ZUID HOLLAND Provinciale Staten STATEN Lid Gedeputeerde Staten R.A. Janssen Contact 070 441 70 86 ra.janssen@pzh.nl Postadres Provinciehuis Postbus 90602 2509 LP Den Haag T 070-441 66 11 www.zuid-holland.nl Datum 13 december 2013 Ons kenmerk Uw kenmerk Onderwerp Beantwoording vragen GroenLinks over de Ontwerpnota VTH 2014-2017 Bijlagen 1 Geachte leden van Provinciale Staten, GroenLinks heeft vragen gesteld bij de behandeling van de Ontwerpnota VTH 2014-2017 in de commissievergadering Verkeer en Milieu van 4 december 2013. Ik heb toegezegd deze vragen schriftelijk te beantwoorden. In de bijlage bij deze brief geef ik invulling aan deze toezegging. Hoogachte Bezoekadres Zuld-Hollandplein 1 2596 AW Den Haag Tram 9 en de buslijnen 90, 385 en 386 stoppen dichtbij het provinciehuis. Vanaf station Den Haag CS is het tien minuten lopen. De parkeerruimte voor auto's is beperkt.
HOLLAND Bijlage beantwoording vragen van GroenLinks over de Nota VTH In deze bijlage staan de vragen van GroenLinks zoals overhandigd tijdens de commissievergadering V&M van 4 december 2013. Daar waar het nodig is om de vraag te kunnen begrijpen Is ook de originele tekst uit de notitie van GroenLinks opgenomen. Per vraag is het antwoord toegevoegd aan de tekst. Vergunningen 1. Wat betekent: "Bedrijven zijn verantwoordelijk een goede en volledige vergunningaanvraag in te leveren" in de praktijk van de provincie/rud's? Het bevoegd gezag dient op grond van de Algemene wet bestuursrecht (art 3:2 Awb) besluiten zorgvuldig voor te bereiden en daartoe de nodige kennis te vergaren omtrent de relevante feiten en de af te wegen belangen. De aanvrager van een vergunning is verantwoordelijk voor het connect en volledig aanleveren van alle gegevens die nodig zijn voor het bevoegd gezag om een zorgvuldig voorbereide beslissing te kunnen nemen. De indieningsvereisten zijn afhankelijk van de aard van het project en staan vermeld in de Ministeriële regeling omgevingsrecht. Als een aanvraag niet volledig is, dan kan het bevoegd gezag besluiten de aanvraag buiten behandeling te laten (artikel 4:5 Awb). De aanvrager moet eerst in de gelegenheid zijn gesteld om de aanvraag aan te vullen. 2. Hoe verhoudt zich dat tot de zin: "De provincie actualiseert 10 jaarlijks de vergunningaanvraag"? In de Nota VTH staat niet dat de provincie de aanvraag van een vergunning actualiseert. De wet geeft het bevoegd gezag de mogelijkheid en zeifs de plicht om vergunningen te actualiseren (art 2.30 V\/abo juncto art. 5.10 Besluit omgevingsrecht). Bijvoorbeeld indien er nieuwe of herziene conclusies over beste beschikbare technieken vastgesteld zijn. In de nota staan de uitgangspunten en werkwijze heider beschreven. Om een, mogelijk onoverzichtelijke, stapeling van oprichtingsvergunning, ambtshalve wijzigingen en veranderingsvergunningen te voorkomen, blijven GS bij de rijksoverheid pleiten voor het in de wet opnemen van de mogelijkheid van een afdwingbare revisievergunning. 3. Ook horen wij graag hoe u in de praktijk de mogelijkheden voor actualisatie gaat verbeteren? Zie het antwoord op vraag 2 2 b
""^HOLLAND De nota gaat uit van vertrouwen verdienen en helder, transparant en handhaafbare vergunningen. Tegelijkertijd wordt gekozen voor doelvoorschriften die slecht handhaafbaar zijn. Alleen bij bedrijven met slecht naleefgedrag wordt gekozen voor maatregelvoorschriften. 4. Hoe verhoudt zich dat tot elkaar? In de wet (art. 5.5 Besluit omgevingsrecht) staat dat er in ieder geval doelvoorschriften moeten worden opgenomen in een vergunning. Doelvoorschriften geven het doel dat moet worden bereikt aan en laten het aan de vergunninghouder over om te bepalen met welke maatregelen hij dat doel wil bereiken. Hiermee wordt het te beschermen belang afdoende gewaarborgd en worden innovaties niet nodeloos belemmerd. Doelvoorschriften worden gecombineerd met voorschriften over de controleerbaarheid daarvan zoals monitorings- en rapportageverplichtingen zodat de handhaafbaarheid is gewaarborgd. Doelvoorschriften worden vaak aangevuld met maatregeivoorschriften bij moeilijk objectief meetbare aspecten. 5. Hoe werkt dit dan bij nieuwe bedrijven als een Abengoa? De wet geldt zowel voor nieuwe als bestaande inrichtingen. Voordat een vergunning wordt afgegeven wordt deze getoetst op handhaafbaarheid. Indien blijkt dat een (concept) vergunning niet voldoende handhaafbaar is, kan deze aangepast worden. Externe veiligheid Goed dat ook ruimtelijk beleid wordt getoetst aan de risicocontour. In het verleden ontstonden er problemen voor bedrijven omdat er binnen hun bestaande risicocontour was gebouwd. 6. Maar gaat het College straks een stad als Dordrecht terugfluiten als die te dicht bij DuPont of Nedstaal wil bouwen? In de Provinciale Structuurvisie wordt het ruimtelijk beleid ten aanzien van externe veiligheid omschreven. Externe veiligheid is van provinciaal ruimtelijk belang en wanneer dit belang in het geding is kan Gedeputeerde Staten bevoegdheden inzetten om het provinciaal belang te beschermen. Afhankelijk van de concrete situatie zal GS een afweging maken, maar wanneer er niet wordt voldaan aan de eis om aannemelijk te maken dat op termijn aan de oriëntaliewaarde voor het groepsrisico wordt voldaan, zal GS in principe haar bevoegdheden inzetten om ruimtelijke ontwikkeling nabij risicovolle activiteiten te beperken. 7. Of valt zij dan terug op alternatieve rekenmethodes om het alsnog te laten passen? De rekenmethodiek wijzigt niet. Het is wel mogelijk om in de verantwoording van het groepsrisico veiligheidsmaatregelen mee te nemen die niet opgenomen zijn in de rekenmethodiek. Deze veiligheidsmaatregelen dragen bij aan het verantwoorden van het groepsrisico. Zie verder het antwoord op vraag 8.
P!^ HOLLAND Net als PSV begint de beleidsregel externe veiligheid goed. Bedrijven moeten een zo laag mogelijk extern risico vormen, 10 keer lager dan de oriëntatiewaarde. Maar dan komt er tegendruk en lijkt het mis te gaan. Als het niet lukt, mag je het anders berekenen en is de oriëntatiewaarde ook goed genoeg. Als het dan nog niet lukt hoefje de werknemers niet te tellen en mag de oriëntatiewaarde ook overschreden worden. 8. Hoe borgt deze beleidsregel dan de externe veiligheid? Afhankelijk van de hoogte van het groepsrisico worden er in toenemende mate veiligheidseisen gesteld. Hiermee wordt geborgd dat bij het verlenen van een vergunning met een hoger groepsrisico alle mogelijke veiligheidsmaatregelen zijn getroffen. Tevens ontstaat hiermee een mogelijkheid om wanneer niet aan deze aanvullende eisen wordt voldaan een vergunning niet te verienen. 9. En waarin verschilt dit van het door de onderzoeksraad voor de veiligheid verfoeide onderhandelingstoezicht? Zie het antwoord op vraag 8. Experimenteerruimte De nota wil experimenteren binnen de vergunning toestaan. Prima voor bedrijven die dat onder gecontroleerde omstandigheden doen. Maar het lijkt erop alsof het nu voor alle bedrijven wordt toegestaan. NedStaal kwam al even voorbij. 10. Kan GS uitleggen hoe wordt geborgd dat bedrijven de grenzen overschrijden onder het mom van experimenteerruimte? Het gegeven kader voor proefnemingen gaat niet verder dan de mogelijkheden die de wet en jurisprudentie bieden en waarin voldoende waarborgen zijn ingebouwd, in alie gevallen zullen GS vooraf toetsen of met de proefneming voldaan wordt aan de relevante milieuhygiënische eisen. In die gevallen waarbij op deelaspecten onvoldoende gegevens voorhanden zijn, juist vanwege het experimentele karakter, kan een monitoring- en rapportageverpiichting worden opgenomen en kan de proefneming vroegtijdig worden beëindigd indien GS daar aanleiding voor zien. Gedogen Aangegeven is dat "bestuursrechtelijke handhaving is bedoeld om de overtreding ongedaan te maken". De gedoogstrategie maakt hier onderdeel van uit. 11. Hoe werkt dat? Hoe maakt u met een gedoogstrategie een overtreding ongedaan? -lb
provincie pjqlland ZUID In de wettelijk verplichte gedoogstrategie wordt in beleid vastgelegd in weike uitzonderlijke omstandigheden, en onder welke voorwaarden, strikte naleving van de (milieu) voorschriften in redelijkheid niet kan worden verlangd. Dit kan zich voordoen in overmacht- of overgangssituaties, of indien het achterliggende belang evident beter is gediend met het afzien van handhaving, ofin het geval er een zwaarder wegend belang Is dat gedogen rechtvaardigt. In tegenstelling tot het strafrecht richt bestuursrechtelijke handhaving zich op het ongedaan maken van de overtreding en, indien mogelijk, de gevolgen daarvan. De gedoogstrategie is echter geen onderdeel van een bestuursrechtelijk handhavingstraject, maar van de naleefstrategie die onder te verdelen is in een toezicht-, een sanctie- en een gedoogstrategie. Afstemmen De verschillende vergunningen worden op elkaar afgestemd, zodat niet de ene vergunning wordt verieend en de andere wordt geweigerd. Verschillende vergunningen hebben verschillende rechtsgronden. 12. Hoe werkt dat in de praktijk? Kan een vergunning worden geweigerd of verieend op basis van de eisen voor een andere vergunning? De Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) kent de coördinatieplicht bij het tot stand komen van een aantal vergunningen voor projecten die de fysieke leefomgeving betreffen. Deze vergunningen moeten worden afgestemd/gebundeld in de zogenaamde omgevingsvergunning. Onlosmakelijk verbonden activiteiten zijn niet te scheiden (art. 2.7 Wabo) en de omgevingsvergunning daarvoor kan alleen in zijn geheel verleend of geweigerd worden. De Wabo biedt verder de mogelijkheid dat vergunningen en andere toestemmingen die niet automatisch opgaan In de omgevingsvergunning kunnen aanhaken. Mef aanhaken bedoelt de wetgever een procedurele integratie met de omgevingsvergunning. Dit gaat onder meer om de ontheffing van de Flora- en faunawet en de vergunning op grond van de Natuurbeschermingswet, maar bijvoorbeeld ook om vergunningen op grond van plaatselijke verordeningen (APV). Op grond van de Algemene wet bestuursrecht (art. 3:20 Awb) dient het bestuursorgaan bovendien te bevorderen dat een aanvrager in kennis wordt gesteld van andere op aanvraag te nemen besluiten waarvan het bestuursorgaan redelijkerwijs kan aannemen dat deze nodig zijn voor de door de aanvrager te verrichten activiteit. Dit gebeurt door die andere noodzakelijke besluiten in de considerans van de vergunningen te vermelden. De aanvrager is zelf verantwoordelijk voor het aanvragen van die andere vergunningen/toestemmingen. Indien voor die andere vergunningen/toestemmingen ook GS het bevoegd gezag zijn, worden de te nemen besluiten vooraf intern op elkaar afgestemd en wordt het resultaat van die afstemming indien nodig met de aanvrager besproken. Het is vervolgens aan de aanvrager zelf wat hij met resultaat van de afstemming doet. De afstemming biedt op b:b
P V,",'i^ HOLLAND ZUID zichzelf geen weigeringsgrond. Elke vergunning moet binnen de bandbreedte van zijn wettelijk kader blijven. Dit volgt uit artikel 3.3 Awb: 'Het bestuursorgaan gebruikt de bevoegdheid tot het nemen van een besluit niet voor een ander doel dan waarvoor de bevoegdheid is verleend.' Risicogericht toezicht Afsluitend wil ik ingaan oprisicogerichttoezicht. Op papier een goed concept, maar wij hebben vragen over de praktijk. Zowel over derisicobepaling,als de prioritering. Welke risico's pakje nog aan en welke vallen van het bord. Naarmate je bord kleiner is zullen er eerder risico's afvallen. Het is dan ook goed te zien dat er aanvullend budget wordt vrijgemaakt, maar het is ons niet duidelijk of dit toereikend is. 13. Kan GS aangeven welke risico's zij nu met het aanvullend budget kan aanpakken en welke niet? Met het aanvullende structurele budget kan bij aile Brzo bedrijven waarvoor Zuid-Holiand het Wabo bevoegd gezag is, jaariijks een Brzo inspectie worden uitgevoerd. Dit is conform het uitgangspunt in de nota VTH dat ieder Brzo bedrijf jaariijks geïnspecteerd wordt. Verder wordt het structurele aanvullende budget ingezet voor nieuwe taken, zoals de beoordeling van de veiligheidscultuur van een bedrijf Met het incidentele aanvullende budget wordt de verplichte actualisatie van vergunningen op grond van de Publicatiereeks gevaarlijke stoffen, nr. 29 afgerond. Daarnaast wordt het incidentele aanvullende budget gebruikt voor het geconsolideerd overzicht van de geldende vergunningen voor Brzo/IPPC bedrijven. Binnen de bestaande middelen voor de omgevingsdiensten moet het mogelijk zijn om de overige intensiveringen van de nota VTH te realiseren. 14. Kan GS toezeggen bij de evaluatie van de omgevingsdiensten ook mee te nemen of het budget toereikend is? Ja, dit wordt bij de evaluatie van de RUD's meegenomen. De veiligheidscultuur is een belangrijk element bij derisicobepaling.de wetenschap lijkt sterk verdeeld op dit onderwerp, met uitzondering van een ding: een methode is om de veiligheidscultuur van bedrijven te meten en te ranken bestaat niet. 15. Onze vraag is dan ook hoe het College dat doen? Conform de Ontwerpnota VTH 2014-2017 wordt de veiligheidscultuur niet gemeten, maar beoordeeld. Deze beoordeling maakt deel uit van het reguliere toezicht. Dit nieuwe instrument is in 2012, bij vaststelling van de appendix bij de Nota VTH 2010-2013, toegevoegd. Zoals bekend heeft TNO in 2012 onderzoek uitgevoerd naar de veiligheidscultuur bij 14 bedrijven. Bij de slechtst presterende bedrijven uit het TNO onderzoek zijn door de i b
P ^ HOLLAND DCMR in 2012 vervolgonderzoeken uitgevoerd om na te gaan of sprake is van overtredingen. Bij geconstateerde overtredingen is gehandhaafd. De expertise om elementen van veiligheidscultuur in een inspectie te herkennen en in het bedrijf bespreekbaar te maken is door de uitgevoerde onderzoeken van TNO, en door het volgen van cursussen door inspecteurs, verder vergroot. 16. En welke rol zij ziet precies voor ISO certificering bij de risicobepaling? Met de risicomethodiek beoordelen wij de risicovolle bedrijven op basis van het naleefgedrag en de omgeving (geverifieerde klachten) en wordt de toezichtlast bepaald. Een extra afweging die gemaakt wordt is de houding van het bedrijf tegenover wet- en regelgeving. De houding van het bedrijf wordt bepaald op basis van expertjudgement door de betreffende toezichthouder Dit kan leiden tot een verzwaring van het toezichtregime en de in te zetten instrumenten. Het niet hebben van een kwaliteitssysteem, zoals een ISOsystematiek, kan leiden tot een intensivering van het toezicht bij risicovolle bedrijven. Het hebben van een ISO-certificering op zich, leidt niet tot verlichting van het toezicht regime bij risicovolle bedrijven. Overigens moeten bedrijven beschikken over kwaliteitssystemen die in regelgeving en vergunningen zijn voorgeschreven. Als de toezichthouder constateert dat een bedrijf niet over de voorgeschreven systemen beschikt, dan start een handhavingstraject. Een voorbeeld van een verplicht kwaliteitssysteem is het VeiiigheidsBeheerSysteem (VBS) bij BRZO bedrijven. Over cultuur gesproken. DCMR let op de echt gevaariijke, de BRZO, bedrijven. De onderzoeksraad constateerde echter dat onze centrale verdediger in het verieden te makkelijk toegaf onder druk. Maar vanaf 2011 zou er sprake zijn van een cultuurverandering. Echter wij krijgen geen inzicht in het cultuuronderzoek en vorige week bleek bij de rechtszaak tegen Abengoa dat dit pas vijfjaar oude bedrijf nooit aan de regels voldeed, toch open mocht en er niet in 2011, maar pas In 2012 handhavend Is opgetreden. 17. Kan gedeputeerde aangeven hoe het nou zit met die cultuurverandering? Binnen de DCMR is een discussie gevoerd over de veranderingen die in de organisatie en werkwijzen nodig zijn om de VTH-verbeteringen zo goed mogelijk te borgen. Het resultaat van die discussie is opgenomen in het Verbeterprogramma VTH, dat door het algemeen bestuur is vastgesteld. Dit betreft het verbeteren van de borging van een consequente en voortvarende toepassing van de sanctiestrategie. Handhavingsadviezen op basis van inspectiebevindingen worden volgens een vaste besluitvormingsprocedure (zoais beschreven in het verbeterprogramma) behandeld. Via audits en reviews wordt bewaakt dat de vastgestelde strategie zorgvuldig wordt toegepast. Deze verbeteringen zijn ook opgenomen in het "Overzicht van verbeteracties", dat is vastgesteld in het algemeen bestuur op 12 december 2013. 7:8
P^ HOLLAND in het algemeen bestuur van de DCMR is op 3 juiiji. benadrukt dat de VTH-verbeteringen ook in de toekomst goed moeten beklijven in de organisatie en aansturing van de DCMR. Op verzoek van het dagelijks bestuur is door een extern bureau (Berenschot) verkend hoe de bestuurders van de DCMR aankijken tegen de verankering van de VTH-verbeteringen in de DCMR-organisatie. De rapportage van Berenschot is in het algemeen bestuur van 12 december besproken. Een van de aanbevelingen betreft het versterken van het handhavingsprofiel in de aansturing en organisatiestructuur van de DCMR. De aanbevelingen van Berenschot worden ondersteund door het algemeen bestuur en worden door de DCMR in uitvoering genomen. Meer informatie over het verbeterprogramma van de DCMR zal binnenkort aan Provinciale Staten worden gestuurd. 18. Het algemeen bestuur van DCMR zou dat ook bespreken, wat is daar uitgekomen? Zie het antwoord op vraag 17 lnformeren/betrel(ken PS Provinciale Staten heeft een controlerende taak. Ook in deze. Provinciale Staten houden het College scherp, zodat er ook na die ene wedstrijd wordt gewonnen. Maar dan moeten het College ons wel informeren, wij moeten weten welke wedstrijden er zijn. Die Informatievoorziening is een belangrijk zorgpunt. Zo hebben wij nog geen antwoord op onze schriftelijke vragen. Misschien door capaciteitsgebrek, maar kan u dan geen frictieplaatsen claimen om dat op te vullen ofzo? 19. Waar het om gaat is, hoe GS voortaan PS gaat informeren en waar vind Ik dat terug? De informatievoorziening aan PS is onderwerp van onderzoek in de uit te voeren evaluatie RUD's die in 2014 uitgevoerd wordt. b.b