& '! " # $ % 6 % % % % (" ' ) *
7
BIJLAGE 8 Verslag en sheets bewonersavond 3 april 2018
naam spreker Wateroverlast in Bergerhof, Alkmaar
Indeling WELKOM Wareco- wie wij zijn Bergerhof in beeld Overlast in beeld Gedeelde verantwoordelijkheden Wat doet Wareco? Wat zijn de vragen? Het onderzoek stap voor stap Watersituatie Bergerhof Wat kunt u, de gemeente en het waterschap doen? Wat gaan we nog doen? Vragen
Wareco wie wij zijn Gespecialiseerd ingenieursbureau voor de ondergrond Bodem Stedelijk water Funderingen Stèphanie de Hilster Marjon ten Hagen
Bergerhof in beeld
Overlast in beeld
Overlast in beeld Lekkages Stankoverlast Scheefstand Optrekkend vocht Schimmelvorming Scheurvorming Hoge luchtvochtigheid
Vochtoverlast? neerslag woonvocht grondwater lekke leiding
Overlast in beeld veroorzaakt door? Grondwater? Hemelwaterafvoer? Afwatering stationsgebied? Riolering? Herinrichting Kruseman van Eltenweg? Hoog oppervlaktewaterpeil? Hevige neerslag?
Gedeelde verantwoordelijkheden Waterwet: meerdere partijen hebben een verantwoordelijkheid. Begin bij ieders eigen terrein. Overlast in samenwerking aanpakken dus: huiseigenaar gemeente - waterschap
Wat zijn de vragen? Kruseman van Eltenweg Verhoogd oppervlaktewaterpeil Stationsgebied Hemelwaterriolering Klimaatverandering Werking drainage Vochtoverlast Maatregelen
Wat doet Wareco? - aanpak Metingen in drainage Grondwaterstandsmetingen Drainage gegevens Bouwgegevens Gegevens verzamelen + Vochtinspecties Invloed infiltratiestrook Kruseman van Eltenweg Berekeningen = Analyse à Situatie beschrijven Klimaat Mogelijke oplossingsrichtingen
Watersituatie Bergerhof A B B A
Wat kunt u, de gemeente en het waterschap doen? - Bewoners Mogelijkheden in/rond huizen: Bouwkundige maatregelen Waterhuishoudkundige maatregelen drainageleiding langs de gevel Waterdicht maken muren/vloeren (bv door injecteren) verhoogde instroom ventilatierooster
Wat kunnen de gemeente en het waterschap doen? Gemeente: Onderhouden drainage Grondwaterstanden blijven monitoren Loket voor (grond)watervragen Onderhoud van de sloot Waterschap: Onderhoud van de vaart Werking gemaal sloot Werking pomp drainage
Wat gaan we nog doen? - 3 vochtinspecties: wilt iemand dat wij komen kijken? - Grondwaterstanden meten tot eind april à inlog bewoners - Modelberekeningen - Analyseren gehele grondwatersituatie + oplossingen www.warecowaterdata.nl gebruikersnaam: bbergerhof wachtwoord: B3rgerhof1
Vragen? Vragen of opmerkingen? grondwater@stadswerk072.nl
Bedankt voor uw aandacht! Vragen of opmerkingen? grondwater@stadswerk072.nl
1. Inleiding Het doel van de avond was: u informeren over het lopende onderzoek naar de grondwateroverlast in de Bergerhof. Het onderzoeksbureau Wareco heeft hiervoor een presentatie verzorgd. Tijdens de bewonersavond heeft u een aantal vragen gesteld en is ons waardevolle informatie ter ore gekomen. De door u gestelde vragen en gemaakte opmerkingen hebben we in dit verslag samengevat. De planning van het lopende onderzoek naar de grondwateroverlast is eveneens in dit verslag weergegeven. Nog vóór de zomervakantie willen we een tweede bewonersavond organiseren, waar we de resultaten van het onderzoek aan u willen presenteren. 2. Presentatie aanpak onderzoek De presentatie van Wareco is als bijlage bij dit verslag gevoegd. In dit stadium is het nog te vroeg om conclusies te trekken. Het onderzoek duurt tot eind april, waarna het conceptrapport wordt opgesteld. De nog uit te voeren werkzaamheden voor het onderzoek zijn: analyse van de gemeten grondwaterstanden (meetperiode tot eind april); uitvoeren van woninginspecties (3 st.); uitvoeren van berekeningen; opstellen overzicht van mogelijke maatregelen. 3. Aanvulling op mogelijke oorzaken grondwateroverlast In de presentatie is een aantal oorzaken genoemd voor de optredende wateroverlast. Daarnaast heeft u zelf nog een aantal oorzaken benoemd: de doorvoeren van nutsvoorzieningen (gas, water en elektra), die niet waterdicht zijn opgeleverd; de laag gelegen afvoeren in de souterrains, waardoor water uit het riool naar de woning toe kan stromen; de defecte gresbuizen aan de achterkant van de woningen. Uit de defecte buizen lekt water waardoor overlast kan ontstaan. Eén maatregel ter voorkoming van wateroverlast is het vervangen van de gresbuizen door een pvc-buis en deze aan te sluiten op het hemelwaterriool in de openbare groenstrook aan de achterzijde van de woningen (zie punt 4). De door u genoemde punten zullen in de eindrapportage worden meegenomen. 4. Hemelwaterriool aan achterzijde woningen In de groenstroken aan de achterzijde van de woningen zijn in het verleden hemelwaterriolen aangelegd (pvc-buizen). Hierop kan het hemelwater van de achterzijde van de woningen worden geloosd. In hoeverre dit ook daadwerkelijk gebeurt, is niet bekend. Ook de ligging van het hemelwaterriool in de openbare groenstrook is onduidelijk. Dit wordt door Stadswerk072 geïnventariseerd. 1
5. Waterpeil in de ringsloot Maandag 11 t/m donderdag 14 september (in 2017) heeft een peilstijging van circa 0,20 m plaatsgevonden in de ringsloot, als gevolg van een gemaalstoring. De vertegenwoordiger van het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (hierna: HHNK) gaf aan dat het gemaal wel draaide maar nauwelijks water verpompte. Hierdoor is het waterpeil in de ringsloot gestegen. Op de vraag in hoeverre dit in de toekomst kan worden voorkomen, mede met het oog op de klimatologische ontwikkelingen, gaf het HHNK aan dat peilstijgingen als gevolg van hevige neerslag niet zijn te voorkomen en dat peilstijgingen inherent zijn aan de ligging in een poldergebied. De vraag of vergroting van de bergingscapaciteit kan bijdragen aan de vermindering van de kans op wateroverlast, kan op dit moment niet worden beantwoord. Hiernaar wordt thans een studie uitgevoerd, voor het gehele beheergebied van het HHNK. 6. Hemelwater van Kruseman van Eltenweg en Stationsgebied / Wognumse Buurt Het hemelwater van het Stationsgebied / Wognumse Buurt wordt geloosd op het rioolstelsel van de Bergerhof. Stadswerk072 gaat onderzoeken of het mogelijk is het hemelwater direct te lozen op de boezem, ter plaatse van het kruispunt Wognumse Buurt / Bergerweg. Hierdoor wordt het rioolstelsel in de Bergerhof ontlast. Ook wordt onderzocht in hoeverre het mogelijk is om aan de noordzijde van de Kruseman van Eltenweg kolken te plaatsen, opdat het hemelwater direct wordt geloosd op het rioolstelsel en niet via de groenstroken in de bodem infiltreert. Tijdens de volgende bewonersavond zullen de resultaten van de onderzoeken aan u worden gepresenteerd. 7. Meetpunten grondwater Voor het onderzoek naar de grondwateroverlast zijn drie extra peilbuizen geplaatst. De grondwaterstanden zijn online door u in te zien. De hiervoor benodigde inlogcodes zijn in de bijgevoegde presentatie weergegeven. In principe worden de meetsensoren na beëindiging van het onderzoek weer opgeruimd. Een vraag van u was of het mogelijk was om ten minste één peilbuis te behouden en de gegevens online beschikbaar te stellen. Stadswerk072 zal dit nagaan. 8. Volgende bewonersavond Nog vóór de zomervakantie willen we een tweede bewonersavond organiseren, waarop we de resultaten van het onderzoek aan u willen presenteren. Middels een brief kunt u de uitnodiging daarvoor tegemoet zien. 9. Planning en actielijst nr. actie periode 1 contact met firma Min, te Bergen, over aanleg hemelwaterriool in Bergerhof april 2 uitvoeren bouwkundige opnames (3x) april-mei 3 onderzoek naar lozing hemelwater van Stationsgebied op de boezem mei 4 afronden onderzoek door Wareco mei 5 onderzoek naar plaatsen kolken Kruseman van Eltenweg mei 6 onderzoek naar mogelijkheden permanente meting grondwaterstand en online mei beschikbaar stellen gegevens 7 opstellen conceptrapport door Wareco mei 8 bespreken conceptrapport (afvaardiging Bergerhof, Wareco en Stadswerk072) mei 9 opleveren definitief rapport grondwateroverlast juni 10 inventarisatie hemelwaterriolen in groenstroken achter woningen juni-juli 11 2 e bewonersavond, met presentatie conclusies en mogelijke maatregelen juni-juli 2
10. Vragen en inlichtingen Mocht u nog vragen en opmerkingen hebben naar aanleiding van dit verslag, dan kunt u zich wenden tot de heer Arie Swets van Stadswerk072. Contactgegevens: M 06 50 29 61 24 T 072 548 83 88 E ASwets@stadswerk072.nl 11. Bijlage(n): presentatie wateroverlast Bergerhof 3
Bijlage 9: Hoe ontstaat vochtoverlast? Bronnen van vocht In elk huis is een bepaalde hoeveelheid vocht aanwezig; in de vorm van water of in de vorm van waterdamp. Dit vocht kan van binnen, maar ook van buiten komen. In het onderstaande figuur kunt u zien welke vochtbronnen er allemaal zijn: Bij bronnen in het huis zelf, kunt u bijvoorbeeld denken aan het drogen van de was binnenshuis, of het koken van eten (woonvocht). Ook een lekke leiding in de woning is een voorbeeld van een vochtbron in het huis zelf. Voorbeelden van vochtbronnen buitenshuis zijn regen, grondwater of een lekke regenwaterafvoer. Behalve grondwater, is in de bodem ook nog zogenaamd hangwater en capillair water aanwezig. Hangwater is eigenlijk niets meer of minder dan water dat vanaf het maaiveld, of vanuit een lekke leiding, de bodem inzakt richting grondwater. Capillair water is water dat juist omhoog trekt, via kleine poriën in de bodem. Transportmechanismen Wanneer vocht in contact komt met uw woning, kan het door de constructie heen trekken. In welke mate hier sprake van is, hangt af van de opbouw van de constructie en de materialen die zijn toegepast. Ook speelt de temperatuur in en om het huis een belangrijke rol. De temperatuur bepaalt namelijk of het vocht verdampt, of juist condenseert. Wanneer er teveel vocht in de woning is, kunnen er klachten ontstaan zoals stank, schimmel- en vochtplekken op de muren, corrosie van metalen leidingen en aantasting van de (houten) vloer. Hieronder ziet u een aantal foto s met voorbeelden van vochtoverlast: water in de kruipruimte schimmel op de muur loszittend stucwerk 1 CF94
BIJLAGE 10 Bouwtekening huisriolering
Bijlage 11: WATERDICHT MAKEN KELDER Werking Door het waterdicht maken van de kelder kan het grondwater niet meer door de constructie heen dringen. Omschrijving van de maatregel WATERDICHT MAKEN SOUTERRAIN De kelder kunt u waterdicht maken door plaatselijk, daar waar water binnendringt, de muur of vloer te injecteren met een vochtwerend middel. Het gaat hier bijvoorbeeld om scheuren in de muur, of leidingdoorvoeren door de muur heen. Een ander voorbeeld zijn plekken op de wand of vloer met vochtdoorslag. Wanneer het plaatselijk injecteren onvoldoende effect heeft, kunt u overwegen de volledige kelderconstructie (vloer en alle wanden) waterdicht te maken tot boven het maaiveldniveau. Dit kan ook door injectie. SOUTERRAIN Wanneer de vochtplekken zijn verdwenen, kunt u beginnen met het afwerken van de muren. Op de volgende bladzijde gaan we hier verder op in. Zo ziet de maatregel eruit injecteren muren injecteren bij scheur 1 CF94
Bijlage 11: WATERDICHT MAKEN KELDER Aandachtspunten Een ondergrondse constructie hoort tot het maaiveld waterdicht te zijn. Vochtoverlast in een kelder is dus vooral een bouwkundig probleem. Een kelder of souterrain is vaak niet bedacht om langdurig in te verblijven. Wanneer de kelder wel langdurig en vaak gebruikt zal worden, en u bijvoorbeeld niet wilt dat schimmels tot ontwikkeling komen, is het nodig om geïsoleerde voorzetwanden aan te brengen en te zorgen voor goede ventilatiemogelijkheden (zie ook het informatieblad ventilatie ). Nieuw stucwerk kan op een isolatiemateriaal (bijvoorbeeld polyurethaanplaten) worden aangebracht om koude muren en condensproblemen te voorkomen. Meestal kan dan het oude stucwerk gewoon blijven zitten. Voor- en nadelen Voordelen: wanneer uw kelder goed waterdicht is, heeft de grondwaterstand geen invloed meer op vocht in de kelder. Nadelen: soms moet het injecteren meerder keren herhaald worden om de constructie waterdicht te krijgen. Dat komt doordat er geïnjecteerd wordt in een onbekende steen- of betonachtige constructie, waarvan de kwaliteit niet vast te stellen is. Hierdoor is het ook bij professionele bedrijven meestal niet mogelijk vooraf een vaste prijsopgave te krijgen, alleen injecteren is soms niet voldoende en zijn aanvullende maatregelen nodig om de kelder op de gewenste wijze te kunnen gebruiken (ventilatie en isolatie). Waar hangen de kosten van af? De kosten voor het waterdicht maken van uw kelderwanden en -vloer hangen vooral af van de grootte van de kelder, de mate van de water- en/of vochtoverlast en het aantal keren dat een bedrijf moet terug komen voordat er geen nieuwe vochtplekken meer ontstaan. Daarnaast is de wijze waarop u de kelder wilt gebruiken en de daarbij benodigde afwerking van belang. 2 CF94