TRACKS(ONTMOETINGSMOMENTOMTRENT ARCHIEF(ENCOLLECTIEZORG 7.#HÉLÈNE#VANDENBERGHE#EN#STELLA#LOHAUS# BRONKS(23JUNI2015 A UTEUR:'SANNE'V AN'BELLINGEN'(PACKED'VZW) AUGUSTUS'2015' ' 'PACKED' VZW'' D ELAUNOYSTRAAT'58' BUS'23,'1080'BRUSSEL' ++32'(0)2'217'14'05'' www.packed.be www.projecttracks.be' ' ' ' TRACKS' IS'HET'RESULTAAT'VAN' HET'PROJECT' ERFGOEDZORG'IN'DE' KUNSTENSECTOR ' EN'WORDT'UITGEVOERD'MET'FINANCIËLE'STEUN' VAN'DE' V LAAMSE'OVERHEID' '
7. R O N D E T A F E L G E S P R E K M E T S T E L L A L O H A U S (S T IC H T IN G B E R N D L O H A U S ) E N H É L È N E V A N D E N B E R G H E (E S T A T E P H IL IP P E V A N D E N B E R G ) M O D E R A T O R : D IR K D E W IT (K U N S T E N P U N T ) WWW.BERNDLOHAUS.BE WWW.PHILIPPEVANDENBERG.BE Alle'nodige'kennis'is'in'Vlaanderen'aanwezig,'maar'bruggen'moeten'gebouwd'worden. ' Ondankshunvergelijkbaresituatie kendenstellalohausenhélène Vandenbergheelkaarniettijdenshet levenvanhunvaders.beidenhebbenna dedoodvanrespectievelijkberndlohaus enphilippevandenbergeengelijklopend padbewandeld. Hetleidenvaneenestateofstichtingis meerwerkdanenkeldezorgvoorhet archiefendecollectie.hélène Vandenberghewerktvoltijdsvoorde EstatePhilippeVandenberg,haartwee broershelpenhaardaarbij.dezenamiddagwerderenkelingegaanophetarchief(encollectiebeheer. ESTATEPHILIPPEVANDENBERG DeEstatePlilippeVandenbergbeheerteengrotecollectie.Onderdecollectiewordenalle kunstenwerkenvanphilippevandenbergofanderekunstenaarsbegrepen.heteerstedatgebeurde nadedoodvanphilippevandenbergin2009washetsluitenvanhetatelierenallesfotograferenen vastleggenzoalshetinhetatelierstond. DeschilderijenwerdendoorPhilippeVandenbergnietgoedbewaardinzijnatelier.Zeleundentegen elkaaraanenallesbevondzichdoorelkaar.erwerdenspecialekastenontworpenengebouwdwaarin deschilderijenverticaalkunnenwordenbewaard.deca.17.000tekeningenwerdenontdaanvan schadelijkematerialen(zoalspaperclipsennietjes),enwerdenvoorbewaringinzuurvrijedozen gestoken.alleskreegeenvasteplekinhetatelier.hierdoorkanallesgemakkelijkteruggevonden worden,metslechtseenminimalemanipulatievanhetkunstwerkvoorbijvoorbeeldhetverplaatsen ervan.ookhetklimaatinhetatelierwerdaangepakt.hetatelieriseenoudegarage.doorhetglazen dakhadhetgeengoedeklimatologischeomstandigheden.methulpvanhetkoninklijkinstituutvoor hetkunstpatrimonium(kik)werdengrotevochtregelaarsgeplaatst.ondanksde temperatuurschommelingenblijftdevochtigheidsgraadnusteedsstabiel.ditisbelangrijkvoorde bewaringvandeverschillendematerialen. Nadienwerdgestartmetdeinventarisatievanhetmateriaaldataanwezigwasinhetatelier.Alles werdgefotografeerdenineendatabankgeregistreerd.erwerdlanggezochtnaareengoede databank.voordeestatewashetbelangrijkomlinkentekunnenleggentussendeverschillende 2
onderdelenvanhetarchiefendecollectie.doordesamenwerkingmetdegaleriehauser&wirth kreegmeneenopmaatgemaaktedatabankterbeschikkingwaarinallegegevenskondenworden opgenomen.hetwasvoordeestatebelangrijkdatuitdedatabanklijstenkunnenwordengehaald, zodatdezekunnendoorgestuurdwordennaarbv.geïnteresseerden,curatorenenmusea. Voorderestauratieendeconservatievandewerken,werktedeEstatesamenmetdeopleidingenuit LaCambreenAntwerpen.Bijdehogescholenziteenpotentieelaanrestauratiekennis.Klassenwerden uitgenodigdinhetatelierendestudentendedenonderbegeleidingvandedocentkleinerestauraties aandewerken.alsgevolghiervanzijnookeenaantalonderzoekengebeurd.eenvandestudentenis nadieneenjaarindienstgeweestvandeestateomallewerkenmeteenconservatiegevaartefixeren, bv.dewerkenmetkrijtopdoek. NuwerktdeEstatesamenmetéénvasterestauratricediehetwerkvanPhilippeVandenberggoed kentenerookonderzoeknaardeed.dewerkenwordengratisuitgeleend,opvoorwaardedaterop voorhandopkostenvanbruikleennemereenconditiecheckdoordevasterestauratricegebeurt.zij controleerthetwerkwanneerhetvertrektenterugkomtinhetatelier.ookhetverpakkenenhet transportzijnopkostenvandebruikleennemer. Naastdecollectieiserookeenarchief.Ditisallesdatdoordekunstenaarzelfgemaaktwerdendat geenkunstwerkis,o.a.brieven,communicatie,boekenmettekstenfoto s.hetarchiefmateriaalwerd geschoondeninzuurvrijedozengestoken.deoorspronkelijkevolgordewerdbewaard.allebrievenen tekstenwerdengescandvoorbewaring.voorlopigonderzochtniemandditarchief.hetwerdalvast goedverpaktzodathetgoedbewaardkanwordeninafwachtingvanonderzoek.. Verderiserooknogdocumentatie(eninspiratiemateriaalinhetateliergebleven,bv.films,dvd s, boeken,krantenentijdschriften.dezewerdengeordendenwordenookinhetatelierbewaard. STICHTINGBERNDLOHAUS OoknadedoodvanBerndLohausslootmenhetatelierenvroegmendevastefotograafomfoto sen eenfilmtemakenvanalles.daarnakonmenbeginnenmetsorterenenordenen. NahetoverlijdenvanBerndLohaus,enhetvastleggenvandetoestandinhetatelier,werdhetatelier omgevormdtoteendepotvoordebewaringvandewerken.veelwerkendiezichtotdanbuiten bevondenwerdennaarbinnengehaald.alhetmateriaalwerdgeordendenopgemeten.metbehulp vaneenstabiliteitsingenieurwerdeninhetatelierrekkengebouwdzodatdebalkenvande kunstwerkenerinkunnengelegdworden. StellaLohausvindthetmoeilijkom,zoalsdeEstatePhilippeVandenberg,meteendatabanksysteem aandeslagtegaan.dekeuzevooreenbepaaldsysteemisnogsteedsnietgemaakt.ermoetook genoegkenniszijnvanhetmateriaalomdevereistentebepalenwaaraanhetdatabanksysteemmoet voldoen.ermoettijdgenomenwordenomhetmateriaalonderhandentenemenenactiesuitte werken.hetbeherenvaneenartistiekenalatenschapisaltijdeentegenstellingtussenenerzijdshet conserverenenbeherenvanhetmateriaalenanderzijdshetterugloslaten.hetiseenoefeningin versnellenenafremmen. HetisbelangrijkvoordeStichtingBerndLohausomhetmateriaal levend tehouden.nietalleen moetendekunstwerkenfysiekgoedbehoudenworden,ookhetartistiekeconceptmoetbewaard 3
blijven.daarvoorwashetbelangrijkvoorstellalohausomeenprojectuittewerkenrondde opstellingsplannenvoordesculpturen. 1 VRAGEN&OPMERKINGEN WordterindedatabankvandeEstatePhilippeVandenberggebruikgemaaktvanstandaarden voordebeschrijvingvandewerken? Erwerdzoveelmogelijkgekekennaarhoehetbeschrijvengebeurtbijanderemuseaenkunstenaars. Maarerwerdengeenechtestandaardengevonden.AlinaSaenko(PACKEDvzw)merktopdathet gebruikvanstandaarden,thesauri(zoalsbijvoorbeeldaat)enbeschrijvingsmodellennietaltijd eenvoudigis.ookmuseaworstelenhiermee.erwordtnogtoegevoegddatookdeschetsboekenvan PhilippeVandenbergwerdengedigitaliseerd.Hiervoorwerdeencomplexenummeringgehanteerdop paginaniveau. IsdedatabankvandeEstatePhilippeVandenberggehuurd,gekochtofgekregen? DeEstateheeftdedatabankvandegaleriegekregen.Dezedatabankwerdvoorhenopmaatgemaakt. Verdereaanpassingenmoetendooreeninformaticusgebeuren.Dedatabankiseigendomvande Estate,zodatzenietafhankelijkzijnvananderen. Watishetverschiltusseneenestateeneenstichting? Eenstichtingiseenvzw.DeStichtingBerndLohauswerdpastweejaarnadedoodvandekunstenaar opgericht.dewerkenwerdengeërfddoorstellalohausenhaarbroer.destichtingbestaatnualleen uitfamilie,maaroptermijnmoetzewelgroeienenmoetenookexternenhierinbetrokkenworden. Dekunstwerkenzijneigendomvandekinderen;hetarchiefbehoorttotdestichting.Een samenwerkingmetgalerieënblijftechterooknoodzakelijk.dewerkenmoetenverkochtkunnen worden;hetcommerciëleaspectblijfteenrolspelen.kunstwerkenhebbeneenblijvendewaardeen zijndusverhandelbaar. Eenestateiseenmaatschap.Erwordteencontractafgeslotentussenverschillendepersonenoverhet beheervaneenkapitaal.bijdeestatephilippevandenbergisereencontracttussenhélèneenhaar tweebroersoverhoezehetkapitaal,dusdenalatenschap,beherenvoordetermijnvanhonderdjaar. Enkelewerkenzijnprivé(eigendomvandekinderen,anderenbehorentotdemaatschap.Erwerd gezochtnaareenbeheersvormdiebijhenpast.eenburgerlijkemaatschapiseenheelzelfstandig systeem,waarbijzenietafhankelijkzijnvaneenraadvanbestuurofverantwoordelijkheidmoeten afleggentegenovereenanderepartij. WaarinverschilthetwerkvanStellaLohausenHélèneVandenberghemetdatvaneenmuseum? Zijstaanalskindereninhoudelijk,maarookfysiekveeldichterbijdewerken.Hierdoorkunnenzeeen zekerenauwkeurigheidhanteren.eenmuseummedewerkerkannietzodichtbijhetwerkstaanen heeftnietdezelfdetijdenvoelingmethetwerk.daarnaastbeherenzenietalleenhetwerk,maar houdenzehetook levend. 1 ZiehetverslagvanditPraktijkvoorbeeldopTRACKS: http://www.projecttracks.be/nl/voorbeeldprojecten/detail/opstellingsplannendontwerpendvoordded sculpturendvandbernddlohaus 4
Waarwerderadviesgevondenofwerdallesopeigenhoutjegedaanzonderadviesintewinnen? Hélènegingnaarallemuseavooradvies.InBelgiëwordterechterampergewerktmetestatesenin museaheeftmenhieroverweinigkennis.hetisbelangrijkomzelfeenplatformtecreërenrondde werkenenhetisaananderenomhieropverdertewerken.omeenstructuurtezoekenenopte zettendiebijhenpaste,werderberoepgedaanopeenjurist,notarisseneneenboekhouder.de HogeschoolAntwerpen(nuUniversiteitAntwerpen,opleidingrestauratieenconservatie),LaCambre enkikwerdenaangesprokenvoordeondersteuningbijdeconservatieenrestauratie.de interuniversitaireopleidingarchivistiekenhetamvbwerdenaangesprokenvooradviesi.v.m.de archiefzorg.knowhowisoveraltevinden,maarmenmoetbruggenbouwenendekennistoepassen. Museazijnvaakookeilandjes;menisoverbevraagdenonderbemand.Privéenpubliekmoetenbeter samenwerken.bijdeestatephilippevandenbergisdeknowhowvooraluitdeprivésectorgekomen. StellaLohausonderschrijftvooralhetbelangomhetmateriaalteblijventonen,wantuitelke tentoonstellingkomennieuwecontactenennieuwekansen.desleutelomactiesmogelijktemakenis tijd.ditbetekentvaakdatergeldvrijmoetwordenvrijgemaaktomtijdtemaken. KaatjeCusse(partnervankunstenaarPeterDownsbrough)merktopdatkunstenaarsindepraktijk meestalslechtseenminimaalordening(enbeheersysteemhebben.jongekunstenaarsmoetenhier beterovernadenken.alszijhetnietzelfgaandoen,gaatmisschienniemandandershetlatervoorhen doen. 5