DE OPMAAK VAN EEN SEAP VOOR DE GEMEENTE KLUISBERGEN KLIMAATTEAM 1 12.10.2015

Agenda Welkom door de Schepen Lode Dekimpe Inleiding SEAP door Kim Rienckens (provincie Oost-Vlaanderen) Nulmeting en uitdagingen door Kim Van den Heuvel (Zero Emission Solutions) Brainstorm ivm mogelijke maatregelen door Bernard Govaert (Bond Beter Leefmilieu Vlaanderen) Vervolgtraject

De klimaatverandering: mondiaal en lokaal 29/10/2015 Oost-Vlaanderen Klimaatgezond 3

Klimaatverandering: de aanpak: mondiaal en lokaal 29/10/2015 Oost-Vlaanderen Klimaatgezond 4

Waar willen we naartoe? Klimaatneutraal in 2050 Tussenstap: 20% reductie van de uitstoot van broeikasgassen tegen 2020 tov 2011 (ETS bedrijven niet inbegrepen) Klimaatbestendig in 2050 Negatieve effecten klimaatverandering maximaal temperen Naar een klimaatgezond Oost- Vlaanderen 29/10/2015 Oost-Vlaanderen Klimaatgezond 6

29/10/2015 Oost-Vlaanderen Klimaatgezond 8

Nulmeting en uitdaging CO 2 -uitstoot 2011 = 33.780 ton CO 2 Verbruik 2011 = 156.534 MWh Vergelijking Deze uitstoot is even groot als de opname van CO 2 door een bos dat even groot is als de hele gemeente Kluisbergen -20 % CO 2 -uitstoot 2011 = - 6.756 ton CO 2

Nulmeting en uitdaging CO 2 -uitstoot verdeling per sector CO 2 -uitstoot 2011 = 33.780 ton CO 2

BAU is geen optie Business as usual Gemeente Kluisbergen 8% BAU 2020 = +3,2% of +1091 ton CO 2 3% -4% -3%

Uitdaging -20% is ambitieus, maar haalbaar -20 % CO 2 -uitstoot 2011 = - 6.756 ton CO 2 1000 x particuliere PV installaties = +/- 883 ton CO 2 /jaar 1000 x dakisolatie van een woning = +/- 980 ton CO 2 /jaar 1000 elektrische voertuigen ter vervanging van dieselvarianten (à 15.000 km/jaar) = +/- 1.320 ton CO 2 /jaar 1000 ritten van 10 km minder per dag = +/- 496 ton CO 2 /jaar 5 Windturbines = +/- 5.974 ton CO 2 /jaar -20% minder uitstoot gemeentebestuur = 80 ton CO 2 /jaar

Nulmeting en uitdaging CO 2 -uitstoot huishoudens: 11.881 ton CO 2 of 35% (30% in Oost-Vlaanderen) 2.614 huishoudens in 2011 4,54 ton CO 2 /huishouden (3,66 ton in Oost- Vlaanderen) 22.409 kwh/huishouden (18.594 kwh in Oost- Vlaanderen en 21.428 kwh in Vlaanderen). 18 huishoudens (0,3 %) verwarmen met steenkool als hoofdverwarming (tov 1,3% in Oost-Vlaanderen) 107 zonneboilers 16 warmtepompen

Nulmeting en uitdaging Uitdagingen voor huishoudens zijn: Vermindering van de energievraag: door het isoleren van daken, vloeren, gevels het plaatsen van hoogrendementbeglazing, moderne ketels gedragswijziging Het wijzigen van de energiemix door verminderen van steenkool en stookolie ten voordele van aardgas, warmtepompen en/of biomassa Hernieuwbare energie: groene stroom van zonnepanelen, zonne- en omgevingswarmte, externe warmtelevering, zongeörienteerd bouwen Het hele woonsysteem moet structureel veranderen

Nulmeting en uitdaging CO 2 -uitstoot industrie: 10.597 ton CO 2 of 32% (14% in Oost- Vlaanderen) Geen zonneboilers of warmtepompen Geen WKK s

Nulmeting en uitdaging Uitdagingen voor de industrie zijn: Inzetten van diverse best beschikbare technieken (BBT) aangaande rationeel energiegebruik Het gebruik van diverse hernieuwbare energiebronnen (zon, wind, biomassa, groene koude of warmte) Een verhoging van de productiviteit of efficiëntie Meer recycling Meer uitwisseling van restwarmte - koude

Nulmeting en uitdaging CO 2 -uitstoot transport: 6.407 ton CO 2 of 19% (38% in Oost- Vlaanderen) Bijna uitsluitend te wijten aan particulier en commercieel vervoer (89%) Prognose: Mobiliteit in 2020 6.661 ton CO 2 of +4%

Nulmeting en uitdaging Uitdagingen voor transport zijn: Beheersing van het aantal personenvoertuigkilometers over de weg Door meer mensen op de fiets/ov te krijgen voor woon-werkverkeer Door meer scholieren op de fiets/ov te krijgen Door meer mensen op de fiets/ov te krijgen voor overige ritten Beheersing van het aantal goederenvoertuigkilometers over de weg Modal shift: transport via spoor en waterwegen Minder wegtransport: Door meer lokaal voedsel en andere producten te kopen Verbetering van de milieukenmerken van de voertuig(vloot) en hun brandstoffen Een energiezuinig rij- en mobiliteitsgedrag

Nulmeting en uitdaging CO 2 -uitstoot tertiair: 2.478 ton CO 2 of 7% (15% in Oost- Vlaanderen) geen zonneboilers en warmtepomp en Geen WKK s

Nulmeting en uitdaging CO 2 -uitstoot tertiair: 2.478 ton CO 2 of 7%

Nulmeting en uitdaging Uitdagingen voor tertiair zijn: Vermindering van de energievraag: door het isoleren van alle daken, vloeren, gevels het plaatsen van hoogrendementbeglazing, moderne ketels gedragswijziging Hernieuwbare energie: groene stroom van zonnepanelen, zonne- en omgevingswarmte, elektriciteit en warmte van lokale bio-wkk, de toepassing van zonnewarmte, omgevingswarmte en externe warmtelevering, zongeörienteerd bouwen

Nulmeting en uitdaging CO 2 -uitstoot landbouw energiegerelateerd: 2.018 ton CO 2 of 6% (5% in Oost-Vlaanderen) Geen WKK s

Nulmeting en uitdaging Uitdagingen voor landbouw zijn: Inzetten van diverse best beschikbare technieken (BBT) aangaande rationeel energiegebruik Het gebruik van diverse hernieuwbare energiebronnen (zon, wind, biomassa KOH / pocketvergisters, groene koude of warmte) Een verhoging van de productiviteit of efficiëntie Impact van de volledige keten van landbouwer tot consument Aandeel dierlijke producten verlagen Mate van verwerking en bewaring Geografische oorsprong en transport

Nulmeting en uitdaging CO 2 -uitstoot gemeentebestuur: 400 ton CO 2 of 1% Gemeentebestuur MWh ton CO2 eigen gebouwen 1 272 257 eigen openbare verlichting 709 143 eigen vloot - -

Nulmeting en uitdaging Uitdagingen voor het gemeentebestuur zijn: Vermindering van de energievraag Het wijzigen van de energiemix Hernieuwbare energie VOORBEELDFUNCTIE

Nulmeting en uitdaging Vergelijking met andere Oost-Vlaamse steden en gemeenten

Brainstorm Resultaten van de bevraging Lopend Gepland Potentieel Lijst van mogelijke maatregelen: ter inspiratie

Brainstorm Aanpak Ga na welke acties uit de lijst op jouw dienst betrekking hebben welke acties door de gemeente kunnen worden genomen. Welke zijn de meest belangrijke? Welke zijn haalbaar en welke niet? Wat moet volgens jou nog meer gebeuren morgen, naar 2030 en 2050. Welke aanzet kan nu worden gemaakt? Welk engagement kan jouw dienst daar in opnemen? In groep worden volgende vragen behandeld: Wat verhindert (jouw dienst) nu om dit te doen, wat zijn de huidige drempels? Wat hebben we nodig om deze drempels weg te nemen? Wat moet er gebeuren om dit waar te maken? Wie speelt hier een rol?

Vervolgtraject datum bijeenkomst uur duur 10/sep projectteam 1 10:00 2:45 12/okt klimaatteam 1 13:30 3:00 26/okt thematische werkgroep gebouwen 13:30 3:00 9/nov thematische werkgroep mobiliteit 13:30 3:00 7/dec klimaatteam 2 13:30 3:00 21/jan klimaattafel 19:30 2:30 projectteam 2 3:00 klimaatteam 3 1:00 16 of 30.11 milieuraad/gecoro 20:00 2:30

Afspraken Bevestiging van aanwezigheid op volgende bijeenkomsten Uitnodiging van externen op bijeenkomsten (thematische werkgroepen) Onderwerp bespreken op verschillende adviesraden Terugkoppeling naar volledige dienst en betrokken schepen Aanvullingen aan het energieactieplan