NR. 2 2018 NIEUWSBRIEF Op weg naar UNESCO werelderfgoed Enthousiaste betrokkenheid bij bewonersavond Ruim 100 inwoners uit het koloniegebied in Steenwijkerland, Weststellingwerf en Westerveld waren in De Meenthe bij een interactieve bewonersbijeenkomst over de toekomst van het Koloniedossier. De grote vraag die gesteld werd, was hoe bewoners hun betrokkenheid ingevuld zouden willen zien bij de ontwikkelingen in het gebied. Via de smartphone kon worden gestemd op 9 afwisselende vragen en stellingen. Voor bewoners die geen smartphone gebruiken, was in een papieren versie voorzien. Al snel was duidelijk dat de inwoners van de koloniën zich erg betrokken voelen bij dit gebied. De bewoners zien een rol weggelegd voor o.a. Dorpsbelangen in een bewonerscomité. Ook verwacht men ondersteuning van de gemeenten hierbij. Bewonersbetrokkenheid Koloniegebied Uit de bewonersavond bleek dat er een sterke behoefte is aan een onafhankelijk bewonerscomité, bij voorkeur via de bestaande Dorpsbelangen in het koloniegebied van Steenwijkerland, Weststellingwerf en Westerveld. Later dit voorjaar willen we hier graag over doorpraten. Praat u mee? Aanmelden kan tot 27 april via de volgende e-mailadressen of telefonisch via uw gemeente onder vermelding van Bewonerscomité Koloniën van Weldadigheid. info@steenwijkerland.nl: t.a.v Mw. M. vd Broek info@weststellingwerf.nl: t.a.v. Mw. M. Annotee info@gemeentewesterveld.nl: t.a.v. Dhr. B. Stikfort
Koning Willem Alexander komt naar de kolonie Het jaar van vergeten naar vertellen, van behouden naar bewegen Onder koninklijk besluit van Koning Willem I werden de Koloniën van Weldadigheid gesticht. Nu komt Koning Willem-Alexander naar de koloniën voor de viering van het 200-jarig bestaan van de Maatschappij. Genomineerd voor een UNESCO Werelderfgoedstatus, wordt er gewerkt aan een nieuwe betekenis aan dit gebied, namelijk de Proeftuin van Weldadigheid. De plek waar ruimte is voor sociaal en maatschappelijk ondernemerschap en onderwijs om mensen nieuwe kansen te bieden. Een mooie uitdaging die we tevens willen uitdragen tijdens de viering van het 200-jarig bestaan op 20 april 2018, in bijzijn van Koning Willem Alexander! Om ook de betrokkenheid vanuit de samenleving en betrokken partners te vergroten heeft de Maatschappij van Weldadigheid in samenwerking met de gemeente Westerveld diverse Koloniecafe s gehouden. Een plek waar door te denken, durven en te doen op een inspirerende wijze wordt meegedacht om het gebied te ontwikkelen en op de kaart te zetten en vol trots en in saamhorigheid in 2018 het 200-jarig bestaan van dit unieke verhaal te mogen vieren. www.welkomtoenwelkomnu.nl Narcissen kleuren Willemsoord Bermen en tuinen in en rond Willemsoord hullen zich in vrolijke voorjaarskleuren. Langs de toegangswegen zijn 4000 narcisbollen geplant. Daarnaast zijn er nog 4000 bloembollen huis-aan-huis verspreid met het verzoek deze bollen in de tuin te planten. Waarom narcissen? Kolonisten vanuit de koloniën Frederiksoord, Wilhelminaoord en Willemsoord haalden uit de beekdalen van de Aa en de Linde wilde narcissen om hun eigen tuintje mee op te fleuren. Met de actie schenken Dorpsbelang Willemsoord, De Pol en Ronde Blesse e.o. hier weer aandacht aan.
Vereniging Het Heideveld U vraagt zich misschien af: Het Heideveld, wat heeft die vereniging met de Koloniën te maken? In 1819 werd duidelijk dat Koning Willem I van plan was om een deel van de heidegronden in erfpacht te geven aan de Maatschappij van Weldadigheid voor het stichten van de kolonie Willemsoord. Toen dit bekend werd, richten de Erfgenamen van Steenwijkerwold Vereniging Het Heideveld op om hun traditionele rechten in de te ontginnen kolonie veilig te stellen. Overdracht van grond Op 21 februari 1820 werd een overeenkomst gesloten tussen de vereniging Het Heideveld en de Maatschappij van Weldadigheid over de overdracht van twee stroken grond aan weerszijden van de Heerweg (de huidige Steenwijkerweg) en een strookgrond loodrecht op deze weg richting de Eese (de huidige Koningin Wilhelminalaan). Verdeelde meningen Omdat de Maatschappij van Weldadigheid 100 koloniewoningen wilden bouwen in de nieuwe kolonie Willemsoord, maar de verworven gronden plaats boden aan 85 koloniewoningen, werd er nogmaals een beroep gedaan op Het Heideveld om grond te verkopen aan de Maatschappij van Weldadigheid. Binnen de vereniging waren de meningen over het afstaan van de grond verdeeld. De Maatschappij van Weldadigheid liet daarop de geërfden dagvaarden om de grondoverdracht te bevorderen. De rechter besloot dat de vereniging verplicht werd om grond af te staan aan de Maatschappij van Weldadigheid. Het contract hiervoor werd op 22 juni 1821 opgesteld. Vanaf 1920 heeft de Maatschappij van Weldadigheid de grond en de gebouwen van de kolonie Willemsoord verkocht. Het Heideveld viert volgend jaar haar 200-jarig bestaan en bezit en beheert nog de nodige gronden in en rondom Willemsoord. Een beter Sterrebos (Bron: Het Heideveld en de daartoe behorende fondsen en eigendommen in de buurtschap Steenwijkerwold 1819-1989; uitgave Historische vereniging Steenwijk en Omstreken, februari 1989) In Frederiksoord ligt een bijzonder stukje cultuurhistorie; namelijk het Sterrebos, dat al bestond voordat generaal Johannes van den Bosch neerstreek in het gebied. Het bos hoorde bij het eerste Huis Westerbeek dat achter het huidige Hotel Frederiksoord stond. Het is in de tweede helft van de 18e eeuw aangelegd door de familie Van Heloma. Sterrebossen kwamen toen overwaaien uit Frankrijk en hadden o.a. als functie om te laten zien hoe belangrijk de eigenaren van het bos waren. Het bos in Frederiksoord is qua structuur nog in nagenoeg originele staat en is gelegen in het beschermde dorpsgezicht. Groot onderhoud Maar het bos heeft onderhoud nodig. Op voorstel van een aantal bewoners van de kolonie heeft de Maatschappij van Weldadigheid dit opgepakt. In de eerste fase van het verbeterplan gaat het eigenlijk om groot onderhoud. Paden worden beter begaanbaar gemaakt, bruggetjes worden gerepareerd of vervangen, de Droge Kom, de Natte Kom en de Beukenkathedraal worden ontdaan van opschot en het stervormige patroon van de paden rond de tweede ster, rond Huis Westerbeek, worden weer zichtbaar gemaakt. Er wordt een nieuwe wandelroute uitgezet en bij bijzondere plaatsen wordt informatie met een bankje gecombineerd zodat het bos ook beter geschikt wordt voor mensen die niet zo goed ter been zijn. Martin Wemes, de Projectcoördinator van de Maatschappij, is druk bezig het werk van alle partijen op elkaar af te stemmen: van de mensen van de Kolonie Ploeg, het Kiemhuis, Terra MBO uit Meppel en The Colony van de kazerne in Havelte. Wemes: Prachtig om al die mensen aan het werk te zien om van het Sterrebos een nog mooier wandelbos te maken. En om zo dit mooie groene cultuurhistorisch element in de kolonie te verbeteren. Sterrebosdag op 26 mei Als afronding van de eerste fase vindt op 26 mei a.s. een Sterrebosdag plaats. Dan wordt een boekje van Eddy en Marijke van de Maarel gepresenteerd. Zij hebben een uitgebreid cultuur- en natuurhistorisch onderzoek naar het Sterrebos uitgevoerd. Ook wordt de nieuwe wandelroute geopend, is er muziek en zijn er spannende activiteiten voor de jeugd. En nog veel meer. Meer info t.z.t. op www.welkomtoenwelkomnu.nl
Maatschappij van Weldadigheid herleeft in kunst en muziektheater tijdens CH2018 Tijdens Leeuwarden-Fryslân 2018 wordt het 200-jarig bestaan van zijn Maatschappij van Weldadigheid gevierd. Onder meer met de beeldende kunstmanifestatie en het muziektheater Welstaat. Gekoppeld aan het programma Leeuwarden 2018: Culturele Hoofdstad van Europa! Grensregio Vier van de zeven Koloniën van Weldadigheid ontstonden in de grensregio van Fryslân, Overijssel en Drenthe, rond het landgoed Westerbeek. De monumentale gebouwen van de Koloniën en de omringende natuur van het Drents-Friese Wold vormen het decor voor de culturele programma s van 2018. School Steggerda In 1821 werd een verveend gebied in de zuidoostpunt van Steggerda, grenzend aan Drenthe en Overijssel, aangekocht door de Maatschappij van Weldadigheid. Dit gebied werd ontgonnen en bewoond door kolonisten. Langzamerhand ontstonden er contacten tussen de bevolking van Steggerda en de kolonisten. Het was een gesloten gemeenschap, met zelfs een eigen lagere school aan de Kolonieweg (nu Westvierdeparten), toen als bijschool van de lagere school in Willemsoord. In 1860 werd deze school gesloten en moesten de kinderen naar scholen in omliggende dorpen. De lokalen werden te vol en de cultuurverschillen gaven veel onrust. De plaatselijke bevolking vond de kinderen uit de kolonie slecht opgevoed en hun (sociale) gedrag liet vaak veel te wensen over volgens hen. Daarom besloot het gemeentebestuur van Weststellingwerf het gebouw aan de Kolonieweg onder hun vlag opnieuw te heropenen als school in 1878, vanaf dat moment Rijksschool geheten. Tot 1935 heeft menig kind uit het grondgebied van Steggerda daar lager onderwijs genoten. Muziektheater Welstaat In het muziektheater Welstaat wordt de verbinding gelegd tussen tweehonderd jaar geleden en nu. Tussen de utopische gedachte om met de koloniën armoede uit te roeien en de weerbarstige realiteit van vandaag, waarin armoede nog steeds volop bestaat. Beeldend theater en diverse muziekstijlen voeren het publiek mee door de Koloniën, richting een bijzonder slotspektakel. Welstaat wordt in september uitgevoerd door het Kameroperahuis. Internationale expositie Daarnaast wordt in het Koloniëngebied de expositie gehouden. Bezoekers volgen een route met werken van internationaal aansprekende kunstenaars als Katie Paterson, Edward Clysdale Thomson, Herve Youmbi, Susan Philipsz, Heather en Ivan Morison, Sarah van Sonsbeeck, Anne Geene en Roderick Hietbrink. Locaties De expositie kent drie locaties: het Holtingerveld, één van de donkerste plaatsen van Nederland, de kolonie in Frederiksoord en de voormalige Tuinbouwschool, één van de eerste stukken overdekte natuur ter wereld. Samen laten de locaties de spanning zien tussen natuur en cultuur, donker en licht, beheersing en vrijheid. De kaartverkoop voor beide voorstellingen start naar verwachting in de loop van april 2018. Op de foto een klas van die school rond de eeuwwisseling (begin 1900). Wie weet nog namen bij deze foto? Hendrik de Boer van de Turfhoekweg is één van deze leerlingen (2e van rechts 1e rij). Op 15 april a.s. staat de Maatschappij van Weldadigheid centraal tijdens de sneupersdag van DorpsArchief Steggerda.
april mei 20 Viering 200 jaar Maatschappij van Weldadigheid 27 Koningsdag juni 16-17 Dorpsfeest Vledderveen 17 Motortocht klassieke motorfietsen 24 6x6 Old Forward augustus 18 Van Der Bosch Wandeltocht Willemsoord 25-26 Knopersfeest Noordwolde 12-13 DvhN Lentefair 21 Kolonieloop juli 1-2 Tentenkamp Sterrebos 7 Erfgoeddag van Westerveld (Koloniehof) 7 Koloniefeest Willemsoord september 2 Paard & Erfgoed Boschoord 7 Nachtelijke beleving Frederiksoord oktober 23 Wereldvoedseldag Frederiksoord november 3 Ondernemersfair Westerveld (Frederiksoord) 25 Winterboschfestijn december 24 Afsluiting jubileumjaar, kerstavond 28 Koloniezinnen literair Festival 8 Corso Frederiksoord 8 Open Monumentendag 9 Open Monumentendag Frederiksoord / Wilhelminaoord 19 t/m 30 september Theaterspektakel Welstaat Bezoek de website www.welkomtoenwelkomnu.nl voor de actuele agenda! Deze nieuwsbrief is een uitgave van de gemeenten Steenwijkerland, Westerveld en Weststellingwerf. Vormgeving: 24bit media & design Oplage: 2500 ex. Uitgave: 2 keer per jaar