Bijlage bij MN arverslag 2015 gri tabel op basis van de gri Richtlijnen (versie G4.0)
Strategie en analyse Pagina Paragraaf Toelichting en eventuele omissies Externe Assurance G4-1 Verklaring management over visie en strategie van duurzame ontwikkeling 6 Voorwoord Organisatieprofiel Pagina Paragraaf Toelichting en eventuele omissies Externe Assurance G4-3 Naam van de organisatie 170 Reikwijdte en verslaggevingscriteria MVO-jaarverslag G4-4 Voornaamste merken, producten en/of diensten 12 Profiel MN G4-5 Locatie van het hoofdkantoor van de organisatie G4-6 Het aantal landen waar de organisatie actief is 170 Reikwijdte en verslaggevingscriteria MVO-jaarverslag 170 Reikwijdte en verslaggevingscriteria MVO-jaarverslag Sectie: Reikwijdte Sectie: Reikwijdte G4-7 Eigendomsstructuur en rechtsvorm 16 Profiel MN Sectie: (Aandeelhouders)structuur G4-8 Afzetmarkten 170 Reikwijdte en verslaggevingscriteria MVO-jaarverslag Sectie: Reikwijdte G4-9 Omvang van de verslaggevende organisatie 10 MN in beeld G4-10 Totaal personeelsbestand naar type arbeidsovereenkomst, geslacht en regio G4-11 Percentage medewerkers dat onder een collectieve arbeidsovereenkomst valt 90 93 MN Medewerkers Man/vrouw verhouding leidinggevende posities Het verslag heeft alleen betrekking op Nederland zoals toegelicht in het hoofdstuk Reikwijdte en verslaggevingscriteria MVO-arverslag. - GRI tabel 100% van de MN medewerkers in vaste dienst vallen onder de CAO. Voor medewerkers in de hoogste loonschalen (betreft < 10 % MN medewerkers) geldt dat de loonafspraken in de CAO niet van toepassing zijn. G4-12 Beschrijving van de waardeketen van de organisatie 13 MN in de waardeketen G4-13 Significante veranderingen tijdens de verslagperiode - GRI tabel Er hebben zich tijdens de verslaggevingsperiode geen significante wijzigingen voorgedaan. 2 gri tabel op basis van gri richtlijnen (versie g4.0)
Organisatieprofiel Pagina Paragraaf Toelichting en eventuele omissies Externe Assurance G4-14 Uitleg over de toepassing van het voorzorgsprincipe door de verslaggevende organisatie 78 Uitsluiting G4-15 Extern ontwikkelde initiatieven welke de organisatie onderschrijft 72 74 Het kader en de principes: Principles for Responsible Investment CO2 voetafdruk en klimaatbeleid G4-16 Lidmaatschappen van associaties en (inter) nationale belangenorganisaties 72 74 75 Het kader en de principes: Principles for Responsible Investment, Montreal Pledge, Institutional Investors Group on Climate Change (IIGCC), Platform Carbon Accounting Financials en Portfolio Decarbonisation Coalition (PDC). Vaststelling van materiële onderwerpen en afbakening Pagina Paragraaf Toelichting en eventuele omissies Externe Assurance G4-17 De entiteiten in de geconsolideerde financiële jaarrekening G4-18 Het proces voor het bepalen van de inhoud en grenzen van het verslag 111 Geconsolideerde grondslagen voor de financiële verslaggeving 56 Onze stakeholders en materialiteit Op basis van de dialoog met stakeholders en de ondernemingsstrategie heeft MN de materiële onderwerpen geïdentificeerd en geprioriteerd (zie materialiteitsmatrix pagina 57). De inhoud van het verslag is vervolgens gebaseerd op deze materiële onderwerpen, de weerslag daarvan op de drie materiële stromen van het waardenmodel en de logische verbinding naar dit verslag zoals verder toegelicht in de tabel op pagina van het MN-arverslag. G4-19 Geïdentificeerde materiële aspecten 57 Materialiteitsmatrix MN De lijst met de door MN geïdentificeerde materiële onderwerpen in het proces zoals genoemd in G4-18, is opgenomen op pagina 57 in het verslag. Zie onderstaande kruistabel Materiële onderwerpen MN en GRI Aspecten, waarin per aspect is aangegeven of en voor welke entiteiten het aspect binnen de organisatie materieel is. G4-20 G4-20 De afbakeningen van de geïdentificeerde materiële aspecten binnen de organisatie 57 Materialiteitsmatrix MN Zie onderstaande kruistabel Materiële onderwerpen MN en GRI Aspecten, waarin per aspect is aangegeven of het aspect binnen de organisatie materieel is. 3 gri tabel op basis van gri richtlijnen (versie g4.0)
Vaststelling van materiële onderwerpen en afbakening Pagina Paragraaf Toelichting en eventuele omissies Externe Assurance G4-21 De afbakeningen van de geïdentificeerde materiële aspecten buiten de organisatie G4-22 Het effect en de redenen van eventuele correcties van informatie in eerdere rapporten G4-23 Significante veranderingen ten opzichte van eerdere verslaggevingsperiodes 57 Materialiteitsmatrix MN Zie onderstaande kruistabel Materiële onderwerpen MN en GRI Aspecten, waarin per aspect is aangegeven of, en voor welke entiteiten buiten de organisatie het aspect materieel is. 99 De CO2 voetafdruk & de inkoop van MN De CO2 voetafdruk is berekend op basis van de laatste set emissiefactoren gepubliceerd op CO2emissiefactoren.nl. De uitstoot van 2013 en 2014 is op basis van de laatste set factoren opnieuw berekend en wijkt hier door af van de uitstoot vermeld in eerdere verslagen. Er zijn geen significante veranderingen ten opzichte van vorige verslaggevingsperiodes. Nee Overleg met belanghebbenden Pagina Paragraaf Toelichting en eventuele omissies Externe Assurance G4-24 Lijst met stakeholders 55 Samen met onze stakeholders G4-25 Het proces voor de identificatie en selectie van stakeholders 55 56 Samen met onze stakeholders Onze stakeholders en materialiteit G4-26 De benadering van stakeholder betrokkenheid 55 56 Samen met onze stakeholders Onze stakeholders en materialiteit MN is in 2015 circa 400 keer met haar belangrijkste stakeholders persoonlijkhet in gesprek gegaan. Het grootste deel van deze overleggen vindt structureel plaats. Daarnaast heeft in 2015 een conferentie plaats gevonden met de belangrijkste stakeholders. G4-27 Belangrijke thema s en zorgen ingebracht door stakeholders en hoe de organisatie hier mee is omgegaan 25 56 Samen met onze stakeholders MN sprak haar stakeholders in 2015 tijdens diverse overleggen. De belangrijkste onderwerpen tijdens de gesprekken waren vertrouwen, kwaliteit van dienstverlening, klanttevredenheid, verantwoord Beleggen, kostenefficiency en kwaliteit van personeel. 4 gri tabel op basis van gri richtlijnen (versie g4.0)
Verslagprofiel Pagina Paragraaf Toelichting en eventuele omissies Externe Assurance G4-28 Verslagperiode 171 Reikwijdte G4-29 Datum van het meest recente verslag 171 Reikwijdte G4-30 Verslaggevingscyclus 171 Gecombineerd verslag G4-31 Contactpunt voor vragen over het verslag of de inhoud ervan 172 Toegepaste richtlijnen en benchmarks Onderaan de pagina G4-32 De door de organisatie gekozen in accordance optie b. De tabel met de opgenomen GRI-indicatoren 171/ 172 Richtlijnen Global Reporting Initiative Deze GRI-index G4-33 Het beleid en de huidige praktijk op het gebied van onafhankelijke assurance van het verslag 171 175 Verslaggevingscriteria Assurance rapport PwC Governance Pagina Paragraaf Toelichting en eventuele omissies Externe Assurance G4-34 De governance structuur van de organisatie 19 Governance en organisatie Verankering van mvo Ethiek en integriteit Pagina Paragraaf Toelichting en eventuele omissies Externe Assurance G4-56 Beschrijving van de waarden, principes, standaarden en gedragsnormen binnen de organisatie, zoals een gedragscode 39 Compliance Charter, Gedragscode en Interne Regelingen/Bankierseed/ Privacy 5 gri tabel op basis van gri richtlijnen (versie g4.0)
Materiële onderwerpen en indicatoren Pagina Paragraaf Toelichting en eventuele omissies Externe Assurance Economische prestaties 61 61// 67/87 Zie vanaf pagina 61 hoe MN omgaat met verantwoorde uitvoering Verantwoorde uitvoering + verankering van MVO + Vooruitblik 2016: Pensioenen+ Samenvatting resultaten en ambities 2015 G4-EC1 De directe economische waarden 105 Kerncijfers jaarrekening Rapporteren op country by country basis is niet relevant voor MN. MN rapporteert niet over community investments. MN geeft er de voorkeur aan haar bijdrage aan de maatschappij via het delen van kennis en minimaal via financiele bijdragen te leveren. Milieu-aspect Emissies 74-77/ 99 /87 Zie vanaf pagina 99 hoe MN haar inkoop en hoe de CO2 voetafdruk wordt berekend + Samenvatting resultaten en ambities 2015 Nee G4-EN15 Totale directe emissie van broeikasgassen naar gewicht (Scope 1) G4-EN16 Totale indirecte emissie van broeikasgassen naar gewicht (Scope 2) G4-EN17 Andere relevante indirecte emissie van broeikasgassen naar gewicht (Scope 3) 99-101 CO2-voetafdruk MN Nee 99-101 CO2-voetafdruk MN Nee 99-101 CO2-voetafdruk MN Nee 6 gri tabel op basis van gri richtlijnen (versie g4.0)
Materiële onderwerpen en indicatoren Pagina Paragraaf Toelichting en eventuele omissies Externe Assurance Milieu-aspect Emissies G4-EN19 Initiatieven ter verlaging van de emissie 99 CO2-voetafdruk MN In 2015 hebben we onder meer: Twaalf laadpunten geïnstalleerd in de parkeergarage; Grotere afvalbakken geplaatst met betere mogelijkheid om afval te scheiden; Minder gebruik gemaakt van vliegverkeer, deels uit kostenoverweging en streven naar vermindering van uitstoot en deels als gevolg van het afstoten van MN UK; Minder elektriciteit verbruikt door diverse acties. Nee Werkgelegenheid materieel is en de impact van het onderwerp materiële onderwerp en de impact ervan G4-LA1 Totaal aantal en onderverdeling van nieuwe en vertrekkende medewerkers per leeftijdscatergorie, geslacht en regio 89 Zie vanaf pagina 89 hoe MN de kwaliteit van haar personeel waarborgt 90 MN-medewerkers Verdeling over regio niet relevant voor MN. Indienst Leeftijd <30: in dienst 55 (man 34/ vrouw 21), Leeftijd 30-50: in dienst 63 (man 32/ vrouw 31) Leeftijd >50: in dienst 4 (man 3 /vrouw 1) Uitdienst Leeftijd <30: uit dienst 21 (man 11/ vrouw 10) Leeftijd 30-50: uit dienst 61 (man 33/ vrouw 28) Leeftijd >50: uit dienst 31 (man 21/ vrouw 10) Materiële onderwerpen en indicatoren Pagina Paragraaf Toelichting en eventuele omissies Externe Assurance Gezondheid en veiligheid 7 gri tabel op basis van gri richtlijnen (versie g4.0)
G4-LA6 Letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen- en verzuimcijfers en het aantal werk-gerelateerde sterfgevallen per regio Opleiding en onderwijs G4-LA9 Gemiddeld aantal uren dat een werknemer per jaar besteedt aan opleidingen, onderverdeeld naar geslacht en werknemerscategorie 96 Zie vanaf pagina 96 hoe MN de gezondheid en vitaliteit van haar personeel waarborgt 96 Vitaliteit/verzuim Verdeling over regio niet relevant voor MN. In de rapportage over ziekteverzuim maakt MN geen onderscheid in geslacht. Rapporteren over dodelijke ongevallen is voor MN, gezien de aard van de bedrijfsactiviteiten, niet relevant. 91 Zie vanaf pagina 91 hoe MN de kwaliteit en opleidingsbehoefte van haar personeel waarborgt Sectie: Transformeren 91/92 Ontwikkeling en opleiding MN maakt in haar opleidingsbeleid geen onderscheid in geslacht of werknemerscategorie. MN rapporteert de investering in ontwikkeling en opleiding op basis van budget en niet op basis van uren. Voor MN biedt dit het gewenste inzicht. 8 gri tabel op basis van gri richtlijnen (versie g4.0)
Materiële onderwerpen en indicatoren Pagina Paragraaf Toelichting en eventuele omissies Externe Assurance Diversiteit en gelijke kansen 19/20/ 45/99 19-20/ 45// 92-93 Pagina 19/20 Governance en organisatie in Directieverslag, zie pagina 45 van het Verslag Raad van Commissarissen en pagina 99 Diversiteit en gelijke kansen G4-LA12 Samenstelling van bestuurslichamen en onderverdeling van medewerkers per categorie, naar geslacht, leeftijdsgroep, het behoren tot een bepaalde maatschappelijke minderheid en andere diversiteitsindicatoren. 90 92 166-169 MN-medewerkers Diversiteit en gelijke kansen Personalia (en diversiteit) RvC en Hoofddirectie Toetsen van leveranciers op arbeidspraktijken 102 Zie vanaf pagina 102 hoe MN duurzaam inkopen waarborgt Nee G4-LA14 Percentage van nieuwe leveranciers die zijn gescreend aan de hand van criteria voor arbeidsomstandigheden 102 Duurzaam inkopen Nee Toetsen van leveranciers op mensenrechtenpraktijken 102 Zie vanaf pagina 102 hoe MN duurzaam inkopen waarborgt Nee G4-HR10 Percentage van nieuwe leveranciers die zijn gescreend op het in acht nemen van mensenrechten n.v.t. Duurzaam inkopen Nee 9 gri tabel op basis van gri richtlijnen (versie g4.0)
Materiële onderwerpen en indicatoren Pagina Paragraaf Toelichting en eventuele omissies Externe Assurance Anti-corruptie 38 Zie op pagina 38 hoe MN omgaat met integriteit en compliance G4-SO3 Percentage en totaal aantal maatregelen die zijn getroffen naar aanleiding van corruptie en de geïdentificeerde significante risico s n.v.t. MN rapporteert kwalitatief over risico s gerelateerd aan corruptie en fraude in de compliance kwartaalrapportage. MN beschikt op dit moment niet over informatie om deze indicator te berekenen. MN zal in 2016 kijken naar de mogelijkheden om hier verder vorm aan te geven. Compliance 38 Zie op pagina 38 hoe MN omgaat met integriteit en compliance G4-SO8 Monetaire waarde van significante boetes en totaal aantal niet-monetaire sancties wegens het niet naleven van wet- en regelgeving n.v.t. MN heeft geen boetes ontvangen. Informatie over producten en diensten 63 /87 Zie vanaf pagina 63 hoe het gesteld is met klanttevredenheid en kostenbeheersing + Samenvatting resultaten en ambities 2015 G4-PR5 Resultaten van onderzoeken naar de klanttevredenheid 63 Tevredenheid deelnemers en werkgevers 10 gri tabel op basis van gri richtlijnen (versie g4.0) MN rapporteert kwalitatief over klanttevredenheid op uitdrukkelijk verzoek van haar stakeholders. In 2015 hebben de eerste evaluatiegesprekken plaatsgevonden en in 2016 zal deze wijze klanttevredenheidsonderzoek worden doorgezet. MN zal in 2016 kijken naar de mogelijkheden hoe hier verder vorm aan te geven.
Materiële onderwerpen en indicatoren Pagina Paragraaf Toelichting en eventuele omissies Externe Assurance Privacy van klanten 39 Op pagina 39 is meer te lezen over privacy bij MN G4-PR8 Totaal aantal gegronde klachten betreffende inbreuken op de privacy van klanten en het kwijtraken van klantgegevens 39 Privacy Er zijn hierover geen klachten bekend. Naleving van wet- en regelgeving 31 Zie vanaf pagina 31 hoe MN haar Risicobeheersing heeft vormgegeven G4-PR9 Monetaire waarde van significante boetes wegens het niet-naleven van wet- en regelgeving betreffende de levering en het gebruik van producten en diensten n.v.t. MN heeft geen boetes ontvangen. 11 gri tabel op basis van gri richtlijnen (versie g4.0)
Materiële onderwerpen en indicatoren Pagina Paragraaf Toelichting en eventuele omissies Externe Assurance FSI: Sector Disclosure Productportfolio G4-DMA Productportfolio Beleid met specifieke maatschappelijke en milieu gerelateerde onderdelen toegepast binnen bedrijfsonderdelen. Procedures voor het beoordelen en doorlichten van milieu gerelateerde en maatschappelijke risico s binnen bedrijfsonderdelen. 72 Zie vanaf pagina 72 hoe MN invulling geeft aan haar beleid rondom verantwoord beleggen Processen voor het monitoren van de manier waarop klanten in overeenkomsten of transacties opgenomen milieu gerelateerde en maatschappelijke eisen implementeren en naleven. Processen voor het verbeteren van de vaardigheid van het personeel ten aanzien van implementatie van milieu gerelateerd en maatschappelijk beleid en procedures zoals toegepast binnen bedrijfsonderdelen. Interactie met klanten, investeerders en zakenpartners over maatschappelijke en milieu gerelateerde risico s en mogelijkheden G4-FS7 Monetaire waarde van producten en diensten ontwikkeld om een specifiek maatschappelijk voordeel te genereren voor ieder bedrijfsonderdeel, opgesplitst naar doel. 78 81 ESG-integratie Verantwoord beleggen MN rapporteert kwalitief over totaal percentage ESG-integraite. Het is nog niet mogelijk om ESGintegratie per doel te kwantificeren. In 2016 wordt uitgezocht of dit mogelijk is. 12 gri tabel op basis van gri richtlijnen (versie g4.0)
Materiële onderwerpen en indicatoren Pagina Paragraaf Toelichting en eventuele omissies Externe Assurance FSI: Sector Disclosure Actief aandeelhouderschap G4-DMA Actief aandeelhouderschap Stembeleid toegepast op milieu gerelateerde of maatschappelijke kwesties voor aandelen waarbij de verslaggevende organisatie stemrecht heeft of stemadvies geeft. 81 /87 Zie vanaf pagina 81 hoe MN invulling geeft aan haar mogelijkheden om zeggenschap en invloed uit te oefenen op beleggingen in haar portfolio + Samenvatting resultaten en ambities 2015 G4-FS10 Percentage en aantal bedrijven in portfolio (AUM) waarmee de onderneming contacten heeft gehad inzake sociale of milieuaspecten van investeringen 81 81-85 Stemmen Dialoog In 2015 stemde MN voor opdrachtgevers en fondscliënten op 3190 vergaderingen wat overeenkomt met 94,3% van alle vergaderingen waar MN kon stemmen. MN heeft in 2015 met 42 bedrijven contact gehad in het kader van het dialoogprogramma. Er zijn minder contactmomenten geweest dan vorig jaar omdat de nadruk lag op de herziening van het beleid. G4- FS11 Percentage van de bezittingen onderhevig aan positieve en negatieve milieu gerelateerde of maatschappelijke screenings 78 ESG-integratie 13 gri tabel op basis van gri richtlijnen (versie g4.0)
Kruistabel Materiele onderwerpen MN en GRI indicatoren Materiële onderwerpen MN Corresponderende GRI Aspecten Afbakening ( Boundary ) per materieel aspect in- en buiten de organisatie, per entiteit en geografische locatiee 1. Vertrouwen in MN Economische prestaties Productportfolio Compliance Anticorruptie Privacy van klanten Naleving van wet- en regelgeving Materieel in de organisatie: MN kantoren in Nederland en London Materieel buiten de organisatie: aandeelhouders, opdrachtgevers, leveranciers, werkgevers & werknemers en pensioendeelnemers. 2. Kwaliteit van dienstverlening Informatie over producten en diensten Materieel in de organisatie: MN kantoren in Nederland Materieel buiten de organisatie: opdrachtgevers, werkgevers & werknemers en pensioendeelnemers 3. Klanttevredenheid Informatie over producten en diensten Materieel in de organisatie: MN kantoren in Nederland Buiten de organisatie: opdrachtgevers en pensioendeelnemers 4. Verantwoord beleggen Financiële product portfolio¹ Actief aandeelhouderschap Materieel in de organisatie: MN kantoren in Nederland en London Materieel buiten de organisatie: opdrachtgevers, leveranciers (externe managers), werkgevers & werknemers en Pensioendeelnemers 5. Kostenefficiency Economische prestaties Materieel in de organisatie: MN kantoren in Nederland Materieel buiten de organisatie: opdrachtgevers, werkgevers & werknemers en pensioendeelnemers 6. Kwaliteit van personeel Opleiding en onderwijs Diversiteit en gelijke kansen Werkgelegenheid Gezondheid en veiligheid op het werk Materieel in de organisatie: MN kantoren in Nederland Materieel buiten de organisatie: opdrachtgevers, werkgevers & werknemers en pensioendeelnemers Materieel in de organisatie: MN kantoren in Nederland Materieel in de organisatie: MN kantoren in Nederland Materieel in de organisatie: MN kantoren in Nederland 7. CO2 voetafdruk MN Milieu-aspect emissies Materieel in de organisatie: MN kantoren in Nederland 8. Duurzaam inkopen Toetsen van leveranciers op arbeidspraktijken Toetsen van leveranciers op mensenrechtenpraktijken Materieel in de organisatie: MN kantoren in Nederland Materieel buiten de organisatie:leveranciers ¹Zie GRI G4 Financieel Sector Supplement 14 gri tabel op basis van gri richtlijnen (versie g4.0)