Project alternatief visplan duurzame platvisvisserij In het kader van de regeling Collectieve acties in de visketen De ontwikkeling van een alternatief visplan voor het verduurzamen van de platvisvisserij, gebruikmakend van nieuwe vangsttechnieken als outrig naast de traditionele boomkorvisserij Financiële analyse Urk, maart 2011 In opdracht van: Ursa Major Services BV Zvb Nentjes BV en Jacob BV Opgesteld door: A. Hoefnagel AA A. van Veen Niets uit dit rapport mag weergegeven en/of gepubliceerd worden, gefotokopieerd of op enige andere manier gebruikt worden zonder schriftelijke toestemming van GIBO Groep Accountants en Adviseurs. GIBO Groep Accountants en Adviseurs is de adviesorganisatie ván en vóór ondernemers in het MKB en de agrarische en visserij sector. Onze kernwaarden zijn objectiviteit, integriteit, professionaliteit en betrokkenheid.
Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Samenvatting 3 1. Inleiding 4 2. Onderzoeksperiode 5 3. Grootheden en begrippen 7 4. Financiële analyse 9 4.1. Algemeen 9 4.2. Kosten vistuigen 9 4.3. Visserijresultaten 11 5. Conclusies 15 Bijlagen: 1. Besommingen gedetailleerd week 23 17 2. Besommingen gedetailleerd week 33 19 2
Samenvatting In het kader van de regeling Collectieve acties in de visketen is een EVF subsidie toegekend op het project Alternatief visplan duurzame platvisvisserij. Het betreft een onderzoek naar de verschillen tussen de outrig en boomkorvisserij met het oog op het verduurzamen van de Nederlandse platvisvisserij. Het onderzoek is met drie schepen uitgevoerd. De UK 47, de ST 27 en de UK 246. Door onvoorziene omstandigheden kon de UK 246 niet volledig aan het onderzoek meedoen. Dat is de reden waarom in onze rapportage alleen de gegevens van de UK 47 en de ST 27 zijn verwerkt. Het onderzoek vond plaats in de periode mei t/m augustus 2010. Onderzocht is welke visserijmethode het meest verantwoord is, op het gebied van ecologie (discards, benthos, bodemberoering), kwaliteit en rendement. De eerste twee aspecten zijn onderzocht door Imares Wageningen UR. De resultaten zijn opgenomen in het rapport Vergelijkende studie naar alternatieve vormen van de boomkorvisserij. Het derde aspect, de bedrijfseconomische analyse, is door GIBO Groep Accountants en Adviseurs gemaakt. De resultaten hiervan zijn in dit rapport opgenomen. Uit het onderzoek van Imares is gebleken dat de outrigvisserij efficiënter is in kg vangst maatse vis per uur, minder discards en bodemberoering kent en een betere kwaliteit vis oplevert. De bedrijfseconomische analyse wijst uit dat outriggen in het genoemde seizoen leidt tot een beter rendement dan de boomkorvisserij. Met name bij hogere olieprijzen is de outrigvisserij meer in het voordeel doordat er minder brandstof verbruikt wordt. Maar ook liggen de investerings- en onderhoudskosten voor de boomkorvisserij fors hoger. 3
1. Inleiding Dit onderzoek is gedaan in het kader van het project Alternatief Visplan Duurzame Platvisvisserij in opdracht van De Nederlandse Vissersbond en de Noordzeevisserijbedrijven Zvb Nentjes UK 47 en Jakob B.V. ST 27 van de familie Nentjes. Visserijschip UK 47 Afmetingen 40,92 x 8,50 x 4,70 m, 2000 pk, outrigvisserij Visserijschip ST 27 Afmetingen 38.33 x 8.02 x 4.40 m, 1700 pk, boomkorvisserij In week 33 heeft de UK 246 zich aangesloten bij het experiment. In ons rapport worden echter alleen de resultaten van de UK 47 en ST 27 betrokken. De resultaten van de UK 246 waren onvolledig waardoor een goede vergelijking moeilijk wordt. Het doel van het project is geweest om een alternatief visplan te ontwikkelen teneinde de platvisvisserij te verduurzamen waarbij een nieuwe techniek als outriggen wordt vergeleken met de traditionele boomkorvisserij. Boomkorvisserij Bij boomkorvisserij worden de netten opengehouden door een boom, een ijzeren buis die aan schoenen (glijders) is bevestigd. De schoenen worden over de zeebodem getrokken waarbij de vis met kettingen wordt opgewekt en in het net zwemt. Outrigvisserij Bij outrigvisserij worden de netten niet langer opengehouden door een boomkor, maar worden van scheerborden of planken voorzien om de netten open te houden. Bij verplaatsing door het water scheren de borden naar buiten waardoor het net in horizontale richting wordt opengetrokken. 4
De overige partijen die betrokken zijn bij dit project zijn: Ursa Major Services B.V. Opdrachtgever/hoofdaanvrager Imares InnoPartner Onderzoeksinstituut verbonden aan Wageningen UR, i.s.m. AquaTerra-KuiperBurger (ATKB) De heer R. Janssens, subsidieadviseur Imares heeft in samenwerking met ATKB het onderzoek aan boord van de schepen verricht. Men heeft de visresultaten in week 23 en 33 van 2010 per vistrek vergeleken en daarbij omgevingsfactoren, discards en verbruik van middelen vastgelegd. Week 34 is ook een projectweek waarin ook giek aan giek is gevist, maar waarin door de bemanning zelf is bemonsterd. In tegenstelling tot wat de bedoeling was, is geen gebruik gemaakt van brandstofmeters en is het verbruik per trek niet vastgelegd. De resultaten van het onderzoek van Imares en ATKB zijn opgenomen in het rapport Vergelijkende studie naar alternatieve vormen van de boomkorvisserij. Het onderhavige rapport gaat in op de financiële aspecten en dient in samenhang gelezen te worden met het rapport van Imares. Voor achtergronden en omgevingsfactoren en visresultaten wordt hier dan ook naar verwezen. 2. Onderzoeksperiode Er is sprake van een langere onderzoeksperiode waarin de bemanning van de UK 47 de outrigvisserij zoveel mogelijk heeft geoptimaliseerd. Voor optimalisatie is enige aanlooptijd nodig geweest. Vergelijking met de boomkormethode is het meest zuiver nadat de optimalisatie van de outrigvisserij heeft plaatsgevonden. Onder optimalisatie wordt verstaan dat in de specifieke situatie van de UK 47 eerst even warm gedraaid moest worden met het nieuwe tuig. Dat houdt in dat zaken door afstelling en fine tuning geoptimaliseerd zijn. Binnen de langere optimalisatieperiode zijn drie projectweken gekozen voor het zogenaamde giek aan giek vissen van de beide schepen. De vangsten van deze visweken zijn bemonsterd door de onderzoekers (week 23 en 33) en door de bemanning zelf (week 34). Verder is zowel westelijk als oostelijk op de Noordzee een proef giek aan giek gedaan. 5
De volgende onderzoeksperioden worden onderscheiden: 1. 2010 Week 18-22 Oostelijke Noordzee Optimalisatie van de outrigvisserij op de UK 47; De ST 27 heeft normaal de boomkorvisserij beoefend Elk schip op eigen bestek. 2. 2010 Week 23 Oostelijke Noordzee Giek aan giek vissen met UK 47 en ST 27 met intensieve bemonstering door onderzoekers van Imares/ATKB; Uit de verslagen blijkt dat niet de gehele week giek aan giek is gevist, maar dat voornamelijk de tongvangsten in deze week door de ST 27 zijn behaald door een deel van de week op eigen tongbestekken te vissen. Zo meldt de bemanning dat de ST 27 op donderdag 10 juni 2010 naar het zuiden is vertrokken voor de visserij op tong. Ten aanzien van de vergelijking van de besomming tussen de schepen is dit een aandachtspunt. 3. 2010 Week 25 Oostelijke Noordzee Optimalisatie van de outrigvisserij op de UK 47; De ST 27 heeft normaal de boomkorvisserij beoefend. Elk schip op eigen bestek. 4. 2010 Week 27-29 Westelijke Noordzee Optimalisatie van de outrigvisserij op de UK 47; De ST 27 heeft normaal de boomkorvisserij beoefend. Elk schip op eigen bestek. 5. 2010 Week 33 Westelijke Noordzee Giek aan giek vissen met UK 47 en ST 27 met intensieve bemonstering door onderzoekers van Imares/ATKB; 6. 2010 Week 34 Westelijke Noordzee Outrigvisserij UK 47 met intensieve bemonstering door bemanning zelf zonder onderzoekers aan boord; 6
3. Grootheden en begrippen Gebruik is gemaakt van de volgende grootheden en begrippen: 1. Besomming Aan de hand van de besommingsbrieven is de samenstelling van de marktwaardige vis in kilogrammen en prijs vastgelegd en vergeleken. Prijsverschillen bij gelijke vissoorten worden beschouwd als gevolg zijnde van kwaliteitsverschillen en zijn dus meegenomen in de vergelijking. De bruto besomming op de besommingsbrieven is een opstelling van de vangsten van de gehele projectweek. 2. Afleveringskosten De ingehouden afleveringskosten zijn voor beide schepen op een gelijk percentage van 7,6 % van de bruto besomming gesteld. Dit om de verschillen in inhouding te elimineren. Zo wordt bij de UK 47 heffing ingehouden van de Nederlandse PO en bij de ST 27 van de Duitse PO, met een verschillend inhoudingspercentage. Deze ongelijkheid wordt in de vergelijking opgeheven door bij beide schepen eenzelfde percentage te gebruiken. De afleveringskosten betreffen heffing van het productschap, loskosten, sorteerloon, retributie visafslag, satellietkosten en viskistenhuur. Voor de berekening van de grondslag voor het deelloon worden de afleveringskosten afgetrokken van de bruto besomming. 3. Brandstofkosten Aangezien metingen met een brandstofmeter achterwege zijn gebleven is uitgegaan van de opgelegde hoeveelheid gasolie van de betreffende week die op de factuur van de gasolieleverancier zijn verantwoord. Doordat het verbruik niet exact per trek is vastgelegd, maar per visweek treedt enige onnauwkeurigheid in de vergelijking op. Tevens geven de betrokken schippers aan dat de UK 47 onder gelijke omstandigheden 2.300 liter gasolie meer verbruikt per visweek. Dit is een opmerking bij de in de vergelijking opgenomen verbruiken en kosten van gasolie. Het verschil is een gevolg van een zwaardere motor die in de UK 47 is ingebouwd van 2.000 PK. De motor wordt voor de outrigvisserij echter afgesteld op 1.000 PK. De ST 27 heeft een motor van 1.700 PK en vist ook met dit vermogen. 7
4. Kosten netwerk en tuig Aan de hand van de investeringskosten en levensduur van de vistuigen is een berekening gemaakt van de afschrijvings-, renteen onderhoudskosten per week van de gebruikte vistuigen. De restwaarde is hierbij op nihil gesteld. Het rentepercentage dat is gehanteerd bedraagt 6 % per jaar. Het onderhoud betreft het reguliere onderhoud met name van de visnetten, de zakken en de schoenen bij de boomkorvisserij. Deze onderhoud- en reparatiekosten zijn voorzichtig geschat en hebben betrekking op gebruik van tongflappen, pluis, sleepnetwerk, wartels, zaktouwen, ringen, garens, zakstroppen etc. Er is geen rekening gehouden met eventuele verschillen in onderhoudskosten op lange termijn van het schip en de motor. 5. Deellonen Berekening van de deellonen van de opvarenden van beide schepen is gesteld op 40% van de bruto besomming minus afleveringskosten en gasoliekosten. De deellonen zijn een belangrijke post in de berekening van het visserijresultaat. Belangrijk is het vooral in verband met het jaarlijks inkomen dat een opvarende kan genieten, hetgeen weer een belangrijke factor is voor het verkrijgen van een kwalitatief goede bemanning. Met andere woorden: bij een gelijk visserijresultaat maar een hoger deelloon, is de visserijmethode die het hoogste deelloon genereert in het voordeel. 6. Visserijresultaat Dit is het fictief berekende resultaat op basis van de grootheden die onder 1 t/m 5 zijn genoemd. Andere normaal optredende directe kosten bij de zeevisserij als smeerolie, onderhoud schip, verzekeringen, proviand, haven- en transportgelden zijn verondersteld gelijk te zijn bij beide visserijtechnieken. Er is geen rekening gehouden met algemene, overheadkosten en rentelasten. Ook is geen rekening gehouden met beïnvloeding door verschil in beschikbaar quotum (huur). Tenslotte is geen rekening gehouden met belastingdruk. 8
4.. Financiële analyse 4.1. Algemeen In week 23, 33 en 34 van het jaar 2010 is gezamenlijk opgevist (giek aan giek) om zoveel mogelijk gelijke omstandigheden te creëren. In dit hoofdstuk is een bedrijfseconomische vergelijkende analyse opgesteld. Opbrengsten en kosten die niet beïnvloed worden door de visserijtechniek (outrig of boomkor) zijn niet meegenomen in de vergelijking. Het visserijresultaat dient dan ook niet gezien te worden als het op bedrijfseconomische grondslagen berekende netto resultaat van de visserijinspanning conform de verslaggevingsregels. Daarnaast gaan wij ervan uit dat de vangsten in de onderzoeksperiode niet belemmerd worden door gebrek aan quotum. In het visserijresultaat zijn opgenomen de brandstofkosten, de afleveringskosten, de kosten voor opvarenden (deellonen) en de afschrijvings- rente- en onderhoudskosten voor het vistuig. De afschrijvingskosten zijn berekend op basis van de benodigde investeringen voor het vistuig en de netten en de geschatte levensduur in weken. De restwaarde is hierbij op nul gesteld. De rentekosten zijn berekend over de gemiddelde investering. De onderhoudskosten voor het vistuig zijn gebaseerd op schattingen van de schipper en een beoordeling hiervan door de GIBO Groep met gebruik van ervaringscijfers en de visserij benchmark GRIP 1 die ieder kwartaal door GIBO Groep wordt uitgebracht. 4.2. Kosten vistuigen De kosten voor investeringen, rente en onderhoud zijn een belangrijke factor. In figuur 1 en 2 wordt getoond hoe deze kosten per week zijn berekend. Hierbij is gemakshalve uitgegaan van 52 weken per jaar. Fig. 1: Kosten vistuig outrigvisserij Outrigmethode aantal prijs per stuk in euro's totaal inves- tering in euro's geschatte levens- duur in weken kosten per week afschrijvings rentekosten per week Geschatte onderhouds- kosten per week Totaal afschrrente- en onder houdskosten per week Visborden 4 3.000 12.000 624 19 7 12 38 Visnetten (dyneema) 2 12.000 24.000 208 115 14 77 206 Zakken 2 1.000 2.000 104 19 1 10 30 Achtereinden 2 1.200 2.400 104 23 1 4 28 Voorlopers 16 mm 2 390 780 52 15 0-15 Kietelaars 8 390 3.120 22 142 2-144 Vislijnen 2 4.500 9.000 60 150 5-155 Patenten 4 600 2.400 30 80 1-81 Totaal 55.700 564 32 102 698 1 GRIP Benchmark visserij 2009 en 2010, GIBO Groep Urk 9
Fig. 2: Kosten vistuig boomkorvisserij Boomkormethode aantal prijs per stuk in euro's totaal inves- tering in euro's geschatte levens- duur in weken kosten per week afschrijvings rentekosten per week Geschatte onderhouds- kosten per week Totaal afschrrente- en onder houdskosten per week Schoenen 4 3.500 14.000 520 27 8 48 83 Buizen 2 5.000 10.000 520 19 6-25 Visnetten 2 10.000 20.000 78 256 12 385 653 Zakken 2 1.800 3.600 14 257 2 154 413 Achtereinden 2 1.200 2.400 26 92 1 15 109 Wekkerkettingen 16 195 3.120 17 184 2 8 193 Kietelaars 24 65 1.560 8 195 1-196 Vislijnen 2 9.000 18.000 52 346 10-357 Totaal 72.680 1. 377 42 610 2. 028 De onderhoudskosten hebben een relatie met de slijtage van de gebruikte materialen. Daar moet onder worden verstaan het vervangen van tongflappen, pluis, sleepnetwerk, wartels, zaktouwen, ringen, garens, zakstroppen e.d. Opgemerkt wordt dat de slijtage en de daarmee gepaard gaande onderhoudskosten sterk afhankelijk zijn van het soort visbestek dat wordt bevist. In dit onderzoek is gekeken naar wat bij de betrokken schepen gangbaar is op de gebruikelijke scholbestekken. Het beeld dat hierbij ontstaat kan afwijken van een ander individueel schip dat op andere visgronden opereert. Het investeringsniveau ligt blijkens de getoonde overzichten voor de boomkorvisserij 30,5 % hoger dan de outrigvisserij. De kosten per week voor afschrijving, rente en onderhoud van het outrigvistuig en netwerk liggen ongeveer drie keer hoger dan in de boomkorvisserij. Niet gekeken is naar de effecten van de visserijmethode op lange termijn voor het schip en de motor. Algemeen wordt verondersteld dat het schip en motor met de boomkorvisserij zwaarder belast worden dan met andersoortige visserijmethoden zoals de outrigmethode. Dit betekent dat verwacht mag worden dat de boomkorvisserij ook leidt tot hogere onderhoudskosten aan schip en motor en mogelijk tot eerdere vervanging van de motor. Zoals al aangegeven is met deze kosten in dit rapport geen rekening gehouden omdat dit meer onderzoek vergt. De totale kosten uit bovenstaande figuren zijn opgenomen in de berekening van het visserijresultaat van de drie genoemde projectweken. 10
4.3. Visserijresultaten 4.3.1. Visserijresultaten in de geselecteerde projectweken Over de drie projectweken (week 23, 33 en 34) in 2010 zijn de visserijresultaten per week vergeleken. De basis hiervoor zijn de besommingsbrieven van beide schepen over deze weken. Dit zou op zich een goede vergelijking zijn als de schepen de gehele week giek aan giek zouden hebben gevist. Rekening gehouden moet worden met het feit dat in ieder geval in week 23 door de ST 27 vanaf donderdagmiddag zuidelijk op een tongbestek is gevist. Opgemerkt dient te worden dat de keuze voor het visbestek, al of niet gedwongen door het giek aan giek vissen van invloed kan zijn op de behaalde weekbesomming. Uit de wekelijks wisselende besommingen valt niet op te maken of de besomming van de ST 27 is beïnvloed door de keuze van het visbestek. In figuur 3 wordt getoond hoe de visserijresultaten per visserijmethode in de drie projectweken verschillen. Daarbij is goed zichtbaar wat het verschil in verdienmodel is tussen outriggen en boomkorren. Fig. 3. Vergelijking visserijresultaat in de drie geselecteerde projectweken week 23, 2010 week 33, 2010 week 34, 2010 UK 47 ST 27 UK 47 ST 27 UK 47 ST 27 outrig boomkor outrig boomkor outrig boomkor Besomming 16.568 20.202 33.374 37.137 28.755 27.529 Brandstofkosten 6.723 12.118 5.850 11.639 6.712 13.091 Afleveringskosten 1.255 1.532 2.536 2.822 2.185 2.092 Deellonen 40% 3.436 2.621 9.995 9.070 7.943 4.938 Kosten netwerk/tuig 698 2.028 698 2.028 698 2.028 Visserijresultaat 4.456 1.903 14.295 11.577 11.217 5.379 In deze drie weken waarin giek aan giek is gevist door de UK 47 en ST 27 blijkt dat het visserijresultaat bij outriggen beduidend hoger ligt. Met name de brandstofkosten leiden tot een lager visserijresultaat bij de boomkorvisserij. Door het hogere verbruik aan brandstof in combinatie met een hoge prijs voor de gasolie wordt het verdienmodel voor de boomkorvisserij onaantrekkelijk. 11
De gasoliekosten bestaan uit verbruik en literprijs weergegeven in figuur 4. Fig. 4. Gasolieverbruik en prijs week 23, 2010 week 33, 2010 week 34, 2010 UK 47 ST 27 UK 47 ST 27 UK 47 ST 27 outrig boomkor outrig boomkor outrig boomkor Gasolieverbruik (ltr) 14.320 25.810 13.340 26.010 15.290 29.820 Prijs/ltr 0,469 0,470 0,439 0,438 0,439 0,439 Brandstofkosten 6.723 12.118 5.850 11.393 6.712 13.091 De kwaliteit van de schol ligt volgens het complementair onderzoek van Imares bij de outrigger iets hoger dan bij de boomkor. Dit zou in principe tot een hogere opbrengst aan de visafslag kunnen of moeten leiden. Dit is echter niet overtuigend het geval. De prijzen aan de visafslag liggen voor de ST 27 (boomkor) in twee van de drie weken zelfs hoger. Daaruit kan worden geconcludeerd dat de prijs op de markt kennelijk tot stand komt onder invloed van veel meer factoren dan alleen de feitelijke kwaliteit van de vis. In figuur 5 is een vergelijking van scholprijzen tussen de UK 47 en de ST 27 opgenomen. Hieruit blijkt dat in week 23 en 33 de scholprijzen voor de UK 47 beduidend lager liggen dan die van de ST 27. In week 34 is er nagenoeg geen verschil en liggen de prijzen voor de UK 47 iets hoger. Voor een verklaring van het verschil in veilingprijs zou apart onderzoek moeten worden gedaan. Fig. 5. Gerealiseerde prijzen aan de visafslag voor schol week 23, 2010 week 33, 2010 week 34, 2010 UK 47 ST 27 UK 47 ST 27 UK 47 ST 27 outrig boomkor outrig boomkor outrig boomkor Scholprijs 1 1,61 1,68 2,05 2,26 2,64 2,62 2 1,37 1,37 1,67 1,75 1,95 1,95 3 1,24 1,25 1,40 1,47 1,62 1,52 4 1,23 1,26 1,33 1,33 1,31 1,30 12
4.3.2. Gehele outrigperiode De gehele onderzoeksperiode loopt van week 18 t/m week 34 van het jaar 2010. Gedurende deze periode heeft de schipper van de UK 47 zich gericht op optimalisatie van de outrigvisserij met de UK 47. Rekening houdende met wat aanlooptijd is een vergelijking gemaakt over de periode van week 21 t/m 34 van het behaalde visserijresultaat van de UK 47 en de ST 27. De UK 47 heeft veertien weken gevist in deze periode en de ST 27 zeven weken. De totalen van deze visweken zijn teruggerekend naar een gemiddelde per visweek. Op deze manier kunnen de resultaten op basis van gemiddelden worden vergeleken. Figuur 6 geeft de resultaten van de vergelijking weer. Fig. 6. Vergelijking visserijresultaat over de gehele onderzoeksperiode Gegevens visserij-inspanning in de periode van week 21 t/m 34, jaar 2010 UK 47 ST 27 Outrigmethode Boomkormethode totaal per week totaal per week Visweken 14 1 7 1 Besomming 334.368 23.883 187.532 26.790 Gasolie ltr 204.871 14.634 172.732 24.676 Tongvangst kg 497 36 6.165 881 Scholvangst kg 134.666 9.619 31.147 4.450 Tarbotvangst kg 4.335 310 3.351 479 Overig kg 29.168 2.083 14.206 2.029 Gemiddeld visserijresultaat Week 21 t/m 34, jaar 2010 UK 47 ST 27 Outrigmethode Boomkormethode % % Besomming 23.883 100,0% 26.790 100,0% Brandstofkosten 6.570 27,5% 11.079 41,4% Afleveringskosten 1.815 7,6% 2.036 7,6% Deellonen 40% 6.199 26,0% 5.470 20,4% Kosten netwerk/tuig 698 2,9% 2.028 7,6% Visserijresultaat 8.601 36,0% 6.177 23,1% Opgemerkt wordt dat het omschakelen van de boomkorvisserij naar de outrigvisserij en omgekeerd ook kosten met zich meebrengt. Bij het maken van een gecombineerd 13
visplan dient hier rekening mee gehouden te worden. De omschakeling neemt normaliter 1 tot 1,5 dag in beslag. Tevens wordt het vermogen van de motor lager afgesteld, op 1.000 PK (750 KW). Met name het afstellen en verzegelen van de motor kost enkele duizenden euro s. Dit bedrag is niet meegenomen in de overzichten, omdat het voor de helft aan beide methoden zou moeten worden toegerekend, waardoor dit geen invloed op het uiteindelijke beeld heeft. Geconcludeerd kan worden dat ook over de gehele onderzoeksperiode (excl. week 18, 19 en 20) er met outrigvisserij een beter resultaat wordt behaald. Het visserijresultaat is 36,0 % van de besomming tegen 23,1 % bij de boomkorvisserij. Het aandeel brandstofkosten in procenten van de besomming is bij outriggen 27,5 % tegenover 41,4 % bij boomkorvisserij. De opvarende ontvangt in geval outrigvisserij een hoger deelloon. Te verwachten is dat in andere seizoenen van het jaar het beeld anders kan zijn. Met name in die perioden waarin de tongvangsten normaal gesproken toenemen kan de bruto besomming bij de boomkorvisserij fors hoger uitpakken. Echter in het kader van dit onderzoek is gekeken naar het vinden van een optimaal visplan over een geheel jaar waarin gebruik gemaakt wordt van de twee verschillende visserijmethoden outrig en boomkor. Afhankelijk van het seizoen zal dan gekozen worden voor de juiste vangstmethode. 14
5. Conclusies De conclusies bij de financiële gegevens over de onderzoeksperiode zijn als volgt te formuleren: Het beeld ontstaat dat het visserijresultaat met outriggen in de periode van mei t/m augustus hoger ligt dan met de boomkorvisserij. Outriggen lijkt, althans in deze periode, een efficiëntere visserij dan boomkor. De kosten voor aanschaf en onderhoud van een outrigtuig met bijbehorende netten liggen fors lager dan bij boomkorvisserij. Het brandstofverbruik ligt met outriggen substantieel lager hetgeen het visserijbedrijf minder kwetsbaar maakt voor prijsstijgingen op de oliemarkt. Het omslagpunt voor de gasolieprijs waarbij outriggen voordeliger wordt, ligt al bij 10 cent per liter. De tongvangsten vallen tegen met de outrigvisserij ten opzichte van de boomkorvisserij. Andere studies 2 geven daarentegen aan dat met de outrigvisserij ook goed tong te vangen is. Het gekozen visbestek is hierbij van groot belang. In dit onderzoek is gekozen voor scholbestekken. Met outrigvisserij wordt meer schol gevangen en overige vissoorten dan met boomkorren 3. Met outrigvisserij wordt meer aan deelloon aan de bemanning betaald dan met boomkorvisserij. De hogere kwaliteit van schol gevangen met outriggen 3 vertaalt zich niet door in de ontvangen prijs per kilogram op de visveiling. Het is zeker zinvol om een alternatief visplan met een combinatie van outrigen boomkorvisserij in te zetten in het streven naar een zo rendabel mogelijke visserij. 2 Wageningen Imares, Rapport C117/09, december 2009 Onderzoek naar verbetering van tongvangsten in de outrigvisserij in opdracht van V.o.f. Firma A. Ellen en Zonen. 3 Wageningen Imares, 2011 Vergelijkende studie naar alternatieve vormen van de boomkorvisserij in opdracht van Ursa Major Services BV 15
Bijlagen 16
Bijlage 1: Week 23 UK 47 (Outrig) ST 27 (Boomkor) kilo's p.p. kilo totaal kilo's p.p. kilo totaal tong gr 5 21,57 108 57 21,15 1.206 tong grm 20 15,83 317 174 14,08 2.450 tong klm 9 15,22 137 114 13,49 1.538 tong 1 3 12,00 36 72 11,71 843 tong 2 54 9,19 496 tong 37 16,15 597 471 13,87 6.533 schol 1 224 1,61 361 298 1,68 501 schol 2 447 1,37 612 560 1,37 767 schol 3 759 1,24 941 861 1,25 1.076 schol 4 1.815 1,23 2.232 1.404 1,26 1.769 schol 3.245 1,28 4.147 3.123 1,32 4.113 tarbot super 29 13,08 379 21 10,85 228 tarbot 1 111 8,84 981 59 8,38 494 tarbot 1, dub. Zw 4 7,57 30 10 7,48 75 tarbot 2 135 8,60 1.162 118 7,92 935 tarbot 3 315 7,37 2.320 196 7,04 1.380 tarbot 3, rood 7 5,73 40 - tarbot 4 307 7,87 2.416 194 7,02 1.362 tarbot 4, rood 10 5,70 57 - tarbot 5 257 7,32 1.881 200 7,04 1.408 tarbot 5, rood 7 5,32 37 - tarbot 6 130 5,94 772 129 5,97 770 tarbot 6, rood 6 2,18 13 - tarbot afwijkend 4 4,77 19 - tarbot 1.322 7,65 10.109 927 7,18 6.652 schar 2 797 0,64 510 1.900 0,49 931 schar 797 0,64 510 1.900 0,49 931 griet super 7 9,37 66 19 9,17 174 griet 1 55 7,99 439 95 6,28 597 griet 2 40 5,76 230 116 5,33 618 griet 3 3 2,44 7 13 2,88 37 griet 105 7,07 743 243 5,87 1.427 rode poon 1, dicht 31 2,71 84 54 2,06 111 rode poon 2, dicht 20 2,25 45 88 1,85 163 rode poon 3, dicht 39 0,57 22 116 0,42 49 rode poon 90 1,68 151 258 1,25 323 17
tongschar 3 1 2,42 2 1 2,00 2 mul 2, 3 1 1,10 1 15 2,54 38 bot klein 24 0,23 6 102 0,34 35 wijting 4 1 0,60 1 1 0,40 0 makreel 2, dicht 11 1,16 13 - zwarte poon 2, dicht 134 0,34 46 43 0,29 12 rog 4 1 0,25 0 2 0,72 1 krab ongesort. 58 2,26 131 35 2,21 77 heek groot 17 1,20 20 47 0,95 45 heek middel 73 1,01 74 5 0,73 4 heek klein 6 0,98 6 9 0,92 8 overig 327 0,92 299 260 0,86 223 Totaal 5.923 2,80 16.556 7.182 2,81 20.202 Opstapper Douwe Timmer Johan van Giels Liters gasolie 14.320 25.810 * geen brandstofmeter 11.490 minder dan ST 27 11.490 meer dan UK 47 * gasolie is onder zelfde omstandigheden ca. 2.300 liter meer dan ST 27 Vertrekgegevens 7 juni, 08:00 uur, Eemshaven 7 juni, 08:00 uur, Eemshaven Aankomstgegevens 11 juni, 21:00 uur, Eemshaven 11 juni, 21:00 uur, Eemshaven Vistuig outrig (2x), 22 m. tussen borden boomkor, 11,06 meter breed maaswijdte zak: 90 mm maaswijdte, 100 afnemend naar 87 2 á 3 wekkers, 11 mm doorsnee 5 wekkers, 18mm doorsnee Aantal trekken 32 trekken 35 trekken, 24 bemonsterd (68%) normaal 40 trekken Motorvermogen 2000 pk 1700 pk Doelsoorten schol, tarbot, griet zwartvis (Tarbot en Griet) 18
Bijlage 2: Week 33 UK 47 (Outrig) ST 27 (Boomkor) kilo's p.p. kilo totaal kilo's p.p. kilo totaal tong gr 14 20,96 293 61 22,70 1.385 tong grm 28 18,16 508 150 18,98 2.847 tong klm 21 14,64 307 108 15,11 1.632 tong 1 13 9,97 130 88 10,28 905 tong 2 33 7,88 260 tong 76 16,30 1.239 440 15,97 7.028 schol 1 1.045 2,05 2.146 1.478 2,26 3.334 schol 2 2.389 1,67 4.001 3.239 1,75 5.668 schol 3 2.824 1,40 3.954 3.229 1,47 4.756 schol 4 2.571 1,33 3.419 2.442 1,33 3.248 schol 8.829 1,53 13.521 10.388 1,64 17.006 tarbot super - - - 6 26,15 157 tarbot 1 44 21,80 959 29 21,84 633 tarbot 1, dub. Zw - - - - - - tarbot 2 44 15,04 662 49 15,63 766 tarbot 2, rood 7 8,93 63 - - - tarbot 3 40 12,30 492 84 12,57 1.056 tarbot 3, rood 17 8,14 138 2 7,36 15 tarbot 4 81 11,45 927 119 11,84 1.409 tarbot 4, rood 18 7,29 131 - - - tarbot 5 46 8,13 374 68 8,14 554 tarbot 5, rood - - - 2 6,04 12 tarbot 6 4 3,39 14 5 4,17 21 tarbot 301 12,49 3.760 364 12,70 4.622 schar 2 453 0,92 417 358 0,98 351 schar 453 0,92 417 358 0,98 351 griet super - - - 11 11,63 128 griet 1 29 8,76 254 94 8,99 845 griet 2 23 6,36 146 40 6,09 244 griet 3 - - - 1 0,87 1 griet 52 7,70 400 146 8,34 1.217 zeeduivel 2 15 5,21 78 - - - zeeduivel 3 62 4,72 293 35 4,65 163 zeeduivel 4 49 4,02 197 40 4,00 160 zeeduivel 5 15 2,87 43 31 2,76 86 zeeduivel 141 4,33 611 106 3,85 408 tongschar 2 22 3,91 86 20 4,25 85 tongschar 3 183 3,73 683 132 3,69 487 tongschar 205 3,75 769 152 3,76 572 19
noorse kreeft 3 474 3,23 1.531 - - - noorse kreeft 2 klein - - - 171 3,90 667 noorse kreeft ongesort. 46 4,58 211 - - - noorse kreeft 520 3,35 1.742 171 3,90 667 kabeljauw 1 392 4,19 1.644 84 3,87 325 kabeljauw 2 1.433 4,15 5.952 641 4,09 2.620 kabeljauw 3 674 3,92 2.644 448 3,65 1.636 kabeljauw 4 58 3,58 208 83 3,58 297 kabeljauw 5 18 2,99 54 20 2,83 57 kabeljauw 2.575 4,08 10.502 1.276 3,87 4.934 rodde poon 2, 3 - - - 16 1,89 30 wijting 4 17 1,80 31 2 1,59 3 kreeft groot 7 6,17 43 - - - schelvis 3 - - - 6 1,44 9 zwarte poon 2, dicht 101 0,33 33 45 0,34 15 rog 1, 3 15 1,92 29 25 1,29 32 schartong klein 5 1,11 6 12 1,28 15 krab ongesort. 62 2,43 151 408 0,46 189 heek middel - - - 2 1,66 3 heek klein 2 1,33 3 - - - varia ongesort. 2 0,64 1 7 0,85 6 doornhaai middel 16 2,75 44 - - - leng kl, mid 16 1,62 26 8 1,57 13 pijlinktvis 3, heel 9 5,33 48 4 3,85 15 overig 252 1,64 414 535 0,62 331 Totaal 13.404 2,49 33.374 13.936 2,66 37.137 Opstapper Douwe Timmer Johan van Giels Liters gasolie 13.340 26.010 * geen brandstofmeter 12.670 minder dan ST 27 12.670 meer dan UK 47 * gasolie is onder zelfde omstandigheden ca. 2.300 liter meer dan ST 27 Vertrekgegevens 16 aug, 02:00 uur, Den Helder 16 aug, 02:00 uur, Den Helder Aankomstgegevens 20 aug, 06:00 uur, Den Helder 20 aug, 06:00 uur, Den Helder Vistuig outrig (2x), 22 m. tussen borden boomkor, 11,06 meter breed maaswijdte zak: 88 mm maaswijdte, 100 afnemend naar 87 1 wekker, 18 mm doorsnee 5 wekkers, 18mm doorsnee Aantal trekken 27 trekken, 20 bemonsterd (74%) 34 trekken, 20 bemonsterd (59%) normaal 40 trekken Motorvermogen 2000 pk 1700 pk Doelsoorten schol, tarbot, griet zwartvis (Tarbot en Griet) 20