Hartrevalidatie Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord U krijgt deze brochure omdat u voor revalidatie bent verwezen naar locatie Beatrixoord van het UMCG Centrum voor Revalidatie. Veel patiënten die het hartrevalidatieprogramma volgen bij het Centrum voor Revalidatie hebben een hartinfarct meegemaakt. Maar ook andere gebeurtenissen zoals een dotterprocedure (PCI), een kransvatomleiding (bypass), een hartklepoperatie, hartfalen of hartritmestoornissen kunnen een reden zijn om te revalideren. Op lichamelijk, psychisch of sociaal gebied kunnen er dingen veranderd zijn. Tijdens de hartrevalidatie leert u omgaan met die veranderingen. Misschien kunt of durft u een aantal dingen niet meer. Door te oefenen onder begeleiding werkt u aan uw conditie en het vertrouwen in uw lichaam. Daardoor kunt u uw mogelijkheden vergroten. Poliklinische of klinische behandeling Hartrevalidatie in het Centrum voor Revalidatie is zowel poliklinisch als klinisch mogelijk. Een opname is meestal nodig als u verpleegkundige zorg nodig heeft, bijvoorbeeld bij het wassen en aankleden. Ook kan de afstand van uw huis tot het Centrum voor Revalidatie te groot zijn, waardoor een opname wenselijk is. Als u wordt opgenomen, krijgt u te maken met verpleegkundigen die 24 uur per dag op de afdeling aanwezig zijn. Zij helpen u bij het innemen van medicijnen, gesprekken en de lichamelijke verzorging. Daarnaast kunt u met al uw vragen of opmerkingen terecht bij een verpleegkundige op uw afdeling. Het hartrevalidatieteam Intakefase Het hartrevalidatieteam bestaat naast de cardioloog en de verpleegkundig specialist uit de volgende behandelaars: fysiotherapeuten, maatschappelijk werkenden, verpleegkundigen, bewegingsagogen, psychologen, diëtisten en revalidatiecoördinatoren. Ook artsen, zoals een revalidatiearts, een reumatoloog, een neuroloog, een longarts, een internist of een psychiater kunnen bij uw revalidatie betrokken zijn. Tijdens uw revalidatie heeft u regelmatig contact met de revalidatiecoördinator. De revalidatiecoördinator is uw aanspreekpunt voor vragen over uw revalidatie en bespreekt met u de voortgang. Voordat u begint met revalideren, ontvangt u per brief een uitgenodiging voor een intake. De intake op de hartrevalidatie bestaat uit twee ochtenden in twee opeenvolgende weken. Voor beide dagdelen ontvangt u een uitnodiging. U ontvangt per e-mail een link met vragenlijsten met het verzoek deze in te vullen en per e-mail te retourneren. Deze antwoorden zijn de basis voor het 1
intakegesprek met de psycholoog in de tweede week. Voor alle bijeenkomsten geldt dat uw partner of andere naaste van harte welkom is. De eerste intakeochtend begint met een introductiebijeenkomst van ongeveer een half uur, samen met andere patiënten die ook met de intakefase beginnen. De revalidatiecoördinator geeft dan uitleg over de intakeprocedure en het revalidatieprogramma. Daarna volgt een individueel intakegesprek met de verpleegkundig specialist, een ECG (hartfilmpje) en een inspannings(fiets)test op de hometrainer. De apparatuur die aan de hometrainer is gekoppeld meet uw inspanningsvermogen zodat uw uitgangssituatie kan worden vastgesteld. Uw hartslag wordt continu geregistreerd en er wordt een ECG gemaakt. Van de lucht die u tijdens het fietsen uitademt wordt het zuurstof-en koolzuurgehalte gemeten. Tot slot neemt het laboratorium bloed af om uw beginwaarden te bepalen. De tweede intake-ochtend begint met individuele gesprekken met de fysiotherapeut, de psycholoog of maatschappelijk werkende en de diëtist. Deze behandelaars bekijken met u op welke terrreinen de hartziekte gevolgen voor u heeft en welke hulpvragen daaruit voortkomen. Het behandelteam besluit op basis van de verkregen informatie uit de vragenlijsten, de gesprekken, de bloeduitslagen en de resultaten van de inspanningstest, of hartrevalidatie voor u geschikt is en zo ja, hoe uw revalidatieprogramma er uit komt te zien. Vervolgens bespreekt u samen met het behandelteam het voorstel voor het revalidatieprogramma. Als na de intakefase blijkt dat hartrevalidatie voor u niet geschikt is, krijgt u indien mogelijk een advies voor een andere behandeling en wordt u terugverwezen naar de verwijzende arts. Informatiemodule Voorafgaand aan uw revalidatie wordt u, samen met uw partner of iemand anders die belangrijk voor u is, uitgenodigd voor de informatiemodule over een gezonde leefstijl. Deze bestaat uit een groepsbijeenkomst die verdeeld is over twee dagdelen. Tijdens de bijeenkomst worden vier presentaties gegeven vanuit verschillende vakgebieden: medisch, psychosociaal, de voedingsleer en de bewegingsleer. U kunt vragen stellen en uw mogelijkheden onderzoeken ten aanzien van een gezonde leefstijl, waarbij u rekening houdt met uw aandoening. Het revalidatieprogramma Uw revalidatieprogramma wordt samen met u opgesteld aan de hand van de informatie gekregen uit de intakefase en afgestemd op uw mogelijkheden en hulpvragen. Elke patiënt heeft een eigen revalidatieprogramma met individuele doelen. De invulling van het revalidatieprogramma is dan ook bij iedere patiënt weer anders. Om u een indruk te geven van revalidatiedoelen waaraan u tijdens uw revalidatie kunt werken, leest u hieronder een aantal voorbeelden: Ontdekken en zo mogelijk verleggen van uw lichamelijke grenzen. Hierbij leert u eventuele beperkingen onder ogen te zien. Overwinnen van angst en onzekerheid voor lichamelijke inspanning en uw zelfvertrouwen herwinnen. (Opnieuw) Oppakken van uw sociaal functioneren, zoals sporten en uitvoeren van een hobby, huishoudelijke taken en zo mogelijk terugkeren naar betaald werk. Informatie krijgen over risicofactoren, zoals roken, bewegingsarmoede, overgewicht, ongezonde voedingsgewoonten of ongezonde stress. Gemiddeld duurt een revalidatieprogramma negen tot twaalf weken. Het programma bevat meestal een bewegingsmodule in groepsverband waar u twee of drie dagdelen per week voor wordt uitgenodigd. Daarnaast kan individuele begeleiding onderdeel zijn van het revalidatieprogramma, 2
bijvoorbeeld van een diëtist. Groepsonderdelen Fietstrainingen Fietstrainingen verbeteren uw conditie en zijn daardoor erg belangrijk. Daarnaast verbetert bij veel patiënten het zelfvertrouwen door fietstrainingen. Als het nodig is wordt tijdens het fietsen (constant of met enige regelmaat) uw hartritme bewaakt (ECG). Aan de hand van de fietstest in de intakefase wordt uw trainingsschema gemaakt. Cardiofitness Tijdens de cardiofitness werkt u aan uw conditie en aan uw spierkracht. U leert omgaan met de verschillende fitnessapparaten en keuzes maken in de juiste zwaarte van de oefeningen. Bewegingsactiviteiten Tijdens de bewegingsactiviteiten werkt u aan het verbeteren van uw lichamelijke conditie en leert u omgaan met grenzen en lichaamssignalen. Ook werkt u aan het versterken van uw zelfvertrouwen als het gaat om bewegen. Het revalidatieprogramma heeft daarvoor verschillende inspanningsactiviteiten zoals zaalsporten, zwemmen en loop-en wandeltrainingen. Indien nodig oefent u ook Activiteiten uit het Dagelijks Leven (ADL) zoals tillen, dragen en huishoudelijk werk. Daarnaast bekijken de fysiotherapeut en de bewegingsagoog met u welke bewegingsactiviteiten u na de revalidatieperiode kunt voortzetten. Actief lidmaatschap van een (hartpatiënten)sportclub of patiëntenvereniging kan dit gemakkelijker maken. Lichaamsbewustwording Naast inspanning kan ook ontspanning op het programma staan. U leert (spier)spanning te herkennen en u leert dit te beïnvloeden met technieken en ademhalingstherapie. Individuele onderdelen Begeleiding door de dietist De diëtist geeft voedings-en dieetvoorlichting om de risico s voor harten vaatziekten te verkleinen. Daarnaast begeleidt de diëtist patiënten die bijvoorbeeld last hebben van: een te hoge waarde van bloedvetten, bijvoorbeeld cholesterol; overgewicht of ondergewicht; een hoge bloeddruk; diabetes mellitus, (suikerziekte); hartfalen, als er sprake is van zout- en vochtbeperking. Ook als uw gewicht of uw buikomtrek groter is dan normaal voor uw lengte, leeftijd en geslacht, krijgt u een uitnodiging voor een intake met de diëtist. Tijdens de intake stelt u samen vast of dieetbehandeling noodzakelijk is. Vervolgens stelt u het doel van uw dieetbehandeling vast en maakt u afspraken over de verdere begeleiding. Begeleiding door psycholoog of maatschappelijk werkende Afhankelijk van uw situatie kunnen gesprekken met een psycholoog of maatschappelijk werkende onderdeel zijn van uw hartrevalidatieprogramma. Vaak gaan deze gesprekken over sociale of psychische problemen die u rondom uw hartklachten ervaart. U kunt hierbij denken aan somberheidsklachten, optredende angsten en spanningen, moeite hebben met de acceptatie van uw aandoening en problemen in de relatie met anderen (bijvoorbeeld uw gezin of collega s). Bij de 3
maatschappelijk werkende kunt u daarnaast ook praktische zaken bespreken zoals vergoedingen en verzekeringen. Indien nodig kunnen er ook partnergesprekken plaatsvinden over de veranderingen in uw relatie ten gevolge van uw hartaandoening. Begeleiding door de verpleegkundig specialist Tijdens uw revalidatie bent u onder controle van een verpleegkundig specialist. De cardioloog is eindverantwoordelijk voor uw revalidatieproces. Aan het begin en aan het einde van uw revalidatie heeft u een gesprek met de verpleegkundig specialist. Als er medische problemen zijn die uw revalidatie beïnvloeden, kunt u tussentijds via de revalidatiecoördinator een afspraak maken bij de verpleegkundig specialist. Indien nodig vindt er overleg plaats met de cardioloog. Overige begeleiding Ook begeleiding bij het stoppen met roken door een stoppen met roken coach en begeleiding bij de reintegratie naar de werkplek door team arbeid, behoort tot de mogelijkheden van de hartrevalidatie. Voortgangsgesprekken Afsluiting Tijdens uw revalidatie heeft u regelmatig een evaluatiegesprek met de fysiotherapeut of bewegingsagoog. Ook bespreekt u de voortgang van uw revalidatie met de revalidatiecoördinator. In deze gesprekken kunt u aangeven hoe u de revalidatie vindt gaan en of het revalidatieprogramma of uw revalidatiedoelen moeten worden bijgesteld. Het behandelteam bespreekt ook regelmatig uw voortgang. De revalidatiecoördinator geeft u een terugkoppeling van deze besprekingen. In een eindgesprek bespreekt de verpleegkundig specialist met u het verloop en de resultaten van uw revalidatie. Als het behandelteam het nodig vindt, wordt opnieuw uw inspanningsvermogen gemeten. Dit gebeurt, net als in de intakefase, met een fietstest op de hometrainer. Zo kunnen de waarden na uw revalidatie vergeleken worden met de waarden voor uw revalidatie. Ook krijgt u opnieuw per e-mail een verzoek om vragenlijsten in te vullen en wordt uw bloed gecontroleerd door het laboratorium. Uw verwijzend cardioloog en uw huisarts krijgen een ontslagbrief met de bevindingen en resultaten van uw revalidatie. Na de revalidatie komt u weer onder controle bij uw verwijzend cardioloog. Nazorg De meeste patiënten ervaren na het hartrevalidatieprogramma positieve veranderingen in bijvoorbeeld conditie, zelfvertrouwen en leefstijl. Het is belangrijk om dit ook na de revalidatie vast te houden. Na ongeveer twee maanden neemt een teamlid van de hartrevalidatie contact met u op om te informeren hoe het met u gaat en hoe u de veranderingen heeft vastgehouden. Meer informatie en vragen Als u na het lezen van deze brochure nog vragen heeft of als u meer informatie wilt, dan kunt u bellen met het UMCG Centrum voor Revalidatie. Universitair Medisch Centrum Groningen UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Dilgtweg 5, 9751 ND Haren Postbus 30.002, 9750 RA Haren Telefoon (050) 361 79 99 4
revalidatie.umcg.nl Op onze website vindt u meer informatie over onze behandelingen, behandelwijze en behandelaars. Op de homepage staan links naar nieuws over ons centrum en naar onze social media YouTube, Facebook en Twitter. Ook vindt u er onder het kopje Volwassenen en vervolgens Interessante links handige links naar patiëntenverenigingen. VLC423_1803 5