PMT II Copyright 2007 by Hawk Audio Ledegem Belgium
Handleiding PMT 2 Luidspreker Tekst, foto s en opmaak verzorgd door Frans Kemper Inleiding bouw Poor Man s Tube (PMT) Waarschijnlijk wachtte u al vol spanning op de komst van uw bouwpakket. U wilt natuurlijk zo snel mogelijk aan de slag. Deze inleiding is bedoeld om globaal een indruk te geven van de bouw van uw PMT luidsprekers. De gedetailleerde beschrijving volgt later. Deze gaat er van uit dat u de inleiding gelezen hebt. Als u de hoop had over een paar uur naar u luidsprekers te kunnen luisteren, moet ik u teleurstellen. Door de droogtijden van lijm en verf zult u enkele dagen moeten wachten voordat u überhaupt geluid zult horen. Een paar dagen later is het geluid acceptabel en pas na meerdere dagen zal het geluid van de PMT u bekoren. Eerst beschrijven we wat u alvast kan/moet doen voordat u echt met bouwen begint. Voor dat u echt begint: 1. Controleer aan de hand van de onderdelenlijst of alle componenten overeenstemmen met de onderdelenlijst. De onderdelenlijst staat achterin de handleiding. Bij onduidelijkheden of tekorten onmiddellijk uw leverancier waarschuwen. Email naar info@audio.nl. 2. Schuur voorzichtig eventuele bramen van de pijpen. 3. Controleer de maten. Als u de buis rechtop zet en hiernaast eerst twee kleine 2
schijfjes opstapelt en hierop de baffle rechtop zet, dan moet de bovenkant van de baffle ongeveer gelijk komen met de bovenkant van de buis. 4. Ga na of u de volgende gereedschappen beschikbaar hebt en zo niet koop of leen dan de ontbrekende gereedschappen. Voor de montage heeft u in elk geval nodig: Decoupeerzaag. Het werken me de decoupeerzaag is nauwkeurig werk. Blijf goed binnen de lijnen. Het teveel kan wel worden weg gevijld, maar het tekort kan er niet worden bijgevijld. Een set vijlen. De vijlen worden gebruikt om hetgeen bij het zagen niet helemaal op de lijn was weg te vijlen. Imbussleutels Hiermee worden de luidsprekers vastgemaakt aan de baffle (De rechte voorkant van de tube) Een hamer Een steek- of ringsleutel 10 mm Een kniptang Om draden op maat af te knippen Een boormachine en 4, 6 en 8 mm boren. Hiermee worden de gaten gemaakt, waarin de imbusschroeven komen waarmee de luidsprekers worden vastgezet. Een soldeerbout van ten minste 30 Watt en goede harskern soldeer Hiermee wordt het filter gemonteerd en verbonden met de luidsprekers en de aansluitingen van de tube. Waterproof schuurpapier of in ieder geval fijn schuurpapier. Hiermee wordt PVC buis mat geschuurd, alvorens hij geschilderd kan worden. Ook voor het schuren tussen de laklagen wordt dit schuurpapier gebruikt. Grondlak (primer) In het bijzonder op PVC kan niet zonder meer geschilderd worden. Hiervoor is een primer nodig. Lak in de door u gewenste kleur U bent geheel vrij in de keuze van de kleuren. Velen die u voor zijn gegaan, hebben gekozen om de voet en de baffle in mat zwart te schilderen of spuiten. Voor de buis worden vele verschillende kleuren gekozen. Populair zijn: Wit of gebroken wit, Grijs, Bordeaux, Groen en Blauw. Naast bovenstaande vereiste gereedschappen zijn de volgende gereedschappen handig maar niet strikt noodzakelijk een workmate een bankschroef een (eenvoudige) striptang 3
Verdeling van de werkzaamheden over de dagen De verdeling van de werkzaamheden over de dagen geeft u globaal een idee van de WAT er gaat gebeuren bij de bouw. HOE u de PMT in elkaar zet vindt u bij de gedetailleerde beschrijving. Dag 1: Op de eerste dag kunt u globaal (maximaal) de volgende werkzaamheden uitvoeren: 1. De voet van de PMT lijmt u in elkaar 2. U maakt een gat in de buis waar de baffle in past 3. U maakt de gaten voor de luidsprekers in de baffle en ook de gaten waar de imbusschroeven doorheen moeten. 4. U lijmt de baffle in de buis. Dag 2: Op de tweede dag is de lijm droog. U kunt nu globaal (maximaal) de volgende werkzaamheden uitvoeren: 1. U kunt de voet voor de eerste keer spuiten of schilderen. 2. U brengt een tweede lijmlaag aan tussen de baffle en de buis. Dag 3: Op de derde dag is de lijm en de verf droog. U kunt nu globaal (maximaal) de volgende werkzaamheden uitvoeren: 1. De voet spuit of schildert u voor de tweede keer. 2. De buis bekleedt u van binnen met dempingsmateriaal. 3. U lijmt de bovenste schijf in de buis. Dag 4: Op de vierde dag is de lijm en de verf droog. U kunt nu globaal (maximaal) de volgende werkzaamheden uitvoeren: 1. U monteert het filter op de voet van de tube. (dit kan ook op dag 5) 2. De luidsprekersnoeren kunt u monteren aan het filter. (dit kan ook op dag 5) 3. De buis schuurt u en u brengt primer aan. Dag 5 1 : Op de vijfde dag is de primer droog. U kunt nu globaal (maximaal) de volgende werkzaamheden uitvoeren: 1. De tube wordt voor de eerste keer geschilderd of gespoten. Dag 6 2 : Op de zesde dag is de eerste verflaag droog. Als de verf goed dekt kunt hoeft u niet nog een laag op te brengen, maar als de verf niet goed dekt: 1. De tube wordt voor de tweede keer geschilderd of gespoten. 1 Als u het belangrijker vind om het geluid zo snel mogelijk te horen, dan kunt u het schilderen van de buis en baffle tot later uitstellen. De voet kunt u beter wel altijd schilderen of spuiten. Omdat dit vrij snel kan, vertraagd dit niet. Als u dan de buis en baffle wilt schilderen, zult u de speakers en de voet moeten los maken en los solderen. 2 idem. 4
Dag 7: Op de zevende dag is de tweede verflaag droog. U kunt nu de tube klaar maken. 1. U monteert de luidsprekers in de baffle 2. U sluit alle bedrading aan 3. De buis wordt op de voet gezet en hiermee is de Poor Man s Tube klaar om op de versterker te worden aangesloten. 5
Gedetailleerde bouwbeschrijving van de PMT luidspreker Dag 1 1. De geleverde PVC pijpen hebben aan de binnenzijde (dikte) een ruime tolerantie. Controleer daarom eerst of de meegeleverde schijven goed passen. Iets te ruim is niet erg, maar als de schijven te groot zijn is het verstandig om rondom er iets af te vijlen/schuren. 2. Verlijm voor elke luidspreker een kleine ronde schijf op een grote schijf. Dat is dan de voetplaat. Gebruik liefst houtlijm en klem die constructies ten minste 1 dag in een workmate of leg ze op een vlakke ondergrond en zet er iets zwaars op (boeken etc.). Let op dat de kleine plaat exact in het midden van de grote plaat ligt! 3. Teken, liefst met potlood (ballpoint inkt blijft zichtbaar door de later aan te brengen laklaag heen!), de rechthoek af op de buis, waarin de baffle geplaatst moet worden. Je kunt dit als volgt doen. Zet de buis en een kleine ronde schijf op een vlakke ondergrond. Draai nu voorzichtig de buis zodat het potlood een streep op de buis zet. Doe dit aan beide uiteinden van de buis Zet de buis nu rechtop en zet de baffle rechtop de bovenkant. Zet aan beide kanten een streepje op de bovenkant van de buis. Doe dit aan één kant van de buis. Leg de buis nu neer op een vlakke ondergrond tegen een muur of een rechte kast. Trek nu met behulp van de baffle, vanaf de twee streepjes die hiervoor zijn gezet een rechte lijn op de buis. De baffle is iets te kort, dus je zult hem één keer moeten verschuiven. Je hebt nu 6
een rechthoek getekend op de buis die overeenkomt met de maten van de baffle. 4. Boor nu binnen die rechthoek bij de vier hoeken elk een gat groot genoeg voor het decoupeerzaagje, een gat van 10 mm is voldoende. 5. Met de decoupeerzaag wordt nu de rechthoek uitgezaagd. Let op dat u binnen de lijnen blijft. 6. Vijl de lange zijden nu zo, dat de hoek van het PVC aansluit bij de baffle. 7. Het PVC materiaal staat onder spanning waardoor de randen van het gezaagde gat naar binnen buigen. Probeer nu of de baffle in het gat past. Mocht het nog niet helemaal passen, vijl dan de randen van het gat in de PVC zover af, dat die baffle zo goed mogelijk past. 8. Boor aan de achterzijde van de PVC pijp omstreeks 10 cm boven de onderkant 2 gaten voor de luidsprekerklemmen zodanig dat de schroefdraden er precies in passen. 9. Teken de gaten voor de bas/mid luidsprekers af op de baffle. Kijk eerst goed welke zijde van de baffle de voorkant wordt! De later zichtbare zijde van de baffle dient er zo mooi mogelijk en vlak uit te zien. De gaten voor de bas/mid units dienen iets te klein gemaakt te worden. 10. Boor een gat binnen de cirkel en zaag de gaten uit met een decoupeerzaag. Schuin hierna de gaten voor de bas/mid luidsprekers naar binnen toe af, zodanig dat de ronding van de flens er in valt en de luidspreker met de flens zo vlak mogelijk tegen de baffle gemonteerd kan worden. Iets te klein is niet erg. Het gaat er om dat de constructie na de montage luchtdicht is. 11. Teken ook de gaten voor de tweeters af op de grootte van de afschermbus. 12. Decoupeer de gaten en vijl daarna per tweeter twee uitsparingen waarin de aansluitlipjes vallen. 13. Teken de bevestigingsgaten voor de units af en boor met een boor van 4 mm die gaten door en door. 14. Draai de baffle om en boor vanaf de achterzijde de bevestigingsgaten op met een 6 mm boor tot op 8 a 9 mm diep. 15. Doe wat constructielijm in de bevestigingsgaten, aan de buitenkant, en tik met een hamer de inslagmoeren in die gaten. Let er op dat de lijm niet terecht komt in de schroefdraad van de inslagmoeren. 7
16. De baffle wordt nu in de rechthoek van de PVC pijp geplaatst en aan de achterzijde langs de zijden verlijmd met de meegeleverde lijm. Smeer de lijm goed uit! Dag 2 17. Breng na 1 dag een laklaag (spuitbus) aan op de voetplaat. Meestal wordt de voetplaat, net als de baffle, matzwart gemaakt. 18. Na 1 dag wordt een tweede lijmlaag aangebracht langs de zijden van de baffle. Weer goed uitsmeren. Dag 3 19. Breng na het drogen van de lak op de voetplaat een tweede laag aan. 20. Neem het dempingsmateriaal en scheur het zodanig dat u de halve dikte overhoudt. Breng aan de binnenzijde van de pijp een aantal dotjes lijm aan en plak een dunne laag dempingsmateriaal aan rondom in de buis maar niet op de baffle. 21. Maak een stuk dempingsmateriaal op maat om hierna aan de binnenkant op de bovenplaat te bevestigen. 22. Breng aan de binnenzijde langs de bovenrand een lijmlaag aan en plaats de bovenschijf in de pijp. Breng daarna via het bovenste gat van de bas/mid unit een extra lijmlaag aan onder de rand van die bovenplaat. Dit lukt niet met de spuit, maar zal met de hand moeten gebeuren. Lijm nu het eerder op maat gemaakte stuk dempingsmateriaal tegen de bovenschijf. Laat het geheel weer 1 dag rusten. N.B. de voetplaat wordt, in tegenstelling tot de bovenplaat, NIET verlijmd met de pijp 8
Dag 4 Let op: Het filter zo monteren dat de pijp met de baffle over het filter past. In foto hiernaast is links een segment vrijgehouden. 23. Monteer nu het filter op de voetplaat. De condensatoren worden parallel gemonteerd waardoor ze de totale waarde vormen. De lamphouder voor het speciale beschermingslampje kan met een parker vastgezet worden. 24. Monteer nu ook het luidsprekersnoer. De gemerkte kant van het snoer noemen we PLUS (+). Neem voor de tweeter en de bas/mid units elk 1 meter en voor de verbinding naar de aansluitingen 15 cm. Maak aan het eind van het tweetersnoer een merkje, bijvoorbeeld met een stukje plakband. 25. De spoel, de condensator en de weerstanden worden alle verlijmd met de meergeleverde lijm op de voetplaat. De spoel mag NIET met een metalen schroef worden vastgezet! 26. Schuur met een fijn schuurpapier de buitenkant van de PVC pijpjes zodanig dat de glans verdwijnt. 27. Breng daarna een primer aan, zowel op de PVC als op de baffle en de bovenplaat.. Er bestaat een speciale PVC primer, maar bij normaal huiselijk gebruik voldoet elke soort primer. 9
Dag 5 28. Na 1 dag drogen kunt u die primer goed glad schuren met waterproof schuurpapier (nat maken dus!). Veeg met een doek alle schuurstof er af en maak de pijpjes droog. Hierna kunt u onmiddellijk de definitieve laklaag aanbrengen. U kunt natuurlijk een spuitbus gebruiken, maar met een roller en gewone standaard lak zijn ook uitstekende resultaten te bereiken. Maak de baffle liefst zwart zodat er geen kontrast ontstaat met de kleur van de luidspreker units. 10
Dag 6 29. Mocht de verf of lak niet dekkend zijn dan kunt u na 1 dag drogen nogmaals (licht) schuren met waterproof schuurpapier en een tweede laag aanbrengen. Resultaat na dag 6 Dag 7 30. Monteer de aansluitingen aan de achterzijde, waarmee de luidspreker met de versterker is aangesloten. Steek eerst het schroefdraad door de buis en breng dan rondom de gaten, aan de binnenzijde, een lijmlaagje aan, zodat er geen lucht langs kan. 31. Leg de pijpjes horizontaal neer met de voetplaat naast de onderkant. Soldeer nu het korte snoer aan de soldeerlippen van de aansluitingen aan de achterzijde. Steek het tweetersnoer door de pijp en door het bovenste gat van de baffle. Leg de tweeter er omgekeerd naast (zorg dat de dome niet beschadigd wordt!) en verbind het snoer met de tweeter. De gemerkte ader komt aan de gemerkte plusaansluiting van de tweeter. Plak een stuk afdichttape rond het gat van de tweeter. Schroef de tweeter vast op de baffle. 32. Soldeer een ca. 16 cm lang snoertje aan één bas/mid unit met de gemerkte ader aan de gemerkte plusaansluiting. Plaats rondom een stuk afdicht tape op de afgeschuinde zijde van het gat van beide bas/mid units. Schroef ook deze unit vast op de bovenste plaats in de baffle. 11
33. Voer het tweede lange snoer vanaf het filter door het onderste gat in de baffle en tegelijk het snoertje dat vanaf de al gemonteerde bas/mid unit naar beneden komt. Die twee snoeren komen parallel aan de aansluitingen van de tweede bas/mid unit. Schroef daarna ook deze unit vast. Gebruik ook hier de afdichttape. 34. In principe zijn de luidsprekers nu klaar. Plaats de pijpen los op de voetplaat en sluit ze aan op uw versterker. Controleer met een muziekstuk of alles goed werkt. 35. Maak nu van het resterende dempingsmateriaal een bal met een diameter van 15 cm. Gebruik een paar stukjes tape om die bal (losjes) in model te houden. Neem de pijp los van de voetplaat en plaats de bal los onderin. 36. De voetplaat hoeft niet verlijmd te worden als hij goed klemt. Eventueel kan een stukje plakband rondom er voor zorgen dat het beter klemt. Ook kunt u op twee plekken langs de voetplaat een heel dun dotje lijm aanbrengen. Mocht er ooit iets misgaan of een wijziging bedacht dan moet die voetplaat los kunnen. De Poor Man s Tubes zijn nu klaar, maar het geluid is nog niet optimaal. Het vervolg De luidsprekers hebben omstreeks 24 uur inspelen nodig voordat ze normaal klinken. U kunt natuurlijk een CD op herhaling (repeat) zetten en die op een redelijke sterkte laten afspelen in een afgelegen kamer. Het mooiste is het om daar witte ruis voor te gebruiken. Die ruis kunt u uit een FM-tuner of een test CD betrekken. Sluit dan de luidsprekers in tegenfase aan (bij één luidspreker plus en min verwisselen) samen op één kanaal, en zet ze naast en tegenover elkaar met de units naar elkaar gekeerd. Akoestisch dooft het geluid dan uit en hebt u er minder last van. In de praktijk zijn er daarna nog een paar weken nodig voordat alles echt optimaal klinkt. Optie schermen Bij aanschaf van de optionele schermen wordt als volgt te werk gegaan: a) De schermpjes eerst heel goed ontvetten met wasbenzine. b) De schermen lakken of spuiten. Als de baffle zwart is geverfd dan is het zinvol om de schermen dezelfde kleur te geven. c) De U-vormige beschermstrip is voorzien van een klemvering. De strip wordt op lengte gemaakt en daarbij een paar millimeter langer dan de zijden. Met een goede zijkniptang is de strip te knippen. Denk er aan dat te doen met een hoek van 45 graden, zodanig dat de horizontale en de verticale strippen op elkaar aansluiten. Schuif de strippen vanaf de zijden over de randen van het scherm. d) Het scherm is iets breder dan de baffle. De schroeven dienen binnen de hoeken van het scherm schuin in de baffle geschroefd te worden (en NIET in de PVC!). Draai de schroefjes niet te strak aan daar anders het aluminium doorbuigt. Plaatsing De luidsprekers voldoen het beste als ze ten minste 30 cm afstand hebben vanaf de muur en grote massieve voorwerpen. Hoe verder ze daar vanaf staan hoe beter het stereobeeld wordt. Mocht u een wat vollere lage tonen prefereren dan kunt u ze wat dichter bij een muur zetten al gaat dat wel ten koste van het stereobeeld. 12
We wensen u veel plezier met uw nieuwe luidsprekers! Andere HAWK producten Naast luidsprekers bieden we ook een versterkerlijn aan met dezelfde uitgangspunten: eenvoud en een zo goed mogelijke afbeelding van de muziekopname. De PMT vormt met de D-402 of de HB-20 versterker een ideale combinatie. Door het gebruik van een buis in de voorversterker van de HB-20 wordt de muziek veel levendiger dan met gangbare versterkers. Bovendien is de bandbreedte van die versterker veel groter dan gewoonlijk. Dat zorgt er voor dat de verfijnde details in de hoogste octaven van de muziek, denk aan bekkens, slaggitaren, violen en koperblazers, met minder vervorming en grote precisie worden weergegeven. Alle apparatuur wordt nu geleverd met speciaal Sirex dempingsmateriaal en speciale isolerende voetjes waardoor trillingen, zowel van binnenuit als van buitenaf, grotendeels onderdrukt worden en de muziek met meer rust wordt weergegeven. 13
Onderdelenlijst (stereo) 2 x PVC pijp 160 x 780 mm 2 x MDF 110 x 756 x 12 mm (met nieuwe deksel 110 x 762 x 12mm) 4 x MDF schijf 154 x 12 mm 2 x MDF schijf 250 x 12 mm 4 x bas/mid unit ARN-100 2 x tweeter PL-27-TG-35/06 2 x spoel 0,27 mh 1 mm 2 x condensator 10 µf MKT 2 x condensator 8,2 µf MKP-PLUS 2 x weerstand 8,2 Ohm 5 Watt 2 x Sofitte 24 V 10 W + houders 1 x 1 m² BAF 26 inslagmoeren M4 26 imbusbouten M4 x 20 2 sets poolklemmen rood/zwart 4 m luidsprekerkabel afdichttape lijm Onderdelen optie: 2 x aluminium scherm 1,80 meter beschermstrip 8 parkers 8 ringen 14
15
16
Om een strakke lijn te tekenen op de pvc-pijp kan de pijp horizontaal gelegd worden tegen een muur, zodat deze niet weg kan rollen. Door de baffle er langs te leggen kan een horizontale lijn getrokken worden. Op de foto is te zien dat dit op verf-afplakband gedaan wordt. Een lijn rondom de pijp is goed te tekenen wanneer er een papier (bv een krant) gewikkeld wordt rondom de pijp. Men is verzekerd van een echt horizontale lijn, wanneer de uiteinden van het papier over elkaar vallen. 17
Specificaties PMT II Luidspreker Frequency response Maximum continous power Maximum music power Sensitivity Crossover frequency Impedance dimensions: 50 Hz 20.000 Hz 30 Watt 50 Watt 89 db/1 W/1 m 2500 Hz 4,5 Ohm heigth 75 cm diameter 16 cm 18