Hoofd- & bijzinnen Vak/onderwerp Nederlands, grammatica Hardware-eisen MS-DOS, (muis, printer) Algemeen Hoofd- en Bijzinnen is een programma dat oefening biedt in het onderscheiden van hoofd- en bijzinnen en het redekundig ontleden van bijzinnen. Het is bedoeld voor de laagste klassen van HAVO/VWO. Uitgangspunten en doelstellingen "Het programma is geschikt om leerlingen (...) te laten oefenen of om (...) weggezonken kennis weer naar boven te halen." "(Het) is te gebruiken in alle leerjaren waarin samengestelde zinnen worden behandeld (en) in het volwassenenonderwijs." Leerstof Inhoud Vijf lessen van elk tien zinnen over hoofd- en bijzinnen zoals die in het Nederlands kunnen voorkomen. Ordening Na het opstarten en het invoeren van een naam kan een les worden geselecteerd. Er zijn vijf lessen, die qua moeilijkheidsgraad elkaar niet veel lijken te ontlopen. Iedere les begint met de vraag of verbindingswoorden wel of niet moeten worden aangewezen. Een les kan als oefening dienen, maar ook als toets. Zinnen kunnen in willekeurige of vaste volgorde op het scherm verschijnen. Bij elke zin hoort een vijftal vragen: het aantal hoofd- en bijzinnen moet worden bepaald, de hoofd- en bijzinnen moeten met behulp van de pijltjestoetsen (, ) of muis worden geselecteerd, van de gevonden bijzinnen dient de grammaticale functie ten opzichte van de hoofdzin vervolgens te worden bepaald (redekundig ontleding) en tenslotte moeten, mits voor deze optie is gekozen, de verbindingswoorden worden aangewezen. Bij een fout antwoord mag de vraag één keer over. De feedback blijft soms beperkt tot goed/fout, soms wordt er een aanwijzing gegeven (bijvoorbeeld "probeer het aantal persoonsvormen in de zin te vinden"). Licht verwarrend is dat bij het selecteren van een in een hoofdzin ingebedde bijzin de afzonderlijke gedeelten van de hoofdzin apart geselecteerd moeten worden. Verwerking Met F1 is altijd hulp opvraagbaar, tenzij het om een toets gaat. De hulp bestaat in een uiteenzetting van de theorie over samengestelde zinnen, bijzinnen en het verschil tussen bij- en hoofdzinnen. Een oefening kan na elke zin worden onderbroken, een toets moet worden afgemaakt. Gebruik leerkracht Een apart programma, Zinmaker genaamd, wordt bijgeleverd, waarmee de leerkracht in staat wordt gesteld zelf oefeningen te maken. Ook kunnen hiermee hulpschermen worden aangepast. Er is geen apart programma dat de resultaten registreert, aan het einde van een les zal de docent deze moeten uitprinten om een overzicht te houden. Differentiatie Optioneel is het wel of niet aanwijzen van verbindingswoorden. Andere mogelijkheden om te differentiëren biedt het programma niet. Evaluatie Op elk moment is een resultatenoverzicht opvraagbaar. Dit deelt de gemaakte fouten in vijf categorieën in: aantal hoofd- en bijzinnen bepalen, aanwijzen van hoofd- en bijzinnen, het onderscheiden van SLO/NICL 2002 pagina: 1 van 6
hoofdzinnen van bijzinnen, de redekundige ontleding van bijzinnen (de functie in de zin) en het aanwijzen van het verbindingswoord. Het overzicht kan worden geprint, maar niet op diskette worden bewaard. Documentatie Een geniet A5-formaat-boekje geeft informatie over het gebruik van het oefenprogramma en het programma om zelf zinnen te maken en hulpschermen aan te passen. Opmerkingen Het is jammer dat bij het selecteren van zinnen het pijltje omhoog en omlaag (-, ) niet werken. SLO/NICL 2002 pagina: 2 van 6
Schermvoorbeelden SLO/NICL 2002 pagina: 3 van 6
SLO/NICL 2002 pagina: 4 van 6
SLO/NICL 2002 pagina: 5 van 6
Colofon: SLO, Stichting leerplanontwikkeling Nationaal informatiecentrum leermiddelen Postbus 2041, 7500 CA Enschede Telefoon: (053) 4840246 Fax: (053) 4307 692 Website: http://www.slo.nl/nicl E-mail: L.Besseler@slo.nl Copyright: Op deze tekst berust copyright. Niets uit deze beschrijving mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in geautomatiseerde gegevensbestanden, of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, het zij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Bron: Deze beschrijving is afkomstig uit de leermiddelendatabase van het Nationaal informatiecentrum leermiddelen. Voor actuele gegevens over de samenstelling en leverbaarheid van het hierboven beschreven softwarepakket verwijzen wij u naar deze leermiddelendatabase (http://www.slo.nl/nicl). De beschrijving is samengesteld conform het 'Beschrijvingsmodel Educatieve Software'. Dit model is opvraagbaar via de hier bovengenoemde website. SLO/NICL 2002 pagina: 6 van 6