STOOMTOESTELLEN STOOMPLATFORM www.vincotte.be 1 Stoomtoestellen Stoomgeneratoren Stoomvaten Lagedrukstoomgeneratoren Warmtewisselaars Overige toestellen 2 1
Stoomgeneratoren inhoud > 25 L productie van stoom of warm water of oververhitting van stoom en geen warmtewisselaar druk > 0,5 bar water temperatuur > 111 C 3 Stoomgeneratoren types VLAMPIJPKETEL 4 2
SPIRAALKETEL Stoomgeneratoren types 5 Stoomgeneratoren types WATERPIJPKETEL 6 3
Stoomgeneratoren types Sterilesatieautoclaaf 7 WKK met stoomturbine In het verleden meest toegepaste vorm van WKK 8 4
WKK met gasturbine De gasturbine bestaat uit een compressor, een verbrandingskamer en een expansieturbine 9 WKK met stoom en gasturbine (STEG) 10 5
inhoud >/= 300 l Stoomvaten stoom of warm water bevatten druk > 0,5 bar water temperatuur > 111 C 11 Stoomvaten 12 6
Lagedrukstoomgeneratoren inhoud >/= 100 l productie van lagedruk stoom druk </= 0,5 bar 13 Warmtewisselaar als GENERATOR 2 gescheiden ruimtes overdracht van warmte (verwarmen of koelen) primair geen rookgas secundair > 25 L secundair stoom of warm water > 0,5 bar, > 111 C 14 7
Warmtewisselaar als STOOMVAT 2 gescheiden ruimtes overdracht van warmte (opwarmen van product) primair >/= 300 L primair stoom of warm water > 0,5 bar, > 111 C secundair geen stoom of warm water 15 OVERIGE STOOMTOESTELLEN Stoomgeneratoren </= 25 L Warmtewisselaars met secondaire ruimte </= 25 L Stoom en waterleidingen Zuigerstoommachines en stoomturbines >/= 1kW Droogcilinders papier / textiel Slangen / insteekbundels / noppenmantels Afdeling 5 Overige stoomtoestellen werd geschrapt door het KB van 13/06/1999, de omzetting van de Europese richtlijn druktoestellen 97/23/EG. 16 8
Vergunning in Vlaanderen Indeling stoomtoestellen Vlarem I rubriek 39 39.1. Stoomgeneratoren, andere dan lagedrukstoomgeneratoren, met een waterinhoud van : 1 25 l tot en met 500 l 3 2 meer dan 500 l tot en met 5 000 l 2 3 meer dan 5 000 l 1 39.2. Stoomvaten, met inbegrip van warmtewisselaars waarvan de primaire ruimte als stoomvat wordt beschouwd, met een waterinhoud van : 1 300 l tot en met 5 000 l 3 2 meer dan 5 000 l 2 17 Vergunning in Vlaanderen Indeling stoomtoestellen Vlarem I rubriek 39 39.3. Lagedruk stoomgeneratoren met een waterinhoud van 300 l of meer 3 39.4. Warmtewisselaars, andere dan deze vermeld onder rubriek 39.2. en deze voor /op een stoomdistributienet aangesloten woningen, met een waterinhoud van de secundaire ruimte van : 1 25 l tot en met 5 000 l 3 2 meer dan 5 000 l 2 39.5. Overige stoomtoestellen, stoommachines (zuigermachines, turbines) met een totaal vermogen (het vermogen van de brander valt onder rubriek 43) van : 1 1 tot en met 100 MW 2 2 meer dan 100 MW 1 18 9
Vergunning in Vlaanderen Meldingsplicht : inrichting klasse 3 melding college van burgemeester en schepenen meldingsformulier (bijlage 3 vlarem I) exploitatie, dag na de melding 19 Vergunning in Vlaanderen Vergunningsplicht : klasse 1 of 2 (bijlage 4 vlarem I) Indien belangrijke impact op vlak van milieu milieueffectrapport Indien belangrijke impact op vlak van veiligheid veiligheidsrapport Milieuvergunningsaanvraagformulier klasse 1 : bestendige deputatie provincie klasse 2 : burgemeester en schepenen 20 10
Vergunning in Brussel De ordonnanties van 22 april 1999 en 4 maart 1999 bevatten de lijst van de hinderlijke inrichtingen Ordonnantie milieuvergunning van 5 juni 1997 Inrichtingen worden ingedeeld in 4 klassen (1A, 1B, 2 en 3) klasse 3 voorafgaande aangifte Gemeente Klasse 2 milieuvergunning Gemeente klasse 1A of 1B milieuattest of vergunning indienen in de Gemeente 21 Vergunning in Wallonië Besluit van de Waalse regering van 4 juli 2002 bevat de lijst van aan milieueffectstudie onderworpen projecten en van de ingedeelde installaties en activiteiten. 11 maart 1999 Decreet betreffende de milieuvergunning Inrichting in klasse 3: melding aan college van Burgemeester en schepenen Exploitatie mag beginnen binnen de dertig dagen Inrichting in klasse 2: milieuvergunning, aanvraag aan college van Burgemeester en schepenen Inrichting in klasse 1: milieuvergunning, aanvraag aan college van Burgemeester en schepenen. Indien duidelijke impact op het milieu: milieueffectenstudie 22 11
Reglementering Stoomtoestellen voor 29/05/2002 Voldoen aan KB en MB stoom van okt.1991 (Uitrusting stoomketels meestal NBN I 01002) Optioneel was de Europese richtlijn 97/23/EG mogelijk vanaf 29/11/1999 (PED) Stoomtoestellen na 29/05/2002 Voldoen aan de Europese richtlijn 97/23/EG (PED) Voldoen aan de resterende artikels van het KB en MB stoom van okt. 1991 23 Reglementering Voldoen aan de Europese richtlijn 97/23/EG (PED) Constructeur bepaalt de gevolgde norm, maar dient aan de essentiële eisen van de Europese richtlijn te voldoen. Of bouwt volgens de Europese geharmoniseerde normen. EN 12952 Waterpijpketels EN 12953 Vlampijpketels EN 13445 Drukapparatuur niet aan een vlam onderworpen CE markering en Verklaring van overeenstemming met PED van de constructeur voor het samenstel. 24 12
Reglementering Voldoen aan de resterende artikels van het KB en MB stoom van oktober 1991 Indienststelling van de stoomtoestellen Periodieke controles op de stoomtoestellen Inwendig onderzoek Uitwendig onderzoek Herbeproevingen Toezicht op de stoomgeneratoren 25 INGEBRUIKNEMING Pas na afgeven van attesten aan de bevoegde ambtenaar PROEFSTOKEN voor stoomketels Voorwaarden: (inwendige vuurhaard of P.V > 2000 Ambtenaar 5 dagen vooraf verwittigen) bij de gebruiker op toestel in werking voor de ingebruikneming met EDTC aanwezig (erkende dienst voor technische controles op de werkplaats) Doel: reglementair verplichte veiligheden nazien 26 13
INGEBRUIKNEMING Pas na afgeven van attesten aan de bevoegde ambtenaar PROEFSTOKEN voor stoomketels EDTC beschikt over: een lijst van de regelorganen de attesten van constructie EDTC maakt een rapport met: een lijst met veiligheden en uitrustingen de datum voor volgend inwendig en uitwendig onderzoek 27 INGEBRUIKNEMING Indienststelling voor stoomvaten Controleren van: attesten van constructie veiligheden Opstellen van: rapport met volgend inwendig en uitwendig onderzoek eventueel attest veiligheidskleppen Stoomvat met CE, indienststelling is geschrapt in KB en MB stoom. Voorschriften van fabrikant naleven. CODEX: Arbeidsmiddelen (Titel VI) (Art. 8.3): Indienststelling door preventieadviseur of zijn aangestelde. 28 14
INGEBRUIKNEMING Indienststelling voor warmtewisselaars Controleren van: attesten van constructie veiligheden Opstellen van: rapport met volgend inwendig en uitwendig onderzoek eventueel attest veiligheidskleppen Warmtewisselaar met CE, indienststelling is geschrapt in KB en MB stoom. Voorschriften van fabrikant naleven. CODEX: Arbeidsmiddelen (Titel VI) (Art. 8.3): Indienststelling door preventieadviseur of zijn aangestelde. 29 INGEBRUIKNEMING Proefstoken van lagedrukstoomgeneratoren Controleren van: attesten van constructie veiligheden Opstellen van verslag Voor de lagedrukstoomgeneratoren werd de indienststelling geschrapt in KB en MB stoom. Voorschriften van fabrikant naleven. CODEX: Arbeidsmiddelen (Titel VI) (Art. 8.3): Indienststelling door preventieadviseur of zijn aangestelde. 30 15
PERIODIEKE ONDERZOEKEN PERIODICITEIT IO en UO Indeling van de stoomgeneratoren in 4 groepen Groep 1 : 100 t/h stoom en (*) Groep 2 : waterpijpketel 500 m² en (*) of gebouwd na 1945 en (*) Groep 3 : integrerend deel van een fabricatieëenheid, bestemd om minstens 1 jaar ononderbroken te werken en (*) Groep 4 : alle andere stoomgeneratoren (*) met een controle door EO/EDTC die het inwendig onderzoek uitvoert op het voedingswater en ketelwater 31 PERIODIEKE ONDERZOEKEN Soort toestel IO UO Stoomgenerator (SG) van groep 1 Stoomgenerator van groep 2 Stoomgenerator van groep 3 Stoomgenerator van groep 4 Stoomvat (SV) SV in bedrijf met SG groep 1 en 3 SV met hoge frekwentie van onder druk zetten en druk aflaten SV die reglementair geen veiligheidskleppen moeten bezitten maxi interval 24 18 24 13 36 48 ** 13 verlengbaar tot 30 24 48 16 maxi interval * * * * verlengbaar tot Lagedrukstoomgenerator geen IO 13 Warmtewisselaar (ww) WW behorend tot eenheid met SG van groep 1 of 3 PERIODICITEIT IO en UO 36 36 48 Overige stoomtoestellen geen IO geen UO * * * 36** 13 13 * = 1 maal per kalenderjaar ** = na gunstig advies en akkoord van het EO/EDTC SG van groep 1, 2 en 3: Na buiten bedrijfstelling van meer dan één maand na 12 maand te rekenen vanaf het vorig IO, terug IO 32 16
PERIODIEKE ONDERZOEKEN Voorbereidingen voor het inwendig onderzoek toestel: geopend, geledigd, afgekoeld, gereinigd en geïsoleerd van het stoomnet bij nood: onmiddellijk bijstand kunnen verlenen Visueel onderzoek alle toegankelijke of zichtbare delen eventueel aangevuld met Ultrasoon onderzoek, Magnetisch onderzoek, Penetrant onderzoek, Drukproef 33 PERIODIEKE ONDERZOEKEN Voorbereidingen voor het uitwendig onderzoek geen toestel in dienst Onderzoek alle verplichte beveiligingen algemeen visueel nazicht 34 17
PERIODIEKE ONDERZOEKEN Hydraulische herbeproevingen bij twijfel omtrent de sterkte (op vraag van toezichthoudende ambtenaar of EDTC) bij verhogen van de zegeldruk (na herberekening) bij verlagen van de zegeldruk om veiligheidsredenen bij verplaatsing van een vast opgestelde stoomgenerator na meer dan 2 jaar stilstand na herstelling of verbouwing om de 3 jaar voor: locomotief / locomobiel / vaartuigen, vervoerbare SG 35 HERSTELLINGEN Herstelling of vervanging van: Kennisgeving FOD Melden aan E.O./EDTC Hersteldossier Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg belangrijkste elementen Ja Ja Ja Ja Ja andere belangrijke Ja Neen Neen Ja Neen elementen! akkoord EO veiligheidsinrichting Ja Neen Neen Ja Neen Controle Belangrijkste elementen: platen mantel, vuurhaard, verbrandingskast platen van bodems en gesmede of gegoten stukken diameter 500 mm pijpenplaten naadloze en gelaste pijpen onder inwendige druk met diameter 200 mm collectoren verzwakt door 1 of meerdere gatenrijen Waterdrukproef Andere belangrijke elementen: naadloze en gelaste pijpen onder uitwendige druk naadloze en gelaste pijpen diameter < 200 mm steunbouten, steunpijpen, bouten en schroefstangen flenzen en toebehoren diameter vanaf 50 mm bodems, gesmede stukken, buisstompen vanaf 50 mm en < 500 mm 36 18
DEEL 1 GEBRUIKERSDOSSIER STOOMGENERATOR DEEL 2 PVA, PVB voor toestellen van vóór maart 1992 uitvoeringsdossier, opleveringsattest en attest proefstoken of indienststelling voor toestellen tussen 03/1992 en 29/05/2002 verklaring van overeenstemming PED en attest proefstoken of indienststelling voor toestellen na 29/05/2002 afwijkingen verslag IO en UO afwijkingen herstellingen 37 STOOKPLAATS STOOMGENERATOR Gemakkelijk en snel kunnen verlaten Stoomgenerator: P x V > 3000 bar liter niet in werklokalen Scheidingswanden plaatsen: bescherming tegen lawaai, warmte of stoom Veilige toegang naar regelen veiligheidsapparatuur via platformen en loopbruggen Verboden voor onbevoegden (Norm voor de stookplaats B 61001 en opvolger) 38 19
BEDIENING en TOEZICHT op STOOMGENERATOREN Competent persoon + 18 jaar Geschreven instructies Bedieningsregister invullen Stoomgenerator in werking: toezicht verplicht i.f.v. de gevolgde norm 39 BEDIENING en TOEZICHT op STOOMGENERATOREN Constructie conform met KB en MB van okt. 1991 en uitrusting conform NBN I 01002 Permanent Toezicht: ononderbroken toezicht Niet Permanent Toezicht: vb vlampijpketel * verantwoordelijke altijd aanwezig in bedrijf * alarm + noodstop, op plaats verantwoordelijke * werking installatie nazien om de 8 uur * beveiligingen testen om de 24 uur Niet Permanent Toezicht: vb spiraalketel * wekelijks werking en beveiligingen nazien 40 20
BEDIENING en TOEZICHT op STOOMGENERATOREN Constructie conform met de Europese richtlijn 97/23/EG, K.B. 13/06/1999 Toezicht i.f.v. de gevolgde norm of code (vb): Europese Norm NBN EN 12953 vlampijpketel: 24 uur (met bijkomende beveiliging voor watercontrole 72 uur) Duitse code TRD 604 vlampijpketel: 24 of 72 uur 41 VEILIGHEIDSVOORZIENINGEN Uitrusting vlampijpstoomketel volgens NBN I01002 Indien de veiligheidskleppen niet hoorbaar zijn voor de verantwoordelijke: bijkomende 2 de overdrukbeveiliging 42 21
VEILIGHEIDSVOORZIENINGEN volgens TRD 604 24 uur of NBN EN 12953 KETELBEVEILIGINGEN: 1. 1 max. waterpeilbeveiliging autocontrolerend (NIET verplicht onafhankelijk) 2. 2 min. waterpeilbeveiligingen autocontrolerend 3. veiligheidsklep 4. temperatuursbewaking oververhitter 5. max. drukbewaker (fail safe veiligheidspressiostaat) 6. geleidbaarheidsbewaking ketelwater NIET verplicht 7. ketelspui (niet verplicht automatische spui) 8. regelkraan voedingswater 9. voedingswaterpomp 10. Manometer 11. driewegkraan 12. condensaatretourbewaking: voorkomen van intrede van vreemde stoffen: zuren basen, vet, olie, e.a. ifv het risico. 1 olie en vetdetectie 1 detectie zuren / basen 2 waterpeiltoestellen (min. 1 visuele aanduiding) terugslagklep en afsluiter in de watervoedingsleiding stoomafsluiter (meerdere stoomketels op één collecter 2) afsluiter op gas of fueltoevoer buiten stookplaats Ketelvoedingswaterbewaking: geen verplichtingen. 43 VEILIGHEIDSVOORZIENINGEN Uitrusting volgens TRD 604 72 uur KETELBEVEILIGINGEN: 1. 1 max. waterpeilbeveiliging autocontrolerend (verplicht onafhankelijk systeem) 2. 2 min. waterpeilbeveiligingen autocontrolerend 3. veiligheidsklep 4. temperatuursbewaking oververhitter 5. max. drukbewaker (fail safe veiligheidspressiostaat) 6. geleidbaarheidsbewaking ketelwater 7. automatische ketelspui 8. regelkraan voedingswater 9. voedingswaterpomp 10. Manometer 11. driewegkraan 12. condensaatretourbewaking: voorkomen van intrede van vreemde stoffen: zuren basen, vet, olie, e.a. ifv het risico. 2 olie en vetdetecties 1 detectie zuren / basen 2 waterpeiltoestellen (min. 1 visuele aanduiding) terugslagklep en afsluiter in de watervoedingsleiding stoomafsluiter (meerdere stoomketels op één collecter 2) afsluiter op gas of fueltoevoer buiten stookplaats Ketelvoedingswaterbewaking: Automatische hardheidsmeting onthard voedingswater en ook indien hardheid kan toenemen op condensretour Of automatische geleidbaarheidsmeting bij 44 gedemineraliseerd voedingswater en ook condensretour 22
VLAMPIJPSTOOMKETEL 45 SPIRAALSTOOMKETEL 46 23
Verklaring voor overzichten a) Niet altijd verplicht b) Aan de hardheidscontrole is voldaan, indien de capaciteit van de wateronthardingsinstallatie automatisch op uitputting gecontroleerd wordt. c) Indien de hardheid kan toenemen is een automatische onderbreking van de retour verplicht d) Eén peilglas mag vervangen worden (I 01 002 komt uit KB/MB stoom) e) Zelfcontrolerende systemen, redundante systemen (voorziening van méér dan één systeem), verschillende types van systemen of combinatie. f) (N1) kleppen verplicht in KB/MB stoom, niet in de norm. g) Indien een oververhitter aanwezig is, 1 hoogwaterpeilbeveiliging voorzien h) Bijkomende éénrichtingskraan (spui tussen de kranen) i) Bij één stoomketel die met een stoomleiding verbonden is met één turbine volstaat de afsluitkraan t.h.v. de turbine j) Verplichting uit KB stoom 47 Verplichtingen voor de gebruiker van een stoomgenerator De handleidingen voor uitbating, onderhoud en beproevingen doornemen en de voorschriften respecteren Controle ketelvoedingswater i.f.v. de norm of code Permanent toezicht tijdens opstartperiode Werking beveiligingstoestellen nazien i.f.v. de gevolgde norm of code Permanent toezicht indien de goede werking van de regel en veiligheidsapparatuur niet meer gewaarborgd is Een uitbatingsregister bijhouden in de stookplaats De reglementair verplichte controles laten uitvoeren 48 24
Waarom moet een stoomketel gespuid worden? 49 Oververhitte vlampijpen 50 25
Waarom moeten de automaten van de beveiligingen gespuid worden? 51 Ingeklapte vuurhaard door watergebrek 52 26
Ingeklapte vuurhaard door watergebrek 53 Gescheurde vuurhaard door watergebrek 54 27
Gescheurde vuurhaard door watergebrek 55 Gescheurde vuurhaard door watergebrek 56 28
Gescheurde vuurhaard door watergebrek 57 Ingezakte vuurhaard door overbelasting inzakking ter hoogte van de stoomafname 58 29
Ingezakte vuurhaard t.g.v. het verzetten van de timers aan de laagwaterstandsbeveiligingen van minuten naar uren 59 Hoofdzetel en regionale zetels Vinçotte Vilvoorde (Brussel) Exploitatiezetel Business Class Kantorenpark Jan Olieslagerslaan 35 1800 Vilvoorde, België Tel: +32 (0)2 674.57.11 Fax: +32 (0)2 674.59.59 Email : brussels@vincotte.be Regionale Zetel Bollebergen 2A bus 12 9052 GentZwijnaarde, België Tel: +32 (0)9 244.77.11 Fax: +32 (0)9 244.77.15 Email : gent@vincotte.be Regionale Zetel Noordersingel 23 2140 Antwerpen, België Tel: +32 (0)3 221.86.11 Fax: +32 (0)3 221.86.12 Email : antwerpenlimburg@vincotte.be Regionale Zetel Parc Scientifique Créalys Rue Phocas Lejeune, 11 5032 Les Isnes Gembloux, België Tel: +32 (0)81 432.611 Fax: +32 (0)81 432.615 Email : wallonie@vincotte.be 60 30