STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Wetenschappen - Wiskunde AO AV 011 Protocol Datum: 25 juli 2006 Versie 2.0 Pagina 1 van 143

Inhoud 1 Deel 1: Opleiding... 6 2 2.1 Deel 2 Modules... 7 Module ASO3-B Aardrijkskunde 1 (040)... 7 2.1.1 Situering van de module in de opleiding... 7 2.1.2 Instapvereisten... 7 2.1.3 Gewenste voorkennis... 7 2.1.4 Studieduur... 7 2.1.5 Basiscompetenties... 7 2.2 Module ASO3-B Aardrijkskunde 2 (041)... 8 2.2.1 Situering van de module in de opleiding... 8 2.2.2 Instapvereisten... 8 2.2.3 Gewenste voorkennis... 8 2.2.4 Studieduur... 8 2.2.5 Basiscompetenties... 8 2.3 Module ASO3-B Aardrijkskunde 3 (042)... 9 2.3.1 Situering van de module in de opleiding... 9 2.3.2 Instapvereisten... 9 2.3.3 Gewenste voorkennis... 9 2.3.4 Studieduur... 9 2.3.5 Basiscompetenties... 9 2.4 Module ASO3-B Engels 1 (043)... 11 2.4.1 Situering van de module in de opleiding... 11 2.4.2 Instapvereisten... 11 2.4.3 Studieduur... 11 2.4.4 Basiscompetenties... 11 2.5 Module ASO3-B Engels 2 (044)... 19 2.5.1 Situering van de module in de opleiding... 19 2.5.2 Instapvereisten... 19 2.5.3 Studieduur... 19 2.5.4 Basiscompetenties... 19 2.6 Module ASO3-B Engels 3 (045)... 26 2.6.1 Situering van de module in de opleiding... 26 2.6.2 Instapvereisten... 26 2.6.3 Studieduur... 26 2.6.4 Basiscompetenties... 26 2.7 Module ASO3-B Duits 1 (146)... 34 2.7.1 Situering van de module in de opleiding... 34 2.7.2 Instapvereisten... 34 2.7.3 Studieduur... 34 2.7.4 Basiscompetenties... 34 2.8 Module ASO3-B Duits 2 (147)... 40 2.8.1 Situering van de module in de opleiding... 40 2.8.2 Instapvereisten... 40 2.8.3 Studieduur... 40 2.8.4 Basiscompetenties... 40 2.9 Module ASO3-B Duits 3 (148)... 47 2.9.1 Situering van de module in de opleiding... 47 2.9.2 Instapvereisten... 47 2.9.3 Studieduur... 47 2.9.4 Basiscompetenties... 47 2.10 Module ASO3-B Frans 1 (046)... 54 2.10.1 Situering van de module in de opleiding... 54 2.10.2 Instapvereisten... 54 2.10.3 Studieduur... 54 2.10.4 Basiscompetenties... 54 Versie 2.0 Pagina 2 van 143

2.11 Module ASO3-B Frans 2 (047)... 62 2.11.1 Situering van de module in de opleiding... 62 2.11.2 Instapvereisten... 62 2.11.3 Studieduur... 62 2.11.4 Basiscompetenties... 62 2.12 Module ASO3-B Frans 3 (048)... 69 2.12.1 Situering van de module in de opleiding... 69 2.12.2 Instapvereisten... 69 2.12.3 Studieduur... 69 2.12.4 Basiscompetenties... 69 2.13 Module ASO3-B Geschiedenis 1 (049)... 77 2.13.1 Situering van de module in de opleiding... 77 2.13.2 Instapvereisten... 77 2.13.3 Studieduur... 77 2.13.4 Basiscompetenties... 77 2.14 Module ASO3-B Geschiedenis 2 (050)... 82 2.14.1 Situering van de module in de opleiding... 82 2.14.2 Instapvereisten... 82 2.14.3 Studieduur... 82 2.14.4 Basiscompetenties... 82 2.15 Module ASO3-B Geschiedenis 3 (051)... 85 2.15.1 Situering van de module in de opleiding... 85 2.15.2 Instapvereisten... 85 2.15.3 Studieduur... 85 2.15.4 Basiscompetenties... 85 2.16 Module ASO3-B Geschiedenis 4 (052)... 90 2.16.1 Situering van de module in de opleiding... 90 2.16.2 Instapvereisten... 90 2.16.3 Studieduur... 90 2.16.4 Basiscompetenties... 90 2.17 Module ASO3-B Biologie (053)... 93 2.17.1 Situering van de module in de opleiding... 93 2.17.2 Instapvereisten... 93 2.17.3 Studieduur... 93 2.17.4 Basiscompetenties... 93 2.18 Module ASO3-B Chemie (054)... 95 2.18.1 Situering van de module in de opleiding... 95 2.18.2 Instapvereisten... 95 2.18.3 Studieduur... 95 2.18.4 Basiscompetenties... 95 2.19 Module ASO3-B Fysica (055)... 97 2.19.1 Situering van de module in de opleiding... 97 2.19.2 Instapvereisten... 97 2.19.3 Studieduur... 97 2.19.4 Basiscompetenties... 97 2.20 Module ASO3-B Nederlands 1 (056)... 99 2.20.1 Situering van de module in de opleiding... 99 2.20.2 Instapvereisten... 99 2.20.3 Studieduur... 99 2.20.4 Basiscompetenties... 100 2.21 Module ASO3-B Nederlands 2 (057)... 105 2.21.1 Situering van de module in de opleiding... 105 2.21.2 Instapvereisten... 105 2.21.3 Studieduur... 105 2.21.4 Basiscompetenties... 106 2.22 Module ASO3-B Nederlands 3 (058)... 110 2.22.1 Situering van de module in de opleiding... 110 2.22.1 Instapvereisten... 110 Versie 2.0 Pagina 3 van 143

2.22.1 Studieduur... 110 2.22.1 Basiscompetenties... 111 2.23 Module ASO3-B Wiskunde 1 (059)... 115 2.23.1 Situering van de module in de opleiding... 115 2.23.1 Instapvereisten... 115 2.23.1 Gewenste voorkennis... 115 2.23.1 Studieduur... 115 2.23.1 Basiscompetenties... 115 2.24 Module ASO3-B Wiskunde 2 (060)... 116 2.24.1 Situering van de module in de opleiding... 116 2.24.2 Instapvereisten... 116 2.24.3 Gewenste voorkennis... 116 2.24.4 Studieduur... 116 2.24.5 Basiscompetenties... 116 2.25 Module ASO3-B Wiskunde 3 (061)... 117 2.25.1 Situering van de module in de opleiding... 117 2.25.2 Instapvereisten... 117 2.25.3 Gewenste voorkennis... 117 2.25.4 Studieduur... 117 2.25.5 Basiscompetenties... 117 2.26 Module ASO3-B Wiskunde 4 (062)... 118 2.26.1 Situering van de module in de opleiding... 118 2.26.2 Instapvereisten... 118 2.26.3 Gewenste voorkennis... 118 2.26.4 Studieduur... 118 2.26.5 Basiscompetenties... 118 2.27 Module WIS3 Algebra-Meetkunde (G071)... 119 2.27.1 Situering van de module in de opleiding... 119 2.27.2 Instapvereisten... 119 2.27.3 Studieduur... 119 2.27.4 Basiscompetenties... 119 2.28 Module WIS3 Analyse 1 (G072)... 121 2.28.1 Situering van de module in de opleiding... 121 2.28.2 Instapvereisten... 121 2.28.3 Studieduur... 121 2.28.4 Basiscompetenties... 121 2.29 Module WIS3 Analyse 2 (G073)... 123 2.29.1 Situering van de module in de opleiding... 123 2.29.2 Instapvereisten... 123 2.29.3 Studieduur... 123 2.29.4 Basiscompetenties... 123 Module WIS3 Statistiek-Kansrekenen (G074)... 124 2.30.1 Situering van de module in de opleiding... 124 2.30.2 Instapvereisten... 124 2.30.3 Studieduur... 124 2.30.4 Basiscompetenties... 124 2.30 Module WIS3 Onderzoekscompetentie Wiskunde (G075)... 126 2.31.1 Situering van de module in de opleiding... 126 2.31.2 Instapvereisten... 126 2.31.3 Gewenste voorkennis... 126 2.31.4 Studieduur... 126 2.31.5 Basiscompetenties... 126 2.31 Module WET3 Wetenschappen 1 (G080)... 128 2.32.1 Situering van de module in de opleiding... 128 2.32.2 Instapvereisten... 128 2.32.3 Studieduur... 128 2.32.4 Basiscompetenties... 128 2.32 Module WET3 Wetenschappen 2 (G081)... 130 Versie 2.0 Pagina 4 van 143

2.33.1 Situering van de module in de opleiding... 130 2.33.2 Instapvereisten... 130 2.33.3 Studieduur... 130 2.33.4 Basiscompetenties... 130 2.33 Module WET3 Wetenschappen 3 (G082)... 132 2.34.1 Situering van de module in de opleiding... 132 2.34.2 Instapvereisten... 132 2.34.3 Studieduur... 132 2.34.4 Basiscompetenties... 132 2.34 Module WET3 Wetenschappen 4 (G083)... 134 2.35.1 Situering van de module in de opleiding... 134 2.35.2 Instapvereisten... 134 2.35.3 Studieduur... 134 2.35.4 Basiscompetenties... 134 3 Deel 3 Vakoverschrijdende eindtermen... 136 Leren leren... 136 Gemeenschappelijke stam en contexten... 136 Technische-technologische vorming... 140 4 Deel 4 Bijlagen... 141 4.1 Geschiedenis... 141 4.2 Wetenschappen... 143 4.2.1 Gemeenschappelijke eindtermen voor wetenschappen... 143 4.3 Wiskunde... 143 Versie 2.0 Pagina 5 van 143

1 Deel 1: Opleiding 40 6745 ASO3-B Aardrijkskunde 1 40 6746 ASO3-B Aardrijkskunde 2 40 6747 ASO3-B Aardrijkskunde 3 6748 ASO3-B Engels 1 80 6749 ASO3-B Engels 2 80 6750 ASO3-B Engels 3 80 1/2 8135 ASO3-B Duits 1 80 8136 ASO3-B Duits 2 80 8137 ASO3-B Duits 3 80 6751 ASO3-B Frans 1 80 6752 ASO3-B Frans 2 80 6753 ASO3-B Frans 3 80 40 6754 ASO3-B Geschiedenis 1 40 6755 ASO3-B Geschiedenis 2 40 6756 ASO3-B Geschiedenis 3 40 6757 ASO3-B Geschiedenis 4 80 6761 ASO3-B Nederlands 1 6758 ASO3-B Biologie 6759 ASO3-B Chemie 6760 ASO3-B Fysica 60 60 60 80 6762 ASO3-B Nederlands 2 80 6773 WET3 Wetenschappen 1 80 6763 ASO3-B Nederlands 3 80 6774 WET3 Wetenschappen 2 160 6776 WET3 Wetenschappen 4 80 6775 WET3 Wetenschappen 3 WETEN- SCHAPPEN WISKUNDE 34695 2080 Lt 6764 ASO3-B Wiskunde 1 6765 ASO3-B Wiskunde 2 6766 ASO3-B Wiskunde 3 6767 ASO3-B Wiskunde 4 40 40 40 40 80 WIS3 Algebra- Meetkunde 6768 6769 WIS3 Analyse 1 80 60 WIS3 6771 Statistiek- Kansrekenen WIS3 6772 Onderzoekscompetentie Wiskunde 6770 WIS3 Analyse 2 80 40 Versie 2.0 Pagina 6 van 143

2 Deel 2 Modules 2.1 Module ASO3-B Aardrijkskunde 1 (040) 2.1.1 Situering van de module in de opleiding Deze module laat cursisten toe zich belangrijke aardrijkskundige concepten, begrippen, kennis en vaardigheden eigen te maken om te functioneren in dagelijkse situaties waarbij een aardrijkskundige basisvorming vereist is. Twee thema s worden behandeld: Kosmografie Weer en klimaat 2.1.2 Instapvereisten Geen 2.1.3 Gewenste voorkennis Grondig beheersen van inhouden, kennis en vaardigheden in verband met het werken met kaart en atlas, reliëf, bodem en ondergrond, klimaat en vegetatie 2.1.4 Studieduur 40 Lt 2.1.5 Basiscompetenties Module ASO3-B Aardrijkskunde 1 De cursisten kunnen Kosmografie Een verscheidenheid aan ruimtelijke wetenschappen verbinden met allerlei beroepen en onderzoeksdomeinen Met een voorbeeld aantonen dat een afbeelding of kaart een gecodeerde voorstelling is van de werkelijkheid Werken met kaarten of afbeeldingen van het zonnestelsel Met een toepassing van GIS de betekenis ervan voor de samenleving illustreren Bewegingen in het zonnestelsel en gevolgen ervan op aarde aangeven Met een toepassing uit het ruimteonderzoek, het maatschappelijk nut ervan illustreren Aardrijkskundige gegevens opzoeken, ordenen en op een eenvoudige manier verwerken, gebruikmakend van beschikbare, hedendaagse informatiebronnen en -technieken Een kaartvoorstelling kiezen in functie van het gebruik Een standplaats op aarde bepalen door middel van beschikbare, hedendaagse technieken en methodes Het ontstaan en de structuur van het heelal samenhangend verwoorden aan de hand van een aantal astronomische begrippen Zijn zich bewust van de plaats van de mens in heelal Weer en Klimaat Werken met weer- en klimatologische kaarten Weer en klimaat in verband brengen met opbouw van en met processen in de atmosfeer Weer - en klimaatkaarten kiezen in functie van het gebruik Een West-Europese weerkaart lezen Een weersituatie inschatten door rekening te houden met weerkaarten en berichten Een klimaat interpreteren aan de hand van temperatuur, neerslag en algemene luchtcirculatie M AV G040 E1 E2 E3 E4 E5 E16 E17 E18 E19 E31 E2 E6 E17 E20 E21 E22 Versie 2.0 Pagina 7 van 143

2.2 Module ASO3-B Aardrijkskunde 2 (041) 2.2.1 Situering van de module in de opleiding Deze module laat cursisten toe zich belangrijke aardrijkskundige concepten, begrippen, kennis en vaardigheden eigen te maken om te functioneren in dagelijkse situaties waarbij een aardrijkskundige basisvorming vereist is. Het thema dat in deze module behandeld wordt is: Opbouw- en afbraakprocessen op aarde. 2.2.2 Instapvereisten Geen 2.2.3 Gewenste voorkennis Grondig beheersen van inhouden, kennis en vaardigheden in verband met het werken met kaart en atlas, reliëf, bodem en ondergrond, klimaat en vegetatie. 2.2.4 Studieduur 40 Lt 2.2.5 Basiscompetenties Module ASO3-B Aardrijkskunde 2 De cursist kan Opbouw- en afbraakprocessen op aarde De geofysische opbouw van de aarde en de platentektoniek beschrijven en gevolgen ervan zoals: de ligging van oceanen en continenten, vulkanisme en aardbevingen en bepaalde klimaatsveranderingen verklaren Eenvoudige reliëfvormen op een samenhangende manier in verband brengen met lithologische kenmerken, geologische structuren en geomorfologische processen Aardrijkskundige gegevens in verband met de geofysische opbouw van de aarde, aan de hand van recente aardbevingen en vulkaanactiviteiten, opzoeken, ordenen en op een eenvoudige manier verwerken, gebruik makend van beschikbare, hedendaagse informatiebronnen en technieken Belangrijke geologische gebeurtenissen, klimaatsveranderingen en de biologische evolutie situeren op een geologische tijdsschaal Vereenvoudigde geologische kaarten en bodemkaarten lezen M AV G041 E8 E9 E16 E 23 E24 Versie 2.0 Pagina 8 van 143

2.3 Module ASO3-B Aardrijkskunde 3 (042) 2.3.1 Situering van de module in de opleiding Deze module laat cursisten toe zich belangrijke aardrijkskundige concepten, begrippen, kennis en vaardigheden eigen te maken om te functioneren in dagelijkse situaties waarbij een aardrijkskundige basisvorming vereist is. Twee thema s worden behandeld: draagkracht van de aarde ruimtelijke planning en milieu 2.3.2 Instapvereisten Geen 2.3.3 Gewenste voorkennis Grondig beheersen van inhouden, kennis en vaardigheden in verband met het werken met kaart en atlas, reliëf, bodem en ondergrond, klimaat en vegetatie. 2.3.4 Studieduur 40 Lt 2.3.5 Basiscompetenties Module ASO3-B Aardrijkskunde 3 De cursist kan Draagkracht van de aarde De invloed van menselijke activiteiten op het milieu zoals: broeikaseffect, natuurrampen, zure regen, waterbeheersing, bodemdegradatie en verbetering met voorbeelden illustreren Productie en consumptie van voedsel en hulpbronnen in relatie brengen met demografische evolutie en welvaartsniveau in het kader van een duurzame ontwikkeling Zowel verschuivingen van industrie of tertiaire activiteiten als demografische migraties met voorbeelden illustreren en dit in verband brengen met sociaaleconomische of politieke factoren Aardrijkskundige gegevens in verband met voedsel, energie opzoeken, ordenen en op een eenvoudige manier verwerken, gebruik makend van beschikbare, hedendaagse informatiebronnen en technieken Zijn kritisch tegenover aangeboden informatie zoals die m.b.t. ontwikkelings- en welvaartsproblemen Zijn bereid om lokale samenlevingsproblemen in een globale context te plaatsten Ruimtelijke planning en milieu Een verscheidenheid van ruimtelijke wetenschappen in verband met ruimtelijke planning en milieuonderzoek verbinden met beroepen en onderzoeksdomeinen Met een toepassing van GIS de betekenis ervan voor ruimtelijke planning en milieuonderzoek illustreren Demografische migraties met voorbeelden illustreren en dit in verband brengen met sociaal-economische of politieke factoren gericht op ruimtelijke planning en milieu Stad, platteland, verstedelijking en mobiliteit morfologisch en functioneel typeren en verklaren Met voorbeelden het belang van instrumenten van ruimtelijke planning en van milieubeleid toelichten Met voorbeelden de erfgoed- of natuurwaarde van landschapselementen uit het verleden omschrijven en hun belang duiden Het belang duiden van natuurlijke en sociaal-economische componenten voor de ruimtelijke planning M AV G042 E7 E10 E11 E16 E 27 E29 E1 E3 E11 E12 E13 E14 E15 Versie 2.0 Pagina 9 van 143

De juiste kaartvoorstelling kiezen voor gebruik bij ruimtelijke planning en milieuonderzoek en -beleid Een landschap analyseren, de elementen ordenen tot een structuur en hieruit de eigenheid van het landschap bepalen Voorstellen aanbrengen voor het ruimtegebruik in het kader van duurzame ontwikkeling Zijn kritisch tegenover aangeboden informatie m.b.t. milieuproblemen Zien mogelijkheden om op een positieve manier te participeren in beleidsbeslissingen inzake milieubeleid en ruimtelijke ordening Hebben aandacht voor de waarde van natuurlijke en culturele landschappen E17 E25 E26 E27 E28 E30 Versie 2.0 Pagina 10 van 143

2.4 Module ASO3-B Engels 1 (043) 2.4.1 Situering van de module in de opleiding In de eerste module verwerkt de cursist voornamelijk informatieve en prescriptieve teksten. Hij kan gelezen teksten navertellen en de verwerkte informatie structureren. Hij leert op informele én formele wijze corresponderen, en kan een verslag schrijven. Daarnaast komt de cursist in contact met geschreven verhalende teksten, waarover hij zich leert uiten. Ook de cultuur en de cultuuruitingen in de brede betekenis komen reeds aan bod in deze module. Zie ook: uitgangspunten bij de eindtermen moderne vreemde talen Frans-Engels van de 3e graad ASO. 2.4.2 Instapvereisten Geen 2.4.3 Studieduur 80 Lt 2.4.4 Basiscompetenties Module ASO3-B Engels 1 Luisteren In teksten met de volgende kenmerken Onderwerp af en toe enige abstractie eigen leefwereld en dagelijks leven ook onderwerpen van meer algemene aard, onder meer met betrekking tot de actualiteit Taalgebruikssituatie voor de cursisten relevante taalgebruikssituaties met en zonder achtergrondgeluiden met en zonder visuele ondersteuning met aandacht voor digitale media Structuur/ Samenhang/ Lengte ook samengestelde zinnen met een zekere mate van complexiteit tekststructuur met een zekere mate van complexiteit af en toe iets langere teksten Uitspraak, articulatie, intonatie heldere uitspraak zorgvuldige articulatie duidelijke, natuurlijke intonatie weinig afwijking van de standaardtaal Tempo en vlotheid normaal tempo Woordenschat en taalvariëteit overwegend frequente woorden overwegend eenduidig in de context ook met minimale afwijking van de standaardtaal informeel en formeel kunnen de cursisten volgende taken beschrijvend uitvoeren het onderwerp bepalen in informatieve en prescriptieve teksten de hoofdgedachte achterhalen in informatieve en prescriptieve teksten M AV G043 ET1 ET2 Versie 2.0 Pagina 11 van 143

de gedachtegang volgen van informatieve en prescriptieve teksten relevante informatie selecteren uit informatieve en prescriptieve teksten cultuuruitingen opzoeken die specifiek zijn voor een streek waar de doeltaal gesproken wordt. kunnen de cursisten volgende taken structurerend uitvoeren de informatie van informatieve en prescriptieve teksten op overzichtelijke en persoonlijke manier ordenen. Indien nodig passen de cursisten volgende strategieën toe: zich blijven concentreren ondanks het feit dat ze niet alles begrijpen; het luisterdoel bepalen en hun taalgedrag er op afstemmen; zeggen dat ze iets niet begrijpen en vragen wat iets betekent; gebruik maken van ondersteunende gegevens (talige en niet-talige) binnen en buiten de tekst; vragen om langzamer te spreken, iets te herhalen; hypothesen vormen over de inhoud en de bedoeling van de tekst; de vermoedelijke betekenis van transparante woorden afleiden; de vermoedelijke betekenis van onbekende woorden afleiden uit de context; relevante informatie in kernwoorden noteren. ET3 ET4 ET5 ET6 ET8 Lezen In teksten met de volgende kenmerken Onderwerp af en toe enige abstractie eigen leefwereld en dagelijks leven ook onderwerpen van meer algemene aard, onder meer met betrekking tot de actualiteit Taalgebruikssituatie voor de cursisten relevante taalgebruikssituaties met en zonder visuele ondersteuning socioculturele verschillen tussen de Engelstalige wereld en de eigen wereld met aandacht voor digitale media Structuur/ Samenhang/ Lengte ook samengestelde zinnen met een zekere mate van complexiteit relatief complex gestructureerde informatieve, prescriptieve en narratieve teksten af en toe relatief lange teksten ook met redundante informatie Woordenschat en taalvariëteit vaker minimale afwijking van de standaardtaal informeel en formeel aandacht voor taalvariëteiten kunnen de cursisten volgende taken beschrijvend uitvoeren het onderwerp bepalen in informatieve, prescriptieve en narratieve teksten; ET9 de hoofdgedachte achterhalen in informatieve, prescriptieve en narratieve ET10 teksten; de gedachtegang volgen van informatieve, prescriptieve en narratieve teksten; ET11 relevante informatie selecteren uit informatieve, prescriptieve en narratieve ET12 teksten; de tekststructuur en -samenhang herkennen van informatieve, prescriptieve en ET13 narratieve teksten; cultuuruitingen opzoeken die specifiek zijn voor een streek waar de doeltaal ET14 gesproken wordt. kunnen de cursisten volgende taken structurerend uitvoeren de informatie van informatieve, prescriptieve en narratieve teksten op ET15 overzichtelijke wijze ordenen Versie 2.0 Pagina 12 van 143

kunnen de cursisten volgende taken beoordelend uitvoeren een oordeel vormen over informatieve, prescriptieve en narratieve teksten Indien nodig passen de cursisten volgende strategieën toe: zich blijven concentreren ondanks het feit dat ze niet alles begrijpen; onduidelijke passages herlezen; het leesdoel bepalen en hun taalgedrag er op afstemmen; gebruik maken van ondersteunende gegevens (talige en niet-talige) binnen en buiten de tekst; digitale en niet-digitale hulpbronnen en gegevensbestanden raadplegen; hypothesen vormen over de inhoud en de bedoeling van de tekst; de vermoedelijke betekenis van transparante woorden afleiden; de vermoedelijke betekenis van onbekende woorden en uitdrukkingen afleiden uit de context; relevante informatie aanduiden. Spreken In teksten met de volgende kenmerken Onderwerp vrij concreet eigen leefwereld en dagelijks leven onderwerpen van meer algemene aard Taalgebruikssituatie voor de cursisten relevante taalgebruikssituaties met en zonder achtergrondgeluiden met en zonder visuele ondersteuning met aandacht voor digitale media Structuur/ Samenhang/ Lengte enkelvoudige en samengestelde zinnen met een beperkte mate van complexiteit duidelijke tekststructuur complexere elementen verbonden tot een coherente tekst vrij korte en af en toe langere teksten Uitspraak, articulatie, intonatie heldere uitspraak zorgvuldige articulatie natuurlijke intonatie standaardtaal Tempo en vlotheid met eventuele herhalingen en onderbrekingen normaal tempo Woordenschat en taalvariëteit frequente woorden toereikend om duidelijke beschrijvingen te geven van en meningen te formuleren over de eigen leefwereld en onderwerpen van meer algemene aard standaardtaal informeel en formeel kunnen de cursisten volgende taken beschrijvend uitvoeren informatie uit informatieve, prescriptieve en narratieve teksten meedelen gelezen informatieve en narratieve teksten navertellen. kunnen de cursisten volgende taken structurerend uitvoeren verslag uitbrengen over een ervaring, een situatie en een gebeurtenis cultuuruitingen opzoeken en presenteren die specifiek zijn voor een streek waar de doeltaal gesproken wordt. kunnen de cursisten volgende taken beoordelend uitvoeren een waardering kort toelichten ET16 ET17 ET18 ET19 ET21 ET23 ET24 Versie 2.0 Pagina 13 van 143

Indien nodig passen de cursisten volgende strategieën toe: zich blijven concentreren ondanks het feit dat ze niet alles kunnen uitdrukken; het spreekdoel bepalen en hun taalgedrag er op afstemmen; een spreekplan opstellen; gebruik maken van non-verbaal gedrag; gebruik maken van ondersteunend visueel en auditief materiaal; ondanks moeilijkheden via omschrijvingen de correcte boodschap overbrengen; digitale en niet-digitale hulpbronnen en gegevensbestanden raadplegen en rekening houden met de consequenties ervan; bij een gemeenschappelijke spreektaak talige afspraken maken, elkaars inbreng in de tekst benutten, evalueren, corrigeren en redigeren. Mondelinge interactie In teksten met de volgende kenmerken Onderwerp vrij concreet eigen leefwereld en dagelijks leven onderwerpen van meer algemene aard Taalgebruikssituatie de gesprekspartners richten zich tot elkaar en tot anderen voor de cursisten relevante taalgebruikssituaties met en zonder visuele ondersteuning, met inbegrip van non-verbale signalen met aandacht voor digitale media Structuur/ Samenhang/ Lengte enkelvoudige en samengestelde zinnen met een beperkte mate van complexiteit duidelijke tekststructuur complexere elementen verbonden tot een coherente tekst vrij korte en af en toe langere teksten Uitspraak, articulatie, intonatie heldere uitspraak zorgvuldige articulatie natuurlijke intonatie standaardtaal Tempo en vlotheid met eventuele herhalingen en onderbrekingen normaal tempo Woordenschat en taalvariëteit frequente woorden toereikend om duidelijke beschrijvingen te geven van en meningen te formuleren over de eigen leefwereld en onderwerpen van meer algemene aard standaardtaal informeel en formeel kunnen de cursisten volgende taken uitvoeren de taaltaken gerangschikt onder luisteren en spreken, in een gesprekssituatie uitvoeren een niet al te complex gesprek beginnen, aan de gang houden en afsluiten. ET26 ET27 ET28 Versie 2.0 Pagina 14 van 143

Indien nodig passen de cursisten volgende strategieën toe: zich blijven concentreren ondanks het feit dat ze niet alles begrijpen of kunnen uitdrukken; het doel van de interactie bepalen en hun taalgedrag er op afstemmen; gebruik maken van non-verbaal gedrag; ondanks moeilijkheden via omschrijvingen de correcte boodschap overbrengen; vragen om langzamer te spreken, iets te herhalen; zelf iets in eenvoudige taal herformuleren om wederzijds begrip na te gaan; eenvoudige technieken toepassen om een kort gesprek te beginnen, gaande te houden en af te sluiten. Schrijven In teksten met de volgende kenmerken Onderwerp concreet eigen leefwereld en dagelijks leven af en toe onderwerpen van meer algemene aard Taalgebruikssituatie voor de cursisten relevante en vertrouwde taalgebruikssituaties met aandacht voor digitale media Structuur/ Samenhang/ Lengte enkelvoudige zinnen en samengestelde zinnen met een beperkte mate van complexiteit duidelijke, begrijpelijke lopende tekst waarbij indeling in alinea s en standaard lay-out zijn toegepast tekststructuur met een beperkte mate van complexiteit vrij korte en af en toe langere teksten Woordenschat en taalvariëteit toereikend om duidelijke beschrijvingen te geven van en meningen te formuleren over de eigen leefwereld en onderwerpen van meer algemene aard standaardtaal informeel en formeel kunnen de cursisten volgende taken beschrijvend uitvoeren gelezen teksten globaal weergeven; mededelingen schrijven; een situatie, een gebeurtenis, een ervaring beschrijven; alledaagse uitdrukkingen en elementaire routines uit de doeltaal gebruiken; een spontane mening verwoorden over informatieve en prescriptieve teksten. kunnen de cursisten volgende taken structurerend uitvoeren een verslag schrijven informele en formele, ook digitale correspondentie voeren cultuuruitingen opzoeken en presenteren die specifiek zijn voor een streek waar de doeltaal gesproken wordt. ET29 ET30 ET31 ET32 ET33 ET34 ET37 ET38 ET39 Versie 2.0 Pagina 15 van 143

Indien nodig passen de cursisten volgende strategieën toe: zich blijven concentreren ondanks het feit dat ze niet alles kunnen uitdrukken; het schrijfdoel bepalen en hun taalgedrag er op afstemmen; een schrijfplan opstellen; van een model gebruik maken; digitale en niet-digitale hulpbronnen en gegevensbestanden raadplegen en rekening houden met de consequenties ervan; de passende lay-out gebruiken; de eigen tekst nakijken; bij een gemeenschappelijke schrijftaak talige afspraken maken, elkaars inbreng in de tekst benutten, evalueren, corrigeren en redigeren; met de belangrijkste conventies van geschreven taal rekening houden. ET41 Versie 2.0 Pagina 16 van 143

Kennis en attitudes Om bovenvermelde taaltaken uit te voeren kunnen de cursisten op hun niveau functionele beheersing van de volgende taalelementen inzetten: ET42 De grammaticale en complementaire lexicale kennis om Personen, dieren en zaken te benoemen Te verwijzen naar personen, dieren en zaken Wat? / Wie? Zelfstandige naamwoorden: getal, telbaar en ontelbaar Lidwoorden: bepaald en onbepaald Voornaamwoorden: persoonlijk, bezittelijk en aanwijzend Hoeveel? De hoeveelste? Uitdrukken van hoeveelheden Personen, dieren en zaken nader te bepalen en te omschrijven Bijvoeglijke naamwoorden Gelijkenissen en verschillen Trappen van vergelijking Relaties aan te duiden Betrekkelijke bijzinnen en betrekkelijke voornaamwoorden Genitiefvormen Uitspraken te doen Te bevestigen, te vragen en te ontkennen Bevestigende, ontkennende en vragende zinnen Overeenkomst tussen onderwerp en werkwoord Vragende woorden Gebruik van do om iets te benadrukken Te situeren in de ruimte Uitdrukken van ruimte, beweging, richting, afstand Te situeren in de tijd Uitdrukken van tijd, duur, frequentie, herhaling Vorming en gebruik van de belangrijkste tijden van de werkwoorden voor de communicatie in de tegenwoordige, de verleden en de toekomende tijd tijdelijk/dikwijls, altijd Continuous/non-continuous voltooid/niet voltooid Perfect/non-perfect Te argumenteren en logische verbanden te leggen Uitdrukken van reden, oorzaak en gevolg Uitdrukken van doel Uitdrukken van tegenstelling en toevoeging Uitdrukken van mogelijkheid en waarschijnlijkheid Uitdrukken van wil en gevoelens Uitdrukken van (afwezigheid van) toelating en verplichting Perspectief aan te duiden Neutraal/geen handelende persoon/nadruk op handelende persoon Actief versus passief: betekenis en passiefvorming Relatie en samenhang tussen tekstgedeelten aan te duiden Samengestelde zinnen ook met onderschikking Te rapporteren Indirecte rede Versie 2.0 Pagina 17 van 143

De cursisten kunnen reflecteren over taal en taalgebruik binnen de vermelde taalgebruikssituaties en daarbij hun functionele kennis ter ondersteuning van hun taalbeheersing uitbreiden door naar aanleiding van zinvolle communicatieve situaties en taaltaken: reeds in de klas behandelde vormen en structuren te herkennen en ontleden; door te observeren hoe vormen en structuren functioneren, onder begeleiding regels te ontdekken en formuleren; gelijkenissen en verschillen tussen talen te ontdekken en hun kennis van andere talen in te zetten. De cursisten kunnen verschillen en gelijkenissen onderscheiden in leefwijze tussen de eigen cultuur en de cultuur van een streek waar de doeltaal gesproken wordt. De cursisten werken aan de volgende attitudes: tonen bereidheid en durf om te luisteren, te lezen, te spreken, gesprekken te voeren en te schrijven in het Engels; streven naar taalverzorging; tonen belangstelling voor de aanwezigheid van moderne vreemde talen in hun leefwereld, ook buiten de school, en voor de socioculturele wereld van de taalgebruikers; staan open voor verschillen en gelijkenissen in leefwijze tussen de eigen cultuur en de cultuur van een streek waar de doeltaal gesproken wordt; stellen zich open voor de esthetische component van teksten. ET43 ET44 ET45* ET46* ET47* ET48* ET49* Versie 2.0 Pagina 18 van 143

2.5 Module ASO3-B Engels 2 (044) 2.5.1 Situering van de module in de opleiding In de tweede module wordt de cursist op het eenvoudigste verwerkingsniveau geconfronteerd met geschreven en gesproken narratieve én artistiek-literaire teksten. Hij oefent ook zijn presentatievaardigheden. De cursist leert zich een oordeel vormen over diverse soorten teksten en leert argumenteren in de doeltaal over wat hij gehoord of gelezen heeft. Hij oefent verder in het voeren van een correspondentie. Daarnaast leert hij typerende cultuuruitingen uitgebreider herkennen. Ook in de attitudes wordt hij in deze module verder geprikkeld tot openheid voor andere culturen en voor de esthetische dimensie van teksten. Zie ook: uitgangspunten bij de eindtermen moderne vreemde talen Frans-Engels van de 3e graad ASO. 2.5.2 Instapvereisten De competenties van module ASO3-B Engels 1 2.5.3 Studieduur 80 Lt 2.5.4 Basiscompetenties Module ASO3-B Engels 2 Luisteren In teksten met de volgende kenmerken Onderwerp af en toe enige abstractie eigen leefwereld en dagelijks leven ook onderwerpen van meer algemene aard, onder meer met betrekking tot de actualiteit Taalgebruikssituatie voor de cursisten relevante taalgebruikssituaties met en zonder achtergrondgeluiden met en zonder visuele ondersteuning met aandacht voor digitale media Structuur/ Samenhang/ Lengte ook samengestelde zinnen met een zekere mate van complexiteit tekststructuur met een zekere mate van complexiteit af en toe iets langere teksten Uitspraak, articulatie, intonatie heldere uitspraak zorgvuldige articulatie duidelijke, natuurlijke intonatie weinig afwijking van de standaardtaal Tempo en vlotheid normaal tempo Woordenschat en taalvariëteit overwegend frequente woorden overwegend eenduidig in de context ook met minimale afwijking van de standaardtaal informeel en formeel kunnen de cursisten volgende taken beschrijvend uitvoeren het onderwerp bepalen in narratieve en artistiek-literaire teksten de hoofdgedachte achterhalen in narratieve en artistiek-literaire teksten M AV G044 ET1 ET2 Versie 2.0 Pagina 19 van 143

de gedachtegang volgen van narratieve en artistiek-literaire teksten relevante informatie selecteren uit narratieve en artistiek-literaire teksten cultuuruitingen opzoeken die specifiek zijn voor een streek waar de doeltaal gesproken wordt. kunnen de cursisten volgende taken structurerend uitvoeren de informatie van narratieve teksten op overzichtelijke en persoonlijke manier ordenen. kunnen de cursisten volgende taken beoordelend uitvoeren een oordeel vormen over informatieve, prescriptieve en narratieve teksten Indien nodig passen de cursisten volgende strategieën toe: zich blijven concentreren ondanks het feit dat ze niet alles begrijpen; het luisterdoel bepalen en hun taalgedrag er op afstemmen; zeggen dat ze iets niet begrijpen en vragen wat iets betekent; gebruik maken van ondersteunende gegevens (talige en niet-talige) binnen en buiten de tekst; vragen om langzamer te spreken, iets te herhalen; hypothesen vormen over de inhoud en de bedoeling van de tekst; de vermoedelijke betekenis van transparante woorden afleiden; de vermoedelijke betekenis van onbekende woorden afleiden uit de context; relevante informatie in kernwoorden noteren. ET3 ET4 ET5 ET6 ET7 ET8 Lezen In teksten met de volgende kenmerken Onderwerp af en toe enige abstractie eigen leefwereld en dagelijks leven ook onderwerpen van meer algemene aard, onder meer met betrekking tot de actualiteit Taalgebruikssituatie voor de cursisten relevante taalgebruikssituaties met en zonder visuele ondersteuning socioculturele verschillen tussen de Engelstalige wereld en de eigen wereld met aandacht voor digitale media Structuur/ Samenhang/ Lengte ook samengestelde zinnen met een zekere mate van complexiteit niet al te complex gestructureerde artistiek-literaire teksten relatief complex gestructureerde narratieve teksten af en toe relatief lange teksten ook met redundante informatie Woordenschat en taalvariëteit vaker minimale afwijking van de standaardtaal informeel en formeel aandacht voor taalvariëteiten kunnen de cursisten volgende taken beschrijvend uitvoeren het onderwerp bepalen in narratieve en artistiek-literaire teksten; de hoofdgedachte achterhalen in narratieve en artistiek-literaire teksten; de gedachtegang volgen van narratieve en artistiek-literaire teksten; relevante informatie selecteren uit narratieve en artistiek-literaire teksten; de tekststructuur en -samenhang herkennen van narratieve en artistiek-literaire teksten; cultuuruitingen opzoeken die specifiek zijn voor een streek waar de doeltaal gesproken wordt. kunnen de cursisten volgende taken structurerend uitvoeren ET9 ET10 ET11 ET12 ET13 ET14 Versie 2.0 Pagina 20 van 143

de informatie van narratieve en artistiek-literaire teksten op overzichtelijke wijze ordenen kunnen de cursisten volgende taken beoordelend uitvoeren een oordeel vormen over narratieve en artistiek-literaire teksten Indien nodig passen de cursisten volgende strategieën toe: zich blijven concentreren ondanks het feit dat ze niet alles begrijpen; onduidelijke passages herlezen; het leesdoel bepalen en hun taalgedrag er op afstemmen; gebruik maken van ondersteunende gegevens (talige en niet-talige) binnen en buiten de tekst; digitale en niet-digitale hulpbronnen en gegevensbestanden raadplegen; hypothesen vormen over de inhoud en de bedoeling van de tekst; de vermoedelijke betekenis van transparante woorden afleiden; de vermoedelijke betekenis van onbekende woorden en uitdrukkingen afleiden uit de context; relevante informatie aanduiden. Spreken In teksten met de volgende kenmerken Onderwerp vrij concreet eigen leefwereld en dagelijks leven onderwerpen van meer algemene aard Taalgebruikssituatie voor de cursisten relevante taalgebruikssituaties met en zonder achtergrondgeluiden met en zonder visuele ondersteuning met aandacht voor digitale media Structuur/ Samenhang/ Lengte enkelvoudige en samengestelde zinnen met een beperkte mate van complexiteit duidelijke tekststructuur complexere elementen verbonden tot een coherente tekst vrij korte en af en toe langere teksten Uitspraak, articulatie, intonatie heldere uitspraak zorgvuldige articulatie natuurlijke intonatie standaardtaal Tempo en vlotheid met eventuele herhalingen en onderbrekingen normaal tempo Woordenschat en taalvariëteit frequente woorden toereikend om duidelijke beschrijvingen te geven van en meningen te formuleren over de eigen leefwereld en onderwerpen van meer algemene aard standaardtaal informeel en formeel kunnen de cursisten volgende taken beschrijvend uitvoeren informatie uit narratieve en artistiek-literaire teksten meedelen beluisterde informatieve teksten navertellen. kunnen de cursisten volgende taken structurerend uitvoeren beluisterde en gelezen informatieve, narratieve teksten samenvatten een presentatie geven kunnen de cursisten volgende taken beoordelend uitvoeren een gefundeerd standpunt naar voor brengen bij beluisterde en gelezen informatieve prescriptieve en narratieve teksten ET15 ET16 ET17 ET18 ET19 ET20 ET22 ET25 Versie 2.0 Pagina 21 van 143

Indien nodig passen de cursisten volgende strategieën toe: zich blijven concentreren ondanks het feit dat ze niet alles kunnen uitdrukken; het spreekdoel bepalen en hun taalgedrag er op afstemmen; een spreekplan opstellen; gebruik maken van non-verbaal gedrag; gebruik maken van ondersteunend visueel en auditief materiaal; ondanks moeilijkheden via omschrijvingen de correcte boodschap overbrengen; digitale en niet-digitale hulpbronnen en gegevensbestanden raadplegen en rekening houden met de consequenties ervan; bij een gemeenschappelijke spreektaak talige afspraken maken, elkaars inbreng in de tekst benutten, evalueren, corrigeren en redigeren. Mondelinge interactie In teksten met de volgende kenmerken Onderwerp vrij concreet eigen leefwereld en dagelijks leven onderwerpen van meer algemene aard Taalgebruikssituatie de gesprekspartners richten zich tot elkaar en tot anderen voor de cursisten relevante taalgebruikssituaties met en zonder visuele ondersteuning, met inbegrip van non-verbale signalen met aandacht voor digitale media Structuur/ Samenhang/ Lengte enkelvoudige en samengestelde zinnen met een beperkte mate van complexiteit duidelijke tekststructuur complexere elementen verbonden tot een coherente tekst vrij korte en af en toe langere teksten Uitspraak, articulatie, intonatie heldere uitspraak zorgvuldige articulatie natuurlijke intonatie standaardtaal Tempo en vlotheid met eventuele herhalingen en onderbrekingen normaal tempo Woordenschat en taalvariëteit frequente woorden toereikend om duidelijke beschrijvingen te geven van en meningen te formuleren over de eigen leefwereld en onderwerpen van meer algemene aard standaardtaal informeel en formeel kunnen de cursisten volgende taken uitvoeren de taaltaken gerangschikt onder luisteren en spreken, in een gesprekssituatie uitvoeren een niet al te complex gesprek beginnen, aan de gang houden en afsluiten. ET26 ET27 ET28 Versie 2.0 Pagina 22 van 143

Indien nodig passen de cursisten volgende strategieën toe: zich blijven concentreren ondanks het feit dat ze niet alles begrijpen of kunnen uitdrukken; het doel van de interactie bepalen en hun taalgedrag er op afstemmen; gebruik maken van non-verbaal gedrag; ondanks moeilijkheden via omschrijvingen de correcte boodschap overbrengen; vragen om langzamer te spreken, iets te herhalen; zelf iets in eenvoudige taal herformuleren om wederzijds begrip na te gaan; eenvoudige technieken toepassen om een kort gesprek te beginnen, gaande te houden en af te sluiten. Schrijven In teksten met de volgende kenmerken Onderwerp concreet eigen leefwereld en dagelijks leven af en toe onderwerpen van meer algemene aard Taalgebruikssituatie voor de cursisten relevante en vertrouwde taalgebruikssituaties met aandacht voor digitale media Structuur/ Samenhang/ Lengte enkelvoudige zinnen en samengestelde zinnen met een beperkte mate van complexiteit duidelijke, begrijpelijke lopende tekst waarbij indeling in alinea s en standaard lay-out zijn toegepast tekststructuur met een beperkte mate van complexiteit vrij korte en af en toe langere teksten Woordenschat en taalvariëteit toereikend om duidelijke beschrijvingen te geven van en meningen te formuleren over de eigen leefwereld en onderwerpen van meer algemene aard standaardtaal informeel en formeel kunnen de cursisten volgende taken beschrijvend uitvoeren een spontane mening verwoorden over narratieve en artistiek-literaire teksten. kunnen de cursisten volgende taken structurerend uitvoeren gelezen informatieve en narratieve teksten samenvatten informele en formele, ook digitale correspondentie voeren cultuuruitingen opzoeken en presenteren die specifiek zijn voor een streek waar de doeltaal gesproken wordt. Indien nodig passen de cursisten volgende strategieën toe: zich blijven concentreren ondanks het feit dat ze niet alles kunnen uitdrukken; het schrijfdoel bepalen en hun taalgedrag er op afstemmen; een schrijfplan opstellen; van een model gebruik maken; digitale en niet-digitale hulpbronnen en gegevensbestanden raadplegen en rekening houden met de consequenties ervan; de passende lay-out gebruiken; de eigen tekst nakijken; bij een gemeenschappelijke schrijftaak talige afspraken maken, elkaars inbreng in de tekst benutten, evalueren, corrigeren en redigeren; met de belangrijkste conventies van geschreven taal rekening houden. ET29 ET34 ET35 ET38 ET39 ET41 Versie 2.0 Pagina 23 van 143

Kennis en attitudes Om bovenvermelde taaltaken uit te voeren kunnen de cursisten op hun niveau functionele beheersing van de volgende taalelementen inzetten: ET42 De grammaticale en complementaire lexicale kennis om Personen, dieren en zaken te benoemen Te verwijzen naar personen, dieren en zaken Wat? / Wie? Zelfstandige naamwoorden: getal, telbaar en ontelbaar Lidwoorden: bepaald en onbepaald Voornaamwoorden: persoonlijk, bezittelijk en aanwijzend Hoeveel? De hoeveelste? Uitdrukken van hoeveelheden Personen, dieren en zaken nader te bepalen en te omschrijven Bijvoeglijke naamwoorden Gelijkenissen en verschillen Trappen van vergelijking Relaties aan te duiden Betrekkelijke bijzinnen en betrekkelijke voornaamwoorden Genitiefvormen Uitspraken te doen Te bevestigen, te vragen en te ontkennen Bevestigende, ontkennende en vragende zinnen Overeenkomst tussen onderwerp en werkwoord Vragende woorden Gebruik van do om iets te benadrukken Te situeren in de ruimte Uitdrukken van ruimte, beweging, richting, afstand Te situeren in de tijd Uitdrukken van tijd, duur, frequentie, herhaling Vorming en gebruik van de belangrijkste tijden van de werkwoorden voor de communicatie in de tegenwoordige, de verleden en de toekomende tijd tijdelijk/dikwijls, altijd Continuous/non-continuous voltooid/niet voltooid Perfect/non-perfect Te argumenteren en logische verbanden te leggen Uitdrukken van reden, oorzaak en gevolg Uitdrukken van doel Uitdrukken van tegenstelling en toevoeging Uitdrukken van mogelijkheid en waarschijnlijkheid Uitdrukken van wil en gevoelens Uitdrukken van (afwezigheid van) toelating en verplichting Perspectief aan te duiden Neutraal/geen handelende persoon/nadruk op handelende persoon Actief versus passief: betekenis en passiefvorming Relatie en samenhang tussen tekstgedeelten aan te duiden Samengestelde zinnen ook met onderschikking Te rapporteren Indirecte rede Versie 2.0 Pagina 24 van 143

De cursisten kunnen reflecteren over taal en taalgebruik binnen de vermelde taalgebruikssituaties en daarbij hun functionele kennis ter ondersteuning van hun taalbeheersing uitbreiden door naar aanleiding van zinvolle communicatieve situaties en taaltaken: reeds in de klas behandelde vormen en structuren te herkennen en ontleden; door te observeren hoe vormen en structuren functioneren, onder begeleiding regels te ontdekken en formuleren; gelijkenissen en verschillen tussen talen te ontdekken en hun kennis van andere talen in te zetten. De cursisten kunnen verschillen en gelijkenissen onderscheiden in leefwijze tussen de eigen cultuur en de cultuur van een streek waar de doeltaal gesproken wordt. De cursisten werken aan de volgende attitudes: tonen bereidheid en durf om te luisteren, te lezen, te spreken, gesprekken te voeren en te schrijven in het Engels; streven naar taalverzorging; tonen belangstelling voor de aanwezigheid van moderne vreemde talen in hun leefwereld, ook buiten de school, en voor de socioculturele wereld van de taalgebruikers; staan open voor verschillen en gelijkenissen in leefwijze tussen de eigen cultuur en de cultuur van een streek waar de doeltaal gesproken wordt; stellen zich open voor de esthetische component van teksten. ET43 ET44 ET45* ET46* ET47* ET48* ET49* Versie 2.0 Pagina 25 van 143

2.6 Module ASO3-B Engels 3 (045) 2.6.1 Situering van de module in de opleiding In de voorgaande module leerde de cursist al een standpunt onderbouwen: in module 3 staan het verwerken van argumentatieve teksten en het zelf argumenteren (zowel mondeling als schriftelijk) centraal. De cursist leert verder beluisterde en gelezen teksten schriftelijk samenvatten. Daarnaast wordt veel aandacht geschonken aan artistiek-literaire teksten: de culturele en esthetische dimensie komt ruim aan bod. Zie ook: uitgangspunten bij de eindtermen moderne vreemde talen Frans-Engels van de 3e graad ASO. 2.6.2 Instapvereisten De competenties van module ASO3-B Engels 2 2.6.3 Studieduur 80 Lt 2.6.4 Basiscompetenties Module ASO3-B Engels 3 Luisteren In teksten met de volgende kenmerken Onderwerp af en toe enige abstractie eigen leefwereld en dagelijks leven ook onderwerpen van meer algemene aard, onder meer met betrekking tot de actualiteit Taalgebruikssituatie voor de cursisten relevante taalgebruikssituaties met en zonder achtergrondgeluiden met en zonder visuele ondersteuning met aandacht voor digitale media Structuur/ Samenhang/ Lengte ook samengestelde zinnen met een zekere mate van complexiteit tekststructuur met een zekere mate van complexiteit af en toe iets langere teksten Uitspraak, articulatie, intonatie heldere uitspraak zorgvuldige articulatie duidelijke, natuurlijke intonatie weinig afwijking van de standaardtaal Tempo en vlotheid normaal tempo Woordenschat en taalvariëteit overwegend frequente woorden overwegend eenduidig in de context ook met minimale afwijking van de standaardtaal informeel en formeel kunnen de cursisten volgende taken beschrijvend uitvoeren het onderwerp bepalen in argumentatieve en artistiek-literaire teksten de hoofdgedachte achterhalen in argumentatieve en artistiek-literaire teksten de gedachtegang volgen van argumentatieve en artistiek-literaire teksten M AV G045 ET1 ET2 ET3 Versie 2.0 Pagina 26 van 143

relevante informatie selecteren uit argumentatieve en artistiek-literaire teksten cultuuruitingen opzoeken die specifiek zijn voor een streek waar de doeltaal gesproken wordt. kunnen de cursisten volgende taken structurerend uitvoeren de informatie van argumentatieve en artistiek-literaire teksten op overzichtelijke en persoonlijke manier ordenen. kunnen de cursisten volgende taken beoordelend uitvoeren een oordeel vormen over argumentatieve en artistiek-literaire teksten Indien nodig passen de cursisten volgende strategieën toe: zich blijven concentreren ondanks het feit dat ze niet alles begrijpen; het luisterdoel bepalen en hun taalgedrag er op afstemmen; zeggen dat ze iets niet begrijpen en vragen wat iets betekent; gebruik maken van ondersteunende gegevens (talige en niet-talige) binnen en buiten de tekst; vragen om langzamer te spreken, iets te herhalen; hypothesen vormen over de inhoud en de bedoeling van de tekst; de vermoedelijke betekenis van transparante woorden afleiden; de vermoedelijke betekenis van onbekende woorden afleiden uit de context; relevante informatie in kernwoorden noteren. ET4 ET5 ET6 ET7 ET8 Lezen In teksten met de volgende kenmerken Onderwerp af en toe enige abstractie eigen leefwereld en dagelijks leven ook onderwerpen van meer algemene aard, onder meer met betrekking tot de actualiteit Taalgebruikssituatie voor de cursisten relevante taalgebruikssituaties met en zonder visuele ondersteuning socioculturele verschillen tussen de Engelstalige wereld en de eigen wereld met aandacht voor digitale media Structuur/ Samenhang/ Lengte ook samengestelde zinnen met een zekere mate van complexiteit niet al te complex gestructureerde argumentatieve en artistiekliteraire teksten af en toe relatief lange teksten ook met redundante informatie Woordenschat en taalvariëteit vaker minimale afwijking van de standaardtaal informeel en formeel aandacht voor taalvariëteiten kunnen de cursisten volgende taken beschrijvend uitvoeren het onderwerp bepalen in argumentatieve en artistiek-literaire teksten; ET9 de hoofdgedachte achterhalen in argumentatieve en artistiek-literaire teksten; ET10 de gedachtegang volgen van argumentatieve en artistiek-literaire teksten; ET11 relevante informatie selecteren uit argumentatieve en artistiek-literaire teksten; ET12 de tekststructuur en -samenhang herkennen van argumentatieve en artistiekliteraire teksten; ET13 cultuuruitingen opzoeken die specifiek zijn voor een streek waar de doeltaal ET14 gesproken wordt. kunnen de cursisten volgende taken structurerend uitvoeren de informatie van argumentatieve en artistiek-literaire teksten op ET15 overzichtelijke wijze ordenen Versie 2.0 Pagina 27 van 143

kunnen de cursisten volgende taken beoordelend uitvoeren een oordeel vormen over argumentatieve en artistiek-literaire teksten Indien nodig passen de cursisten volgende strategieën toe: zich blijven concentreren ondanks het feit dat ze niet alles begrijpen; onduidelijke passages herlezen; het leesdoel bepalen en hun taalgedrag er op afstemmen; gebruik maken van ondersteunende gegevens (talige en niet-talige) binnen en buiten de tekst; digitale en niet-digitale hulpbronnen en gegevensbestanden raadplegen; hypothesen vormen over de inhoud en de bedoeling van de tekst; de vermoedelijke betekenis van transparante woorden afleiden; de vermoedelijke betekenis van onbekende woorden en uitdrukkingen afleiden uit de context; relevante informatie aanduiden. Spreken In teksten met de volgende kenmerken Onderwerp vrij concreet eigen leefwereld en dagelijks leven onderwerpen van meer algemene aard Taalgebruikssituatie voor de cursisten relevante taalgebruikssituaties met en zonder achtergrondgeluiden met en zonder visuele ondersteuning met aandacht voor digitale media Structuur/ Samenhang/ Lengte enkelvoudige en samengestelde zinnen met een beperkte mate van complexiteit duidelijke tekststructuur complexere elementen verbonden tot een coherente tekst vrij korte en af en toe langere teksten Uitspraak, articulatie, intonatie heldere uitspraak zorgvuldige articulatie natuurlijke intonatie standaardtaal Tempo en vlotheid met eventuele herhalingen en onderbrekingen normaal tempo Woordenschat en taalvariëteit frequente woorden toereikend om duidelijke beschrijvingen te geven van en meningen te formuleren over de eigen leefwereld en onderwerpen van meer algemene aard standaardtaal informeel en formeel kunnen de cursisten volgende taken beschrijvend uitvoeren informatie uit argumentatieve en artistiek-literaire teksten meedelen beluisterde narratieve teksten navertellen. kunnen de cursisten volgende taken structurerend uitvoeren beluisterde en gelezen en artistiek-literaire teksten samenvatten cultuuruitingen opzoeken en presenteren die specifiek zijn voor een streek waar de doeltaal gesproken wordt. kunnen de cursisten volgende taken beoordelend uitvoeren een gefundeerd standpunt naar voor brengen bij beluisterde en gelezen argumentatieve en artistiek-literaire teksten ET16 ET17 ET18 ET19 ET20 ET23 ET25 Versie 2.0 Pagina 28 van 143