DAMME Land van kanalen Damme is een klassieker onder de wandelingen. Met haar oude gebouwen heeft het romantische stadje heel wat te bieden. De gebogen bomenrijen langs het water of de uitgestrekte polders vormen een prachtig, natuurlijk kader. Je kunt er eindeloos dwalen over de jaagpaden langs de Damse Vaart, het Leopoldkanaal of het Afleidingskanaal van de Leie. AFSTAND 12,5 km. VERTREKPLAATS De kerk van Damme bereik je door E40 te verlaten bij afrit 11-Aalter. Over de N44 en de N49 rijd je richting Knokke tot Lapscheure, waar je links via Platheule Damme bereikt. PARKEREN Nieuw parkeerterrein 200 m ten zuiden van de kerk in de richting van Lapscheure. AARD VAN DE WEG Verkeersarme asfaltwegen, grind- en aardewegen. TOEGANKELIJKHEID Mogelijk voor buggy s en begeleide rolstoelen. INFORMATIE Dienst voor Toerisme Damme: Jacob van Maerlantstraat 3, 8340 Damme, tel. 050 28 86 10, fax 050 37 00 21, toerisme@damme.be, www.vvvdamme.be. ETEN & DRINKEN Restaurant-tearoom De Damsche Poort: Kerkstraat 29, 8340 Damme, tel. 050 35 32 75, ma. gesloten. Smulkroeg Ter Kloeffe: Jacob van Maerlantstraat 5, 8340 Damme, tel. 050 35 64 94, geopend dag. vanaf 12.00 u, gesloten di. avond-wo. Eet- en sfeercafé Goldies: Kerkstraat 18a, 8340 Damme, tel. 050 67 30 04, di. gesloten, nov.-14/3 ook wo. gesloten. Gasthof Siphon: Damse Vaart Oost 1, 8340 Oostkerke, tel. 050 62 02 02, do.-vr. gesloten. Eetcafé De Knotwilg: Sint-Kwintensstraat 12, 8340 Oostkerke, tel.+fax 050 61 26 67, wo. gesloten. Restaurant Vierschare: Processieweg 1, 8340 Oostkerke, tel. 050 60 60 10, fax 050 62 15 45, terdycken@planetinternet.be, www.terdycken.be, di.-wo. gesloten. In de Groene Wandeling: Koolkersesteenweg 52, 8340 Oostkerke, tel. 050 60 31 77, wo.avond-do. gesloten. Laatste herziening: februari 2005
DE WANDELING Punt 1 naar 2 (3,5 km) Vanaf de kerk van Damme (1) wandel je naar het centrum. Damme ontstond op de plaats waar haaks op de bestaande dijk op de linkeroever van de Zwingeul een nieuwe dijk werd opgeworpen. Damme kreeg in 1180 stadsrechten en werd een belangrijke voorhaven van Brugge. Toen de verbinding met Brugge begon te verzanden, nam het zelfs functies van Brugge over. De oudste delen van de Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartkerk dateren van 1210. De kerk weerspiegelt nog steeds de rijkdom van de middeleeuwse stad. Op het pittoreske plein prijkt het stadhuis uit 1464-1468, een product van Brabantse gotiek. Juist voor de Damse Vaart sla je rechts de weg langs het water in. De kasseien gaan over in asfalt en bij het einde van de bebouwde kom verlaat je het kanaal voor de Rabattestraat rechts. Op de T-sprong loop je verder naar links en de bochtige weg leidt je naar een kruispunt. Aan de brug over de vaart ontdek je aan de overzijde de nog maalvaardige Schellemolen. De Damse Vaart werd in 1811 gegraven in opdracht van Napoleon. Het kanaal was een onderdeel van het kanalensysteem doorheen het polderlandschap, dat Duinkerke met Antwerpen moest verbinden. De gespannen relatie met de Engelsen noodzaakte deze verbinding achter de kust. De Rabattestraat volgt nog steeds de grillige restanten van de dichtgeslibde omwalling omheen de stad. Je steekt het kruispunt met de Oude Sluissedijk over en je volgt nog steeds de Rabattestraat. Je negeert alle afslagen en 2 km verderop bereikt de weg de oever van het Zuid-over-de- Lieve-Geleed (2). Je wandelt nu over de Zuiddijk doorheen het vlakke land met zijn akkers, weiden en aan de horizon populierenrijen, die de kanalen overschaduwen. VIA DE BLINKER EN DE STINKER NAAR OOSTKERKE Punt 2 naar 3 (2,7 km) Aan de sloot verlaat je de straat voor de grindweg links. Weldra bereik je het Afleidingskanaal van de Leie. Je gaat op de dijk linksaf en stevent af op de Platheulebruggen. Het Afleidingskanaal van de Leie, ook wel Schipdonkkanaal genoemd, werd in 1842 gegraven om overtollig Leiewater recht naar zee te leiden. Het kanaal is 55 km lang en slechts over een lengte van 27,5 km, tussen Deinze en het Kanaal Gent-Brugge, bevaarbaar. Voorbij het eerste kanaal ligt het Leopoldkanaal uit 1846-1849. Pastoor Jozef Olivier Andries van Middelburg (bij Maldegem) was de grote bezieler van het project. De man was lid van het Nationaal
Congres, volksvertegenwoordiger en kanunnik van de Brugse kathedraal. Toen de Nederlanders na de Belgische onafhankelijkheidsstrijd alle uitwateringssluizen naar de Westerschelde afsloten, heerste er veel wateroverlast in het Meetjesland. Het nieuwe kanaal moest het overtollige water rechtstreeks in zee lozen. Dat het water schoon is, zorgt ervoor dat het in de volksmond den Blinker heet. Maar den Stinker, het Afleidingskanaal van de Leie, loost minder zuiver water in zee. Aan de bruggen steek je de rijweg over. Je blijft op dezelfde oever van hetzelfde kanaal. Na bijna 1 km bereik je opnieuw bruggen, die bij de sifon (3). Door de aanleg van het Leopoldkanaal en het Afleidingskanaal van de Leie werd de Damse Vaart afgesneden van de verbinding met Sluis. Het overtollige water kan echter via een sifon van communicerende vaten onder de kanalen door naar de andere zijde afgevoerd worden. Punt 3 naar 4 (1,3 km) Je steekt beide bruggen over, passeert links van de horecazaak en je bereikt de Damse Vaart. Je steekt die onmiddellijk over en je loopt op de andere oever rechts verder. Na 100 m verlaat je het kanaal voor de grindweg links. Je wandelt voorbij een kasteel en aan de kapel sla je rechts de grindweg in richting de kerk van Oostkerke (4). De Spegelsweg leidt je naar de kerk van Oostkerke. Onderweg passeer je het voormalige omwalde kasteel. Het eerste kerkje van Oostkerke dateerde van omstreeks 1100 en was romaans. In de 13de en 14de eeuw werden gotische beuken en koor toegevoegd. Na een grondige verwoesting tijdens de Beeldenstorm werd een nieuwe kerk gebouwd. In oktober 1944 dynamiteerden de Duitsers de toren, die in zijn val het grootste deel van de kerk vernietigde. In 1952-1954 werd de toren van de huidige Sint-Kwintenskerk in zijn oorspronkelijke vorm heropgebouwd. Velen menen dat de platte toren vroeger een vuurtoren was. Niks daarvan. De 13de-eeuwse had dan wel een spits, maar na de vernieling tijdens de Beeldenstorm werd de spits niet meer hersteld. ROMBOUTSWERVEDIJK Punt 4 naar 5 (2,8 km) Aan de kerk van Oostkerke (4) sla je links de Sint- Kwintensstraat in. Op het einde ga je opnieuw links en aan de splitsing houd je rechtdoor aan. Bij de laatste afslag krijg je rechts de stenen Dorpsmolen van 1874 in het vizier. De korenmolen heet ook Molen van Thooft. Na 600 m bereik je het Leopoldkanaal. Je wandelt links de dijk op en volgt die naar rechts tot aan de Oostkerkebruggen. Je steekt beide bruggen, die ook bekendstaan als de Brouckesbruggen, over, slaat meteen links af en loopt langs het Afleidingskanaal. 500 m verderop negeer je de afslag naar de velden, maar nog eens 750 m verderop verlaat je de dijk haaks rechts naar een grindweg langs een brede sloot. Dit is de Romboutswervedijk (5). De polders aan beide zijden van de kanalen zijn waarschijnlijk omstreeks 1000 of kort daarna op de zee gewonnen. Van oudsher verliep de afwatering van de polders via het Zwin naar de Noordzee. Sedert 1842, toen het Afleidingskanaal tot stand kwam, geschiedt dat via Zeebrugge. De polders liggen anderhalve meter onder het vloedpeil van de zee, zodat de sluizen enkel bij eb open mogen om water in zee te lozen.
Punt 5 naar 1 (2,2 km) Je volgt de grindweg, die overgaat in een asfaltweg. Na 1400 m neem je links een asfaltwegje naar de Damse Vaart. Je wandelt rechts en aan de brug steek je over naar de kerk van Damme (1). In de 11de eeuw begint de inpoldering van het overstromingsgebied van het Zwin. De 22 km lange ringvormige Romboutswervedijk verbindt Brugge via Damme, Oostkerke, Westkapelle en Heist met Uitkerke. Beide uiteinden sloten aan bij de Genteledijk tussen Brugge en Uitkerke. Met deze dijken kon de eerste grote landwinning tussen Brugge en Sluis totstandkomen. Sommige stukken van de dijk zijn nog intact, maar hebben geen enkele functie meer. Rechts van de weg strekt het Natuurreservaat Romboutswerve zich uit. Het bultige grasland ligt 4 m boven het ebniveau van de zee. Het hobbelige reliëf ontstond doordat de inklinking van het veen niet overal gelijk was. In het gebied bevindt zich de Romboutswerveader, een afwateringskanaal.
0 400 m 2000 m Damse Vaart EDIJK ROMBOUTSWERV ROUTE HOOGTE 4% onverhard 2-5 m SITUERING 12,5 km AFSTAND REFERENTIEPUNTEN vertrek 3,5 km 6,2 km 7,5 km 10,3 km 1 2 3 4 5 Kerk van Damme Zuid-over-de-Lieve-Geleed Sifon Kerk van Oostkerke Begin Romboutswervedijk Brouckesbruggen N374 Oostkerke Bekhof Kanaal van Schipdonk Leopoldkanaal Platheulebruggen Platheule Zuidervaartje Stampershoek Stamperhoek DAMME Schellemolen 1 Hoge Brug Maschersheule Moerker Zuid-over-de- Lieve-Geleed Dorpsmolen 4 5 3 ZUIDDIJK Damme E40 IJzer Leie E17 E40 A17 Schelde BRUSSEL E403 E429 Nijvel E19 Kristoffelhoeve 2 NOORDZEE Oostende BRUGGE GENT FRANKRIJK ANTWERPEN LEUVEN