CUMELA Nederland jaarverslag 2012 Ook ik ben veiliger! Inhoud jaarverslag 2012 Ook ik ben veiliger! 1 Niet remmen 2 Samenstelling besturen 2 Beleid GC 3 Beleid ME 3 Beleid AL 4 Beleid Verkeer 4 Arbeidsmarkt 5 Cursussen 5 Scholing 6 Ledenontwikkeling 6 CKA 6 Bedrijvenadviseurs 7 Infolijn 7 CUMELA Advies 7 CUMELA Verzekeringen 8 CUMELA Communicatie 8 Net als in 2012 wordt er dit jaar veel van ons gevraagd op het gebied van ondernemerschap, vindingrijkheid en uithoudingsvermogen. Het einde van de recessie lijkt niet in zicht en het kabinet Rutte 2 vraagt ondernemers nadrukkelijker om een bijdrage in het herstel van de economie. Het afschaffen van het accijnsvoordeel op rode diesel is daar voor de cumelasector een voorbeeld van, zeker ook doordat de brandstofprijzen een steeds groter aandeel in de kostprijs vormen. Onze voorlichtingsbijeenkomsten voor lidbedrijven in de grensstreek werden bijzonder goed bezocht en onze uitwerking voor een compensatieregeling voor cumelabedrijven in de grensstreek met België is inmiddels bekend bij het ministerie van Financiën. Op de algemene ledenvergadering van 2012 nam ik de voorzittershamer over van Dick Klok en veilig (land)bouwverkeer was het eerste speerpunt in mijn maiden speech. Vorig jaar is er al flink gefocust op dit onderwerp en dat blijft voorlopig zo. Op de Technische Kontakt Dagen organiseerden we een spectaculaire remmentest en werden de eerste veilige kippers - met de Ik ben veiliger! -sticker - overgedragen aan kopers uit de cumelasector. Ook in de pers was er regelmatig aandacht voor onze campagne, die eraan moet bijdragen dat de trekker zijn plaats op de openbare weg kan verdienen. Zo introduceerden we op AgroTechniek Holland de onderrijbeveiliging voor trekkers. Tien collega-cumelabedrijven onderwerpen deze momenteel aan een uitgebreide praktijktest en over enkele maanden hoort u daar meer over. Veilig (land)bouwverkeer is vooral iets waarmee we in onze eigen bedrijven meer bezig moeten zijn. Om veiliger te werken, om aan het publiek en de lokale politiek te laten zien dat we veiligheid serieus nemen en door opdrachtgevers te bevestigen in hun juiste keuze voor onze bedrijven met toegevoegde waarde. Dat de positie van het landbouwverkeer aandacht vraagt, bleek vorig jaar diverse malen, zoals bij de Westervoortse brug bij Arnhem. Hoe gladjes liep het in de provincie Zeeland, waar de positie van het landbouwverkeer nu beter geborgd is dankzij de speciale landbouwweg op Tholen. Een goed voorbeeld van samen de verantwoordelijkheid nemen: als overheid, als wegbeheerder en als organisatie van weggebruikers uit de cumelasector. Laten we hopen dat dit initiatief snel wordt overgenomen in meer provincies. Ik wil u vragen om ook in 2013 samen met CUMELA Nederland te blijven focussen op veilig (land)bouwverkeer om te komen tot een sector waarop we trots kunnen blijven. Spreken we elkaar weer op 9 maart tijdens de algemene ledenvergadering in Nijkerk? Met vriendelijke groet, Wim van Mourik Voorzitter CUMELA Nederland
respect en bewondering voor de wijze waarop cumelabedrijve Niet remmen Cumelabedrijven staan fier overeind. Dat is best opmerkelijk in een tijd waarin het economische tij zó tegen staat. In het verslagjaar 2012 zijn er natuurlijk best pijnlijke situaties geweest voor individuele bedrijven. Daar kunnen we niet geringschattend over doen, zeker niet als dat gepaard ging met de beëindiging van de bedrijfsactiviteiten of het ontslag van medewerkers. In algemene zin mag er vooral respect en bewondering zijn voor de wijze waarop de cumelabedrijven zich manifesteren. Soms door de bakens te verzetten of een belangrijke efficiency-slag te maken, andere keren door een goede antenne te hebben voor de kansen die zich in de markt voordoen. Door veel aandacht te hebben voor veiligheid en verbeteringen in techniek en gedrag. Ongetwijfeld speelt hierbij een rol dat het vooral om familiebedrijven gaat. Bedrijven waar extra motivatie bestaat om - ongeacht de tegenwind - toch te kunnen scoren. Wanneer je onze sector met een aantal andere sectoren op een rij zet, zijn wij ervan overtuigd dat we prima presteren. Meer continuïteit en relatief meer omzetvolume in vergelijking met de bouw, het transport of bijvoorbeeld de drukkerijbranche. We zijn er de sector niet naar om daarvan naast onze sloffen te gaan lopen. En al helemaal niet om te denken dat we er vanzelf wel zullen komen door onze voorsprong. Bij ons krijgt de wet van de remmende voorsprong gelukkig nauwelijks kans. Daarvoor zijn we te nuchter en te ambitieus om verder te verbeteren. Om nog slimmer een balans te vinden tussen opbrengsten en kosten. Niet alleen voor vandaag, maar ook voor morgen en volgend jaar. En daarbij ook antwoord gevend op twijfelachtige initiatieven van opdrachtgevers die soms de verleiding niet kunnen weerstaan om toch maar zélf de mechanisatie te willen regelen. Dat zie je niet alleen bij boeren, maar ook bij aannemers of zelfs overheden. Soms hoor je daarbij echt dwaze ideeën: investeren in machines om maar geen inkomstenbelasting te hoeven betalen. Alsof dat het ultieme doel is van het ondernemen. Kortom, we vormen een boeiende sector in een uitdagende omgeving met best weer een spannend jaar voor de boeg. Blijf alert en ga door met verbeteren. Uw belangenorganisatie ondersteunt u daarin graag. In dit verslag kunt u lezen hoe we dit op een aantal belangrijke punten hebben gedaan in 2012. Hannie Zweverink en Jan Maris directie CUMELA Nederland Samenstelling besturen Dagelijks bestuur (DB) en Verenigingsbestuur (VB) Dhr. W.J. van Mourik (voorzitter DB / VB - Gelderland) Dhr. A. Baars (DB / VB Zuid-Holland) Dhr. S.P. Wieringa (DB / VB - Groningen) Dhr. J.H.H. Willems (DB / VB Noord-Brabant) Dhr. T. de Boer (VB sectie Grondverzet en Cultuurtechniek) Dhr. H. Bousema (VB Drenthe) Dhr. J.S. van Diepen (VB - Noord-Holland) Dhr. K. van Dun (VB-Flevoland) Dhr. G. de Haan (VB Friesland) Dhr. G. J. Joossen (VB Zeeland) Dhr. S. Meilof (Jongerenbestuur) Dhr. W.H. M. Mestrom (VB Limburg) Dhr. J.N. Reimink (VB Overijssel) Dhr. J.H.J. Schoot-Uiterkamp (VB - sectie Agrarisch loonwerk) Dhr. J. Uenk (VB sectie Meststoffendistributie) Dhr. J. Veldhuizen (VB Utrecht) 2 CUMELA JAARVERSLAG 2012
n zich manifesteren Grondverzet en cultuurtechniek Het werkaanbod in grondverzet en cultuurtechniek is ondanks de recessie redelijk op peil gebleven. Natuurlijk stonden de prijzen en tarieven wel sterk onder druk. In de profilering van de cumelasector waren de beurzen TKD en de Demo-Dagen Papendal de speerpunten voor het beeld naar buiten. Achter de schermen was onder andere het aanhalen van de contacten met andere belangengroepen en brancheorganisaties van belang. De wet WION en het veilig en zorgvuldig graven blijven belangrijke dossiers voor de sectie Cultuurtechniek en Grondverzet. Bij de evaluatie van de wet hebben wij in 2012 wederom bepleit dat daar waar het gaat om aansprakelijkheid, de opdrachtgevende grondroerders meer op hun verantwoordelijkheid moeten worden aangesproken. Te vaak wordt de rekening voor graafschade neergelegd bij cumelabedrijven, terwijl die feitelijk vaak alleen uitvoerend zijn. Helaas heeft de nieuwe Aanbestedingswet in 2012 zijn afronding nog niet mogen beleven. Toch hebben we al voorlichting verzorgd over de met deze wet samenhangende onderwerpen als social return, klachtenafhandeling en TenderNed. Bovendien zijn we in 2012 gestart met de voorbereidingen voor een bewustwordingscampagne over betere automatisering bij cumelabedrijven. Betere automatisering moet onder andere de faalkosten terugdringen en zorgen voor een betere aansluiting bij opdrachtgevers. Meststoffendistributie Een belangrijk winstpunt voor de sectie Meststoffendistributie is dat via VNO/NCW een plaats aan de onderhandelingstafel is afgedwongen bij de onderhandelingen met het ministerie over toekomstig mestbeleid. Naast LTO en NVV is sinds begin 2012 ook CUMELA Nederland een partij in het ambtelijk overleg en vervolgens ook in het bestuurlijk overleg met de staatssecretarissen van Economische Zaken en van Milieu. Resultaten die tot nu toe zijn behaald en die zonder de inbreng van CUMELA niet aan de orde zouden zijn gekomen: De mestplaatsingsovereenkomsten zijn voorlopig uit het nieuwe wettelijke stelsel gehaald. De overdraagbaarheid van de verwerkingsplicht wordt meteen vanaf het begin mogelijk. Er komt een driepartijen-mestverwerkingsovereenkomst voor de keten: veehouder, mestbewerker en mestexporteur. In de wetgeving komt een stevig handvat voor de aanpak van fraudeurs. De afzet aan particulieren, tuincentra, hoveniers, gemeenten, enzovoort zal gedurende het gehele jaar meetellen voor de mestplaatsing. Gecontroleerde lange ketens (champignonsubstraat) worden vrijgesteld van de verwerkingsplicht. Onderwerpen waarvoor de sectie Meststoffendistributie zich in 2012 eveneens inzette: Fraudebestendige monstername van vaste fracties en vaste mest. Een goede onderbouwing van de verwerkingspercentages, inclusief de berekening van de effecten voor binnenlandse mestafzet. CUMELA JAARVERSLAG 2012 3
de actie om verkeersveiligheid van landbouwvoertuigen te ve Agrarisch loonwerk De sectie Agrarisch loonwerk heeft ervoor geijverd dat er duidelijke reinigingseisen voor spuitapparatuur werden opgenomen in het Activiteitenbesluit. De sectieleden kunnen content zijn met het besluit dat de ondernemer voortaan zelf kan beslissen welke reinigingsmethode het best in zijn bedrijfsvoering past. Ook bij de eisen aan (biologische) zuiveringsvoorzieningen van was- en spoelwater is nadrukkelijker rekening gehouden met onze wensen: geen keuringsverplichting en de voorziening mag in eigen beheer worden aangelegd. 49 cumelabedrijven in Noord-Brabant hebben zich vorig jaar aangemeld om deel te nemen aan het project Schoon Water voor Brabant. Het doel: de kwaliteit van het oppervlaktewater verbeteren. De sectie organiseerde in november 2012 een goed bezochte ledenbijeenkomst in Grubbenvorst. Het thema 3x (be)sparen: bodem, banden en brandstof werd op aangename wijze gecombineerd met het netwerken met collega s. Andere belangrijke onderwerpen voor de sectie Agrarisch loonwerk in 2012: Afstemming over de beheersing van het PLAMV-virus in de lelieteelt. De vondst van de maïskopbrandschimmel in de maïsteelt. Overleg over praktische voorlichting met betrekking tot het sparen van weidevogels (met Veelzijdig Boerenland) en reekalveren (Stichting Reewild). Opstarten van vier innovatieprojecten onder de noemer precisiemechanisatie, samen met COM en ZLTO. De projecten betreffen een koppeling van machines met de werkplaats, het afrekenen van de ruwvoerwinning op de geleverde hoeveelheid VEM, een nutriëntenanalyse voor drijfmest tijdens toepassing en plaatsspecifieke taakkaarten voor het strooien van kunstmest. Verkeer en vervoer Begin 2012 heeft het ministerie van Infrastructuur en Milieu de invoering van het T-rijbewijs aangekondigd voor bestuurders van trekkers en zelfrijdende werktuigen. De invoering is voorzien op 1 januari 2015. Belangrijke wensen van CUMELA Nederland (een overgangstermijn van drie jaar en automatisch recht op een T-rijbewijs bij een C-rijbewijs) zijn door het ministerie meegenomen om tot een praktische invoering te komen. Bij wegbeheerders komt steeds meer oog voor het landbouwverkeer. De contacten met wegbeheerders zijn in 2012 verder geïntensiveerd. Positief is dat wij steeds vaker door provincies en gemeenten worden benaderd om mee te praten over de herinrichting van wegen. Het oplossen van knelpunten voor het (land)bouwverkeer blijft echter een lastig onderwerp. Grootste succes is wel de openstelling van de Westervoortse brug voor het landbouwverkeer door het verlagen van de barriers door Rijkswaterstaat. De actie om de verkeersveiligheid van landbouwvoertuigen te verbeteren, is goed van start gegaan. Fabrikanten van aanhangwagens bieden optioneel extra veiligheidsvoorzieningen aan, zoals bumpers, onderrijbeveiliging aan de zijkanten, zijmarkeringsleds en contourmarkering. Deze actie is opgemerkt door de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Het verkeersboekje Ik rij veiliger!, waarin de belangrijkste eisen aan (land)bouwvoertuigen zijn opgenomen, heeft gretig aftrek gevonden. Een gewijzigde versie is in voorbereiding. 4 CUMELA JAARVERSLAG 2012
rbeteren is goed van start gegaan... Arbeidsmarkt Aandacht voor personeel blijft ongeacht de economische omstandigheden belangrijk. De juiste motivatie en inspiratie van medewerkers zorgt voor het onderscheidend vermogen in de dienstverlening naar de opdrachtgevers. Ondanks het teruglopend aantal opdrachten in met name de GWW-sector is het totale volume aan arbeidskrachten niet sterk gereduceerd. Het bewustzijn van medewerkers groeit dat zij zelf er mede voor verantwoordelijk zijn dat hun kennis en vaardigheden mee blijven ontwikkelen met de techniek en de wensen van opdrachtgevers. In 2012 zijn basisafspraken gemaakt om via een breed opgezette communicatiecampagne de aandacht voor dit onderwerp, aangeduid met levensfasebewust personeelsbeleid, structureel te promoten. In 2013 wordt de praktische invulling gestart. In-, door- en uitstroom van medewerkers blijft noodzakelijk om voldoende vergroening te krijgen en vergrijzing te voorkomen. De motivatie van andere pensioenfondsen om bedrijven in de cumelasector te onderzoeken op een mogelijke aansluitplicht duurt voort. Gelukkig kunnen we constateren dat het overleg constructiever verloopt en hopelijk wordt mede daardoor het aantal juridische procedures beperkt. Het overleg over de arbeidsvoorwaarden met de bonden heeft geresulteerd in een cao die doorloopt tot medio 2013. Door het aanbieden van toolboxonderwerpen en door een constructieve afstemming met de Inspectie SZW wordt de aandacht voor arbeidsomstandigheden in de sector benadrukt. Beroepsonderwijs en scholing Het middelbaar beroepsonderwijs is de kweekvijver voor vakmensen. Het is dan ook goed om te constateren dat met ongeveer 500 eerstejaarsleerlingen voor de opleiding Groen, Grond & Infra de instroom redelijk stabiel blijft. Samenwerking tussen het regionale bedrijfsleven en de opleidingscentra is een belangrijke factor voor goed onderwijs. De cumelaacademie is een mooi instrument om deze contacten te structureren en naast de bestaande cumelaacademie (Prinsentuin Andel) zijn AOC Terra Groningen en AOC Oost in Doetinchem hard aan het werk om de status cumelaacademie te verwerven. De in 2012 opgerichte stichting Bedrijfstakgroep Groen, Grond en Infra heeft als doel om de samenwerking met het onderwijs goed te borgen. De stichting zorgt ervoor dat initiatieven om het onderwijs binnen onze sector te verbeteren worden uitgewerkt en gefinancierd. Meer dan honderd lidbedrijven hebben gebruik gemaakt van ons Servicepunt BBL om ESF- en Colland-subsidie aan te vragen. Alleen al voor ESF is er voor 132.000,- aan subsidie toegekend. Cursussen Ook in 2012 was de behoefte onder de leden aan verplichte cursussen voor code 95 groot. Specifiek voor de cumelasector werd samen met een verkeersschool de cursus Invullen van begeleidingsbrieven ontwikkeld. De bedrijfseconomische cursus Bedrijfsleer 2 startte op twee plaatsen en vooral jonge, enthousiaste ondernemers namen daaraan deel. Er werden veel vragen gesteld over de Eurovergunning en het beroepsgoederenvervoer. Voor de cursus Beroepsgoederenvervoer is een opleider aangetrokken die deze cursus op een gestructureerde manier op verschillende plaatsen in het land geeft. Niet verwonderlijk is dat de cursussen op het gebied van brandstofbesparing volop in de belangstelling stonden. CUMELA JAARVERSLAG 2012 5
het bedrijfseconomisch rendement in de cumelasector is geda CUMELA Kompas Analyse CUMELA-Kompas Analyse helpt ondernemers beter te presteren, vooral door zichtbaar te maken waar de sterke en zwakke punten in de eigen bedrijfseconomie liggen en daar aandacht aan te besteden. Over 2011 zijn in CUMELA-Kompas Analyse de administraties van ruim 350 cumelabedrijven verwerkt en nog steeds worden er resultaten aangeleverd. Ook van 2012 zijn de eerste gegevens ontvangen en de bedrijfsprestatiemeter krijgt elk jaar meer gebruikers. Hoe meer deelnemers, des te betrouwbaarder de uitkomsten, ook wanneer je selecties maakt naar regio, bedrijfsgrootte en/of bedrijfsactiviteit. Van 186 bedrijven hebben we nu een langetermijnbeeld over vijf achtereenvolgende jaren en dat helpt om ontwikkelingen inzichtelijk te maken. Ook de cijfers van 2011 bevestigen dat de crisis invloed heeft op de resultaten van cumelabedrijven. Bedroeg het rendement in de cumelasector in 2007 nog drie procent van de bruto marge, in de afgelopen vijf jaar is dit geleidelijk gedaald naar een bedrijfseconomisch rendement van minus 1,8 procent. Bedrijvenadviseurs Veel van onze leden stapten met een redelijk negatieve verwachting het jaar 2012 in en dat maakte dat de bezoeken van onze bedrijvenadviseurs regelmatig een andere insteek kregen. In die gesprekken lag vaker de nadruk op het financiële en op het persoonlijke vlak, want soms kan de inspiratie om te blijven ondernemen wel een oppepper gebruiken. Steeds meer ondernemers zien hun CUMELA-bedrijvenadviseur als vertrouwenspersoon. Ze maken vaker gebruik van onze netwerken en van kennis en diensten van de collega s van de teams CUMELA Advies en CUMELA Verzekeringen. Ondernemers ervaren de toegevoegde waarde van het lidmaatschap van onze brancheorganisatie en mede daardoor is het ledental fors gegroeid. Een aantal bedrijven meldt zich zelfs spontaan aan. In de campagne Veilig (land)bouwverkeer spelen de bedrijvenadviseurs een eigen rol. Als boodschapper naar onze leden, als klankbord naar onze organisatie en in enkele gevallen als onze man in de provincie wanneer de plannen van gemeentelijke en provinciale wegbeheerders voorbij dreigen te gaan aan een goede plaats voor het (land)bouwverkeer op de openbare weg. Met succes. Ook zagen we in 2012 een groeiend aantal deelnemers aan CUMELA-Kompas Analyse. Steeds meer leden waarderen deze analyse om hun kengetallen zichtbaar te krijgen, vaak in combinatie met een goed gesprek met de bedrijvenadviseur. Ook voor 2013 zetten we in op nog meer contact met onze leden om hun individuele belangen en de sectorbelangen nog beter te behartigen. Want daar staan we voor. Infolijn Ondernemers en hun medewerkers die tijdens werkdagen vragen hebben over het uitrijden van mest, over arbeidscontracten of over subsidies komen in de meeste gevallen uit bij de Infolijn van CUMELA Nederland. Vijf dagen in de week aanspreekbaar - per telefoon en e-mail - en alles is erop gericht om zo snel mogelijk met de juiste antwoorden te komen. De Infolijn is vaak ook de spreekwoordelijke luchtverkeersleiding naar andere afdelingen binnen de CUMELA-organisatie, zodat snel de juiste contacten kunnen worden gelegd. De verdere professionalisering van de Infolijn zette in 2012 door en er werden dan ook beduidend meer hulpvragen ontvangen en beantwoord. De CUMELA-infolijn is vijf dagen in de week bereikbaar voor alle vragen van cumelaondernemers. Heeft u ook een vraag? Bel (033) 247 49 99 of mail naar info@cumela.nl 6 CUMELA JAARVERSLAG 2012
ald naar minus 1,8 procent Ledenontwikkelingen Provincie 01-01-2012 31-12-2012 Groningen 96 95 Friesland 148 146 Drenthe 81 78 Overijssel 183 184 Gelderland 293 299 Flevoland 24 23 Noord-Holland 138 143 Zuid-Holland 300 307 Utrecht 121 120 Zeeland 88 90 Noord-Brabant 351 351 Limburg 122 124 Totaal 1.945 1.960 Aantal nieuwe leden: 76 Aantal beëindigde lidmaatschappen: 61 Ledenontwikkeling 2006-2012 Jaar Af Bij Toename/afname Per 31-12 2006 54 80 +26 1714 2007 50 103 +53 1767 2008 44 100 +56 1823 2009 36 80 +44 1867 2010 55 88 +33 1900 2011 64 109 +45 1945 2012 61 76 +15 1960 CUMELA Advies De belangrijkste doelen voor 2012, te weten verbetering van efficiency, uitbreiding van het omzetaandeel GWW-advies en uitbreiding van bedrijfskundige advisering, zijn ruimschoots behaald. Het team zakelijke adviseurs van CUMELA Advies noteerde voor 2012 groei op meerdere niveaus. Er was bij de cumelabedrijven meer vraag naar individuele, branchespecifieke ondersteuning en de elf adviseurs zagen in de meeste vakgroepen hun opdrachten toenemen. De stijging van het aantal adviesuren vond in het bijzonder plaats bij de onderdelen Bedrijf & Strategie, GWW-advies en Opleiding en training. Het aantal opdrachten op het vlak van Sociale Zaken en Personeel en Milieu & Ruimte en Verkeer bleef constant hoog ten opzichte van 2011. Mede door de benoeming van een advocaat binnen het team is de omzet van Juridische Zaken gestegen. Het vakgebied Certificering bleef enigszins achter bij de verwachtingen. Door een nieuw (webbased) handboek verwachten we in 2013 weer groei. CUMELA JAARVERSLAG 2012 7
grondig is het best gelezen en gewaardeerde vakblad! CUMELA Verzekeringen Er wordt door cumelabedrijven minder geïnvesteerd en machines blijven langer in bedrijf, vaak met een beperktere verzekeringsdekking. Bovendien dalen de loonsommen in de bedrijven, waardoor de premie afneemt. Desondanks is de portefeuille van CUMELA Verzekeringen stabiel gebleven en in 2012 zelfs licht gegroeid. In verband met wijzigingen in wetgeving zijn wij voor arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en levensverzekeringen overgegaan van provisie naar een vaste beloning die rechtstreeks door de klant wordt betaald. Daarom is CUMELA Verzekeringen gesplitst in twee bedrijven: CUMELA Verzekeringen, voor advisering en bemiddeling, en CUMELA Assuradeuren, dat optreedt als gevolmachtigd agent. Er is vorig jaar veel werk verricht voor de overgang op een nieuw automatiseringssysteem voor verzuimverzekeringen. Daarmee zal de dienstverlening fors verbeteren en is er meer grip op het verzuim bij bedrijven. De conclusie dat ARAG Rechtsbijstand niet langer aan de verwachtingen van onze klanten kon voldoen, heeft ons doen besluiten om - na circa twintig jaar - de portefeuille bij Anker Rechtsbijstand onder te brengen in een nieuwe volmacht. De actie Slim graven loont heeft ertoe geleid dat er meer aandacht is voor het voorkomen van schades in het graafproces. Een aantal cumelabedrijven heeft - met een flinke korting - geïnvesteerd in detectieapparatuur. CUMELA Communicatie Achter de schermen is volop gewerkt aan een nieuwe website voor de CUMELAgeledingen. Medio 2013 wordt deze website zichtbaar en dan kunnen lidbedrijven zich via www.cumela.nl onder andere aanmelden voor cursussen, vergaderingen en bijeenkomsten. Sociale media krijgen meer aandacht, net als interessedossiers, zoekfuncties en de mogelijkheid tot gebruik van de website op smartphones en tablets. Ook werd het fundament gelegd voor de eigen Grondig-website. De papieren versie van ons vakblad deed het in 2012 goed. Spraakmakende artikelen over veilig (land) bouwverkeer, het remmen van trekkers met aanhangers, vaste onderwerpen als mest, maïsrassen, techniek en beurzen en een goed gelezen editie over het afschaffen van de rode diesel scoorden hoog. Tegen de marktstroom in werd dezelfde advertentieomzet gerealiseerd als in het voorgaande jaar. De cumelasector is blij met Grondig: uitkomsten uit toonaangevende onderzoeken (MMM-Loonwerk/GfK Intomart) tonen het hoogste bereik in de sector, een hoge waardering en een sterke binding van de lezer met het blad. CUMELA Communicatie speelde verder een verbindende rol bij de campagne Veilig (land)bouwverkeer (promotiemateriaal en de brochure Ik rij veiliger! ), in de deelname aan vakbeurzen, bij in- en externe marketing en bij communicatie- en promotieprojecten. Jaarverslag 2012 CUMELA Nederland Nijverheidsstraat 13 Postbus 1156 3860 BD Nijkerk T (033) 247 49 00 F (033) 247 49 01 E info@cumela.nl I www.cumela.nl Redactie en samenstelling: Michiel Pouwels Foto s: CUMELA Communicatie, Hero Dijkema Eindredactie: Ton Herbrink Vormgeving: Bertine Overeem NEDERLAND Voor specialisten in groen, grond en infra 8 CUMELA JAARVERSLAG 2012