van 13

Voortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2017

Bijlagen : CO2 Uitstoot 2016 Rapportage Maatregellijst CO2 Prestatieladder 2017

3.A.1-2 Emissie inventaris rapport 2016

Jaarverslag Criteria. Conform niveau 3 op de CO2- prestatieladder 3.0 en ISO norm. Opgesteld door Paraaf. Datum Versie 2

Carbon Footprint Welling Bouw Vastgoed

De emissie inventaris van: Dit document is opgesteld volgens ISO AMK Inventis Rogier Witteveen. 19 juni 2018 Versie 1 Definitief

2017 Dit document is opgesteld volgens ISO

3.A.1-2 Emissie inventaris rapport 2017

Groen-Punt Groep B.V.

Emissie-inventaris 2018

CO2 footprint InTraffic

Periodieke rapportage 2014

Aannemingsbedrijf M.C. van der Spek en Zn.

Periodieke rapportage eerste helft 2018

Klever Boor- en Perstechniek BV Postbus CB Lopik

2013 Dit document is opgesteld volgens ISO

1 INLEIDING 1. 2 AFBAKENING Organisatiegrenzen Operationele grenzen 2

Periodieke Rapportage 2 e helft 2016

Transcriptie:

Jaarrapportage Energiemanagement plan Jos Scholman Holding BV CO 2 Prestatieladder trede 5 Gecontroleerd, 23-09-2015 H. ZONDAG JOS SCHOLMAN BEDRIJVEN, MARJAN KLOOS CO2 SEMINAR.NL Namens de directie, 25-9-2015 R. SCHOLMAN

INHOUDSOPGAVEN Energie managementplan 1 Inleiding... 1.1 Onderwerp en toepassingsgebied 1.2 Kruisverwijzing ISO norm 1.3 Bedrijfsprofiel 1.4 Beleid 1.5 Rechtspersoon en verantwoordelijkheden 2 Organisatorische grens... 2.1 Organisatie grenzen 2.2 Bedrijfsomvang CO2 uitstoot 3 CO2 prestatie niveau... 3.1 Invalshoek A (inzicht) 3.2 Invalshoek B (reductie) 3.3 Invalshoek C (communicatie) 3.4 Invalshoek D (participatie) 4 Inzicht CO2 emissie inventarisatie(1a/2a/3a/4a/5a)... 4.1 Basisjaar en rapportage periode 4.2 onversie factoren 4.3 Afbakening emissies 4.4 Resultaat 4.5 Berekeningsmethode 4.5.1 Kantoren 4.5.2 Brandstofverbruik 4.6 Energie beoordeling 4.6.1 Energie beoordeling Brandstof 4.6.2 Reductie potentieel 4.7 Onzekerheden en uitsluitingen 4.8 Kwalitatieve scope 3 analyse 4.9 Kwantitatieve scope 3 analyse 5 Reductie (1B/2B/3B/4B/5B)... 5.1 Vaststelling reductiedoelstellingen 5.2 Referentie verbruik fossiele brandstoffen 5.3 Referentie elektriciteitsverbruik 5.4 Reductiemaatregelen 5.5 Verantwoording reductie doelstellingen 5.6 Bepalen strategie scope 3 emissies 5.7 Plan van aanpak scope 3 reductiedoelstellingen 6 Communicatie (1C/2C/3C/4C/5C)... 6.1 Doelstelling 6.2 Belanghebbenden 6.3 Communicatiemiddelen 6.4 Planning 6.5 Risico`s 6.6 Budgetplan 7 Participaties (1D/2D/3D/4D/5D)... 7.1 Aktie E Sociale innovatie 7.2 VHG 7.3 Keten participatie 8 De uitvoering van de CO2 reductiedoelstellingen... 8.1 Plan 8.2 Do 8.3 Check 8.4 Act Pagina 2

1 INLEIDING Energie managementplan Jos Scholman is op 1 april 1976 opgericht door Jos Scholman als eenmanszaak in loonwerk en machineverhuur. Na jaren gestage groei is de eenmanszaak op 30 september 1985 overgegaan in een bv voor aanneming en cultuurtechnische werken. In 1993 heeft de overname van een aannemingsbedrijf in de wegenbouw ervoor gezorgd dat Jos Scholman ook in de grond- weg- en waterbouw werkzaam werd. Jos Scholman is in de loop der jaren sterk gegroeid en ons personeelsbestand is meegegroeid. Inmiddels hebben de verschillende werkmaatschappijen van Jos Scholman een totaal van 180 vaste medewerkers. Wij combineren ons geavanceerde machinepark met de kunde en vaardigheid van onze medewerkers en de zorgvuldige structurering van onze bedrijfsvoering om uw projecten tot een succes te maken. Van voorbereiding tot afronding heeft Jos Scholman het hele project in eigen beheer. Door de hoge mate van betrokkenheid is Jos Scholman een betrouwbare partner om samen met u het gewenste eindresultaat te behalen. Van opdracht tot de oplevering verzorgen wij het project voor onze partners. Op deze wijze voert Jos Scholman Groen en GWW-projecten uit en heeft veel projecten gerealiseerd tot volle tevredenheid van opdrachtgevers op lokaal, provinciaal en landelijk niveau. Met een inzichtelijke werkwijze en een representatieve aanpak werken de Jos Scholman aan projecten variërend van reconstructie tot aanleg en onderhoud van Groen en GWW. Jos Scholman heeft jarenlange ervaring op het gebied van (her-)inrichting en onderhoud van de openbare ruimte en infrastructuur en wil met haar diensten bijdragen aan een plezierige en uitdagende leef- en werkomgeving. Voor Jos Scholman is Duurzaamheid en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen een actueel thema. Dit komt onder meer tot uiting in de initiatieven die Jos Scholman bedrijven. onderneemt om zich te certificeren (CO 2 - Prestatieladder). Middels deze rapportage wil Jos Scholman trede 5 het CO2 bewust certificaat certificeren. Jos Scholman is een prominente marktpartij en de innovatieve dienstverlener met de juiste mix tussen de sectoren Groen, Infra, Water en Sport. Jos Scholman neemt daartoe initiatieven om het elektriciteit en brandstofverbruik bij uitvoering van haar diensten en projecten te beperken en de CO 2 -bewust certificaat behouden en de uitstoot reduceren ten gunste van onze leef- en werkomgeving. Onze opdrachtgevers zijn : Rijksoverheid (Rijkswaterstaat) Provinciale Waterstaten Water-/Zuiveringsschappen Ministeries (Defensie, VROM) Provincies Gemeenten, Sportvereniging Bedrijven en Instellingen Vereniging van eigenaren Particulieren Jos Scholman wil daarnaast graag weten hoe haar activiteiten en diensten integraal scoren op klimaatvriendelijkheid. Dit kan inzichtelijk worden gemaakt met behulp van een CO2-footprint. Als eerste stap hiertoe hebben wij daarom de CO2-footprint over de periode 2014 berekend en vergeleken met het basisjaar 2013. De CO 2 -footprint geeft een inventarisatie van de totale hoeveelheid uitgestoten broeikasgassen, alsmede inzicht in de herkomst van deze emissies over de verschillende processen van Jos Scholman. Het nemen van onze maatschappelijke verantwoordelijkheid ten aanzien van de negatieve impact die onze bedrijfsactiviteiten uitoefenen op het milieu is voor Jos Scholman van cruciaal belang. Hier wordt invulling aan gegeven door het voeren van een actief milieubeleid geënt op voortdurend verbeteren volgens het principe van de PDCA methodiek. Het reduceren van de uitstoot CO 2 is hierbij van wezenlijk belang voor de organisatie. Onze maatschappelijke verantwoordelijkheid op dit gebied willen wij uitdragen aan de hand van de richtlijnen die de CO 2 prestatieladder daarvoor aanreikt. Hiermee toont Jos Scholman aan gereed te zijn om certificatieniveau 5 te behalen. Pagina 3

1.1 ONDERWERP EN TOEPASSINGSGEBIED Het energiemanagement plan van Jos Scholman heeft het doel, te omschrijven hoe wij voldoen aan de certificatie voorwaarden niveau 5 van de CO 2 prestatieladder, hoe wij dit aantonen en inzichtelijk maken. Het energiemanagement plan van Jos Scholman is geënt op het handboek CO 2 prestatieladder versie 3.0 d.d. 10 juni 2015. De maatregelen van beleidsmatige, organisatorische en administratieve aard om te voldoen aan de CO 2 prestatieladder worden binnen Jos Scholman tevens geborgd door gecertificeerde managementsystemen: Kwaliteit : ISO 9001:2008 Veiligheid : VCA** BRL Groenvoorziening 2012 Milieu ISO 14001:2004 CO 2 Bewust certificaat trede 3 BRL 7000 protocol 7001 en 7003 BRL 9335 protocol 1 ISA sport Nuon Nederlandse Wind Certificaat Aequor erkend leerbedrijf Fundeon erkend leerbedrijf Kenteq erkend leerbedrijf Innovam erkend leerbedrijf Om structureel monitoren en evaluaties van de CO 2 inventarisatie en de reductie maatregelen volgens het principe van de PDCA methodiek te borgen zijn er sturende maatregelen omschreven. Het energiemanagement plan van Jos Scholman wordt via de website www.josscholman.nl en de site van SKAO openbaar gemaakt voor geïnteresseerden en belanghebbenden. Dit rapport is opgesteld overeenkomstig: - Handboek CO2-Prestatieladder 3.0, d.d. 10 juni 2015; - NEN-ISO 14064-1 Greenhouse gases Pat 1: Specification with guidance at the organization lever for quantification and reporting of greenhouse gas emissions and removals, d.d. maart 2006, paragraaf 7.3.1. - Het data management opgenomen in Appendix C van de GHG Corporate Value Chain (scope 3) Accounting and Reporting Standard (WBCSD/WRI, september 2011) - NEN-EN ISO 50001 De CO 2 -Prestatieladder is gebaseerd op het GHG (Green House Gas)-protocol en is een instrument om bedrijven die deelnemen aan aanbestedingen te stimuleren tot CO2-bewust handelen in de eigen bedrijfsvoering en bij de uitvoering van projecten. Het gaat daarbij met name om: - energiebesparing; - efficiënt gebruik maken van materialen; - gebruik van duurzame energie. Pagina 4

1.2 KRUISVERWIJZING ISO NORM Energie managementplan De CO2 inventarisatie van Jos Scholman bedrijven is opgesteld in overeenstemming met de eisen uit ISO 14064-1. In de bijlage van het bijlagenboek is hiervoor een kruisverwijzing opgenomen. ISO 14064-1 HFD 7.3 GHG report content Omschrijving Hoofdstuk onderhavig document Overig A Reporting organization 1 B Person resposible R. Scholman C Reporting period 01-01-14/31-12-14 4.1 D Organizational boundaries 2 4.2.2 E Direct GHG emissions 4 en 5 4.2.2 F Combustion of biomass n.v.t. 4.2.2 G GHG removals n.v.t. 4.3.1 H Exclusions of sources or sinks n.v.t. 4.2.3 I Indirecte GHG emissions 4 en 5 5.3.1 J Base year 2013 5.3.2 K Changes of recalculations n.v.t 4.3.3 L Methodologies 4.5 4.3.3 M Changes of methodologies n.v.t. 4.3.5 N Emissions or removal factors 4.2 5.4 O uncertainties 4.6 P Statement in accordance with ISO 14064 8.4 Q Statement of describing 8.4 Het doel van de CO 2 -Prestatieladder is bedrijven te stimuleren om de eigen CO2-emissie (en die van hun leveranciers) te kennen en permanent te zoeken naar mogelijkheden om de klimaatimpact van de eigen bedrijfsvoering en de eigen projecten terug te dringen. Het GHG-protocol werd gelanceerd met de dubbele doelstelling om een internationale standaard te ontwikkelen voor de verantwoording en de verslaggeving i.v.m. de uitstoot van broeikasgassen door bedrijven en om deze standaard zo breed mogelijk te verspreiden. Broeikasgassen zijn gassen die in onze atmosfeer de zonnestraling wel doorlaten naar het aardoppervlak, maar de terugkerende straling (warmte) tegenhouden (dit is vergelijkbaar met wat in een broeikas gebeurt vandaar de naam). Broeikasgassen werken dus als een soort deken voor de aarde. De belangrijkste broeikasgassen zijn koolstofdioxide (CO2), methaan (CH4), lachgas (N2O) en waterdamp. Het Green House Gas Protocol maakt onderscheid in verschillende scopes op basis van de herkomst van het broeikasgas. Pagina 5

1.3 BEDRIJFSPROFIEL Energie managementplan Jos Scholman richt zich op het inrichten en onderhouden van de buitenruimte. Daarnaast verrichten wij infra werken en diensten, aanleg en onderhoud van sportvelden, hulp bij calamiteiten en het verhuur van materieel binnen en buiten de organisatie. Onze jarenlange kennis en ervaring met groen en grijs in relatie tot de bebouwde omgeving zijn uniek, mede door de multidisciplinaire samenstelling van onze werkzaamheden. 1.4 BELEID Dit energie management plan met emissiereductie verklaring is opgesteld door Jos Scholman en is opgenomen in het Energie managementplan van de Onderneming. Het emissiereductie beleid is er op gericht de emissies van onze bedrijfsactiviteiten inzichtelijk te maken, te registreren, monitoren en te beperken. Dit gebeurt door het opstellen van reductie doelstellingen waarin wij stellen het energiegebruik te reduceren met 5% Scope 1 en 5% in scope 2 in drie jaar gerekend vanaf het referentiejaar 2013. Wij streven erna dit resultaat te overtreffen zodat wij tot 10% besparing in drie jaar komen. Conform het principe van Plan, Do, Check, Act zullen wij ieder jaar de resultaten extern laten toetsen door een erkent CI waar nodig de doelstellingen aanpassen. In het onderhavige energiemanagement plan zijn de doelstellingen opgenomen die ons beleid onderstrepen. Door periodiek te rapporteren en publiceren zullen we vaststellen en communiceren in welke mate de doelstellingen behaald zijn. Wij streven erna om continu ons CO 2 -beleid te verbeteren. Op basis van dit document worden het personeel, personen die voor of namens ons bedrijf werkzaam zijn geïnformeerd omtrent de reductiedoelstellingen van Jos Scholman. Alsmede is na publicatie dit beleid openbaar toegankelijk voor alle opdrachtgevers en andere belanghebbenden. Toereikende middelen zullen door de directie ter beschikking worden gesteld om de intern gestelde CO 2 doelstellingen te bereiken en aantoonbaar te kunnen participeren in de door de organisatie aangereikte initiatieven. Wij hanteren een bedrijfsvoering op certificatie niveau 5 van de CO 2 prestatieladder, om vanaf dat vertrekpunt volgens de PDCA methodiek voortdurend onze CO 2 emissies te analyseren en waar mogelijk te verminderen. Dit in combinatie met een toenemende bewustwording van ons personeel dient er voor te zorgen dat de reductie doelstellingen behaald worden. Deze verklaring is opgesteld en ondertekend door de directie van Jos Scholman. 1.5 RECHTSPERSOON EN VERANTWOORDELIJKHEDEN Voor het voldoen aan het energiemanagement plan ligt de eindverantwoordelijkheid bij de directie van Jos Scholman in de persoon van de heer Jos Scholman. Verificatie van de footprint heeft plaats gevonden door SCM Diensten BV. De gedelegeerde eindverantwoordelijkheid voor de interne- en externe communicatie omtrent de CO 2 prestatie is Herman Zondag (KAM). Hij wordt ondersteund door Linda van Schaik De gedelegeerde eindverantwoordelijkheid voor het opstellen van de CO 2 plannen, kwartaal rapportages en communicatie is Herman Zondag. Bezoekadres: Postadres: Planning: Jos Scholman Holding Jos Scholman Holding Jos Scholman Materieel Morsebaan 1 Postbus 1458 Morsebaan 1 3439 NA Nieuwegein 3430 BL Nieuwegein 3439 NA Nieuwegein Tel: 030 60 44 282 Tel: 030 60 44 282 Tel: 030 60 44 282 www.josscholman.nl www.josscholman.nl www.josscholman.nl info@josscholman.nl info@josscholman.nl info@josscholman.nl Pagina 6

2 ORGANISATORISCHE GRENS Energie managementplan 2.1 ORGANISATIE GRENZEN Volgens het handboek CO 2 prestatieladder dient de organisatorische grens voor het bepalen van de CO2 footprint vastgesteld te worden. Uitgangspunt hiervoor is de holding. De betreffende organisatie onderdelen zijn direct betrokken bij het veroorzaken van de CO 2 emissies en activiteiten die daar mee gemoeid zijn behoren tot de core business. Deze uitgangspunten zorgen ervoor dat de grootste energiestromen in alle onderdelen meewegen voor de footprint. Conform GHG model en de SKAO handleiding is er sprake van optie 2. Hetgene geheel in lijn met het facility begrip uit de ISO 14064 vallen het aanbieden en inkopen tussen delen van een en dezelfde houdermaatschappij of vergelijkbare ondernemingsconstructies (intra company transacties) binnen de organisatorische grens van het bedrijf. Onderstaande organisatie onderdelen behoren tot de organisatorische grens of wel de Organizational boundary. Jos Scholman Beheer treedt als beheerder van aandelen op maar ontplooit geen activiteiten. Verder bestaat per werkmaatschappij een bestuurdersketen welke onder het gezag van Jos Scholman Holding B.V. vallen. Uit de AC analyse blijkt dat deze bestuurders geen activiteiten in de boundary ontplooien. Figuur 1 Organogram Jos Scholman Holding BV Jos Scholman Holding B.V. Jos Scholman Beheer B.V. Jos Scholman Handelsmaatschappij B.V. Jos Scholman Materieel B.V. Jos Scholman Groen B.V. Jos Scholman Infra B.V. Jos Scholman kent geen andere bedrijven in de organisatie waarin de activiteiten uitgevoerd worden. 2.2 BEDRIJFSOMVANG CO2 UITSTOOT In het handboek van de CO 2 prestatieladder, bijlage A staat een omschrijving van de bedrijfsomvang gerelateerd aan de omvang van de CO2 uitstoot. Aangezien de omvang van geïnventariseerd is op 6790 ton CO2 uitstoot kunnen we vaststellen dat de organisatie geclassificeerd is als middelgrote organisatie/bedrijf conform het overzicht op bladzijde 50 van het Handboek CO2 prestatieladder versie 3.0 d.d. 04-04-2014. Voor de categorie middelgrote bedrijven gelden de eisen 4C, 4D,en 5D van het Handboek CO2-Prestatieladder versie 3.0 van SKAO niet. Aan deze eisen is dan derhalve (fictief) voldaan. Fictief voldoen levert een vaste score van 22,5 op. Pagina 7

3 CO2 PRESTATIE NIVEAU Hoofdstuk 3 van het energiemanagement plan brengt het CO2 prestatie niveau in beeld gerelateerd aan certificatieniveau 5 en de bijbehorende 4 invalshoeken. 3.1 INVALSHOEK A (INZICHT) Om certificatie op niveau 3 mogelijk te maken dient er inzicht te zijn in de scope 1 en 2 emissies. Vanaf niveau 4 behoren de scope 3 emissies ook tot het criterium. In onderstaande tekst is de onderverdeling naar categorieën (scopes) weergegeven. De emissies van scope 1 en 2 zijn in dit plan omschreven. Voor Scope 3 is een analyse uitgevoerd welke apart is omschreven. De resultaten hiervan zijn opgenomen in dit plan SCOPE 1 Scope 1 omvat alle directe emissies, emissies die direct door de eigen organisatie worden uitgestoten. Het gaat hier bijvoorbeeld om het gasverbruik van het pand en het brandstofverbruik voor het wagenpark en het materieel. Een aparte groep in scope 1 zijn airco s en koelingapparatuur. Zij stoten niet direct CO2 uit maar lekken wel koelvloeistoffen direct in de lucht die tot de broeikasgassen gerekend worden. SCOPE 2 Scope 2 omvat alle indirect emissies, emissies die al zijn uitgestoten voor een grondstof die door de organisatie wordt verbruikt. Voorbeelden hiervan zijn het elektriciteitsverbruik (op de centrale verbrand men fossiele brandstoffen om elektriciteit op te wekken), brandstofverbruik van zakenreizen met een privéauto of met het vliegtuig. SCOPE 3 Scope 3 omvat alle overige indirecte emissies. Hieronder vallen bijvoorbeeld de emissies die vrijkomen bij de afvalverwerking, papier, zakelijk openbaar vervoer, woon werk verkeer, elektra bij klanten, uitbesteed vervoer door leveranciers en overige uitstoot ten gevolge van het uitvoeren van de bedrijfsactiviteiten. 3.2 INVALSHOEK B (REDUCTIE) De doelstelling omtrent CO 2 reductie zijn beschreven in hoofdstuk 5 reductieplan. Wij willen hierbij wel laten optekenen dat een toenemend werkaanbod resulteert in een toename van het gas- en dieselolie gebruik en of de omvang van het wagenpark. De CO 2 uitstoot relateren wij aan het aantal FTE/bedrijfsuren per 31-12-2014 binnen de grenzen van de organisatie, als referentie gebruiken wij de uitstoot per ingezet werkuur. Onderzoek moet uitwijzen of deze koppeling geschikt is om een causaal verband aan te tonen. 3.3 INVALSHOEK C (COMMUNICATIE) Interne maar ook externe communicatie maakt een belangrijk deel uit van het energiemanagement plan. Deze communicatie behelst de volgende inhoudelijke onderdelen: CO 2 procedure, CO 2 registratie, reductiedoelstellingen en de realisatie daarvan. De uitwerking van dit onderwerp is omschreven in hoofdstuk 6 communicatieplan. 3.4 INVALSHOEK D (PARTICIPATIE) Op de hoogte blijven van markt initiatieven omtrent CO 2 reductie is onderdeel van de dagelijkse gang van zaken. Wij hebben het streven om meerdere optie tot CO 2 reductie verder te onderzoeken. Om dit streven kracht bij te zetten participeren wij in netwerken en nemen deel aan branche verenigingen en initiatieven. Inhoudelijk wordt dit in hoofdstuk 7 besproken. Pagina 8

4 INZICHT CO2 EMISSIE INVENTARISATIE(1A/2A/3A/4A/5A) Om inzicht te verschaffen op certificatieniveau 5 van de CO 2 prestatieladder heeft Jos Scholman de CO 2 emissies van het kalenderjaar 2014 in kaart gebracht. De berekening die ten grondslag ligt aan de getoonde cijfers wordt vanaf 2013 elk afzonderlijk jaar verwerkt in een bijlagen boek. De onderverdeling die de basis voor de berekening vormt is opgedeeld in a) een beschrijving van de indeling van de berekening, b) de conversiefactoren, c) een Excel bestand met de berekeningen.(zie ook 4.5) 4.1 BASISJAAR EN RAPPORTAGE PERIODE De CO 2 emissie inventarisatie voor Jos Scholman wordt uitgevoerd over het kalenderjaar 2014, hieronder wordt verstaan van 01-01-2014 tot en met 31-12-2014. Er zijn historische gegevens bekend die verder terug in de tijd gaan. Het kalenderjaar 2013 is het basisjaar. Om een vergelijking te maken met het basisjaar zijn oude en nieuwe conversiefactoren gebruik om inzicht te geven in de wijzigingen in vergelijking met het basisjaar. 4.2 ONVERSIE FACTOREN Om te komen tot de CO 2 emissies dienen de verbruikte hoeveelheden fossiele brandstoffen en elektra omgerekend te worden naar een uitstoot in kg / ton CO 2. Om dat te bewerkstelligen maken wij gebruik van de conversiefactoren uit http://co2emissiefactoren.nl/lijst-emissiefactoren van Januari 2015 (WTW) een overzicht van de conversiefactoren is opgenomen in onderstaande tabel. Conversiefactoren welke niet in de lijst zijn opgenomen komen uit het handboek van SKAO of zijn zelf berekend. Pagina 9

Grondstof Eenheid Factor KG/ CO 2 benzine euro 95 NL Liter 2,741 diesel Liter 3,232 LPG Liter 1,805 Grijze stroom KW/uur 0,526 Groene stroom zonne energie KW/uur 0,080 Groene stroom waterkracht KW/uur 0,012 Petroleum Per KG/brandstof 3,099 Smeerolie Per KG /brandstof 3,035 overige olien Per KG/brandstof 2,947 propaan Liter 1,725 aardgas Nm3 1,884 Aspen Alkylaat 2/4 T Liter 2,150 Menggas 20% co2 80 argon Liter 0,072 Vliegreizen < 700 km 0,297 Vliegreizen 700 km - 2500 km 0,200 Vliegreizen > 2500 km 0,147 Zakelijk verkeer privé auto Niet bekend 0,218 Koudemiddel R 22 KG 1,810 4.3 AFBAKENING EMISSIES Om de scope van de inventarisatie af te bakenen is er gebruik gemaakt van de scope indeling van het Green House Gas Protocol (GHG protocol) zoals opgenomen in het SKAO handboek. In het GHG protocol word er een onderscheid gemaakt tussen 3 bronnen van emissies in 2 categorieën, te weten: directe en indirecte emissies. Scope 1: Directe CO 2 emissies door de eigen organisatie Scope 2: Indirecte CO 2 emissies die ontstaan door de opwekking van elektriciteit Scope 3: Indirecte CO 2 emissies die een gevolg zijn van de activiteiten van het bedrijf, maar voortkomen uit bronnen die geen eigendom van het bedrijf zijn noch beheerd worden door het bedrijf. SKAO rekent Zaken reizen en Eigen vervoer voor zakelijke reizen tot scope 2. gas (m3) grijze elektriciteit afvalverwerking propaangas (kg) groene elektriciteit elektra bij klanten benzine zakelijke vliegreizen papier verbruik diesel zakelijk verkeer priveauto waterverbruik mengsmering overige verbruik koudemiddel woon werk/ privé gebruik overige smeermiddelen leveranciers TOTAAL Scope 1 TOTAAL Scope 2 Totaal Scope 3 4.4 RESULTAAT Uit de CO 2 inventarisatie over 2014 zijn de volgende resultaten berekend. De onderbouwing van de berekening is opgenomen in digitale overzichten en facturen. De conclusie en vergelijking is opgenomen bij de reductie doelstellingen. Het systeem van meten is verfijnt en de nauwkeurigheid verhoogd. Pagina 10

Eigen emissie fossiele stoffen 1 6330 Eigen indirecte emissie (elektra,) 2 460 Totaal ton 6790 CO 2 per jaar Emissie per medewerker Ton per jaar 36 Emissie per werkuur KG per uur 13,82 Bron: Jos Scholman / Scope 1 en 2 analyse / versie: 3 / datum: 20-05-15 Grondstof Basisjaar 2013 1ste halfjaar 2014 2014 Ton/CO 2 Ton/CO 2 Ton/CO 2 benzine liter 171 143 151,66 diesel 4913 2994 5967,63 LPG 0,7 Groene/grijze stroom zonne energie 408 9 460 Smeerolie per kg brandstof 41,84 Overige oliën 21,4 Propaan 3 3 4,55 Koudemiddel 0,04 Aardgas 137 84 139,03 Aspen per liter 29 14 24,38 4.5 BEREKENINGSMETHODE De verificatie van de Jos Scholman CO 2 footprint analyse in het kader van de CO 2 prestatieladder certificering zal geschieden door SCM Diensten. Deze verificatie zal plaatsvinden over het kalenderjaar 2014. De berekening die voor 2013 is gehanteerd is de basis voor de volgende berekeningen over de komende jaren en de halfjaarlijkse tussenmeting. De bronnen zijn terug te vinden in de financiële administratie, digitale monitoringssystemen, de site co2emissiefactoren.nl en zijn uitgewerkt in onderstaande tabel. De eerder toegepaste bronnen van SKAO zijn vervangen door de nieuwe publicaties van www.co2emissiefactoren.nl. Pagina 11

Scope 1 Specificatie Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4 Totaal Eenheid Conversiefactor Ton CO 2 Percentage Bron Personenvervoer conventionele personenauto Benzine 14.254 14.709 0 0 28.964 Ltr brandstof 2.780 81 2,79% DVG Olie Personenvervoer conventionele personenauto / vrachtwagen Diesel 0 854.908 0 0 854.908 Ltr brandstof 3.135 2.680 92,83% DVG Olie Handgereedschap Aspen 1.620 4.320 0 0 5.940 Ltr brandstof 2.780 17 0,57% Vos Capelle Overige energiedragers anders dan vervoer t.b.v. kantoor Aardgas 48.035 10.582 0 0 58.617 Nm³ brandstof 1.825 107 3,71% Nuon Overige energiedragers anders dan vervoer Personenvervoer personenauto Airconditioning Smeer oliën/smeermiddelen Butaan / propaan LPG 1.407 210 0 0 0 0 0 0 1.617 Nm³ brandstof 1.765 3 0,10% Prax Air Olie Lasgas Totaal scope 1 2.887 100% 0 Scope 2 Specificatie Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4 Totaal Eenheid Conversiefactor Ton CO 2 Percentage Bron Elektriciteitsverbruik Grijze stroom 0 0 0 0 0 KWH 526 0 0% Nuon Elektriciteitsverbruik Groene stroom 278.634 262.829 0 0 541.463 KWH 0,0 0 100% Zakelijkverkeer prive auto Brandstof type niet bekend 0 0 0 0 0 Voertuig km 210 0 0% Personenvervoer vliegtuig < 700 km 0 0 0 0 0 Reizigers km 270 0 0% Personenvervoer vliegtuig 700 km - 2500 km 0 0 0 0 0 Reizigers km 200 0 0% Personenvervoer vliegtuig > 2500 km 0 0 0 0 0 Reizigers km 135 0 0% Totaal scope 2 0 100% 4.5.1 Kantoren Jos Scholman beschikt in 2014 over 1 kantoorlocatie en 1 locatie t.b.v. onderhoud aan het materieel. De gegevens behorende bij het verbruik van 1 pand met onderverhuur, maar waar de huurders hun eigen energiemeters hebben en worden aangeleverd door Nuon energie. De door hun aangeleverde nota s worden op de financiële administratie gearchiveerd. De hoofdcomponenten zijn aardgas en elektriciteit. 4.5.2 Brandstofverbruik De overgrote bijdrage aan de CO 2 footprint wordt geleverd door het gebruik aan diesel, smeermiddelen en overige oliën en benzine. De verbruiksgegevens worden aangeleverd door de leverancier. De verbruikshoeveelheden worden op verzoek, maar minimaal eens per half kalenderjaar aangeleverd. Om meer inzicht te krijgen is een digitale bewaking opgezet zodat wij per maand kunnen zien wat het verbruik is. 4.6 ENERGIE BEOORDELING Het doel van deze energie beoordeling is de huidige en de historische energieverbruiken in kaart te brengen van Jos Scholman. Deze beoordeling geeft minimaal 80% van de energie stromen weer. Zo zijn er door deze analyse de grootste verbruikers geïdentificeerd en kan daar individueel op gestuurd worden. Daarop kunnen de processen die voor de grootste energie stromen aangepakt worden. 4.6.1 Energie beoordeling Brandstof Voor Jos Scholman is Brandstof 92,24% van de totale CO2 footprint. Dit is heel duidelijk de grootste Energie stroom. De brandstof gegevens zijn op basis van de leverancier gegevens. Er is nog niet bekend wat de groot verbruikers binnen Jos Scholman zijn. In het vervolg zal een duidelijker registratie systeem komen om de individuele groot verbruikers van Jos Scholman te achterhalen. Voor de projecten met gunningsvoordeel zijn wel de draai uren van materieel bekend. Op basis daarvan is gekeken naar de grootverbruikers en zullen we in het vervolg onderzoeken of deze vervangen kunnen worden door ander materieel dat minder verbruikt. 4.6.2 Reductie potentieel Het reductie potentieel voor Jos Scholman kan nog verder worden aangescherpt door een beter registratie systeem aan te leggen en zo de grootverbruikers te achterhalen. In de toekomst kan dan op individueel basis aangestuurd worden. Pagina 12

4.7 ONZEKERHEDEN EN UITSLUITINGEN Energie managementplan Gezien de absolute waarden die wij hanteren voor de berekening is voor het kalenderjaar 2014 geen sprake van onzekerheden omtrent de CO 2 emissie. Bij de berekening van de CO 2 emissies zijn de volgende onderdelen uitgesloten: Zakelijk vliegverkeer, binnen Jos Scholman wordt er niet zakelijk gevlogen. Prive kilometers die met zakelijke voertuigen wordt gereden zijn te verwaarlozen, minder dan 1%. En met prive voertuigen zijn de zakelijk kilometers ook verwaarloosbaar, dit bedraagt ook minder als 1%. Scope 3 is na te lezen in de dominantie analyse scope 3 Lasgas, aspen gaat uit van een eigen berekening. Het gebruik van koudemiddel is een schatting, dit valt in scope 1. Dit is niet relevant voor de totale uitstoot. Andere gegevens zijn niet beschikbaar. 4.8 KWALITATIEVE SCOPE 3 ANALYSE De bedrijfsactiviteiten van Jos Scholman zijn onderdeel van een keten van activiteiten. Zo moeten materialen die worden ingekocht eerst geproduceerd worden (upstream) en gaat het transporteren, gebruik en verwerken van opgeleverde producten of werken ook gepaard met energiegebruik en emissies (downstream). Voor versie 3.0 van de CO2 Prestatieladder dient volgens eis 4.A.1 een kwalitatieve inschatting gemaakt te worden van de emissies in de keten van Jos Scholman. Aan de hand van een indeling in Product-Markcombinaties wordt bepaald welke Product-Marktcombinatie het meest relevant is qua CO 2 uitstoot en invloed van het bedrijf op deze emissies. Onderstaand is de tabel met Product-Marktcombinaties weergegeven: Producten/Markten Overheid Bedrijven Groen X X Infra X X Materieel X X Pagina 13

PMC s Sectoren en activiteiten Omschrijving van een activiteit waarbij CO2 vrijkomt Relatief belang van CO2-belasting van de sector en invloed van de activiteiten Potentiele invloed van het bureau op de CO2-uitstoot 1 2 3 Sector 4 Activiteiten 5 6 Hier wordt benoemd welke CO2 uitstotende activiteiten door de ontwerpen of overige adviesdiensten van het bedrijf worden beïnvloed. Overheid - Groen - Ingekochte goederen - Transport - Installatiewerkzaamheden - Woon-werkverkeer medewerkers - Afval Overheid Infra - Ingekochte goederen Overheid - Materieel - Transport - Installatiewerkzaamheden - Woon-werkverkeer medewerkers - Afval - Ingekochte goederen - Transport - Installatiewerkzaamheden - Woon-werkverkeer medewerkers - Afval - Verbruik van geleverde goederen Bedrijven - Groen - Ingekochte goederen - Transport - Installatiewerkzaamheden - Woon-werkverkeer medewerkers - Afval Bedrijven - Infra - Ingekochte goederen Bedrijven Materieel - Transport - Installatiewerkzaamheden - Woon-werkverkeer medewerkers - Afval - Ingekochte goederen - Transport - Installatiewerkzaamheden - Woon-werkverkeer medewerkers - Afval - Verbruik van geleverde goederen Verhouding CO2 uitstoot Jos Scholman tov. CO2 uitstoot sector (hoe groot is het marktaandeel). (g/mg/k/nvt) Schatting effect van innovatieve ontwerpen (g/mg/k/nvt) Hoe groot is de invloed van het bedrijf om CO2- reducerende mogelijkheden door te voeren in de sector? (g/mg/k/ nvt) Klein Middel Middel Klein Klein Middel Klein Klein Middel Klein Middel Middel Klein Klein Middel Klein Klein Middel Uit deze Scope drie analyse komt naar voren dat niet een individuele Product-Marktcombinatie een representatieve rol heeft. Hoewel er wel meer invloed kan worden gemaakt door Jos Scholman op het verbruik van diesel in de transpoort en het woon-werkverkeer van werknemers. Naast deze invloed zijn er ook mogelijkheden om de afvalstromen van Jos Scholman te beïnvloeden. Op basis daarvan zijn de onderwerpen van ketenanalyses gemaakt. Zo worden de onderwerpen van de Ketenanalyses: Brandstof-Diesel en Afval. Deze zullen in aparte documenten worden uitgewerkt. Rang- orde 1 3. 5. 2. 4. 6. Pagina 14

4.9 KWANTITATIEVE SCOPE 3 ANALYSE Energie managementplan De berekening van de Kwantitatieve scope 3 analyse is gedaan in document: 5.A.1 Dominantieanalyse Scope 3. Deze is uitgevoerd om de scope 3 emissies van Jos Scholman BV te kwantificeren en de grootste stromen te bepalen zodat er een Strategisch reductie plan over deze stromen gemaakt kunnen worden. Hier onder de uitkomst van deze analyse: Scope 3 Analyse Jos Scholman BV Jos Scholman heeft van haar emissiestromen in de keten een inventarisatie gemaakt en geanalyseerd welke grootte de voor haar geldende emissiestromen hebben. 1. Categorie: Purchased Goods & Services 6.874 2. Categorie: Waste Generated in Operations 1.477 3. Categorie: Employee Commuting 641 4. Categorie: Transportation & Distribution (Upstream) 388 Aanwezig Afgedekt in Beïnvloedbaarheid Project Omvang binnen de scope 1 en gerelateerd geschat in keten /of 2 (Ja, matig, (ja/nee) CO2 (ton) (ja/n.v.t.) (ja/nee) nee) Purchased Goods & Services ja nee nee 6873,70 matig 1 Transportation & Distribution (Upstream) ja nee ja 387,92 matig 4 Waste Generated in Operations ja nee ja 1476,95 ja 2 Employee Commuting ja nee ja 641,27 matig 3 Ranking Pagina 15

5 REDUCTIE (1B/2B/3B/4B/5B) Energie managementplan 5.1 VASTSTELLING REDUCTIEDOELSTELLINGEN De reductie doelstellingen van Jos Scholman hebben op dit moment betrekking op scope 1 en scope 2 gerelateerd aan certificatie niveau 3. Wij zijn voorzichtig in onze doelen omdat het inzicht in diepte voor het behalen van de doelen nog ontbreekt en mogelijk een grote investeringsbehoefte ontstaat. De overheid faciliteren MKB bedrijven hierin nog onvoldoende. Belangrijke uitgangspunten voor de reductiedoelstellingen zijn : 1. Realistisch van aard 2. Gericht op besparingen meer dan 10% in 3 jaar Scope 1 totaal 5% en meer als mogelijk. Door training, onderhoud, gedragsmodificatie, investeringen Scope 2 totaal 5% en meer als mogelijk. ICT 0,15%, gedragsmodificatie en groene stroom (Nederlandse wind van Nuon) 5.2 REFERENTIE VERBRUIK FOSSIELE BRANDSTOFFEN De CO 2 uitstoot ten gevolge van het gebruik van fossiele brandstoffen was in 2014 6330 ton. Dit is respectievelijk 92,24% van de totale CO 2 uitstoot van Jos Scholman bedrijven binnen scope 1. De percentages boven 100% komen door afrondingsverschillen tot stand. Totaal overzicht CO 2 uitstoot 7,76% 92,24% Scope 1 Scope 2 Reductie op het verbruik van fossiele brandstoffen is een meerjarige doelstelling. Echter kunnen we stellen dat de omzet in euro s en de uitstoot van de CO 2 gebonden zijn aan factoren die Jos Scholman niet kan beïnvloeden. Hierbij kan onder andere gedacht worden aan: Vorst-, Regenval-, Droogte-, Recessie / werkgelegenheid/ productie waarbij meer zwaar materieel nodig is en een hogere bezettingsgraad op de machine uren. Verdeling Scope 1 : Basisjaar 2013 % 1 ste halfjaar 2014 % 2014 % resultaat Hulpbronnen Benzine 3,26 3,81 2,40 +0,86 Diesel 93,53 87,78 94,28-0,75 Smeerolie 0,0 1,09 0,66-0,66 Propaan 0,06 0,00 0,07 +0,01 Aardgas 2,4 5,40 2,20-0,2 Aspen 0,54 1,31 0,39 +0,15 Overige oliën 0,0 0.00 0,34-0,34 LPG 0,0 0.00 0,01-0,01 - correctie - 0.00 +0.01 0,00 0,00 Totaal 99,79 100,35 +0,56 Pagina 16

Om te voorkomen dat de resultaten van de reductiedoelstellingen vertroebeld raken hierdoor heeft Jos Scholman bedrijven kengetallen ontwikkeld waarin de volgende punten zorgen voor een helder beeld van de voortgang van de doelstellingen. De punten zijn: Jaaromzet FTE s in dienst per 31-12 van de desbetreffende jaargang inclusief inhuur Uitstoot CO 2 in tonnen e.o. kilogram % Tijd ingezette uren medewerkers Draaiuren materieel Verdeling Scope 1 : Hulpbronnen Basisjaar 2013 1 ste halfjaar 2014 2014 Resultaat Ton/% Ton-CO 2 /FTE 29 onbekend 36-7 / -24,1 KG-CO 2 /werkuur niet bekend onbekend 14,58 Het minder CO 2 (kilometers) realiseren wordt bereikt door het inzetten van technische middelen als: Skype Videoconferencing Telefonie Thuis werken Als ook organisatorische maatregelen zoals: Voertuigen slimmer plannen, Samen rijden, carpooling en vertrek van verzamelplaatsen Investeren in Euro 5 en 6 motoren Investeren in elektrisch gedreven gereedschappen Gebruik vervangende brandstoffen De uitstoot is geverifieerd tijdens de interne audit en besproken met de directie. Vastgelegd in de systeembeoordeling en de interne audit. Het verificatiedocument is als digitale bijlage opgenomen. Conclusie Scope 1: Door het toenemende werkaanbod en de inzet van meer materieel is het verbruik relatief gezien toegenomen. Maar kwantitatief lijkt een vergelijking per soort uitstoot toepasselijker waarbij wij uitgaan van een verdeling in %. In scope 1 hebben we door alle maatregelen een besparing gerealiseerd van 3,22% Door onze investeringen zal in de komende jaren een verschuiving plaats vinden van diesel naar elektra mogelijk biogas. Door materieel duurzaam in te kopen en te onderhouden heeft dit een positieve werking op onze uitstoot. Ook heeft vervangende brandstof en aanvullingen zoals aspen/ad blue een positieve invloed op onze balans. Als wij de uitstoot Scope 1 in % kwantitatief beoordelen zien wij een beloning van onze inspanningen. Scope 1 is met 3,22 % punt gedaald. Een beter reductiebeeld ontstaat als wij naar de werkuren kijken. Voor 2014 hebben we de uitstoot per werkuur gespecificeerd, dit geeft een gedetailleerder beeld over de gehele uitstoot. Een vergelijking van de relatieve getallen lijkt ons niet zinvol omdat wij weinig invloed hebben op weersomstandigheden, productievolume en wij niet helder ziend zijn voor het komend jaar. Vooral de materiële bezetting is hier van belang. Positief is dat wij een aanvulling op het kansenschema introduceren namelijk het rijden met hybride voertuigen. 5.3 REFERENTIE ELEKTRICITEITSVERBRUIK De CO 2 uitstoot ten gevolge van het elektriciteitsverbruik bedraagt in 2014 460 ton. Dit is respectievelijk 6,78% van de totale CO 2 uitstoot van Jos Scholman en 100% van de CO 2 uitstoot binnen scope 2. Reductie op de CO 2 uitstoot door het gebruik van groene elektriciteit leek reeds behaald. Tijdens de interne audit kon ondanks een jaar onderzoek, niet aangetoond worden dat deze groene stroom in Nederland opgewekt is. Voor de toekomst kunnen wij rekenen met ons Nuon Wind Energie certificaat, wat dit wel garandeert. Derhalve wij nu, met voortschrijdend inzicht, de stroom niet als groen kwalificeren. Ondanks de summiere bijdrage aan de totale CO 2 uitstoot voor scope 2 is een mogelijke reductie voor Scope 2 meegenomen in het kansenschema. Pagina 17

Verdeling Scope 2: Basisjaar 2013 1 ste halfjaar Resultaat % Hulpbronnen % 2014 % 2014 % Groene/Grijze stroom 7 % 0 % 6,78 + 3,14 Elektriciteitsverbruik bevindt zich voornamelijk in: ICT middelen; Machinepark; Verlichting. Verlichting Het verbruik door verlichting is een grote verbruikspost van elektriciteit. Het besparen op verlichting kan op verschillende manieren: 1. Alleen verlichten van werkplekken die worden gebruikt; 2. Meer gebruik maken van daglicht; 3. Toepassen van technische verbeteringen in de verlichtingsmarkt. Besparing door gedragsaanpassing Door mensen bewust te laten zijn van het aan- en uit doen van verlichting is het mogelijk te besparen. Hierbij zou zo goed als mogelijk gebruik kunnen worden gemaakt van daglicht als de werkplek wordt gebruikt. Verder als werkplekken niet worden gebruikt, zal de verlichting actief worden uitgezet. De mensen worden hierop actief gewezen. Gedacht wordt voor het toepassen van actief belichtingsbeleid en bewust omgaan van het aan- en uitzetten van verlichting, dat er een besparing van 1% op het energieverbruik kan worden gerealiseerd. Toepassen van technische verbeteringen Volgende technische verbeteringen in het toepassen van verbeterde technologie op het gebied van verlichting zijn mogelijk. De mogelijkheden tot reductie zullen nader worden onderzocht. Aspecten die hierbij van belang zijn hebben te maken met de investeringen, technische mogelijkheden en volwassenheid van de technologieën. Op basis van opgedane ervaringen is het mogelijk om 20% op jaarbasis te reduceren op die plaatsen waar nog verouderde verlichting wordt toegepast. ICT Het besparingspotentieel op ICT ligt vooral op het gebruik van desktop pc s. Desktop pc s worden steeds meer vervangen door laptops. Laptops hebben een veel lager energieverbruik. Het gebruik van desktop pc s gebeurt voor zware toepassingen, zoals dtp werk, foto- en video bewerking. Het aantal desktop pc s is op dit moment op een juist niveau. Verder zijn er mogelijkheden op het gebied van aantal printers per pc. Door uitzetten in plaats van op standby laten staan van apparatuur is een besparing van ongeveer 0,15% te realiseren. Verdeling Scope 2: Hulpbronnen Basisjaar 2013 1 ste halfjaar 2014 2014 Resultaat Ton/% Ton-CO 2 /FTE 2,34 2,44-0,10 /-4,27 KG-CO 2 /werkuur niet bekend 0,93 Conclusie Scope 2: Door het niet kwantificeren van de groene stroom als GROEN is de scope 2 uitstoot toegenomen. Wij kijken nu naar 2014. Uit bovenstaande tabel blijkt dat maatregelen zoals de training bewust met CO 2 een positieve invloed hebben op de totale balans van uitstoot. Door onze investeringen zal in de komende jaren een verschuiving plaats vinden van conventionele brandstoffen naar elektra. Dit kan de balans tussen scope 1 en 2 laten verschuiven. Door deze duurzaam in te kopen heeft dit wel een positieve uitwerking op onze Co 2 uitstoot. De scope 2 reductie ligt vooral bij de inkoop van groene stroom. Wij moeten wel in Scope 2 rekening houden met het rijden/werken op elektriciteit hetgeen een hoger verbruik aan kw/uur tot gevolg zou hebben. Het kansenschema kan uitkomst bieden voor het beoordelen van mogelijke besparingen en kansen. Mogelijk toename is te verklaren door nauwkeurigere metingen. Pagina 18

5.4 REDUCTIEMAATREGELEN Energie managementplan Binnen de score business van Jos Scholman zijn meerdere aanknooppunten om CO 2 reductie doelstellingen op te stellen en door te voeren. Een overzicht van het kansenschema waarvan wij achten dat het een reële kansen betreft is opgenomen in onderstaande tabel. Besparingsmogelijkheden/relatief kwantitatief Nr. Omschrijving Verantwoo rding Scope 1 (2014/2020 op 6 jaar) 1 Ontwikkelen stimuleringsbeleid voor keuze auto, bijv. aanschaf beperken van nieuwe personenauto s kiezen voor een A of B label. Betrokkenen Datum aanpak besparing Directie Management team 2015 10% 2 Het nieuwe rijden invoeren. Directie KAM 2015 7% 3 Digitaal onderhouden van draaiuren en motor Directie KAM 2015 5% kwaliteit 4 Introductie van een nieuwe planningsformule, Directie KAM/Planning 2015 2% teneinde een efficiëntere routing te bereiken 5 Optimalisatie ploegenindelingen voor een Directie Planning 2015 1% efficiëntere route-indeling waardoor aantal gereden km s verminderd wordt. personeel 6 Rijden op alternatieve brandstoffen (voertuigen) Directie Medewerkers met 2020 50% bedrijfsvoertuig 7 Waar mogelijk elektrisch materieel en voertuigen. Directie Medewerkers met 2017 15% bedrijfsvoertuigen 8 Bestaande materieel planning op vermogen zodat Planner medewerkers Per direct 3% motoren tijdens het belast draaien niet op hoge toeren moeten werken 9 Carpoolen directie medewerkers Per direct 3% 10 Training medewerkers P&O medewerkers Per direct 10% 11 Juiste bandenspanning Chef medewerkers Per direct 3% werkplaats Scope 2 (2014/2020 op 6 jaar) 1 Omzetten leveringscontracten naar groene stroom Directie KAM 2015 85% t.b.v. verlaging CO2 uitstoot. 2 Aanschaffen LED verlichting of zuinige TL lampen Directie Planning 2016 5% personeel 3 Zelf energie opwekken zonnepanelen Directie KAM 2015 100% 4 Versterken spouw, dak, glasisolatie Directie KAM 2018 15% 5 Promotiecampagne opzetten t.b.v. Good housekeeping, d.w.z. verwarming, verlichting uitdoen in ruimtes waar niemand is, etc; Concrete maatregelen invoeren in dit kader: - Dubbelzijdig printen - Digitalisering van loonstroken e.d. - Energiescan ondergaan en acties uitvoeren Directie KAM 2016 5% Scope 3 (2015/2020 op 6 jaar) 1 Geen meting Initiatief slimme reistijden 1 Slimme reistijden Kam participanten 2020 8% Pagina 19

5.5 VERANTWOORDING REDUCTIE DOELSTELLINGEN Energie managementplan Voor elke reductie doelstelling zoals genoemd in het kansen schema is de verantwoordelijke vastgesteld. De verantwoordelijke draagt er zorg voor dat er eens per half jaar gerapporteerd wordt over de voort gang en de resultaten per reductie doelstelling. Ieder rapportage moment wordt voor verspreiding voorgelegd aan de directie. Onderstaande tabel geeft het totaal van bereikte reductie op de totale uitstoot. Hulpbronnen Basisjaar 2013 2014 Resultaat Ton/% Ton-CO 2 /FTE 32 36-4/-12,50% KG-CO 2 /werkuur niet bekend 14,58 Conclusie m.b.t. kansenschema en totaal aan reductie: Wij kijken nu naar het totaal van 2014. Uit bovenstaande tabel blijkt dat maatregelen zoals de training bewustwording een positieve invloed hebben op de totale balans van uitstoot. Door onze investeringen zal in de komende jaren een verschuiving plaats vinden van Diesel naar elektra. Dit kan emissie naar scope 2 laten verschuiven. Door deze duurzaam in te kopen mogelijk zelf op te wekken, heeft dit wel een positieve uitwerking op onze Co 2 uitstoot.. Als wij de uitstoot in % kwantitatief beoordelen zien wij een beloning van onze inspanningen per kengetal. Verder zien wij dat er een verschil ontstaat tussen uren en medewerkers. Onderzoeken moeten uitwijzen of wij ingehuurde krachten welke gebruik maken van onze diesel volledig meegenomen hebben. Mogelijk zijn er nog meer uren gemaakt maar niet meegenomen in de uren. De registratie bij zwaar materieel op draaiuren en motor label kan hier uitkomst bieden. Dit gaan wij ook in 2015 bijhouden en onderzoeken. 5.6 BEPALEN STRATEGIE SCOPE 3 EMISSIES In dit hoofdstuk wordt de strategie per scope 3 emissie bepaald aan de hand van de kwantitatieve dominantie analyse. Deze strategie is gebaseerd op de belangrijkste ketenpartners. Deze zijn bepaald voor Jos Scholman als onderstaande: A-Leveranciers Opdrachtgevers Scope 3 emissie Omvang in ton CO 2 strategie Purchased Goods & Services 6873,70 Het maken van afspraken met A-leveranciers, en trachten zoveel mogelijk A-leveranciers met Certificaat in te huren Transportation & Distribution 387,92 Het verminderen van de CO2-uitstoot van het transport Waste Generated in Operations 1476,95 Reductie in de bewerking van afval stromen. Deze zijn aan de hand van de Keten analyse Groen Aval bevonden Employee Commuting 641,27 Verminderen van de hoeveelheid woon-werk kilometers. Pagina 20

5.7 PLAN VAN AANPAK SCOPE 3 REDUCTIEDOELSTELLINGEN Energie managementplan In dit hoofdstuk wordt de bepaalde strategie uitgewerkt in concrete doelstellingen en bijbehorende maatregelen. De voortgang van de reductiedoelstellingen wordt in de voortgangsrapportages beschreven. In de lijst van A-Leveranciers is er al een inventarisatie gemaakt van de A-leveranciers met een CO 2 -Prestatieladder certificaat. Bij deze zitten ook al een aantal onderaannemers. Onderstaande A-leveranciers hebben een Certificaat. In de aankomende jaren zullen we trachten samen te werken met A-leveranciers die een certificaat hebben of vragen om CO 2 gegevens van relevante goederen. Aannemingsbedrijf Gebr. van t Hek BV N3 Antea Realisatie BV N5 Beelen Group N5 Den Hartog Bouwmateriaal BV N3 Heras Nederland N5 Insituform Rioolrenovatietechnieken BV N3 Meijerink Wegenbouw BV N3 Nijmeegse Betonindustie De Hamer BV N3 Pilkes Infra N5 Strabag BV N5 Theo Pouw BV N3 Van Oord Handel en Transport BV N5 Visscher BV N3 Wim van Breda BV N3 ZUIT BV N4 Strategie Reductiedoelstelling Plan van aanpak maatregelen Het maken van bindende afspraken met A- leveranciers 5% CO2 reductie realiseren in de keten Q1-2016: inventariseren van het aantal Certificaten bij de onderaannemers. Q3-2016: maken van adviserende afspraken met onderaannemers om Co2 reducerende maatregelen in te voeren. Het verminderen van de CO2-uitstoot van het transport Reductie in de bewerking van afval stromen. Deze zijn aan de hand van de Keten analyse Groen Aval bevonden Verminderen van de hoeveelheid woonwerk kilometers. 5% CO2 reductie realiseren t.b.v. het transport van de leverancier 5% CO2 reductie van verwerkingsmogelijkheden van groen afval. Hier wordt geen concrete doelstelling aan gekoppeld. Q1-2016: De werkelijke hoeveelheid afval in kaart brengen (in overleg met de afvalverwerker). Q2-2016: Op basis van het daadwerkelijke verbruik acties inzetten om de hoeveelheid afval anders te verwerken. Q1-2016: De werkelijke hoeveelheid afval in kaart brengen. Q2-2016: Op basis van het daadwerkelijke verbruik acties inzetten om de hoeveelheid afval anders te verwerken. Continu: Medewerkers stimuleren om te carpoolen of om lopend met de fiets naar het werk te komen. Pagina 21

6 COMMUNICATIE (1C/2C/3C/4C/5C) Het opstellen van een energiemanagement plan en reductiedoelstellingen is een stap in de goede richting van het daadwerkelijk reduceren van onze CO 2 uitstoot. Communicatie omtrent ons doel, onze ingeslagen weg en de behaalde resultaten is echter net zo belangrijk. Transparant en open communiceren zijn hier de sleutelwoorden om het draagvlak bij het personeel te creëren en te vergroten. Eén ieder is van belang voor het te behalen resultaat. Naast interne transparantie en openheid in de communicatie hanteren wij de zelfde normen voor de externe communicatie. Hiermee tonen wij onze maatschappelijke verantwoording voor onze bedrijfsactiviteiten en de wil om de activiteiten met zo min mogelijk belasting voor mens en milieu te volbrengen. Naast het milieu aspect heeft het terug dringen van ons energiegebruik een bedrijfseconomisch aspect in het verlagen van onze energierekeningen. Onderstaand hoofdstuk behandeld de interne en externe communicatie omtrent de CO 2 prestatieladder in 2014/2015 alsmede de doelstellingen die wij na streven en de resultaten die wij behalen. 6.1 DOELSTELLING Het doel van onze communicatie is middelen en momenten van onze communicatie omtrent de CO 2 -Prestatieladder vast te leggen. Zo kunnen wij onze interne en externe belanghebbenden informeren en stimuleren rondom de CO 2 prestaties, resultaten en reductie doelen van Jos Scholman. Naast het algemene doel van informeren betreft het hier ook specifiek het doel om bewustzijn omtrent CO 2 uitstoot te bewerkstelligen. CO 2 -initiatieven stimuleren om met ideeën, voorstellen en maatregelen het energieverbruik verder te reduceren. Het kan hierbij zowel gaan om mogelijkheden voor persoonlijke bijdragen alsook optimalisaties binnen het bedrijf, aangedragen van zowel interne als externe belanghebbenden. 6.2 BELANGHEBBENDEN Alvorens wij als Jos Scholman naar buiten treden met informatie omtrent de CO 2 -Prestatieladder en de daarbij inherent zijnde CO 2 reductiedoelstellingen is het wezenlijk belang dat we weten wie we willen bereiken. Het belang van dit feit zit verscholen in de kans en of het risico van het wel of niet slagen in onze doelstellingen. Onderstaand gaan wij kort in op de voor ons van belang zijnde belanghebbenden: Interne belanghebbenden Directie Kantoor personeel Uitvoerend personeel Opdrachtgevers RWS Provincie Lokale overheden Waterschappen Overigen Leveranciers Transporteurs Onderaannemers Arbeidsmarkt 6.3 COMMUNICATIEMIDDELEN Voor het bereiken van de verschillende groepen belanghebbenden heeft Jos Scholman diverse typen media geselecteerd. De selectie is gebaseerd op de onderverdeling in interne en externe belanghebbenden. Onderstaand wordt voor de twee verschillende groepen separaat besproken hoe Jos Scholman bedrijven de communicatie gaat opzetten. De onderstaande middelen gebruiken wij voor de Interne communicatie: Pagina 22