Investment Highlights week 48 Datum: 3 december 2018 Fed stelt markten gerust De voorzitter van de Amerikaanse centrale bank (Fed) Powell sloeg afgelopen week een gematigde toon aan. Tijdens een toespraak gaf hij aan dat de beleidsrente net onder het neutrale niveau zit. Op de financiële markten wordt er nu vanuit gegaan dat er minder renteverhogingen zullen volgen in 2019 dan dat eerder werd verwacht. Momenteel wordt één rentestap van 25 basispunten voor volgend jaar ingeprijsd. Een renteverhoging deze maand zit wel nog in het vat, zoals ook uit de Fednotulen van de vorige vergadering bleek. De Fed wordt wat voorzichtiger in haar verwachtingen en laat toekomstig beleid data-afhankelijk zijn. De inflatiecijfers zijn gematigd en in sommige sectoren, zoals de huizenmarkt, zwakt de groei af. De dovish toon van de Fed zette de aandelenmarkten hoger afgelopen week. In de eurozone daalden diverse vertrouwensindicatoren verder. Diverse risico s drukken het vertrouwen. Beleggers verwachten dat de Italiaanse regering bijdraait in de begrotingsdiscussie. Italiaanse staatsobligaties stegen dan ook in waarde. Op 11 december vindt in het Britse parlement de stemming over het brexit-voorstel plaats. De Britse overheid en Bank of England waarschuwden afgelopen week nogmaals voor de potentieel ernstige economische gevolgen van een harde brexit. Op de G20-top spraken de Verenigde Staten en China af voorlopig geen nieuwe invoerheffingen in te stellen. Belangrijkste Economische data week 48 Amerikaanse inflatie blijf gematigd Vertrouwensindicatoren eurozone dalen Daling Chinese inkoopmanagersindices < Lees verder op pagina 2> Overig Nieuws week 48 DNB: eurozone kan profiteren van handelsoorlog Fed stelt markten gerust Waarschuwingen voor gevolgen van een harde brexit < Lees verder op pagina 3> Ontwikkelingen financiële markten week 48 Meeste beleggingscategorieën in de plus Flinke winst voor aandelen < Lees verder op pagina 4> Vooruitblik op week 49 Inkoopmanagersindices & arbeidsmarktdata in de VS Europese Inkoopmanagersindices en groei Q3 Grafiek 1 Markt rekent op één renteverhoging in 2019 jan-15 jan-16 jan-17 jan-18 jan-19 jan-20 jan-21 Grafiek 2 Duits ondernemersvertrouwen valt wat terug 110 105 100 95 90 85 80 Beleidsrente Fed-verwachting Tabel 1 Selectie economische cijfers week 48 Act. Exp. Prev. VS: Bbp-groei Q3 3,5% 3,5% 3,5% VS: Consumer confidence 135,7 135,7 137,9 VS: S&P Shiller house price 5, 5, 5,5% VS: PCE (j-o-j) 2, 2, 2, VS: PCE core (j-o-j) 1,8% 1,9% 1,9% EZ: CPI (j-o-j) 2, 2, 2, EZ: CPI core (j-o-j) 1, 1, 1, EZ: Economic confidence 109,5 109,1 109,7 DLD: IFO business climate 102,0 102,3 102,9 CH: Manufacturing PMI 50,0 50,2 50,2 CH: Non-manufact. PMI 53,4 53,8 53,9 Act. = Actual = meest recente cijfer, Exp. = Expectation = marktverwachting, Prev. = Previous = cijfer vorige periode Marktverwachting Duitsland IFO ondernemersvertrouwen 75 dec-05 dec-08 dec-11 dec-14 dec-17 Achmea Investment Highlights
Tanend vertrouwen in de eurozone Grafiek 3 Amerikaanse inflatie gematigd So far, I'm not even a little bit happy with my selection of Jay. Trump is ontevreden over Fed-voorzitter Powell VS PCE deflator VS PCE deflator core Amerikaanse inflatie gematigd De Amerikaanse huizenprijzen, gemeten door de Case- Shiller index, stegen in september met 5, jaar-op-jaar. Dit was wat lager dan de maand er voor. De afzwakking van de prijsstijging komt niet onverwacht nu de hogere rente zowel de vraag- als aanbodkant afremt. De afzwakking op de huizenmarkt was ook terug te zien bij andere huizenmarktcijfers, zoals de nieuwe huizenverkopen die harder daalden dan verwacht. Het consumentenvertrouwen daalde in november van 137,9 naar 135,7. De verwachtingencomponent liet een daling zien. De sterke arbeidsmarkt is de belangrijkste factor onder het nog steeds hoge consumentenvertrouwen. De inkomens- en bestedingscijfers waren ook positief in oktober. De consumentenbestedingen zullen dan ook positief bijdragen aan de economische groei in het vierde kwartaal. De tweede schatting van de groei over het derde kwartaal kwam uit op 3,5% op jaarbasis. Dit was in lijn met de verwachtingen. De PCE-inflatiecijfers kwamen in oktober licht lager uit dan verwacht. Het inflatiecijfer kwam uit op, terwijl de kerninflatie uitkwam op 1,8% jaar-op-jaar (zie grafiek 3). Vertrouwenscijfers eurozone onder druk Het vertrouwen onder Duitse ondernemers is verder gedaald. De index van het Ifo-instituut daalde van 102,9 naar 102 (zie grafiek 2). De onzekerheid over en de afzwakking van de groei van de wereldhandel lijken de grootste boosdoeners voor het tanende vertrouwen. De Duitse export is namelijk sterk afhankelijk van de wereldhandel. De daling van de Ifo-index is in lijn met de daling van de inkoopmanagersindices die ook op een verzwakking van de Duitse en Europese conjunctuur duiden. Het huidige niveau duidt wel nog steeds op een gematigde groei van circa 0, op kwartaalbasis. Ook daalde het economische vertrouwen gemeten door de Europese Commissie in de hele eurozone licht (zie grafiek 4). Daarnaast zakten het Franse en Italiaanse consumentenvertrouwen verder weg. Het werkloosheidspercentage in de eurozone bleef gedurende oktober constant op 8, (zie grafiek 5). In Italië was sprake van stijging van 10, naar 10,6%. De schatting van de consumentenprijsinflatie kwam uit op jaar-op-jaar. De kerninflatie bedroeg en was licht lager dan verwacht. Al met al blijft de inflatie gematigd in de eurozone. Chinese economische groei zwakt verder af De Chinese inkoopmanagersindices kwamen in november lager uit dan verwacht. De index voor de industrie daalde van 50,2 naar 50. De dienstenindex daalde van 53,9 naar 53,4 (zie grafiek 6). Deze cijfers duiden op een verdere afkoeling van de Chinese economie. dec-09 dec-13 dec-17 Grafiek 4 Economisch vertrouwen eurozone Grafiek 5 Werkloosheidspercentage in de eurozone Grafiek 6 Daling Chinese inkoopmanagersindices Achmea Investment Highlights 2/5 130 120 110 100 90 80 70 Eurozone economisch vertrouwen 60 dec-99 dec-03 dec-07 dec-11 dec-15 1 1 1 1 9% 8% 7% Eurozone werkloosheidspercentage 6% dec-99 dec-03 dec-07 dec-11 dec-15 60 50 China PMI industrie China PMI dienstensector 40 jan-10 jan-12 jan-14 jan-16 jan-18
Powell stelt markten gerust Interest rates are still low by historical standards, and they remain just below the broad range of estimates of the level that would be neutral for the economy that is, neither speeding up nor slowing down growth. Volgens de voorzitter van de Fed Jerome Powell DNB: eurozone kan profiteren van een handelsoorlog Volgens De Nederlandsche Bank (DNB) kan de eurozone tijdelijk profiteren van de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China. DNB verwacht dat de Verenigde Staten en China zelf de grootste verliezers zullen zijn van de hogere invoertarieven. De economische groei, investeringen en consumptie zullen vertragen en de werkgelegenheid zal afnemen. De eurozone kan hier echter van profiteren, zolang het er niet zelf bij betrokken raakt. Het eurogebied kan namelijk profiteren van de goedkopere invoer uit China en wint aan concurrentiekracht wanneer de waarde van de Amerikaanse dollar stijgt. Het verlies aan banen in de Verenigde Staten en China kan leiden tot meer banen in de eurozone. Deze analyse lijkt optimistisch en de DNB geeft zelf aan dat de uitkomsten met de nodige voorzichtigheid geïnterpreteerd moeten worden. De voordelen voor de eurozone-economie zijn sterk afhankelijk van de gemaakte aannames. Vooralsnog koelt de eurozoneeconomie harder af dan de Amerikaanse economie. Een escalatie van het handelsconflict zal waarschijnlijk een negatief effect hebben op de hele wereldeconomie. Dat raakt de relatief open economie van de eurozone. ECB: risico s voor financiële stabiliteit nemen toe De ECB publiceerde het halfjaarlijkse Financial Stability Review. Volgens de ECB zijn twee risico s voor de financiële stabiliteit in de eurozone groter geworden. Dit zijn de houdbaarheid van de staatsschulden en de teruglopende liquiditeit bij beleggingsfondsen. Het eerste risico betreft de ontwikkelingen in Italië. Vooral omdat Italië circa 35% van de staatsschuld moet herfinancieren de komende twee jaar. Het tweede toegenomen risico komt doordat beleggingsfondsen meer risico zijn gaan nemen en de beleggingen minder liquide zijn geworden. Daarnaast zijn de cashbuffers kleiner geworden. Toespraken Fed-leden Vicevoorzitter Clarida hield een toespraak over de dataafhankelijkheid van het monetaire beleid. Hij is voorstander van het geleidelijk verhogen van de beleidsrente, terwijl de beleidsmakers op basis van de macro-economische data en inflatie het eindpunt van de beleidsrente bepalen. Er heerst namelijk onzekerheid over de hoogte van de neutral rate, de beleidsrente die overeenkomst met prijsstabiliteit. Het evenwichtsniveau van de beleidsrente staat niet vast en is afhankelijk van de macro-economische data. Momenteel ligt de economie er goed bij, is de arbeidsmarkt sterk en neemt de loongroei Achmea Investment Management - Investment Strategy toe. Een geleidelijke verhoging van de rente past hierbij. Op woensdag hield Fed-voorzitter Powell een toespraak. Ook hij gaf aan dat de vooruitzichten voor de Amerikaanse economie nog steeds solide zijn. Hij verklaarde dat de beleidsrente nog maar iets onder het neutrale niveau zit. Dit werd zeer positief opgepakt door de financiële markten. Amerikaanse aandelenmarkten stegen met meer dan en de dollar gaf terrein prijs. De 10-jaarsrente bleef nagenoeg gelijk. Een renteverhoging in december is vrijwel zeker, maar het aantal verhogingen in 2019 schat de markt lager in na deze opmerking. De kans op een sneller dan verwachte beleidsnormalisatie die de economie en financiële markten onder druk kan zetten, is geslonken. Powell gaf ook aan dat de effecten van de renteverhogingen onzeker zijn en dat het een jaar of langer kan duren voordat de effecten gerealiseerd zijn. Over het algemeen schat Powell de financiële stabiliteitsrisico s in als moderate. Uit de notulen van de vorige Fedvergadering bleek ook dat de kans op een renteverhoging in december groot is. De Fed-leden zijn wel wat minder optimistisch over de verwachtingen ten opzichte van vorige keer. Britse overheid en BoE waarschuwen voor harde brexit Volgens de Britse overheid zal een brexit de economie van het Verenigd Koninkrijk schaden. In een rapport wordt de impact van een viertal brexit-scenario s onderzocht. Vooral een vertrek uit de EU zonder deal is schadelijk volgens het rapport. De Bank of England waarschuwde afgelopen week ook al voor de economische gevolgen van een harde brexit. De Britse economie zou dan met 8% kunnen krimpen (zie grafiek 7). Voorstanders van een brexit verwerpen deze conclusies en zijn van mening dat de overheid het volk angst aanjaagt met deze analyses. Hetzelfde gebeurde namelijk voor het brexit-referendum in 2016. En de toen geschetste donkere scenario s kwamen niet uit. Deze discussie over de mogelijke gevolgen van de brexit is de opmaat naar de stemming over de vertrekdeal in het Britse parlement op 11 december. Op 4 december begint het debat hierover. Vooralsnog lijkt er geen meerderheid te zijn voor het huidige voorstel, waardoor de kans op een harde brexit aanwezig blijft. Grafiek 7 Groeiprognoses in brexit-scenario s Bron: Bank of England Achmea Investment Highlights 3/5
Basispunten Achmea Investment Management - Investment Strategy Toespraak Powell zet aandelen hoger De meeste beleggingscategorieën noteerden een plus afgelopen week. Vooral aandelen stegen in waarde na de toespraak van Fed-voorzitter Powell. Aandelen ontwikkelde markten stegen met meer dan. Per saldo daalden ook de risicovrije renteniveaus in zowel Duitsland als de Verenigde Staten. Maar ook de Italiaanse kapitaalmarktrente daalde in anticipatie dat de Italiaanse regering mogelijk water bij de wijn gaat doen. De olieprijs stabiliseerde na de forse daling van afgelopen weken. Mogelijk gaat de OPEC de olieproductie terugschroeven. Aandelenmarkten stijgen flink De wereldwijde aandelenmarkten kenden een positieve week. Door de milde toespraak van Fed-voorzitter Powell stegen aandelen in waarde. Vooral Amerikaanse aandelen deden het goed met een plus van bijna 5%. Maar ook de aandelenkoersen uit andere landen en regio s liepen op. Aandelen opkomende markten stegen met bijna in euro s gemeten. Europese aandelen bleven wat achter ten opzichte van de andere regio s met een plus ruim. Italiaanse rente weer wat omlaag De Duitse kapitaalmarktrente daalde afgelopen week licht naar 0,3. Ook in de Verenigde Staten daalde de 10- jaarsrente enkele basispunten. De Amerikaanse 10- jaarsrente sloot de week weer onder het -niveau af. Italiaanse staatsobligaties kenden een goede week. Er is hoop dat de Italiaanse regering water bij de wijn doet ten aanzien van de Italiaanse begroting. Al zijn de geluiden nog wisselend en vallen de Italiaanse macro-economische cijfers tegen. Desondanks was er een plus van meer dan voor Italiaanse staatsobligaties. De risico-opslag ten opzichte van Duitsland nam wat af (zie grafiek 8). Kleine plussen op de kredietmarkten Op de kredietmarkten waren de uitslagen afgelopen week per saldo beperkt. Euro investment grade credits sloten de week vlak af. Het totaalrendement op high yield, EMD HC en EMC LC waren licht positief. De risico-opslag op EMD HC daalde licht na intraweek het hoogste niveau van het jaar bereikt te hebben (zie grafiek 9). Olieprijs stabiliseert De olieprijs stabiliseerde na de forse daling in de afgelopen weken (zie grafiek 10). De verwachting is dat de OPEC de productie gaat terugschroeven om de olieprijs te ondersteunen. De prijs van een vat Brent olie bedraagt nu bijna $60. Het totaalrendement op de grondstoffenindex S&PGSCI bedroeg afgelopen week 0,8% (in Amerikaanse dollars). Uitslagen valutamarkten beperkt De uitslagen op de valutamarkten waren per saldo beperkt. De euro deprecieert licht ten opzichte van de Amerikaanse dollar en apprecieerde ten opzichte van de Japanse yen. Het Britse pond gaf wat terrein prijs ten opzichte van de euro. Grafiek 8 Italiaanse risico-opslag onder de 300 bps. dec-17 feb-18 apr-18 jun-18 aug-18 okt-18 Grafiek 9 Risico-opslag EMD HC Grafiek 10 Olieprijs stabiliseert 85 75 65 55 45 450 400 350 300 10-jaarsrente Duitsland 10-jaarsrente Italië Risico-opslag Italië Risico-opslag EMD HC 250 dec-17 mrt-18 jun-18 sep-18 Olieprijs (Brent in $) 35 dec-16 jun-17 dec-17 jun-18 Achmea Investment Highlights 4/5
Achmea IM - Investment Strategy Postadres Postbus 866 3700 AW Zeist Bezoekadres Handelsweg 2 3707 NH Zeist www.achmeainvestmentmanagement.nl Chief Strategist - Wim Barentsen willem.barentsen@achmea.nl Auteurs: Alex van den Berg - Senior Strategist alex.van.den.berg@achmea.nl Maurice Geraets - Senior Strategist maurice.geraets@achmea.nl Coen van de Laar - Senior Strategist coen.van.de.laar@achmea.nl Reinout van Tuyll - Senior Strategist De auteurs van de Achmea Investment Highlights rouleren wekelijks over de afdeling Investment Strategy. De auteur van deze week: Maurice Geraets Disclaimer Achmea Investment Management B.V. ( Achmea IM ) heeft de in dit document opgenomen informatie met zorg samengesteld. Deze informatie wordt aan u ter beschikking gesteld in uw hoedanigheid van gekwalificeerde belegger en/of professionele belegger zoals bedoeld in de Wet op het financieel toezicht ( Wft ). Dit document is of bevat (i) geen aanbod of uitnodiging om financiële instrumenten te kopen, te verkopen of te verhandelen (in de zin van 1:1 Wft), (ii) geen beleggingsaanbeveling of beleggingsadvies (in de zin van 1:1 Wft), en (iii) geen juridisch of fiscaal advies. Raadpleeg in voorkomende gevallen een juridisch of fiscaal adviseur. Achmea IM raadt u af een (beleggings)beslissing uitsluitend te baseren op de in dit document opgenomen informatie. Achmea IM is niet aansprakelijk voor schade die het gevolg is van een dergelijke (beleggings)beslissing. De informatie in dit document is (mede) gebaseerd op informatie die Achmea IM van betrouwbaar geachte informatiebronnen heeft verkregen. Achmea IM garandeert niet de betrouwbaarheid van die bronnen en de juistheid en volledigheid van de van die bronnen verkregen informatie. De informatie in dit document is puur informatief en u kunt daaraan geen rechten ontlenen. Alle informatie is een momentopname, tenzij uitdrukkelijk anders is aangegeven. Het verstrekken van dit document na de oorspronkelijke publicatiedatum is geen garantie dat de hierin opgenomen informatie op die latere datum nog juist en volledig is. Achmea IM heeft het recht om deze informatie zonder aankondiging te wijzigen. Het noemen van rendementen op beleggingen in dit document dient uitsluitend als uitleg en toelichting. Achmea IM spreekt daarmee geen verwachting uit over het rendement of koersverloop van die beleggingen. De waarde van uw belegging kan fluctueren en in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De informatie in dit document is gebaseerd op door Achmea IM gemaakte aannames. Het is mogelijk dat andere aannames worden gemaakt dan de door Achmea IM gemaakte aannames. De door Achmea IM getrokken conclusies zijn daarom niet noodzakelijkerwijs juist en/of volledig. U mag de informatie in dit document alleen voor eigen persoonlijk gebruik kopiëren. U mag de informatie niet overnemen, vermenigvuldigen, distribueren of openbaren zonder schriftelijke toestemming van Achmea IM. Alle informatie (teksten, foto s, illustraties, grafisch materiaal, handelsnamen, logo s, woord- en beeldmerken) blijft eigendom van of in licentie bij Achmea IM en wordt beschermd door auteursrecht, merkenrecht en/of intellectueel eigendomsrecht. Er worden geen rechten of licenties overgedragen bij gebruik van of toegang tot deze informatie. Uitgegeven door: Achmea Investment Management B.V., statutair gevestigd te Zeist en kantoorhoudende te Zeist (Handelsregister nr. 18059537). Achmea IM is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten ("AFM") in Amsterdam als een beheerder van beleggingsinstellingen als bedoeld in artikel 2:65a Wft en is onder deze vergunning bevoegd tot het verlenen van de beleggingsdiensten als opgenomen in het door de AFM gehouden register. Achmea Investment Highlights 5/5