DR J DE VOS INGREEP VOOR ZIEKTE VAN DUPUYTREN Praktische informatiegids
2 Deze informatiefolder is een leidraad bij de operatie en nabehandeling bij een operatie voor de ziekte van dupuytren en beval alle informatie over het verloop en de herstelperiode na de operatie. Het doel hiervan is u zo goed mogelijk te informeren, zodat de opname en de revalidatie zo vlot mogelijk verloopt. Zo u toch nog vragen heeft, kan u ze steeds stellen aan de artsen of verpleegkundigen die u te zien krijgt tijdens uw verblijf in het ziekenhuis.
3 1. Wat is de ziekte van dupuytren? De ziekte van Dupuytren is een aandoening van de huid en het onderhuidse bindweefsel. Hierbij ontstaan bindweefselstrengen, die ervoor zorgen dat de vingers krom gaan staan. De exacte oorzaak van de aandoening is op dit moment nog niet bekend. Er is een belangrijke erfelijk genetische factor. Zo ziet men dat de ziekte van Dupuytren vaker voorkomt bij mensen van Noordeuropese oorsprong (vb. in Schotland). We stellen ook vast dat er risicofactoren zijn zoals suikerziekte, epilepsie, alcoholmisbruik en roken. Behalve aan de handen kan een gelijkaardige aandoening ook voorkomen aan de voetzolen (ziekte van Ledderhöse) en op de penis (peyronie). Hoewel de ziekte van Dupuytren goedaardig is, kan de evolutie toch soms snel gaan. Vooral op jonge leeftijd is de progressie sneller. De aandoening kan op een gegeven ogenblik ook halt houden en niet verder toenemen, maar meestal is ze progressief. Eens krom, kunnen de vingers spontaan niet meer strekken. Dit kan een zekere hinder vormen in het dagelijks gebruik van de hand. Meestal doen de bindweefselstrengen geen pijn. Er is momenteel geen geschikt medicijn beschikbaar om de ziekte van Dupuytren te behandelen. Ook kinesitherapie kan het proces niet stoppen, maar is wel onmisbaar na een operatie (zie verder). Soms kan in de beginfase en vooral bij pijnlijke knobbelvorming een cortisoneinfiltratie gegeven worden. De enige behandeling met een aanvaardbaar resultaat is een operatie. Het moeilijkste in de behandeling van Dupuytren is misschien wel het tijdstip bepalen waarop men moet opereren. Indien men te lang wacht kan er een hardnekkige gewrichtsverstijving optreden in de vinger zelf. Dan kan de vinger zelfs met een operatie niet volledig recht gemaakt worden. Bij uitgesproken buiging tot in de handpalm zijn ook de bloedvaten verkort en bestaan er risico s dat bij het recht maken van de vinger de bloedsvoorziening in het gedrang komt. Anderzijds kan men door te vroeg te opereren (en vooral op jonge leeftijd) het ziekteproces juist versnellen of ook het bindweefsel in andere vingers wakker maken. Zeer belangrijk om weten is dat de arts door de operatie alleen maar de ziekteverschijnselen kan weghalen, maar niet de ziekte zelf. De ingreep heeft als doel de verkromming te verminderen door de streng(en) weg te nemen en daardoor de handfunctie te verbeteren. Het succes van de operaties is voornamelijk afhankelijk van de ernst van aantasting of verkromming vooraf. Het blijft echter een evolutieve ziekte. De kromming van de vingers kan niet
4 altijd volledig gecorrigeerd worden en soms kan de verkromming op termijn terugkeren. Bovendien kunnen ook andere vingers in een latere faze nog worden aangetast. 2. De opname De ingreep gebeurt bijna altijd via het dagziekenhuis. U dient steeds nuchter te zijn. Zo u medicatie tegen hoge bloeddruk, tegen epilepsie of voor de schildklier neemt, mag u deze wel nog nemen de ochtend van de opname. Het uur van opname wordt op het blad vermeld dat u krijgt bij de consultatie. U meldt zich aan bij de dienst opname op het gelijkvloers van het ziekenhuis. Hiervoor hebt u uw SIS kaart nodig. Bij aankomst op uw kamer zal u een vragenlijst dienen in te vullen over uw gezondheidstoestand. 3. De ingreep De ingreep gebeurt in de meerderheid der gevallen onder een volledige verdoving. Zo u een plaatselijke verdoving wenst, ttz de hele arm wordt verdoofd via een prik in de oksel, kan dit echter op voorhand besproken worden met de anesthesist, die u ziet vlak voor de operatie. In de voorbereidingskamer naast de operatiezaal wordt er door de verpleging een infuus geplaatst en een knelband rondom de te opereren arm gelegd. Deze dient om tijdens de operatie ervoor te zorgen dat er geen bloed in de hand komt. Afhankelijk van de ernst van de contractuur en de plaats van de knobbels, wordt een rechte of een Z vormige insnede gemaakt in de handpalm. Het vrijleggen van de bindweefselstrengen neemt het meeste tijd in beslag, vermits deze steeds vergroeid zijn aan de omliggende pezen, bloedvaten en zenuwen. Enkel na het verwijderen van al dit bindweefsel, kan de vinger gestrekt worden. Op de ontwaakzaal krijgt u nog bijkomende pijnstilling via het infuus. Er zijn echter belangrijke verschillen tussen patiënten onderling over de dosis die nodig is om geen pijn meer te hebben, vandaar dat het belangrijk is dat als u nog te veel pijn heeft, dit te melden aan de verpleegster. Indien de anesthesist oordeelt dat u voldoende wakker bent, mag u van de ontwaakzaal overgebracht worden naar uw kamer.
5 Een aantal uren na de ingreep krijgt u op de afdeling een beetje water te drinken. De geopereerde arm kan het best in hoogstand gehouden worden om zwelling te voorkomen. Van de verpleegkundige en de arts krijgt u een voorschrift voor medicatie en een volgende afpraak mee. Nadien mag u, zo de pijn onder controle is, het ziekenhuis verlaten. 4. Na de operatie De eerste 2 dagen Na de ingreep wordt een drukverband en open gips aangelegd rondom de voorarm, pols en hand. Dit dient vooral voor het stelpen van de bloeding zodat er niet te veel zwelling optreedt. De vingertoppen worden vrij gelaten en mogen wel bewogen worden in het verband. Vanaf dag 3 Bij de eerste controle consultatie 2 dagen na de ingreep wordt het gips verwijderd en wordt er enkel een zwachtel aangelegd. Belangrijk hierbij is dat alle geopereerde vingers appart worden ingewonden. Dit om beweeglijkheid toe te laten. Soms dient de thuiszorg te gebeuren door een verpleegkundige. Er mag vanaf nu ook gestart worden met oefeningen. In het begin ligt de nadruk vooral op de buigoefeningen van de vingers. Eens de wonden goed genezen worden ook strekoefeningen aangeraden. De arts zal u de oefeningen zelf uitleggen en u eventueel aanraden deze onder begeleiding van een kinesist te doen. Indien er voor de operatie een ernstige samentrekking van de vingers was, zal er ook gedurende een hele tijd een op maat gemaakte strekspalk moeten gedragen worden. Deze wordt gemaakt door de orthopedisch technieker. De maatname hiervoor gebeurt ook tijdens de eerste postoperatieve controle. De spalk wordt vooral s nachts gedragen, doch ook gedurende een belangrijk deel van de dag. Voor de oefeningen mag hij uiteraard uitgelaten worden.
6 Na 2 3 weken Na 2 3 weken zijn de wonden doorgaans genezen en mogen deze bloot gelaten worden. Het voordeel hiervan is dat er nog meer geoefend kan worden, ook op de strekking van de vingers. Rond deze periode komt u voor de 2 e keer op controle bij de arts. Het is normaal dat de littekens nog hard voorkomen. Dit kan nog enkele weken duren. Eventueel wordt er een speciale zalf of pleister voorgeschreven om op het litteken aan te brengen en deze zachter te maken. De op maat gemaakt strektspalk dient gedurende 2 maand gedragen te worden, of tot voldoende zacht worden van de littekens.