Carbon Footprint Rapportage 2016

Carbon Footprint Rapportage 2016 Versiedatum: 21 februari 2017 4.B.2&5.B.1+2 Rapportage Carbon Footprint 2016 1 van 11

Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Scope 1... 4 2.1 Gasverbruik... 5 2.2 Zakelijk verkeer in personenauto s... 5 3 Scope 2... 6 3.1 Ingekochte elektriciteit... 6 3.2 Zakelijk luchtverkeer... 6 4 Scope 3... 7 4.1 CO2 uitstoot ingehuurd transport... 7 4.2 CO2 uitstoot door ingehuurde montagebussen... 7 4.3 Woon-werkverkeer... 8 5 Samenvatting CO2 uitstoot JKN... 9 5.1 Toewijsbaar aan projecten... 9 5.2 Vergelijking 2016 met het basisjaar (2008)... 10 5.3 Voortgang reductiedoelstellingen... 10 4.B.2&5.B.1+2 Rapportage Carbon Footprint 2016 2 van 11

1 Inleiding Ten behoeve van het voldoen aan de CO2 prestatieladder heeft Jan Kuipers Nunspeet (JKN) een inventarisatie opgesteld van de uitstoot van CO2 als gevolg van haar bedrijfsactiviteiten. De CO2 prestatieladder kent 3 scopes. JKN is in het bezit van niveau 5 van de CO2 prestatieladder, waardoor alle 3 de scopes betrokken moeten worden in de CO2 inventarisatie. Deze rapportage beschrijft de emissies binnen scope 1, 2 en 3. Dit betreft de emissies van CO2 als gevolg van de volgende activiteiten: Scope 1: - Gebruikte brandstof op de bedrijfslocatie zelf - Zakelijk verkeer in personenauto s Scope 2: - Ingekochte elektriciteit - Zakelijk luchtverkeer Scope 3: - Transport met behulp van vrachtwagen vaste transporteur - Mobiliteit door de ingehuurde montagebussen - Het woon-werkverkeer door de medewerkers van JKN in hun eigen voertuigen Op de volgende pagina s worden de bovenstaande activiteiten met hun bijbehorende CO2 uitstoot voor de jaren 2014, 2015 en 2016 in detail toegelicht. Het jaar 2008 is het basisjaar. 4.B.2&5.B.1+2 Rapportage Carbon Footprint 2016 3 van 11

2 Scope 1 Scope 1 bestaat uit: - Gebruikte brandstof op de bedrijfslocatie zelf - Zakelijk verkeer in personenauto s Gasverbruik 2014 2015 2016 Gasverbruik bedrijfslocaties Hoofdaansl. 1 (fabriek) 18.269 22.879 25.882 m3 Hoofdaansl. 2 (verhuur/kantoor) 19.197 36.462 27.277 m3 Totaal inkoop 37.466 59.341 53.159 m3 Doorverkoop Hal 2 Shimano 1.486 10.933 20.048 m3 Hal 4 12.579 14.955 - m3 Hal 3-1 526 5.352 - m3 Totaal doorverkoop 14.591 31.240 20.048 m3 - - - Totaal eigen gebruik 22.875 28.101 33.111 m3 CO2 per 1000 m3 gas 1,884 1,884 1,884 ton CO2/1000 m3 CO2 uitstoot gas eigen gebruik 43,1 52,9 62,4 ton CO2/jaar Gasverbruik lasgassen CO2 uitstoot lasgassen 5,6 3,6 4,3 ton CO2/jaar Totaal gasverbruik 48,7 56,5 66,7 Zakelijk verkeer in voertuigen JKN 2014 2015 2016 Hoeveelheden brandstof diesel voor personenauto's 9.277 10.262 10.803 liters diesel per jaar benzine voor personenauto's 7.715 5.555 6.974 liters benzine per jaar lpg voor auto/gehuurde heftruck - - - liters lpg per jaar diesel voor eigen montagebussen 22.235 23.255 22.957 liters diesel per jaar diesel voor heftrucks en intern transport - - - liters diesel per jaar benzine voor aggregaten 282 206 226 liters benzine per jaar Diesel totaal 31.512 33.517 33.760 liters diesel per jaar Benzine totaal 7.997 5.761 7.200 liters benzine per jaar LPG totaal - - - liters lpg per jaar CO2 Diesel 101,8 108,3 109,0 ton CO2/jaar Benzine 21,9 15,8 19,7 ton CO2/jaar LPG - - - ton CO2/jaar Totaal zakelijk verkeer 123,7 124,0 128,8 ton CO2/jaar Koudemiddelen in airco 2014 2015 2016 0,0 0,0 0,0 Totaal CO2 uitstoot scope 1 172,4 180,5 195,4 4.B.2&5.B.1+2 Rapportage Carbon Footprint 2016 4 van 11

2.1 Gasverbruik De meest gebruikte brandstof op de bedrijfslocatie die uitstoot van broeikasgassen veroorzaakt is aardgas. Deze brandstof wordt hoofdzakelijk gebruikt voor de verwarming van de productiehallen en de kantoren. Er zijn 2 hoofdaansluitingen voor aardgas. Bij JKN zijn die bekend als Gas Fabriek (ean code eindigt op 848) en Gas Verhuur/Kantoor (ean code eindigt op 901). Vanuit deze laatste aansluiting wordt aardgas doorgeleverd aan een huurder. Het verbruik door deze huurders wordt bepaald met behulp van gas-tussenmeters, die ook periodiek worden afgelezen door medewerkers van JKN. Het verbruik wordt aan deze huurders jaarlijks in rekening gebracht. Het restant van het verbruik wordt gebruikt door JKN, voornamelijk voor de verwarming van het kantoor. Uit het bovenstaande schema blijkt dat het eigen verbruik in 2016 op 33.111 m3 ligt. Dat is ruim 5.000m3 meer dan in dezelfde periode het jaar ervoor. Dit is wel te verklaren uit het feit dat deze periode kouder was dan het jaar ervoor. Dit blijkt uit een analyse van de gewogen graaddagen (hoe meer graaddagen, hoe kouder). Echter het gasverbruik per graaddag is 10% hoger dan een jaar eerder. Hiervan kan gezegd worden dat het jaar 2014 en 2015 het gasverbruik laag was. Het huidige niveau ligt nog onder het verbruiksniveau van 2013. 2014 2015 2016 gasverbruik 22.875 28.101 33.111 graaddagen 2.558 2.824 3.005 gas/graaddag 8,9 10,0 11,0 m3/graaddag Sinds 2014 zijn Lasgassen toegevoegd aan de emissie-inventaris. Binnen JKN worden de volgende lasgassen gebruikt: Weldap (pakketten en flessen) Propaan (flessen) Argon (flessen) De CO-emissie van lasgassen komt in 2016 uit op 2 ton CO2 per jaar. Het jaar ervoor was dit 3,6 ton CO2. 2.2 Zakelijk verkeer in personenauto s De hoeveelheden benzine, diesel en LPG zijn als volgt bepaald: De benzine en diesel voor de personenauto s, de eigen montagebussen en t.b.v. machines wordt met behulp van een tankpas bij één brandstofleverancier (Esso) getankt. Hierdoor is een zeer accurate administratie van de hoeveelheid liters bij te houden. Sinds 2014 is benzine voor aggregaten toegevoegd aan de emissie-inventaris. In 2016 kwam het benzineverbruik voor aggregaten uit op 226 liter (in 2015 was het verbruik 206 liter). Per saldo wordt er in 2016 voor het zakelijk verkeer ongeveer 4% meer CO2 uitgestoten als het jaar ervoor. Voor wat betreft diesel is er nagenoeg evenveel CO2 uit gestoten als het jaar ervoor. Voor wat benzine is er 25% meer CO2 uitgestoten. De belangrijkste oorzaak is een verschuiving van dieselauto's naar hybride auto's met een benzinemotor. Daarnaast is er een medewerker in de buitendienst met een dieselauto bijgekomen waardoor het dieselverbruik niet af is. 4.B.2&5.B.1+2 Rapportage Carbon Footprint 2016 5 van 11

3 Scope 2 Scope 2 bestaat uit: - Ingekochte elektriciteit - Zakelijk luchtverkeer Ingekochte elektriciteit 2014 2015 2016 Inkoop ean 39714 (fabriek/kantoor) dagstroom (kwh) 297.349 293.892 325.766 kwh nachtstroom (kwh) 47.849 49.337 72.409 kwh Inkoop ean 19495 (verhuur) - - - dagstroom (kwh) 112.566 160.154 11.337 kwh nachtstroom (kwh) 35.569 48.882 5.627 kwh totaal inkoop 493.333 552.265 415.139 kwh Doorverkoop Hal 2 10.937-16.922 kwh Hal 4 117.146 - - kwh Hal 3-1 2.858 - - kwh Hal 3-c 414 - - kwh Hal 3-d 632 - - kwh Hal 3-3 - - - kwh Totaal doorverkoop 131.987 209.036 16.922 kwh totaal eigen gebruik 361.346 343.229 398.217 kwh CO2 uitstoot per 1000 kwh 0,000 0,000 0,000 ton CO2/1000 kwh CO2 uitstoot per jaar 0,0 0,0 0,0 ton CO2/jaar Zakelijk luchtverkeer 2014 2015 2016 Totaal aantal kilometers 2.221 8.191 2.588 km/jaar CO2 emissie 0,7 2,2 0,6 ton CO2/jaar Totaal CO2 uitstoot scope 2 0,7 2,2 0,6 3.1 Ingekochte elektriciteit Ook voor elektra is er inmiddels nog maar 1 aansluiting. De huurders zitten nu op eigen aansluitingen. Het totaal verbruik (hoog en laagtarief) komt in 2016 op 398.217 kwh. Dit is 16% meer als het jaar ervoor (343.229). Met betrekking tot de CO2 emissie is vanaf 1 januari 2013 een grote daling te bespeuren. Dit wordt veroorzaakt doordat JKN vanaf 2013 groene stroom is gaan gebruiken op basis van Nederlandse wind. Per 2013 is de De CO2-emissiefcactor van groene stroom op basis van Nederlandse wind 15 gram CO2/kiloWattuur (i.t.t. 455 gram CO2/kiloWattuur). Per 2016 is de CO2-emissiefactor 0! 3.2 Zakelijk luchtverkeer In de 2016 zijn er slechts 4 vluchten gemaakt (enkele reizen). In het jaar ervoor is er 13 keer gevlogen (enkele reis). Per vliegtuigkilometer (per persoon) wordt maximaal 0,297 kilo CO2 uitgestoten (CO2- emissiefactor). Dit levert een CO2 emissie op van 0,6 ton (2015: 2,2 ton). 4.B.2&5.B.1+2 Rapportage Carbon Footprint 2016 6 van 11

4 Scope 3 In deze paragraaf wordt verslag gedaan van drie activiteiten van JKN teneinde de uitstoot van CO2 te reduceren voor wat betreft de scope 3 activiteiten. Alle scope 3 activiteiten worden hieronder beschreven. Voor JKN zijn dit: A. De uitstoot door de transporteur B. De uitstoot door de ingehuurde montagebussen C. De uitstoot door het woon-werkverkeer met eigen voertuigen van de medewerkers van JKN 4.1 CO2 uitstoot ingehuurd transport Het transportbedrijf heeft 1 vrachtwagen gereserveerd voor JKN. Deze wagen rijdt uitsluitend ritten voor JKN. Van deze wagen wordt het verbruik van diesel goed bijgehouden en aan JKN doorgegeven. In de afgelopen jaren ziet dit er als volgt uit: 2014 2015 2016 Hoeveelheden brandstof Ingehuurd transport 67.810 76.936 57.015 kilometers/jaar diesel 22.991 26.168 20.011 liters diesel per jaar 2,95 2,94 2,85 kilometer / liter TOTAAL CO2 74,3 84,5 64,6 ton CO2/jaar Uit de tabel valt op te maken dat de uitstoot van CO2 in 2016 sterk is gedaald ten opzichte van dezelfde periode het jaar ervoor. Dit komt vooral omdat er minder kilometers door de transporteur zijn gereden. Het verbruik per gereden kilometer is wel gestegen. In 2016 werd gemiddeld 2,85 kilometer/liter gereden (in dezelfde periode het jaar ervoor was dit 2,94 km/liter). 4.2 CO2 uitstoot door ingehuurde montagebussen JKN huurt op regelmatige basis monteurs in van andere bedrijven voor het plaatsen van fietsenstallingen. Deze monteurs rijden met eigen bussen naar de plek waar de montage werkzaamheden verricht moeten worden. Het dieselverbruik tijdens deze ritten wordt (nog) niet bijgehouden. De CO2 uitstoot door deze bussen wordt berekend, door de factor uren ingehuurde monteurs/uren eigen monteurs los te laten op het dieselverbruik van de eigen montagebussen. Daarvan is het verbruik namelijk wel bekend. In de onderstaande tabel is dit te zien: 2014 2015 2016 Diesel voor eigen montagebussen 22.235 23.255 22.957 liters diesel per jaar Montage (eigen monteurs) 20.212 21.816 22.041 Uren per jaar Montage (ingehuurd bij andere bedrijven) 3.468 3.055 3.815 Uren per jaar Factor uren ingehuurd/uren eigen montage 0,17 0,14 0,17 Diesel voor ingehuurde montagebussen 3.815 3.257 3.974 liters diesel per jaar CO2 uitstoot ingehuurde montagebussen 12,3 10,5 12,8 ton CO2/jaar Door meer externe inhuur is de gecalculeerde uitstoot door de ingehuurde montagebussen in 2016 gestegen (12,8 ton in plaats van 10,5 ton het jaar ervoor). 4.B.2&5.B.1+2 Rapportage Carbon Footprint 2016 7 van 11

4.3 Woon-werkverkeer De emissie berekening is gebaseerd op de afstand die mensen afleggen en het gemiddelde aantal dagen per jaar dat mensen werken. In 2016 is in totaal 111.020 kilometer gereden aan woon-werk kilometers in privé auto s. De HR afdeling van JKN heeft een goed beeld van het type auto dat daarvoor gebruikt wordt en heeft op basis daarvan berekend, dat 70% van de auto s op benzine rijdt en de resterende 30% op diesel. Indien vervolgens de bekende conversiefactoren gebruik worden, komen we voor deze periode uit op een CO2 uitstoot van 24,4 ton. Dit is een iets lagere CO2 uitstoot dan het jaar ervoor (25,9 ton). 2014 2015 2016 Totaal km's ww verkeer 125.272 117.602 111.020 kms Totaal CO2 27,6 25,9 24,4 ton CO2 4.B.2&5.B.1+2 Rapportage Carbon Footprint 2016 8 van 11

5 Samenvatting CO2 uitstoot JKN Door de scope 1, 2 en 3 bedrijfsactiviteiten van JKN zijn van 2014 tot en met 2016 de onderstaande hoeveelheden CO2 uitgestoten. 2014 2015 2016 Scope 1 Gasverbruik 48,7 56,5 66,7 Zakelijk verkeer in voertuigen JKN 123,7 124,0 128,8 Totaal scope 1 172,4 180,5 195,4 ton CO2/jaar Scope 2 Ingekochte elektriciteit 0,0 0,0 0,0 Zakelijk luchtverkeer 0,7 2,2 0,6 Totaal scope 2 0,7 2,2 0,6 ton CO2/jaar Scope 3 Ingehuurd transport (Kattenberg) 74,3 84,5 64,6 Ingehuurde montagebussen 12,3 10,5 12,8 Woonwerkverkeer 27,6 25,9 24,4 totaal scope 3 114,1 120,9 101,9 ton CO2/jaar TOTAAL 287,2 303,7 297,9 ton CO2/jaar Waarvan toewijsbaar aan projecten 202,0 217,9 208,0 In deze tabel valt te zien dat de CO2 uitstoot door aardgas en zakelijk verkeer is toegenomen. Hierdoor is in 2016 voor scope 1 een toename te zien van bijna 15 ton CO2 ten opzichte van het jaar ervoor. In scope 2 is een daling te zien door een afname in vliegreizen. In scope 3 is een afname in CO2 uitstoot te zien. Dit is voornamelijk veroorzaakt door minder inhuur van transport. 5.1 Toewijsbaar aan projecten Hieronder zijn de criteria opgenomen of de CO2-emissie toewijsbaar is aan projecten: Scope 1 Gasverbruik is verdeeld a.d.h.v. verhouding m2 kantoor (=overhead) / productiehal (=projecten). Lasgassen is projecten. Zakelijk verkeer voertuigen JKN is verdeeld a.d.h.v. verdeling CO2 uitstoot personenauto's (= overhead) en montagebussen/heftrucks/aggregaten (=projecten) Scope 2 Elektra is verdeeld a.d.h.v. verhouding m2 kantoor (=overhead) / productiehal (=projecten) Zakelijk luchtverkeer is overhead dan wel toewijsbaar aan projecten afhankelijk van het doel van de reis. Scope 3 Ingehuurd transport is projecten Ingehuurde montagebussen is toewijsbaar aan projecten Woon-werkverkeer is toewijsbaar aan projecten, vanaf 2012 overhead 4.B.2&5.B.1+2 Rapportage Carbon Footprint 2016 9 van 11

5.2 Vergelijking 2016 met het basisjaar (2008) In het CO2 reductieplan scope 1,2 en 3 van Jan Kuipers Nunspeet is de onderstaande tabel opgenomen. Hieruit valt op te maken dat de beoogde CO2 uitstoot door JKN in 2016 uit moet komen op 558 ton CO2. Voor 2016 is de uitstoot van JKN 297,3 ton CO2 (dit is 54,1% afwijking t.o.v. het basisjaar. Reductiedoelstelling totaal 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Scope 1 5. Nieuwe gebouwen CO2 neutraal 0,0 6. Personen wagenpark zuiniger 6,7 1,7 1,7 1,7 1,6 8. Minder en schoner rijden door montagebussen 8,7 1,7 1,7 1,7 1,7 1,9 9. Houtkorrels gebruiken voor verwarming ntb Scope 2 1. Verlichting minder aan door techniek en gedrag 7,8 2,6 2,6 2,6 2. Inkoop groene stroom (ander contract) ----- 3. Uitbereiding 15x40 CO2 neutraal + DE opties 0,0 4. Verlichting zuiniger door andere lampen 78,0 15,6 15,6 15,6 15,6 15,6 7. Vorkheftrucks elektrisch 1,0 1,0 Scope 3 10. Ingehuurde montagebussen 7,8 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 11. Transporteur Kattenberg 6,6 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 besparing totaal 116,6 1,4 5,7 8,4 23,0 20,3 18,7 18,9 17,0 uitstoot in 2008 en 2009 scope 1, 2, 3 664,9 687,6 blijft over in jaar X 681,9 673,4 650,4 630,1 611,3 592,4 575,3 103,4% 102,6% 101,3% 97,8% 94,8% 91,9% 89,1% 86,5% Reductie t.o.v. het basisjaar 2008, scope 1, 2, 3-3,4% -2,6% -1,3% 2,2% 5,2% 8,1% 10,9% 13,5% Reductie t.o.v. het basisjaar 2008, scope 1 1,2% 1,8% 3,2% 4,5% 5,8% 6,4% 7,2% 7,2% Reductie t.o.v. het basisjaar 2008, scope 2-8,8% -7,7% -6,1% 1,7% 8,4% 15,2% 21,9% 28,6% Reductie t.o.v. het basisjaar 2008, scope 3 11,0% 11,8% 12,6% 13,4% 14,2% 15,0% 15,8% 16,6% Scope 1, 2 en 3 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Geraliseerde CO2 uitstoot (ton) 687,6 638,4 702,7 639,8 346,7 287,2 303,7 297,9 Afwijking t.o.v. van het basisjaar (%) -3,4% 4,0% -5,7% 3,8% 47,8% 56,8% 54,3% 55,2% Scope 1 Geraliseerde CO2 uitstoot (ton) 254,7 271,2 255,8 267,0 215,1 172,4 180,5 195,4 Afwijking t.o.v. van het basisjaar (%) 1,2% -5,2% 0,8% -3,6% 16,6% 33,1% 30,0% 24,2% Scope 2 Geraliseerde CO2 uitstoot (ton) 252,5 206,7 229,1 205,3 5,3 0,7 2,2 0,6 Afwijking t.o.v. van het basisjaar (%) -8,8% 11,0% 1,3% 11,5% 97,7% 99,7% 99,0% 99,7% Scope 3 Geraliseerde CO2 uitstoot (ton) 180,4 160,5 217,8 167,5 126,4 114,1 120,9 101,9 Afwijking t.o.v. van het basisjaar (%) 0,0% 11,0% -20,8% 7,1% 29,9% 36,7% 33,0% 43,5% 5.3 Voortgang reductiedoelstellingen Voortgang reductiedoelstellingen scope 1, 2 en 3 Uit bovenstaande tabel kan de conclusie getrokken worden dat JKN haar doelstelling heeft behaald (einddoel CO2 reductieplan per scope en voor scope 1, 2 en 3 totaal). NB: in deze rapportage is er vanaf 2014 een uitsplitsing gemaakt van de reductiedoelstellingen per scope. Voor alle drie de scope's geldt dat ruimschoots aan de doelstelling wordt voldaan. 4.B.2&5.B.1+2 Rapportage Carbon Footprint 2016 10 van 11

CO2 emissie in ton/jaar Doelstelling 2016 per scope: Reductie t.o.v. het basisjaar 2008, scope 1, 2, 3 13,5% Reductie t.o.v. het basisjaar 2008, scope 1 7,2% Reductie t.o.v. het basisjaar 2008, scope 2 28,6% Reductie t.o.v. het basisjaar 2008, scope 3 16,6% Op de volgende pagina is een grafiek voor de totale doelstelling opgenomen om een en ander visueel te verduidelijken. 800,0 700,0 600,0 664,9 664,9 702,7 687,6 687,6 681,9 673,4 638,4 650,4 639,8 630,1 611,3 592,4 575,3 500,0 400,0 346,7 300,0 287,2 303,7 297,9 200,0 100,0 0,0-100,0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 doelstelling CO2 emissie 664,9 687,6 681,9 673,4 650,4 630,1 611,3 592,4 575,3 reductiedoelst. in % tov 2008-3,4% -2,6% -1,3% 2,2% 5,2% 8,1% 10,9% 13,5% gerealiseerde CO2 uitstoot 664,9 687,6 638,4 702,7 639,8 346,7 287,2 303,7 297,9 gerealiseerd % CO2 emissie reductie 0,0% -3,4% 4,0% -5,7% 3,8% 47,8% 56,8% 54,3% 55,2% Grafiek 1: Voortgang van de reductiedoelstelling in jaren 2008 t/m 2016. 4.B.2&5.B.1+2 Rapportage Carbon Footprint 2016 11 van 11