Call to Action: 09/10/15 "Samen veerkrachtig = Mental Health in all Policies" INFO OVER DE CAMPAGNE SAMEN VEERKRACHTIG 1. WERELDDAG VAN DE GEESTELIJKE GEZONDHEID Geschiedenis Sinds 1992 organiseert de World Federation of Mental Health (WFMH) op 10 oktober jaarlijks een werelddag van de geestelijke gezondheid. Doel van deze dag is de geestelijke gezondheid onder de aandacht van het brede publiek te brengen en activiteiten ondersteunen die de geestelijke gezondheid bevorderen. Dit jaar gaat reeds de 23e editie door met als thema waardigheid in de geestelijke gezondheid. Vlaanderen: cijfers Over de periode van een jaar kampen ongeveer 700.000 mensen met een psychisch probleem. Dat komt bijna overeen met de totale bevolking van de twee grootste Vlaamse steden, Antwerpen en Gent, samen. Bovendien krijgt één op vier mensen vroeg of laat af te rekenen met al dan niet ernstige psychische problemen. Die gaan soms vanzelf weer over maar kunnen ook lang aanslepen. Geestelijke gezondheidsproblemen hebben doorgaans ook een invloed op de omgeving van de patiënten. Als je je familie, vrienden, collega s, werkgevers meetelt, komen er dus nog een pak meer mensen mee in aanraking. Wij vonden het dus hoog tijd dat onze samenleving hier bij stil staat! En dit is nodig, want de laatste gezondheidsenquête wijst op een duidelijk verslechtering van de psycho-emotionele toestand van de Belgische bevolking in de afgelopen 5 jaar. Bovendien kent Vlaanderen één van de hoogste zelfmoordcijfers van Europa. Wij vinden het dan ook belangrijk dat in Vlaanderen aandacht wordt gegeven aan de werelddag voor geestelijke gezondheid. Samen met verschillende Vlaamse organisaties en initiatieven werd beslist om jaarlijks onze schouders te zetten onder de werelddag van de geestelijke gezondheid. Hiermee willen wij Vlaanderen wijzen op een hoofd-zaak en iedereen de stap laten zetten naar een geestelijk gezond Vlaanderen. Voor het jaar 2015 kozen we het thema Samen veerkrachtig met het volgende campagnebeeld: p. 7
2. SAMEN VEERKRACHTIG De wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zegt There is no health without mental health ("geen gezondheid zonder geestelijke gezondheid"). Je psychisch goed voelen heeft namelijk gevolgen op alle levensdomeinen. Zo zal je beter om kunnen gaan met dagelijkse stress en levensgebeurtenissen. Je zal productiever en vruchtbaarder werken en je zelfs ook beter ontplooien. Het is dus heel belangrijk om voldoende aandacht te geven aan de positieve geestelijke gezondheid en aan de veerkracht van mensen. Om dit zo optimaal mogelijk te doen, dient dit zowel plaats te vinden op macroniveau formuleren van politiek beleid dat mensen ondersteunt in hun streven naar welbevinden -, mesoniveau interventies toegepast in organisaties, zoals het werk of de school -, en microniveau interventies aangeboden aan individuen en hun sociale relaties. Veerkracht In ons leven maken we heel wat uitdagingen en momenten van grote emotie mee. Veel van die momenten komen we goed te boven. Van andere kunnen we soms behoorlijk van de kaart zijn. Net dan kan onze mentale veerkracht goed van pas komen. Dit is het vermogen om terug recht te veren en er misschien zelfs sterker uit te komen. Je maakt bijvoorbeeld iets ingrijpends mee, zoals het overlijden van een naaste, een scheiding of ontslag. Of je hebt stress omdat de werkdruk te hoog is, of je agenda veel te vol staat. In zo'n situatie voel je eerst spanning, verdriet of boosheid, maar na verloop van tijd voel je je steeds beter, tot je je weer de oude voelt. Je veert als het ware een beetje mee met het leven en groeit erdoor. Veerkracht betekent echter niet dat je altijd maar sterk hoeft te zijn. Je mag je gerust verdrietig of beroerd voelen als er iets naars gebeurt. Dat is normaal. Veerkracht is niet hetzelfde als onkwetsbaar zijn. Je emoties durven onder ogen zien en ze aanvaarden hoort ook bij een veerkrachtige reactie. Gun jezelf de tijd om terug te veren. Soms is het niet gemakkelijk om je mentale balans in evenwicht te houden. Uit de gezondheidsenquête van 2013 blijkt dat zelfs een derde van de volwassen bevolking (32%) psychische problemen heeft. Veerkracht kan een bescherming zijn tegen psychische problemen. En we hebben goed nieuws! Veerkracht is niet iets dat we wel of niet hebben. We kunnen onze mentale veerkracht trainen. En daarbij kunnen anderen een grote rol spelen. p. 8
Samen We komen constant in contact met andere mensen, hoe dicht of hoe ver ze ook van je staan. Jij kan dus ook heel wat voor anderen betekenen. Zo kan je een luisterend oor bieden of een duwtje in de rug geven, waardoor je moed geeft om door te gaan. Als supporter kan je een behoorlijke ondersteuning voor de mentale veerkracht zijn van anderen. Als je met ze mee gaat, samen de berg op, als je ze uit de wind zet, ze een duwtje of gewoon een hand geeft, dan pakken jullie het samen aan en kunnen jullie zelfs beiden verder komen. Kortom, sociale veerkracht helpt je individuele veerkracht. Besluit Laat mensen met psychische problemen voelen dat je er bent. Want, hoe klein je inbreng voor anderen ook is, samen sta je sterker en samen springen we zelfs verder! Leeswijzer Wil meer te weten komen over dit thema? Hieronder vindt je enkele artikels en boeken over dit onderwerp. Deze zijn allemaal terug te vinden in de bibliotheek van de VVGG (http://vvgg.auralibrary.be/auraic.aspx). Boeken Vergroot de veerkracht in jezelf en je team. - L. Baeijaert & A. Stellamans ISBN 9789020983296 Eigen Kracht-conferenties, burgers aan zet. - M. Beyers ISBN 9789044130768 Draagkracht en veerkracht in de zorg. Professioneel zorgen met aandacht voor je eigen grenzen. - A. Blokhuis & D. Talma ISBN 9789401414852 Handboek positieve psychologie. - E. Bohlmeijer, L. Bolier, G. Westerhof & J.A. Walburg. - ISBN 9789044130768 Mental fitness. Verbeter je mentale conditie. - L. Bolier, M. Haverman & J.A. Walburg. - ISBN 9789461051530 Het stressbeeld. Feltz-Cornelis, C. Van Der ISBN 9789057124051 Opkrabbelen nadat je op je bek bent gegaan. - K. Ramaker ISBN 9789055948406 Druk, druk, druk. Hoe je kind helpen bij stress? - L. Swinnen ISBN 9789461310606 Artikels De relatie tussen klachten, veerkracht en welzijn. M. Appelo & E. Bos Gedragstherapie (2008), 41, 3, 241-251. Geestelijke gezondheidsbevordering: De kracht van een positieve insteek. W. De Roover Tijdschrift voor Klinische Psychologie (2014), 44, 3, 164-171. Resilience of mentale weerstand. Het verschil tussen lijden en leiden? M. Portzky Huisarts Nu (2011), 40, 2, 82-84. NOKNOK, kom eens bij ons kloppen. K. Schutters Welwijs: Wisselwerking onderwijs en welzijnswerk (2012), 23, 1, 20-23. p. 9
3. WELKE ACTIES ZIJN ER? Diverse Vlaamse organisaties (organisaties binnen en rond de zorg, steden en gemeenten, scholen, jobcentra, sportorganisaties, ) sparen rond 10 oktober tijd noch middelen om je te sensibiliseren over het belang van ons thema. We noteren bijna 250 acties die doorgaan in 85 Vlaamse steden, waarbij vele van de acties gratis zijn. In één stad op vier in Vlaanderen kan je dus meemaken wat de inzet is van deze campagne: samen sta je sterker. Een boeiend en uiterst gevarieerd aanbod (lezingen, work-shops, getuigenissen, infostands, Levende Bibliotheken, films, wandelingen, goed-gevoel-muren, yoga-, Fit in je Hoofd- en mindfulnesssessies, picknicks, theater- en muziekvoorstellingen, beeldende kunst, ) wil mensen duidelijk maken dat geestelijke gezondheid een hoofdzaak is. Een pak bekende Vlamingen steunen onze campagne: minister Vandeurzen (onze hoofsupporter) Wouter Torfs, Felix Van Groeningen, Kathleen Cools, Dimitri Leue, Karin Jacobs, dr. Dirk De Wachter, Fons Leroy, Bart De Wever en Otto-Jan Ham. Elk van hen getuigde in een filmpje waarom zij Samen Veerkrachtig belangrijk vinden. En elk van hen gaf ons ook een paar oude schoenen die we een nieuw leven gaven (of wiens veerkracht we samen versterkten). En op 10/10 kan je die schoenen winnen, via een wedstrijdje. Thunderclap Vanuit de vraag Hoe kunnen we veel mensen op de hoogte brengen van de werelddag geestelijke gezondheid en hen sensibiliseren voor het thema? werd ten slotte een Thunderclap georganiseerd. Een Thunderclap stuurt op één moment namens alle sympathisanten/ supporters van een campagne een sociaal mediabericht uit. Zo zal op 10 oktober om 10u10 de volgende boodschap de wereld ingestuurd worden: Maak nu de sprong naar een geestelijk gezond Vlaanderen. Ga naar samenveerkrachtig.be, kies je BVschoenen en win ze!. Dankzij meer dan 400 Vlamingen bereikt deze boodschap reeds een kleine 275.000 mensen. Maar dit kunnen er altijd meer zijn! Wilt u zelf ook meespringen? Inschrijven kan nog tot 10u09 op 10/10/15 via de website www.samenveerkrachtig.be. p. 10
Door een deel van de donderslag te zijn, zeg je niet Dit vind ik leuk, maar Dit steun ik! Je kan dit alles en nog veel meer terugvinden op www.samenveerkrachtig.be Huidig event "Geestelijke gezondheid is een thema dat misschien door één ministerieel beleidsdomein kan gedekt worden, doch aanwezig zou moeten zijn in alle beleidsdomeinen." (Lieven Annemans) We willen politici, beslissingsnemers en andere beleidsmakers op vlak van arbeid, justitie, landbouw, economie, duidelijk maken dat zij hierin een opdracht, zelfs een plicht hebben. We organiseren met Samen Veerkrachtig dus een Call to Action op vrijdag 09/10/15: Samen Veerkrachtig = Mental Health in all Policies. Vorig jaar verwees de VVP in een persartikel naar een studie van de OESO, die zegt dat de directe en indirecte kosten van een slechte geestelijke gezondheid momenteel al kunnen oplopen tot 4 procent van het BBP per jaar. De OESO besluit: "investeren in geestelijke gezondheid rendeert". Met ongeveer 0,6% van het BBP moet de sector van de geestelijke gezondheidszorg het nu zien te redden om alle problemen aan te pakken Er zijn momenteel al lovenswaardige initiatieven (bv. de justitiële netwerken, alle inspanning m.b.t. burn-out en stress op het werk, de samenwerking tussen huisarts en eerstelijnspsycholoog) maar er kan veel meer. En net zoals de armoedetoets en barometer helpt om het beleid rond armoede duidelijker te krijgen, willen we hetzelfde doen voor de geestelijke gezondheid. Meer vind je in het dossier Mental Health in all Policies, verderop in deze map. p. 11
Samen Veerkrachtig staat voor een groep Vlaamse organisaties die op de werelddag van de geestelijke gezondheid (10/10/15) wijst op het belang van geestelijke gezondheid: Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid (VVGG), Te Gek!?, Zorngnet/Icuro, Federatie van Diensten Geestelijke Gezondheidszorg (FDGG), Overlegplatforms Geestelijke Gezondheidszorg, Netwerken Geestelijke Gezondheidszorg (art. 107), Familieplatform Geestelijke Gezondheidszorg, Open Patiëntenkoepel Geestelijke Gezondheidszorg, Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ), Locaal Gezondheidsoverleg (LOGO), Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie (VVP). Een campagne met de steun van de Vlaamse overheid VVGG werkt samen met Te Gek!? in de Associatie Beeldvorming Geestelijke gezondheid Vlaanderen, eveneens ondersteund door de Vlaamse Overheid. p. 12