HORTICOOP KENNIS EVENT GROENTEN. 23 September 2015 André van der Wurff en Jantineke Hofland-Zijlstra



Vergelijkbare documenten
HORTICOOP KENNIS EVENT POTPLANTEN

HORTICOOP KENNIS EVENT SNIJBLOEMEN. 23 September 2015 André van der Wurff en Jantineke Hofland-Zijlstra

Workshop Groene beheersing van meeldauw: utopie of werkelijkheid?

Inzet van LED voor een hogere weerbaarheid van het gewas tegen meeldauw

Workshop Beheersing meeldauw met slim licht (Gewasbeschermingsdag 8 maart 2011)

Workshop 4 Plantweerbaarheid

Highlights en ontwikkelingen plantgezondheid in de glastuinbouw

Invloed van Stuurlicht op het gewas. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Maart 26, 2015

Weerbaar bodem of substraat en sterke plant

Weerbaar Substraat: Praktijkproeven

Vidi Parva. Wie een topprestatie wil leveren, moet bij de basis beginnen.

Aandacht voor evenwicht in relatie tot plantgezondheid en weerbaarheid vanuit HNT

Is het meten van plantweerbaarheid mogelijk? Luc Stevens, Theo van der Lee en Carolien Zijlstra, 9 december 2016

Wie een topprestatie wil leveren, moet bij de basis beginnen

Plant weerbaarheid en het nieuwe telen. Dr. Kirsten Leiss Senior Onderzoeker Plantgezondheid Wageningen University & Research

Geeft bodemziekten geen ruimte!

Plant weerbaarheid. Dr. Kirsten Leiss Senior Onderzoeker Plantgezondheid Wageningen University & Research

Kansen voor weerbaar telen

Stuurlicht: wat kunnen we ermee 2. Licht Event 10 december 2014 Arca Kromwijk, Wageningen UR Glastuinbouw

Healthy Plant Fundamentals: naar een innovatieve kasteelt met gezonde planten en een gezond milieu

Willem Piet. Valse meeldauw Wat nu?

Weerbaar telen. Wat zijn de instrumenten?

LTO Glaskracht - Groene middelen 8 maart Rogier Doornbos Product Specialist

Uitdaging gewasbescherming 21 e eeuw: Na 10,000 jaar selectie: Herstel weerbaarheid door bv: 8 principes van IPM

VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST. ir. Koen Willekens INHOUD

BOMEN EN PLANTEN DIE TEGEN EEN STOOTJE KUNNEN HICURE, NATUURLIJKE KRACHT

De principes van geïntegreerde gewasbescherming (IPM) met aardappel als voorbeeld

Inwendig vruchtrot paprika

Precisie in de kas. meer sensoren, meer analyse, lokaal reageren

Weerbaarheid in innovatieve kasteelten. 23 Mei 2013 Andre van der Wurff

Proefveldbezoek biostimulanten in de praktijk

Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat. Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid

Consultancy duurzaam gebruik van meeldauwmiddelen

Bijeenkomst PN DA. Hans Smeets. Adviseur DLV plant BV

VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST. ir. Koen Willekens

Vergroening. in de glastuinbouw. Conno de Ruijter & Dirk Bakker Vereniging Agrodis Workshop LTO Glaskracht 23 maart 2017

Jantineke Hofland Zijlstra, Wageningen UR Glastuinbouw

Waarschuwings- en adviesmodellen

DLV Aktua Chrysant. Zwaardere takken in chrysant met Trianum (Trichoderma harzianum T-22)

LED licht bij zonlicht. LED licht bij zonlicht. Lichtkleuren: effecten op planten. Lichtkleuren: effecten op planten IDC-LED.

Duurzaam middelengebruik: een gezamenlijke opgave. Ernst van den Ende Algemeen Directeur Plant Sciences Group Wageningen UR

LED verlichting in kassen:

Azalea s telen met minder GBM: een utopie of ooit werkelijkheid?

NIEUWSBRIEF. Jaargang 2 Nummer 1 Mei Minder spui met geavanceerde oxidatie

Masters Onderwerpen Mark W. DAVEY Wannes KEULEMANS

Grip op voeding Plantsapme*ngen vs wateranalyses

Bodemweerbaarheid. Andre van der Wurff

Opbrengstverhoging snij amaryllis. Arca Kromwijk en Steven Driever, Wageningen UR Glastuinbouw Marc Grootscholten, Improvement Centre

PlantgezondheidEvent. 10 maart 2016

Meetmethoden bodemweerbaarheid Zoektocht naar betaalbare analyses voor de praktijk

Onderzoek naar onderstammen en overmatige wortelgroei bij Aubergine

Afharding van weefselteeltplanten, kan het anders? Emmy Dhooghe

Wat kunnen biologische preparaten betekenen in je IPM strategie?

LEDS: WELKE KLEUREN STUREN DE PLANT? Marie-Christine Van Labeke Vakgroep Plant en Gewas

Bacteriën in water, bodem en substraat

50% energiebesparing door betere lichtbenutting

Introductie. Zin en onzin van microbieel verrijkte producten. Onderwerpen. Het bodemleven. Rol van het bodemleven in de grond

BLOEMEN EN PLANTEN DIE TEGEN EEN STOOTJE KUNNEN HICURE, NATUURLIJKE KRACHT

De brede kennisbasis van de Groene Genetica: van onderzoek naar perspectief. Gerco Angenent

Nieuwe methoden in Plantversterking tegen Ondergrondse Ziekten en Plagen

Van gewasbescherming naar integrale aanpak plantgezondheid

Grenzen voor Luchtkwaliteit

Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector glastuinbouw

Relatie bodemstructuurbodemschimmels

Bestrijding van Fusarium in tomaat

PPS Masterplan tripsbestrijding in bloemisterijgewassen (KV )

ILVO. Zorgen weekhuidmijten voor stress bij azalea s? Studiedag Azalea en Rhododendron - 22/02/19 Leen Leus Joachim Audenaert

JanWillem Breukink Voorzitter Seed Valley en ex. CEO INCOTEC 04 Juni 2015

28/05/2018. De plant belicht: Glastuinbouw: steeds meer licht. Licht heeft verschillende aspecten. (lux) Veel nieuwe mogelijkheden met LED

Gezamenlijk rassenonderzoek paprika Ruud Maaswinkel, Wageningen UR Glastuinbouw Piet Steenbergen, Wageningen UR Glastuinbouw

Plantversterking. Praktijknetwerk Duurzame aanpak ziekten, plagen en onkruiden. Pierre Parren

BIJLAGEN BIJ PROEFVERSLAG. Duurzame productie Kuipplanten. Uitgevoerd door: DLV Facet. Wageningen, maart 2004

Inhoudsopgave: AGRITON

Precisieplant tulp. Basis voor precisielandbouw. A.H.M.C. Baltissen, H. Gude, A. van der Lans, A. Haaster

Grenzen voor Luchtkwaliteit

Weerbaarheid in substraten

Licht, belichting & kwaliteit. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw KCB, 16 febr 2011

Biostimulerend middel voor de rhizosfeer Haal het maximale uit de wortel. explorer 21

Kwantitatieve genetica les 4. Les 4 Populatie- en kwantitatieve genetica 1

Biostimulanten. Aad Termorshuizen.,, 24 mei 2018, Wageningen

27/11/2015. Ontwerpen van nieuwe productiesystemen gebaseerd op LED belichting verlagen van de CO 2 voetafdruk. 1. Inleiding. 1.

PlantgezondheidEvent. 23 maart 2017

Plantversterking in Potplanten

Tegen Pythium en Meloidogyne 12 Maart 2015, René Corsten, Andre van der Wurff

Verzorging. Pireco. Delumbri. Ter voorkoming van wormenoverlast. Delumbri. Dosering en toediening. Samenstelling en werking

Effect methyljasmonaat op Botrytis bij roos en Lisianthus

Gewasgezondheid in relatie tot substraatsamenstelling (Input-output Fase IV)

Praktijknetwerk: bodemverbetering Bouwen aan een vitale bodem


Verbeteren bodem- en substraatweerbaarheid

9067P/B ok ok 10461P/B

Biostimulanten: een overzicht

Bio4safe Welke mogelijkheden bieden biopesticiden en biostimulanten?

Teelt van lelies in goten in de grond in Drenthe, 2012

Ontwikkelingen huidig middelenpakket echte meeldauw stand van zaken op Middelenpakket echte meeldauw - Roos

Weerbare bodem en bodembalans BK. Leune te Benthuizen Ondertitel: onderdeel van Koepelproject plantgezondheid bomen en vaste planten

RAPPORT VOORKOMEN/ BESTRIJDING PENICILIUM EN BOTRYTIS IN EUPHORBIA

Chrysant op water. WaterEvent William Quaedvlieg, Tycho Vermeulen

Toepassingen van Biotechnologie in de Agri & Food Sector

Algemene gegevens Highlights -Deelproject Biofoam

Transcriptie:

HORTICOOP KENNIS EVENT GROENTEN 23 September 2015 André van der Wurff en Jantineke Hofland-Zijlstra

Visie Telen = Sturen 2

Sturen op generatief 3

Sturen op vegetatief 4

En... sturen op ziekte wering 5

Sturen door te luisteren naar plant HELP 6

Luisteren naar de plant 7

Raamwerk Plantversterkers: Verhoogde vatbaarheid PR priming

Sturen met Plantversterkers verhogen groei, productie (onder stress) resistentie tegen biotische stress (ziekten en plagen) en abiotische stress (droogte, zout). inzet vragen meer kennis van telers, adviseurs, toeleverancier en onderzoek. klimaat x cultivar x substraat x biostimulant x pathogeen onder genetische controle : cultivar type bepaald het succes. Voor tomaat genoeg info beschikbaar voor ontwerpen qpcr merkers (RT-PCR).

Voorbeeld Titel qpcr loci hostplant strains related to biofertilizer plantpathogen reference Beneficial effect of Trichoderma spp. On tomato is modulated by the plant genotype PR1b1 PR-P2 PINI PINII TomLoxA TomLoxC Harzianolide, a novel plant growth regulator JERF3 ZYHF PR1b1 GLU Deciphering the hormonal signaling network CHI-II POD PGIP PGK MC Tomato: Corbarino; LA177, M82, SM36, TA209 Castlemart; Moneymaker, UC82B, Betterboy JA SA pathway SA pathway JA pathway JA pathway JA pathway JA pathway JA and Ethylene pathway SA SA; glucanase basal defense to restrict microbes in rootcortex; chitinase oxidative stress; Peroxidase basal defense stable reference; phosphoglycerate kinase Trichoderma T22 and atroviride P1 Botrytis cinerea actine gene Trichoderma harzianum SQR-T037 Sclerotinia scleorotiorum PGK Trichoderma harzianum T-78 Botrytis cinerea SIEF PI-II PS PR1a JA JA; ABA SA

gr gr gr gr gr gr Biostimulanten 40 35 30 25 b ab a a c t z z+t Kommeet 38 36 34 32 30 a a a a c t z z+t Sassari 30 20 10 ab a b a 40 35 30 a a a a 0 c t z z+t Maxifort 25 c t z z+t Angelle 60 40 20 0 bc c ab a c t z z+t Brioso 40 30 20 10 0 a a a a c t z z+t Caprese Genes Treatment Angelle Brioso Carezza Kommeet Maxifort Sassari PR1 (SA) Bacillus -1.607-2.377-1.208-2.617-1.055-2.525 Drought 0.108 4.396 5.649 2.182 1.162 2.349 B+D -0.513 4.432 3.827-0.180 0.858 2.043 PRP2 (SA) Bacillus -1.197 0.414-0.254-1.615 0.350-0.800 Drought 2.853 4.745 4.941 2.735 0.227 4,77868 B+D 0.427 5.035 4.256 3.647 2.218 5,00033 POD (JA) Bacillus -1.932 0.722 0.767-0.218-0.692 Drought -2.470-2.001 1.224-1.801-0.515 B+D -1.486-1.346 0.035-6.072-0.074 PiII (JA) Bacillus 1.039 0.523-3.075-0.725 0.262 3.396 Drought -5.989 0.567-0.151 1.089 1.266 3.599 11 B+D -6.15 2.893 0.877 1.633 0.212 4.037

Fenotype Table 7 Overview of phenotypic results related to biostimulation. Overview of six cv. tomato and their response to the biostimulants Bacillus, Trichoderma and when applied both and challenged with drought, salt stress and Rhizobium respectively. -=negative effect seen, +=positive effect seen, 0= no effect observed. Angelle Brioso Careza Komeett Maxifort Sassari Bacillus-vs. drought - 0 0 + 0 0 Trichoderma-vs. salt + + 0 + 0 + Bacillus + Trichoderma vs. Rhizobium 0 -/+ 0-0 -

Genotype Table 6 Overview of genotypic results related to biostimulation. Overview of six cv. tomato and their response to the biostimulants Bacillus, Trichoderma and when applied both. -=negative effect seen, +=positive effect seen, 0= no effect observed. =effect seen on SA responsive genes and not on salt responsive genes. Angelle Brioso Careza Komeett Maxifort Sassari Bacillus vs. drought 0 + + 0 0 0 Trichoderma vs. salt + 0 0 0 0 0 Bacillus + Trichoderma vs. Rhizobium 0 0 0 - -/+ 0

gem wortellengte t.o.v. controle gem spruitlengte t.o.v. controle Fytotox bouwstenen 40% 30% wortel lengte 30% 20% spruit lengte 20% 10% 10% 0% -10% tuinkers mosterd sorghum 0% -10% tuinkers mosterd sorghum -20% -20% -30% -40% pro fortum pro terrum pow humus chitine gewas orthosilicium trianum compete plus bacillus savitan (salicylzuur) cropcare -30% -40% pro fortum trianum pro terrum compete plus pow humus bacillus chitine gewas savitan (salicylzuur) orthosilicium cropcare

gem wortellengte t.o.v. controle gem spruitlengte t.o.v. controle Fytotox bouwstenen 40% 20% wortel lengte 40% 20% spruit lengte 0% -20% -40% tuinkers mosterd sorghum 0% -20% -40% tuinkers mosterd sorghum -60% -80% pro parva Equirein Pentakeep Pre-stop kalifosfiet GG impuls (kraan) gewas GG microleven (kraan) -60% -80% pro parva Equirein Pentakeep Pre-stop kalifosfiet GG impuls (kraan) gewas GG microleven (kraan)

wortel lengte t.o.v. controle spruit lengte t.o.v. controle Fytotox concepten 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0-0,1 wortel lengte tuinkers mosterd 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 0,3 0,25 0,2 0,15 0,1 0,05 0-0,05-0,1 spruit lengte tuinkers mosterd 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1 natugro 2 grondgezond 3 compete plus 4 zeewier, huminez, Si 5 Bacillus, chitine 6 zeewier, huminez, pentakeep, Si 7 Gliocladium, zeewier, huminez 8 compostthee, Si 9 zeewir, kalifosfiet 10 compostthee, salicylzuur 11 PRI, exp 1 12 controle

Sturen met licht 17

IDC LED Proefkas - Ministerie EZ project: Geïnduceerde weerstand tegen Botrytis en meeldauw (Wageningen UR Glastuinbouw, 2014)

LED kleuren en intensiteit zijn per tafel in te stellen

Doel Sturen op R:FR verhouding door bij te belichten met verrood om dezelfde shade-avoidance (hyponastie) reactie te verkrijgen ten opzichte van de proef waarbij de planten in een hoge plantdichtheid werden geplaatst. RL 50 umol (0.00-4.00u) RL 5 umol (7.00-23.00u) Controle (7.00-23.00u) FR 50 umol (7.00-23.00u)

Invloed van led (R:FR) op weerbaarheid Verrood > 50 umol Rood > 5 umol Met verhouding rood en verrood is weerbaarheid te sturen. Versterkende werking door chemische elicitor (INA).

Wat is invloed op meeldauw en Botrytis? in kasproef met pottomaat in zandraket Verrood > 50 umol Rood > 5 umol Met R:FR ratios is ziektegevoeligheid te sturen. Meeldauw lijkt positief gecorreleerd met bladgroen.

Wat is relatie met productie? Sturen op rood licht kan lagere opbrengst geven. Sturen op verrood neigt naar verhoogde vers productie.

Sturen met groene producten 24

Groene perspectieven in tomaat Nieuwe groene producten met vergelijkbare werking als huidige chemische referentie. 25

Wat zijn de kosten? Constitutieve verdediging Geïnduceerde resistentie

Ontwikkeling vroegtijdige indicatoren samen met telers 27

Positieve relatie tussen bladgroen en meeldauw (mits RV gelijk) Sterke correlatie in een proef met producten die vitaliteit verhogen. Betrouwbare relatie tussen bladgroen en meeldauw in proef met phytochroommutanten (2013).

Meting bladgroen vóór infectie = indicator meeldauw? Positieve relatie tussen SPAD gemeten vóór het moment van infectie en de witte vlekken die 10 tot 18 dagen na infectie zijn te zien (aangeduid met ). SPAD -6 dpi SPAD 8 dpi Start proef 3 wkn inwerktijd Meeldauw infectie 0 dpi Eerste witte vlekken 10 dpi Veel witte vlekken 18 dpi 29

Conclusie Curatief ingrijpen blijft altijd nodig. Preventief sturen op weerbaar substraat en een weerbare plant. Afhankelijk van timing ziekte of plaag Met behulp van merkers. Sturen met micro-organismen, extracten, stoffen zonder milieubelasting, meststoffen, klimaat. Robuust uitgangsmateriaal: gevoelige soorten verdwijnen uit het sortiment.

Met dank aan: Productschap Tuinbouw / LTO Glaskracht Nederland, Ministerie van Economische Zaken, Topsector T&U, Horticoop, Syngenta, Biogro, Synvital, Houweling Horticulture, Bayer, Koppert, PHC, GrondGezond, Pentagrow, Ecostyle, Ecoprotecta. Collega PRI (Luc Stevens), Universiteit Leiden (Natural Products Laboratory, Young Hae Choi), Wageningen UR collega s (Suzanne Breeuwsma, Marianne Noordam, Rob van den Broek, Rob Pret, Fred van Leeuwen, Kees Scheffers, Gerard van den Broek, Yaite Cuesta Arenas, Marta Streminska, Marc van Slooten, Chris Blok, Jan-Willem de Vries).

Bedankt voor uw aandacht! Zijn er vragen? Contact: andre.vanderwurff@wur.nl