Toezicht en handhaving op de Wet Bopz Opleiding Bopz-artsen Medilex November 2017 Monica de Visser en Justa Bos Astrid Titel: Vogelvlucht Atelier: De kleurmeesters van de Parabool in Schalkhaar www.stichtingkunstinkwetsbaarheid.nl 1 Programma Toezicht en handhaving Wet Bopz Welkom Wettelijk kader Toezicht en handhaving Vorige toetsingskader IGJ Toetsingskader IGJ over vrijheidsbeperking in nieuwe Kwaliteitskader 2017 8 kernelementen; zorg voor mensen met dementie en onbegrepen gedrag Handhaving Lunch Casuïstiek uit de praktijk Individuele toetsing dwangbehandeling door IGJ Bespreking willekeurig inspectierapport Leerpunten en tips voor Bopz-arts/zorgorganisatie In dialoog vragen uit de zorgpraktijk Terugblik en afronding 2 Het wettelijk kader Toezicht (1) Hoofdstuk IX Wet Bopz (art. 63-65a): De taak van het Staatstoezicht op de geestelijke volksgezondheid Op de kwaliteit van de gedwongen zorg wordt toezicht gehouden door de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ)) => Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) i.o. per 1 oktober 2017 De inspecteurs dienen te waken voor de op het terrein van de volksgezondheid betrekking hebbende belangen van alle personen wier geestvermogens zijn gestoord Zij zien toe op een verantwoorde behandeling, verpleging, verzorging en bejegening van de personen 3 handhaving Wet Bopz 1
Het wettelijk kader Toezicht (2) Bevoegdheden IGJ Naast alle plaatsen betreden ookeen woning binnentreden (evt. met apparatuur) tegen de wil van de bewoner en de bewoner te spreken Inlichtingen op te vragen bij bestuur en zorgverleners / verplichting inlichtingen te verstrekken (beginselen prop/sub/doelmatig) Evt. zonder toestemming van bewoner inzage in cliëntdossiers (Bopzopnamestatus: Gb/Gb, Ibs en RM) Alleen indien noodzakelijk voor de uitoefening van hun taak! 4 Het wettelijk kader Toezicht (3) Verplicht melden aan de Inspectie Digitaal formulier (https://www.igj.nl/onderwerpen/bopz-melden) Toepassen dwangmaatregel Bij aanvang en einde van maatregel Welke personen verantwoordelijk zijn voor deze beslissing Redenen voor het nemen van beslissing Onderzoek door Inspectie of beslissing zorgvuldig is genomen en uitvoering zorgvuldig is geweest. Eventueel individuele toetsing dwangmaatregel Toepassen Middel en Maatregel (M&M) in noodsituatie Bij begin en einde van de maatregel Bij geen gevolg geven aan overplaatsingsverzoek Beslissing op ontslagverzoek Ongeoorloofde afwezigheid en terugkeer na ongeoorloofde afwezigheid Uitspraak op een Bopz-klacht van de Bopz-klachtencommissie 5 Het wettelijk kader Toezicht (4) Schriftelijke mededeling (artikel 40a Wet Bopz) De gronden waarop beslissing berust Mogelijkheid voor inschakelen cliëntvertrouwenspersoon Mogelijkheid gebruik te maken van Bopz-klachtrecht Bopz-klachtrecht (onafhankelijke commissie, termijn en beslissing) Wilsonbekwaamheidsverklaring Toepassing dwangbehandeling Toepassing van Middelen en Maatregelen Niet toepassen van (Bopz)behandelplan Beperking fundamentele vrijheden http://tuchtrecht.overheid.nl/ecli_nl_tgzrgro_2017_5 6 handhaving Wet Bopz 2
Vorige toetsingskader van de IGJ (1) Visie en beleid op preventie, terugdringing, besluitvorming en van de uitvoering van vbm Analyse door disciplines van de cliënt van het (probleem)gedrag en redenen waarom de vbm wordt toegepast Voorafgaand aan de inzet van psychofarmaca vindt een gedragsinterventie plaats In dialoog met cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger vindt multidisciplinaire besluitvorming plaats over de vbm 7 Vorige toetsingskader IGJ (2) Een arts of een gedragswetenschapper is verantwoordelijk voor het besluit om over te gaan tot een vbm Client/vertegenwoordiger geeft toestemming voor de toepassing van de vbm Alle vbm bij de client worden vastgelegd in het cliëntdossier Medewerkers passen vbm zorgvuldig toe Informatie over de toepassing van vbm gebruiken voor kwaliteitsverbetering op locatie-of teamniveau 8 Break free 9 handhaving Wet Bopz 3
Toetsingskader IGJ vanaf 2017 Persoonsgerichte Zorg Deskundige Zorgverlener Sturen op Kwaliteit en Veiligheid Kwaliteitsverslag en -plan: gemotiveerd gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen bespreken in RvB en RvT en jaarlijks vergelijken met collega-organisaties uit lerend netwerk. 10 Alternatieven voor vrijheidsbeperking 11 8 Kernelementen bij dementie en onbegrepen gedrag 1. Zorgaanbieder heeft visie en monitort 2. De medewerker kent de cliënt 3. Betrek familie en mantelzorgers 4. Samen (multidisciplinair) doelen bepalen 5. Analyseer onbegrepen gedrag 6. Eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toepassen. Wees terughoudend met medicatie 7. Gebruik psychofarmaca volgens de richtlijnen 8. Evalueer afspraken regelmatig 12 handhaving Wet Bopz 4
Handhaving 13 Lunch 14 Individuele toetsing dwangbehandeling Client waarbij sprake was van verwaarlozing en dwaalgedrag Weigerde opname kreeg RM Kreeg op PG-afdeling Risperidon verdekt toegediend. Dhr. weigert omdat hij dan last heeft van Parkinsonisme. Hulpverleners zeggen dat hij anders onrustig en agressief is. Onrust kan voortkomen omdat hij naar huis wil. Laatste maanden is wil om terug naar huis te gaan minder. Broer stemt in met dwangmaatregel; cliënt reageert er goed op, is rustiger. Zo nodig Oxazepam en Dormicum extra en andere medicatie in tabletvorm die hij niet weigert. Laatste jaar geen gebruik gemaakt van deze extra psychofarmaca. 15 handhaving Wet Bopz 5
Individuele toetsing dwangbehandeling (1) 16 Individuele toetsing dwangbehandeling (2) 17 Individuele toetsing dwangbehandeling (3) 18 handhaving Wet Bopz 6
Bespreking inspectierapport Wat ging hier niet goed? In grote lijnen en op detailniveau? Wat is de rol van de Bopz-arts hierbij? Hoe zou jij dit aanpakken en verbeteren? Hoe bereid je je voor op een inspectiebezoek in het algemeen? Hoe kun je dit bezoek voorbereiden of een toetsing van een individuele dwangbehandeling? 19 Psychofarmaca = vrijheidsbeperking in je hoofd 20 Samenvatting van de dag Wat neem jij mee naar je werk? Tips voor Bopz-arts/zorgorganisatie Vragen uit de zorgpraktijk? Terugblik en afronding 21 handhaving Wet Bopz 7
Hartelijk dank! Mr. Monica de Visser Juridisch Adviesbureau Smaragd www.adviesbureau-smaragd.nl Drs. Justa Bos Bos Zorgtoezicht & Advies www.boszorgtoezicht.nl 22 handhaving Wet Bopz 8