N I C A M 3 J A A R V E R S L A G

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "N I C A M 3 J A A R V E R S L A G 2 0 1 2"

Transcriptie

1 N I C A M 3 J A A R V E R S L A G

2 N I C A M Inleiding 2 De branches over NICAM 3 Kijkwijzer 8 PEGI 15 BURO240a 17 Mediasmarties 18 Organisatie 19 Financieel overzicht 21 Bijlagen Europese vergelijking classificaties bioscoopfilms 22 Uitspraken Klachtencommissie 24 Uitspraken Commissie van Beroep 27 Colofon Uitgave Stichting NICAM, april 2013 Redactie Wim Bekkers Jopke Veenman Paul Verstraeten met bijdragen van de staf Productie en eindredactie Paul Verstraeten Jopke Veenman Fotografie André Bakker Vormgeving Jan Pieter Ekker J A A R V E R S L A G

3 Inleiding Een jaar vol contrasten 2012 vormt een groot contrast met Dat jaar werd gemarkeerd door het 10-jarig bestaan van Kijkwijzer, met feestelijke activiteiten die in het teken stonden van de verworvenheden van Kijkwijzer. Vorig jaar zijn er meerdere nieuwe activiteiten geïnitieerd, waarmee het NICAM heeft laten zien dat het niet stil staat, en goed in staat is om creatief, dynamisch en flexibel op nieuwe ontwikkelingen in te spelen. Die flexibiliteit en toewijding blijkt ook uit de opstelling van de Adviescommissie. In plaats van het terugbrengen van de bijeenkomsten naar twee per jaar uit noodzaak door de bezuiniging kiezen de leden van deze commissie voor het handhaven van drie bijeenkomsten tegen een lagere vergoeding. Tot die nieuwe activiteiten en innovaties in 2012 kunnen onder meer worden gerekend: De creatie van een gecombineerde Kijkwijzer/PEGIwebsite; De samenwerking met online filmaanbieders als Pathé Thuis; De ontwikkeling, in samenwerking met de Britse filmkeuring BBFC, van You rate it, een systeem voor het classificeren van user generated content op bijvoorbeeld YouTube; De ontwikkeling van Kijkwijzer College, de e-learning training voor Kijkwijzer codeurs; De creatie, in een internationaal samenwerkingsverband, van PEGI voor apps. Daarnaast werden ook in 2012 verbeteringen en verfijningen aangebracht in de Kijkwijzer vragenlijst en zijn de Kijkwijzer reglementen en klachtenprocedure vernieuwd. In dit jaarverslag kunt u meer lezen over deze activiteiten. Maar vorig jaar had ook een heel ander karakter. Er verschenen wolken aan het firmament! Duidelijk werd dat, als gevolg van de veranderingen op de gamemarkt, de PEGI -activiteiten structureel afnamen. Het budget van het NICAM voor Kijkwijzer en PEGI zou in 2013 significant gaan dalen. De vraag hoe dit vertaald moet worden in de organisatie is inmiddels beantwoord. Voor het eerst in het bestaan van het NICAM worden collega s gedwongen minder te gaan werken of zelfs helemaal te stoppen. In dit jaarverslag zijn, evenals in voorgaande jaren, rapportages opgenomen over Buro240a en Mediasmarties. Deze activiteiten zijn tijdelijk bij het NICAM bureau ondergebracht. Buro240a was met de tweekoppige bezetting bezig aan het laatste jaar, Mediasmarties stond aan de vooravond van het laatste pilotjaar. Voor Buro240a kwam er een doorstart in afgeslankte vorm. Op de valreep van 2012 bleek dat het productiebedrijf JVtv het Mediasmarties systeem wilde overnemen. Eerder had het NICAM bestuur aangegeven, ter voorkoming van verwarring met Kijkwijzer, dat het niet wenselijk was het geschiktheidsinformatiesysteem in het NICAM onder te brengen was dus een jaar met twee gezichten en enerverend, met momenten van onzekerheid en momenten vol creativiteit. De branches over het NICAM Het NICAM is opgericht en wordt gedragen door de audiovisuele sector. Het overgrote deel van de bedrijven en organisaties in de audiovisuele sector is via brancheorganisaties in het bestuur van het NICAM vertegenwoordigd. Zij representeren 1141 bedrijven en organisaties, zoals de publieke en commerciële omroepen, bioscoopexploitanten en filmdistributeurs, dvd-distributeurs en uitgevers van online audiovisuele content en games, kabelmaatschappijen, video-on-demand aanbieders, entertainmentretailers en videotheken. In dit jaarverslag geven enkele bestuursleden hun visie op het NICAM en Kijkwijzer vanuit het perspectief van de branche die ze vertegenwoordigen. Aan het woord komen Saskia Blom (RTL Nederland), Suzanne Kunzeler (NPO), Michael Lambrechtsen (NVF) en Wouter Rutten (NVPI). Tineke Lodders-Elfferich, voorzitter Wim Bekkers, directeur Saskia Blom Senior jurist op de afdeling Legal & Public Affairs van RTL Nederland. Saskia vertegenwoordigt de Vereniging Commerciële Omroepen (VCO) in het bestuur van het NICAM. Wouter Rutten Hoofd communicatie van de NVPI, de branchevereniging van de entertainmentindustrie. In het NICAM vertegenwoordigt hij het merendeel van de Nederlandse dvddistributeurs, uitgevers van online audiovisuele content en van games en andere interactieve software. Michael Lambrechtsen Als directeur van de NVF vertegenwoordigt hij in het bestuur van het NICAM de Nederlandse filmdistributeurs. Suzanne Kunzeler Netmanager van Z@pp en Z@ppelin, de jeugdprogrammering van de publieke omroepen. Suzanne vertegenwoordigt de publieke omroepen (NPO) in het bestuur van het NICAM. 2 N I C A M J A A R V E R S L A G N I C A M J A A R V E R S L A G

4 Gebruik je zelf Kijkwijzer? Saskia Blom: Ik let er wel op, want de impact van angstige beelden kan groot zijn. Maar mijn kinderen zijn nog jong, één, vier en zes jaar, en kijken uitsluitend naar kindertelevisie en films die passen bij hun leeftijd. Suzanne Kunzeler: Toen mijn kinderen nog jong waren was ik niet zo bewust met Kijkwijzer bezig. Ik heb er wel altijd opgelet waar ze naar keken. Natuurlijk keken ze bijna altijd naar want dat heeft een veilige programmering. En ik nam ze nooit mee naar films waar ze niet aan toe waren. Maar toen we onlangs met mijn dochter, die inmiddels dertien is, naar The Killing wilden kijken, waarschuwde mijn man dat er 16 jaar op de DVD box stond. Toen hebben we haar maar niet laten kijken. Daar ben ik achteraf wel blij mee, want de serie is wel heel erg spannend. Heb je nieuwe inzichten gekregen door je betrokkenheid als bestuurslid van het nicam? Michael Lambrechtsen: Ja, dat het over het algemeen buitengewoon goed werkt. Het NICAM mag absoluut worden gezien als een verworvenheid voor zowel de consument als de audiovisuele media, want dankzij het NICAM worden we niet door de overheid betutteld. Ik ben me er als ouder zeer bewust van dat je zelf verantwoordelijk bent, en dat je niet naar televisiezenders of filmproducenten moet wijzen. Saskia Blom: Ik ben me er als ouder zeer bewust van dat je zelf verantwoordelijk bent en dat je die verantwoordelijkheid niet moet neerleggen bij televisiezenders of filmproducenten. Ouders moeten zelf bepalen welk media aanbod geschikt is voor hun kind en Kijkwijzer reikt daarbij een helpende hand. Wouter Rutten: Ik vind het bijzonder om mee te maken hoe het NICAM als publiek-private samenwerking bestuurlijk werkt en welke maatschappelijke effecten het heeft. De vraag bij de politiek om een verbod op extreem gewelddadig beeldmateriaal staat niet meer op de agenda. Dankzij Kijkwijzer is het vertrouwen toegenomen dat dit niet nodig is. Opmerkelijk is ook de verbeterde naleving van de leeftijdsgrenzen op de winkelvloer. Suzanne Kunzeler: In elk geval dat de mensen bij het NICAM heel hard werken. En er worden soms interessante discussies gevoerd in het bestuur, zeker als er een affaire speelt. Verder ken ik het NICAM en alles wat daarom heen speelt heel goed omdat ik de invoering vanaf het begin heb meegemaakt. Dus echt nieuwe inzichten heb ik door mijn bestuurswerkzaamheden niet gekregen. Welke gevolgen heeft Kijkwijzer gehad voor je branche? Saskia Blom: Voor televisie heeft de invoering van Kijkwijzer veel impact gehad. Ingrijpend was vooral de invoering van de grenzen dat een programma mag worden uitgezonden, uur en uur. Het beperkt de mogelijkheden. Dit heeft met name gevolgen gehad voor het uitzendtijdstip van speelfilms. Ook voor de herhalingen overdag van sommige programma s, zoals GTST, moeten soms aanpassingen worden gemaakt. Bij de aankoop van programma s wordt hier rekening mee gehouden. Met Nederlandse producenten worden Ik zie Kijkwijzer niet binnen afzienbare tijd verdwijnen. Het publiek zal behoefte blijven houden aan voorlichting. nu vooraf afspraken gemaakt over de maximale classificatie die een productie mag hebben. Het NICAM heeft op ons verzoek cursussen gegeven aan producenten, zodat ze weten wat de omslagpunten zijn in de Kijkwijzer vragenlijst. Suzanne Kunzeler: De programmering is niet braver geworden door Kijkwijzer. Het heeft wel een bewustwordingsproces bij de makers in gang gezet. Die vragen zich nu vaker af: waarom moet dit er in? Is dit grof taalgebruik wel nodig? Kan dit echt voor twaalfjarigen? Misschien moet het worden aangepast? Dat is een goede ontwikkeling. Het komt soms wel eens voor dat bij de aankoop van een film blijkt dat die niet binnen de Kijkwijzer norm past. En gemiddeld één keer per jaar heb ik wel eens een gesprek met een omroep of een programma wel kan. Ik begrijp dit wel. Want je wilt ook wel eens de grenzen opzoeken en een écht spannende serie maken. Toch leidt dit zelden tot problemen. Ze houden er rekening mee. We hebben maar één keer een serie uit de programmering moeten halen, maar die was dan ook niet geclassificeerd en daar kwamen klachten over. Michael Lambrechtsen: Dat de oude filmkeuring kon worden afgeschaft. Kijkwijzer is zelfregulering, we kunnen nu dus meebeslissen met wat er gebeurt en hoe het gebeurt. Dat was bij de oude filmkeuring niet het geval. De NVF heeft 24 leden en soms ook 24 verschillende meningen over Kijkwijzer. Maar zelfregulering heeft er voor gezorgd dat we binnen de branche consensus hebben over nut en noodzaak. Niemand in onze branche zit te wachten op herinvoering van de filmkeuring door de overheid. Wouter Rutten: Voor de videobranche heeft de invoering van Kijkwijzer niet veel veranderd. We hadden al een systeem van leeftijdsclassificatie via zelfregulering. Het zit in het DNA van onze branche, ook in de bedrijfsvoering. Staat je achterban achter Kijkwijzer? Michael Lambrechtsen: Er is tegenwoordig wel wat milde kritiek in de achterban over de uitvoering van Kijkwijzer, vooral omdat men vindt dat het NICAM traag reageert op maatschappelijke ontwikkelingen. Het zou overigens niet terecht zijn om die kritiek helemaal bij het NICAM te leggen. Het is deels ook onze eigen verantwoordelijkheid als branche. Omdat het Kijkwijzersysteem zo goed loopt is de afstand enigszins vergroot met de mensen in de praktijk. De beleving is anders. Dat is niemand zijn schuld, het is gewoon zo gegroeid. Vandaar dat we ons meer dan in het verleden actiever zijn gaan opstellen, meer voorstellen doen vanuit de achterban om tot werkbare oplossingen te komen. Er ligt nu een taak voor de branche en het NICAM om het contact te verbeteren. Saskia Blom: Kijkwijzer is volledig geaccepteerd bij de commerciële televisie organisaties en niet alleen dat, het belang ervan wordt door de zenders zelf ook onderkend. Het streven is om het zo helder mogelijk te maken voor de kijker. Het is een integraal onderdeel geworden van de processen. Die acceptatie van Kijkwijzer heeft alles te maken met zelfregulering. Daardoor is Kijkwijzer in staat gebleken om zich telkens aan te passen aan de eisen van de tijd. Zoals de invoering van nieuwe leeftijdscategorieën en de communicatie daarover. 4 N I C A M J A A R V E R S L A G N I C A M J A A R V E R S L A G

5 Wouter Rutten: In onze branche wordt de ruimte en vrijheid gewaardeerd om producten op de markt te brengen en dat dit dankzij Kijkwijzer ook maatschappelijk verantwoord gebeurt. Maar als instituut functioneert het NI- CAM zo goed dat het zich dreigt los te zuigen van mijn achterban. Door de sterke institutionalisering wordt het niet meer ervaren als een eigen systeem en als zelfregulering. Ik moet vaak uitleggen wat de functie is van de Wetenschapscommissie en dat die niet zomaar een nieuwe leeftijdscategorie kan invoeren. In de perceptie van onze leden is Kijkwijzer op de filmkeuring gaan lijken en dat veroorzaakt een spanningsveld. Suzanne Kunzeler: Het is bij de publieke omroep ingeburgerd. Ik Het NICAM mag absoluut worden gezien als een verworvenheid voor zowel de consument als de audiovisuele media, want dankzij het NICAM worden we niet door de overheid betutteld. hoor helemaal geen gebrom. De Kijkwijzer norm is een fatsoenlijke norm die bij de publieke omroep past. Het geeft ook een houvast aan ouders, die vaak angstig zijn door de beelden die kinderen de hele dag op zich af kunnen krijgen, via tv of internet. Dan willen ze dat het jeugdkanaal van de publieke omroep, in elk geval veilig is. Wat zijn de zorgen in je branche en wat zou men verbeterd willen zien? Michael Lambrechtsen: Binnen de filmbranche worden vraagtekens geplaatst bij de actualiteit van de vragenlijst. Is wat wij tien jaar geleden schadelijk vonden nog steeds schadelijk? Een voorbeeld: in de vragenlijst worden als illustratie scènes genoemd uit films die jaren oud zijn en door codeurs niet meer goed herkend worden. En zou de toevoeging van een leeftijdsgrens van 14 jaar niet zinvol zijn, als je kijkt naar het aanbod in de markt en de maatschappelijke ontwikkelingen? Men heeft ook problemen met de klachtenprocedure. Sinds de invoering van Kijkwijzer worden er bijvoorbeeld door de grotere distributeurs de majors als gevolg van concentratie aanzienlijk meer films uitgebracht. Dat vergroot de kans op klachten en dus ook op boetes. De klachtenprocedure is voor consumenten daarentegen erg laagdrempelig. Eén klacht kan al leiden tot veel administratief gedoe en hoge boetes voor de filmbedrijven. Kan dat niet beter gefilterd worden? Suzanne Kunzeler: Voor de Publieke Omroep hoeft er eigenlijk weinig te veranderen. Het is alleen wel eens lastig als ouders met klachten komen als zij hun kleuter naar Spangas hebben laten kijken. Want dat is niet onze verantwoordelijkheid. Er lopen veel angstige ouders rond, dus er is altijd wel kans dat er een klacht komt. Moet je daar dan gehoor aan geven? Moet één klacht meteen serieus worden opgepakt? Wouter Rutten: Een grote zorg bij onze leden is de financiering van het systeem en dat niet-leden zich aan de verplichting tot classificatie kunnen onttrekken. Onze leden zijn via de NVPI aangesloten bij het NICAM en betalen mee aan Kijkwijzer. Maar de omzetten en winstmarges lopen in de afgelopen jaren terug. Voor niet-leden is er geen verplichting om te classificeren en het leveren van een bijdrage. Ook illegale aanbieders en buitenlandse partijen kunnen zich hier aan onttrekken. Er moet dus sprake zijn van een level playing field. Welke ontwikkelingen zie je die van invloed zijn op het functioneren van Kijkwijzer? Suzanne Kunzeler: Voor ouders is het lastiger geworden, want de sluizen staan al een aantal jaren open. Kijkwijzer is niet waterdicht en een druppel op de gloeiende plaat bij al het mediageweld dat op ze afkomt. Maar ik ben er geen voorstander van om daarom maar het hele internet dicht te timmeren met regelgeving en filters. Het is vooral de verantwoordelijkheid van de ouders om keuzes te maken. Ik ben er geen voorstander van om maar het hele internet dicht te timmeren met regelgeving en filters. Wouter Rutten: Een grote uitdaging voor het NICAM is de transitie van de markt naar online uitgevers. De content wordt niet meer lineair aangeboden zoals op tv. De geloofwaardigheid van de classificaties wordt bedreigd als er voor jongeren zoveel online beschikbaar is, zonder dat het is geclassificeerd. Nieuwe aanbieders zoals HBO en VOD-diensten moeten ook op de een of andere manier in het systeem worden gehangen en net zoals filmbedrijven en omroepen gaan classificeren. Met de aansluiting bij het NICAM van VOD-aanbieders als Pathé Thuis is een goede stap gezet. Saskia Blom: Het media-aanbod is enorm aan het veranderen. Kinderen kijken naast tv ook naar video s op internet en spelen spelletjes die via internet gemakkelijk toegankelijk zijn. Het aanbod via internet is grenzeloos. Tegelijkertijd is een gelijk speelveld voor de aanbieders van audiovisuele content van belang voor eerlijke concurrentieverhoudingen. Ik acht de kans aanwezig dat de rol van Kijkwijzer in de toekomst wijzigt als gevolg van het veranderende media aanbod. Michael Lambrechtsen: De hoeveelheid product stijgt enorm en het online aanbod kent geen grenzen. De Kijkwijzer gaat echter niet over online aanbod. Dat ondermijnt het bestaansrecht van Kijkwijzer. Blijft Kijkwijzer een rol spelen in de toekomst? Wouter Rutten: Ik zie Kijkwijzer niet binnen afzienbare tijd verdwijnen. Het publiek zal behoefte blijven houden aan voorlichting. De vraag is alleen of mijn achterban het ook in de toekomst als haar taak ziet om media-opvoeding te verzorgen. Michael Lambrechtsen: Als gevolg van het grensoverschrijdende online aanbod is het de vraag of het NICAM als nationaal instituut kan blijven functioneren en of het niet beter kan opgaan in een overkoepelend Europees classificatiesysteem voor alle media? Maar het zal wel te ingewikkeld zijn om daarvoor op Europees niveau overeenstemming te vinden. Alleen al de handhaving zal een probleem zijn. Dus zullen voorlopig alleen de oude media op nationaal niveau gereguleerd blijven en dus blijft ook Kijkwijzer een rol spelen. Saskia Blom: Ja, de adviesfunctie van Kijkwijzer is alom gewaardeerd en geaccepteerd. Kijkwijzer heeft zich bewezen als informatiesysteem voor ouders en een goed te hanteren informatiemiddel voor aanbieders. Ouders weten nu hoe ze Kijkwijzer moeten gebruiken en gaan ook bewuster om met het media-aanbod. Suzanne Kunzeler: Kijkwijzer is goed ingeburgerd. Het is iets wat iedereen kent en veel ouders vertrouwen er op. Ik zie Kijkwijzer nog wel even doorgaan. En kinderen vinden het leuk, want het helpt ze bij het zoeken naar dingen die ze niet mogen zien. 6 N I C A M J A A R V E R S L A G N I C A M J A A R V E R S L A G

6 Kijkwijzer Sterke stijging tv-classificaties In 2012 zijn 5339 producties geclassificeerd met Kijkwijzer. Daarmee komt het totaal aantal geclassificeerde producties in twaalf jaar tijd op ruim Het afgelopen jaar waren de televisie omroepen verantwoordelijk voor 67% van het aantal classificaties. Dit ligt redelijk in lijn met voorgaande jaren. De commerciële en publieke omroepen classificeren alle programma s, series, films en videoclips die zij uitzenden. De commerciële omroepen zijn verantwoordelijk voor 59% van de televisie classificaties en de publieke omroepen voor 41%. Het aantal classificaties van televisie ten opzichte van 2011 toont een sterke stijging. Een verklaring hiervoor is dat publieke omroepen sinds 2012 ook Web-only content dienen te classificeren. Dit betreft content die alleen online via de websites van de publieke omroepen of Uitzending Gemist wordt aangeboden. Voor het efficiënt classificeren van deze content heeft Kijkwijzer een Web-only vragenlijst ontwikkeld. Daarnaast zien we een stijging in het aantal classificaties verricht door commerciële media-instellingen die te zien zijn via digitale kanalen. De filmdistributeurs zijn verantwoordelijk voor 17% van de classificaties en de dvd distributeurs voor 16%. Distributeurs classificeren alle films, series, commercials en trailers die zij uitbrengen in de bioscoop of op dvd. Verdeling classificaties over media n Dvd n Bioscoop n Televisie Evenals in voorgaande jaren heeft het grootste deel (47%) van de classificaties een Alle Leeftijden-classificatie. Een 6 jaar classificatie kreeg 13% van de producties, een 9 jaar 8% en 20% kreeg een 12 jaar classificatie. De hoogste leeftijd van 16 jaar kreeg 12% van de classificaties. Verdeling leeftijdsclassificaties in percentages 3 20% 4 7% 9 10% 2 9% 3 20% 9 9% % 2 14% % 1 48% 4 9% 3 21% % 10% % 3 20% 9 8% 2 13% % 1 47% Grof Taalgebruik is, evenals in voorgaande jaren, de inhoudscategorie die het meeste in producties voorkomt. Namelijk 35% van de classificaties toonde dit symbool. Daarna zijn de classificaties voor Geweld (27%) en Angst (25%) het meest voorkomend. De categorieën Seks (6%), Drugsmisbruik (5%) en Discriminatie (2%) komen het minst vaak voor. Ook dit verschilt niet met voorgaande jaren. Verdeling inhoudsclassificaties h 2% d 3%s 4% t 33% t 33% h 4% d 2% s 4% a 31% g 27% g 28% a 29% t 33% h 3% d 2% s 5% t 35% h 5%d 2% s 6% a 32% g 25% g 27% a 25% Een kwart minder klachten In totaal zijn er in klachten ingediend. Dit zijn er 78 minder dan in Het gemiddelde aantal klachten per maand ligt in 2012 op 19. Februari en oktober zijn uitschieters: in deze maanden zijn er 30 respectievelijk 31 klachten ingediend. Het aantal klachten per branche n Totaal n Bioscoop n Televisie n Dvd n Anders Klachten televisie Evenals in voorgaande jaren, is televisie het medium waarover het meest wordt geklaagd. In totaal zijn er 140 klachten ingediend, waarvan 85 klachten over de commerciële televisieomroepen en 43 klachten over de publieke omroepen. Daarnaast zijn er 12 klachten over televisie ingediend die meer algemeen van aard zijn, zoals klachten over televisiereclames in het algemeen. Klachten bioscopen Over de bioscoopbranche zijn in totaal 60 klachten ingediend waarvan 44 klachten betrekking hebben op de classificatie van een film. Daarbij ging het in enkele gevallen over dezelfde film. Zo zijn over de classificatie van The Hunger Games 4 klachten ingediend, over Ted 3 klachten, over Alleen maar nette mensen 20 klachten en over De groeten van Mike 3 klachten. Over het bioscooptoelatingsbeleid kwamen 9 klachten binnen. Dat zijn 13 klachten minder dan in 2011, toen werden hierover 22 klachten ingediend. Bij 6 klachten betrof het de classificatie van een trailer voor de hoofdfilm of de classificatie van een trailer. Dat zijn 8 klachten minder dan vorig jaar, toen zijn er 14 klachten ontvangen over trailers. En 1 klacht ging over een website van een bioscoop. Klachten dvd Met betrekking tot dvd s zijn er in klachten ingediend. Het merendeel, 22 klachten, betrof de classificatie van de dvd. Een klacht ging over de trailers die voor een hoofdfilm geplaatst waren en 2 klachten gingen over het tonen van een dvd met de classificatie 12 aan kinderen die jonger zijn dan 12 jaar. Overige klachten Daarnaast waren er in 2012 nog 2 overige klachten. Dit betrof een klacht over een musical en een klacht over sluikreclame op de radio Voor mogelijke verklaringen voor de ontwikkeling in het klachtenaantal zijn nog nadere analyses nodig. 8 N I C A M J A A R V E R S L A G N I C A M J A A R V E R S L A G

7 Aantal klachten per maand jan feb mrt apr mei juni juli aug sep okt nov dec Behandelde klachten door de Klachtencommissie In 2012 heeft de Klachtencommissie over 24 klachten uitspraak gedaan. Dat is bijna 11% van het totaal aantal ontvangen klachten. Dit percentage ligt gelijk aan het percentage van 2011, toen werd eveneens 11% van de klachten voorgelegd aan de Klachtencommissie. De Klachtencommissie heeft in 2012 in totaal 17 klachten gegrond verklaard en 7 klachten ongegrond verklaard. TV Bios Dvd Tot. Behandelde zaken Klacht gegrond Klacht ongegrond Niet ontvankelijk Van de 14 klachten over televisie die zijn behandeld, heeft de Klachtencommissie 4 klachten ongegrond en 10 klachten gegrond verklaard. In 3 gevallen betrof het een klacht over een aflevering van een serie. In 6 gevallen ging het om een promo. Verder zijn 2 klachten over films op televisie behandeld. Eén klacht had betrekking op een live programma. Daarnaast zijn er 2 klachten over een videoclip voorgelegd. De Klachtencommissie heeft in 2012 over 6 klachten (bijna 3% van het totaal aantal klachten) uitspraak gedaan met betrekking tot de classificatie van een film. Van deze 6 klachten werden er 5 gegrond en 1 ongegrond verklaard. Over de classificatie van een dvd zijn 4 klachten (bijna 2% van het totaal) voorgelegd aan de Klachtencommissie. De commissie heeft daarvan 2 klachten gegrond en 2 klachten ongegrond verklaard. Zaken voor de Commissie van Beroep In 2012 heeft de Commissie van Beroep in 6 zaken uitspraak gedaan. Dat is hetzelfde aantal als het jaar daarvoor. In 4 gevallen betrof het televisie, in 1 geval een bioscoopfilm en in 1 geval een dvd. In alle gevallen is het beroep ingesteld door de omroep of door de distributeur. In één geval heeft ook de klager beroep ingesteld. De Commissie heeft in de helft van de beroepszaken de oorspronkelijke uitspraak volledig bekrachtigd. Twee uitspraken zijn ten dele bekrachtigd/ten dele vernietigd en in één beroepszaak is het oorspronkelijke oordeel van de Klachtencommissie vernietigd. TV Bios Dvd Tot. Behandelde zaken Uitspraak volledig bekrachtigd Uitspraak deels bekrachtigd/ deels vernietigd Uitspraak vernietigd Wetenschapscommissie De Wetenschapscommissie heeft in 2012 advies uitgebracht over verschillende onderwerpen, waaronder discriminatie, een nieuwe leeftijdscategorie 14 jaar en de classificatie van erotische telewinkelboodschappen. Ook zijn er wijzigingen doorgevoerd in de vragenlijst. Discriminatie De Kijkwijzercriteria zijn gebaseerd op empirisch wetenschappelijk onderzoek en op consumentenonderzoek. Zo zijn de categorieën Grof Taalgebruik en Discriminatie toegevoegd naar aanleiding van onderzoek onder ouders. Door verschillende achtergronden en ervaringen kijken mensen niet hetzelfde naar discriminatie en reageren zij verschillend. Naar aanleiding hiervan is het wenselijk gebleken om naar deze categorie in de vragenlijst te kijken en deze eventueel aan te passen. Dit heeft ertoe geleid dat de toelichting van discriminatie is uitgebreid met het inferieur afschilderen van individuen (naast groepen). Verder is gekeken of het mogelijk is om de categorie Discriminatie, analoog aan Grof Taalgebruik, informerend te gebruiken. Dit zou inhouden dat het discriminatiepictogram altijd getoond wordt bij producties waarin discriminerende en/of seksistische uitingen of gedragingen voorkomen. Publieksonderzoek zou moeten uitwijzen of dit wenselijk is. Onderzoek naar nieuwe leeftijd 14 jaar Het NICAM Bestuur heeft de Wetenschapscommissie gevraagd om de haalbaarheid van een nieuwe leeftijdscategorie 14 jaar te onderzoeken naar aanleiding van een verzoek van de filmbranche. De filmbranche vindt 14 jaar een nuttige aanvulling op de bestaande categorieën. Dit idee is gebaseerd op de veronderstelling dat jongeren vanaf 14 jaar tegenwoordig, in vergelijking met eerdere generaties, ouder en mediawijzer zijn. Daarom zouden ze op deze leeftijd, anders dan eerdere generaties, in staat zijn om te gaan met bepaald audiovisueel aanbod, zonder daarvan mogelijk schadelijke effecten te ondervinden. Er is onderzocht of kinderen vanaf 14 jaar meer ervaring hebben met media en het systeem daar rekening mee moet houden. Ook is er gekeken of kinderen vanaf een bepaalde leeftijd in staat zijn om ironie, parodie en satire te doorzien omdat ze het genre kennen. De Wetenschapscommissie is na uitvoerig onderzoek tot de conclusie gekomen dat er geen wetenschappelijke basis bestaat voor de invoering van een 14 jaar classificatie. Met het huidige onderzoek kan niet worden aangetoond dat jongeren mediawijzer zijn omdat ze meer media consumeren. Erotisch telewinkelen De commissie heeft zich ook gebogen over erotische telewinkelboodschappen. Het gaat hier om (stilstaande) beelden waarin reclame wordt gemaakt voor erotische diensten zoals sekslijnen en erotische chatdiensten. Er is een generiek systeem ontwikkeld dat ervoor zorgt dat dit soort content pas vanaf een bepaald tijdstip mag worden uitgezonden, zonder dat deze content daarnaast nog apart geclassificeerd behoeft te worden met het Kijkwijzersysteem. Aanpassingen vragenlijst De Wetenschapscommissie heeft zich in 2012 ook verdiept in een aantal aanpassingen van de vragenlijst. De wijzigingen hebben betrekking op de vraag naar angstaanjagende geluiden, verwondingen, lijken en nadrukkelijke seksuele handelingen. Deze wijzigingen worden per 1 januari 2013 ingevoerd. Daarnaast boog de Wetenschapscommissie zich in 2012 over de classificatie van specifieke audiovisuele producties naar aanleiding van vragen van codeurs en consumenten, over opvallende verschillen van classificaties in het buitenland, en over de uitkomsten van de jaarlijkse betrouwbaarheidstest onder codeurs. Voorlichting Colleges op hogescholen en universiteiten De voorlichtingsactiviteiten van het NICAM in 2012 waren zowel gericht op het publiek als op professionals, voornamelijk op het gebied van educatie en opvoeding. Voor de bioscoopbranche is nieuw voorlichtingsmateriaal geproduceerd, noodzakelijk gemaakt door wijzigingen in het toelatingsbeleid. De voorlichters van het NICAM zijn te gast geweest op ouderavonden van onderwijsinstellingen om ouders en opvoeders te informeren over het Kijkwijzersysteem. Onder scholieren en studenten leeft Kijkwijzer eveneens. Zij zijn geïnteresseerd in de mogelijke schadelijkheid van audiovisuele media voor kinderen en nemen Kijkwijzer en de effecten van media graag als thema voor opdrachten, spreekbeurten of scriptie. Ook worden er colleges gegeven over Kijkwijzer op hogeschool en universiteit. Als partner van Mediawijzer.net ondersteunt het NICAM de doelstelling van deze netwerkorganisatie: meer samenhang brengen in het beleid en de activiteiten rond mediawijsheid. Het NICAM richt zich in dit kader vooral op krachtenbundeling op het gebied van media-educatie en veiligheid, en vervult daarin ook een actieve rol. Veilig internet Kijkwijzer voor Web-only content Het NICAM stelt zich tot doel informatie te bieden over mogelijke schadelijke aspecten van beeldmateriaal. In beginsel is Kijkwijzer gemaakt voor traditionele media: televisie, film en dvd. Echter, sinds de opkomst van internet zijn de grenzen verlegd naar nieuwe media. Alle bij het NICAM aangesloten partijen voorzien het audiovisueel materiaal dat zij ook via internet aanbieden van Kijkwijzer pictogrammen. Sinds de Mediawet 2008 geldt voor publieke omroepen dat zij op alle platforms bescherming moeten bieden tegen mogelijk schadelijke inhoud voor jeugdigen. De regels wat betreft de bescherming van jeugdigen gelden ook voor het zogenoemde overige media-aanbod van de publieke omroepen, zoals Web-only content. Deze uitsluitend op internet aangeboden programma s van de publieke omroepen dienen geclassificeerd te worden en ook de pictogrammen moeten worden getoond. In 2012 is door het NICAM een methode geïntroduceerd om professionele Web-only content te classificeren. 1 0 N I C A M J A A R V E R S L A G N I C A M J A A R V E R S L A G

8 Europese coalitie voor veiliger internet In december 2011 heeft de vicevoorzitter van de Europees Commissie Neelie Kroes een coalitie van bedrijven gevormd om het internet veiliger te maken voor kinderen. Het garanderen van de veiligheid van kinderen die online gaan, is een van de hoofddoelen van de Digitale Agenda voor Europa. Het gaat bijvoorbeeld om privacy settings, parental control systemen en wider use of content classificatie. Onder andere Google, Apple en Microsoft participeren in de coalitie. De initiatiefnemers van de coalitie hebben het NICAM gevraagd mee te denken over een manier om zogenoemde user generated content (UGC) te classificeren. Hierbij gaat het om zelfgemaakte filmpjes die door gebruikers op bijvoorbeeld YouTube geplaatst worden. Daarnaast kwam de Kinderombudsman met de vraag hoe Kijkwijzer omgaat met schadelijk beeldmateriaal online omdat kinderen recht hebben op een veilige internetomgeving. Naar aanleiding van de vraag van de EC coalitie en de ombudsman, vond er in juli een expertmeeting plaats over het classificeren van online content. Aan deze expertmeeting werd deelgenomen door vertegenwoordigers van internetbedrijven, deskundigen en onderzoekers. Ook tijdens deze bijeenkomst werd geconcludeerd dat het wenselijk is om na te gaan of een classificatie van user generated content kan bijdragen aan een veiliger gebruik van internet door kinderen. You rate it: online classificatieinstrument voor consumenten Naar aanleiding van deze verzoeken heeft het NICAM onderzocht of het mogelijk is om dit type online content te classificeren. Samen met de BBFC (Britse filmkeuring) is een simpele tool, genaamd You rate it, ontwikkeld die door consumenten zelf kan worden toegepast als ze content uploaden. De ratings kunnen verschillen van land tot land en houden rekening met nationale gevoeligheden. Het NICAM en de BBFC stellen deze zogenaamde user generated content rating tool beschikbaar aan alle coalitiepartners en zijn bezig om de tool nog verder te ontwikkelen. Kwaliteitsbewaking classificaties Kwaliteit classificaties onverminderd hoog Het NICAM voert elk jaar een steekproefsgewijze controle uit op de kwaliteit en de toepassing van de Kijkwijzer classificaties. Aan de hand van criteria die zijn opgesteld met de toezichthouder, het Commissariaat voor de Media, bepaalt het NICAM of de classificaties valide, consistent en nauwkeurig zijn. Ook controleert het NICAM de juistheid van de uitzendtijdstippen en de vermelding van de classificaties in agenda s en programmaoverzichten. De resultaten van deze controles worden elk jaar gerapporteerd aan het Commissariaat voor de Media. Uit de controles in 2012 blijkt dat de juistheid en toepassing van de classificaties over het algemeen goed is. De omroepen en tv-zenders hebben alle onderzochte programma s op het juiste tijdstip uitgezonden. De classificatie van televisieprogramma s was in 88% van de gevallen geheel correct. Bij de bioscoopfilms ligt dat percentage nog hoger, namelijk 93%. Als bij de controles onregelmatigheden worden gesignaleerd, wordt contact opgenomen met de betreffende organisatie, met het verzoek de onregelmatigheid te herstellen of die in de toekomst te voorkomen. Ook worden de resultaten van de controles gebruikt ter verbetering en verfijning van het classificatiesysteem. Classificatie televisieprogramma s Classificatie geheel juist 44 88% 86% 88% 84% Twijfel over classificatie 0 0% 0% 0% 0% Classificatie (deels) onjuist 6 12% 14% 12% 16% Totaal % 100% 100% 100% Uitzendtijdstip televisieprogramma s Uitzendtijdstip juist % 100% 100% 98% Uitzendtijdstip onjuist 0 0% 0% 0% 2% Totaal % 100% 100% 100% Promo s op televisie Beoord. en uitz.tijd juist % 99% 100% 100% Twijfel over uitzendtijdstip 0 0% 0% 0% 0% Beoord. en uitz.tijd onjuist 0 0% 1% 0% 0% Totaal % 100% 100% 100% Leeftijdsclassificatie bioscoopfilms Leeftijdsclassificatie juist 29 97% 90% 97% 90% Leeftijdscl. onjuist/twijfel 1 3% 10% 3% 10% Overig 0 0% 0% 0% 0% Totaal % 100% 100% 100% Plaatsing trailers bioscoopfilms Juist geplaatst 86 98% 96% 95% 97% Twijfel over plaatsing 0 0% 0% 0% 0% Onjuist geplaatst 2 2% 4% 5% 3% Totaal % 100% 100% 100% Codeurs 300 codeurs De codeurs van Kijkwijzer zijn de spil van het systeem. Inmiddels zijn er ruim 300 codeurs werkzaam bij de televisie omroepen en film- en dvd distributeurs. De betrouwbaarheid van de Kijkwijzer classificaties hangt mede af van de inzet en kwaliteiten van de codeurs. Zij leveren tevens een fundamentele bijdrage aan de voortgaande ontwikkeling van het systeem. Het NICAM traint en ondersteunt de codeurs. Naast een uitgebreide codeurtraining, een handboek, jaarlijkse informatieve bijeenkomsten en nieuwsbrieven kunnen codeurs voor vragen en ondersteuning terecht bij de helpdesk van Kijkwijzer. Ook kan er bij twijfel over de juistheid van classificaties advies worden ingewonnen bij zeer ervaren collega s in de Codeurcommissie. Online Kijkwijzer College De start van een carrière als Kijkwijzercodeur begint met een uitgebreide training bij het NICAM. Het afgelopen jaar is deze training uitgebreid met een online opleidingstraject. Voorafgaande aan de training bij het NICAM, zal de codeur eerst het zogenoemde Kijkwijzer College doorlopen. De codeur zal hier verschillende informatieve filmpjes bekijken en colleges volgen over het NICAM, Kijkwijzer, Kind & Media en het codeurschap. Dit ter voorbereiding op de training bij het NI- CAM waar de nadruk dan meer komt te liggen op de vragenlijst, het bekijken van fragmenten en het oefenen met classificeren. Na het volgen van de training legt de codeur via de Kijkwijzer College nog een examen af bestaande uit een theoretisch deel (toetsen van kennis) en een praktisch deel (classificeren). Na het slagen voor het examen ontvangt de codeur zijn bul en mag hij officieel classificeren met Kijkwijzer. De Kijkwijzer College is vanaf het voorjaar 2013 beschikbaar voor alle nieuwe Kijkwijzercodeurs. Geen doorsnee geval voor codeurtest Ieder jaar wordt de kennis van de bestaande codeurs getoetst door middel van de codeurtest. Codeurs classificeren eenzelfde productie en krijgen vervolgens een persoonlijke analyse terug van hun classificatie. De test is erg belangrijk voor de kwaliteit van het systeem en is om deze reden door het NICAM bestuur verplicht gesteld voor alle codeurs. De productie die het bureau uitkiest voor de test is doorgaans geen doorsnee gevalletje. Het is vaak een wat moelijker fragment met beelden die soms lastig te classificeren zijn. In 2012 is er voor de test gekozen voor het classificeren van twee korte trailers. De trailers van de Nederlandse actiefilm Black Out en de Amerikaanse romantische komedie Friends with Benefits, bevatten vele mogelijk schadelijke beelden zoals geweld, angstwekkende beelden, seksuele handelingen, drugsgebruik en grof taalgebruik. Trailers zijn doorgaans lastiger te classificeren dan speelfilms door het hoge tempo waarin de beelden worden getoond, vaak ondersteund door muziek en andere geluidseffecten. Dit tezamen maakte deze trailers interessant voor de test. Van de 326 uitgenodigde codeurs hebben er 266 meegedaan aan de test. De overige codeurs zijn afgemeld voor de test (bijvoorbeeld in verband met vakantie of verlof) of bleken niet langer werkzaam als codeur. Evenals in voorgaande jaren kregen alle codeurs na afloop van de test een terugkoppeling in de vorm van een persoonlijke analyse. De resultaten en nagesprekken met codeurs hebben praktische aanknopingspunten voor het NICAM opgeleverd om het systeem (vragenlijst én codeursite) te kunnen verbeteren. Ook de Wetenschapscommissie heeft gekeken naar de testresultaten voor mogelijke verbeteringen van de vragenlijst. 1 2 N I C A M J A A R V E R S L A G N I C A M J A A R V E R S L A G

9 Jaarlijkse codeurbijeenkomst in Filmtheater Hilversum Jaarlijks vindt een aantal bijeenkomsten plaats met codeurs waarin wijzigingen in de vragenlijst en eventuele nieuwe vragen uitvoerig worden besproken, verschillende fragmenten worden bekeken en inspirerende discussies plaatsvinden. In het voorjaar van 2012 is de jaarlijkse filmbijeenkomst georganiseerd in het Filmtheater in Hilversum. Alle codeurs werden uitgenodigd om de Nederlandse film Doodslag te komen bekijken, te classificeren en te bespreken. De bespreking leidde tot interessante, inhoudelijke discussies wat het tot een leerzame bijeenkomst maakte. In het najaar hebben de jaarlijkse informatieve codeurbijeenkomsten plaatsgevonden. Deze bijeenkomsten worden opgesplitst in een bijeenkomst voor televisiecodeurs en een bijeenkomst voor codeurs van film en dvd. Tijdens deze bijeenkomsten zijn wijzigingen in de vragenlijst besproken, fragmenten bekeken en zijn de uitkomsten van de codeurtest uitgebreid besproken. Tevens was er ruimte voor discussie, opmerkingen en vragen van codeurs. Codeurcommissie De Codeurcommissie bestaat uit een poule van zes ervaren codeurs die werkzaam zijn in de verschillende audiovisuele branches. De commissie kan voor advies worden geraadpleegd door een collega codeur, bijvoorbeeld bij twijfel over een classificatie. Ook het NICAM wint advies in van de Codeurcommissie bij veranderingen of wijzigingen in de systematiek van Kijkwijzer. De commissie heeft het afgelopen jaar geadviseerd over het actualiseren van de database van Kijkwijzerclassificaties en input geleverd voor de ontwikkeling van de nieuwe online trainingsmodule voor codeurs, de Kijkwijzer College. Adviescommissie De Adviescommissie bestaat uit deskundigen op het gebied van media, jeugd en onderwijs en uit vertegenwoordigers van maatschappelijks organisaties waaronder ouderorganisaties. De commissie staat het NICAM bij in haar taken, voorziet in advies en fungeert als maatschappelijk klankbord. De commissie vergadert driemaal per jaar waarbij de ontwikkelingen van Kijkwijzer en PEGI centraal staan. Toekomst Mediasmarties Het afgelopen jaar heeft de commissie onder meer een advies uitgebracht over het pilotproject Mediasmarties. Dit project liep eind 2012 af en met de projectleiding is Mediasmarties geëvalueerd. De commissie boog zich met name over de vraag of het project een vervolg zou dienen te krijgen en welke partijen hier eventueel een rol in zouden kunnen vervullen. De commissie concludeerde dat er met Mediasmarties een waardevol systeem gecreëerd is en dat het zonde zou zijn wanneer dat zou verdwijnen. Zij pleitte voor het continueren van het project mits het voldoet aan de wensen en behoeftes van ouders en het onderscheid met Kijkwijzer naar de consument toe duidelijker wordt uiteengezet. Het werd daarom zinnig geacht te zoeken naar een mogelijk vervolg. Dit zou kunnen bij andere onafhankelijke partijen maar de commissie zag ook voordelen wanneer het bij het NICAM zou worden ondergebracht. Voor een goede afstemming met Kijkwijzer blijft, volgens de commissie, betrokkenheid van het NICAM in elk geval van groot belang. Veilig en open digitaal Nederland De commissie heeft tevens gesproken over relevante ontwikkelingen op mediagebied. In dit kader gaf Marjolijn Bonthuis-Krijger, programmamanager Digibewust & Digivaardig en adjunct-directeur van het platform voor de informatiesamenleving ECP, een presentatie over een veilig, open en innovatief digitaal Nederland. Ook werden er presentaties verzorgd door scriptiestudenten over de resultaten van hun onderzoek. Daarbij ging het om het mediagebruik in de kinderopvang en naar de vraag hoe ouders grenzen stellen aan het mediagebruik van hun kinderen. PEGI Het NICAM beheert en geeft uitvoering aan PEGI, het Europese classificatiesysteem voor games. PEGI is gebaseerd op het Kijkwijzer systeem en informeert ouders over de risico s van een game voor kinderen. De afkorting PEGI staat voor Pan European Game Information. Het systeem is in 2003 opgezet door de belangrijkste internationale gamedistributeurs en consolehouders. Statistieken Daling game classificaties zet door De daling van het aantal game classificaties, die voor het eerst zichtbaar werd in 2010, heeft zich verder doorgezet in Dit heeft vooral te maken met het inzakken van de markt en de toename van het aantal games dat via internet gedistribueerd wordt. Het aantal games dat geclassificeerd is, ligt zodoende weer bijna op het niveau van 2006, toen er 1808 classificaties werden afgegeven. Totaal aantal classificaties per jaar, Zoals ook in voorgaande jaren altijd het geval is geweest, heeft het grootste deel van de games een classificatie gekregen van 3, wat betekent dat deze spellen niet schadelijk zijn en gespeeld kunnen worden door kinderen van alle leeftijden. Een klein deel van de games (9%) heeft de hoogste leeftijdsclassificatie van 18 jaar. Verdeling leeftijdsclassificaties in ,3% ,3% ,9% Meer dan de helft van de games heeft een Geweldpictogram gekregen. Een groot deel van de spellen (28,2%) toont ook het Online pictogram, waarmee de consument wordt geïnformeerd over de mogelijkheid om de game ook online tegen of met anderen te kunnen spelen. De pictogrammen die het minst vaak worden toegewezen zijn Drugs en Gokken. Het Discriminatiepictogram is ook in 2012 op geen enkele game van toepassing geweest. Verdeling Inhoudspictogrammen in ,4% ,4% 16 0,9% ,6% % ,2% ,2% ,3% 0 0,0% ,2% Meer klachten door actie fans In 2012 ontving PEGI in totaal 1675 vragen en opmerkingen van consumenten uit heel Europa. De reacties bestonden voor een belangrijk deel uit informatieaanvragen (33%) en vragen over leeftijdsclassificaties (11%). Daarnaast ontving PEGI, evenals in andere jaren, veel technische vragen (19%) over games. De consument wordt in deze gevallen doorverwezen naar de producent van de spellen. 1 4 N I C A M J A A R V E R S L A G N I C A M J A A R V E R S L A G

10 Opvallend was het grote aantal klachten over de online game TERA. PEGI ontving maar liefst 283 klachten over de classificatie van dit spel. Het bleek te gaan om een groots opgezette actie door liefhebbers van de game, die de leeftijdsclassificatie van 12 jaar te laag vonden. Buiten deze klachten ontving PEGI nog 70 andere klachten over leeftijdsclassificaties (4%). Totaal excl. TERA Totaal incl. TERA Klachten over de leeftijdsclassificatie Klachten over advertenties 7 7 Informatieaanvragen Commentaar op het PEGI system Vragen en opmerkingen over leeftijdsclassificaties Klachten over online games via Overige Technische problemen Totaal Zaken voor de Klachtencommissie In 2012 zijn er drie klachten behandeld door de Klachtencommissie van PEGI. Hiervan waren twee klachten afkomstig van een consument en één van een game-uitgever. De eerste zaak had betrekking op de classificatie van de game LEGO Star Wars The Clone Wars. De game had een 7-classificatie gekregen van PEGI op basis van geweld tegen fantasiefiguren. De Klachtencommissie oordeelde dat dit inderdaad de juiste classificatie is voor dit spel. De tweede zaak had betrekking op de game NHL 13. In deze zaak verlaagde de Klachtencommissie de classificatie van het spel van 16 naar 12. De laatste zaak van 2012 ging over het spel Alan Wake American Nightmare. De Klachtencommissie was van mening dat de classificatie van 18 jaar de juiste is voor dit spel. PEGI Congres In 2012 heeft het tweede PEGI congres plaatsgevonden in Berlijn. Ruim honderd deelnemers, waaronder vertegenwoordigers uit de gamesindustrie, ouderorganisaties, politiek en wetenschap, kwamen hier bijeen om te spreken over de toekomst van PEGI. Op het congres werd onder andere PEGI for Apps gepresenteerd, waarmee voortaan ook apps voorzien kunnen worden van een PEGI rating. Eerder al werden games voor de Windows Phone geclassificeerd met behulp van PEGI Express. Met de introductie van PEGI for Apps is het bereik vergroot en kunnen voortaan alle apps geclassificeerd worden. Apps zullen een licentie krijgen om de bekende leeftijdsclassificatie symbolen te tonen, die eenvoudig te herkennen en begrijpen zijn door consumenten. PEGI for Apps gebruikt dezelfde criteria voor classificatie welke gebruikt worden voor reguliere games. Het is een nieuwe procedure die speciaal is ontwikkeld om de vloedgolf van apps aan te kunnen. PEGI for Apps is ontworpen om snel en intuïtief te werken. Op deze manier kan een app geclassificeerd worden in slechts enkele minuten, soms slechts in een paar seconden. PEGI E-learning Afgelopen jaar is gewerkt aan een online trainingsmodule, die alle aankomende codeurs succesvol moeten hebben afgesloten voordat ze daadwerkelijk mogen classificeren. Deze training bevat de belangrijkste informatie over het PEGI systeem, de vragenlijst en het classificatieproces. Hiernaast wordt ook gewerkt aan een tweede module, die op basis van vrijwilligheid kan worden gevolgd en die veel uitgebreider ingaat op alle zaken waar codeurs mee te maken hebben. Zo zal er een uitgebreide uitleg van de vragenlijst in staan, met veel voorbeelden en testen. Door de komst van deze trainingen is de jaarlijkse centrale PEGI codeurtraining overbodig geworden. Deze heeft in 2012 dan ook voor het eerst in het bestaan van PEGI niet plaatsgevonden. De uitgebreide module is voor alle codeurs bedoeld. PEGI in het Verenigd Koninkrijk Sinds maandag 30 juli 2012 is PEGI het officiële -en enige- systeem dat in Engeland gebruikt wordt voor de classificatie van computergames. Voorheen werden sommige spellen nog geclassificeerd door de BBFC (British Board of Film Classification), de organisatie die ook verantwoordelijk is voor de classificatie van films in Engeland. Maar met de officiële installatie van het PEGI systeem is aan deze situatie een einde gekomen. Britse consumenten zullen in de toekomst alleen nog maar PEGI pictogrammen aantreffen op nieuwe games. Om ouders en verzorgers op de hoogte te brengen van deze verandering, is een grote campagne gestart door UKIE, de Engelse brancheorganisatie voor games, ondersteund door PEGI S.A. Onderdeel van deze campagne is de herlancering van de website een interactieve informatiebron waar ouders meer te weten kunnen komen over de games die hun kinderen spelen. BURO240a Kleinere bezetting bureau In maart 2012 liep het convenant Naar een betere bescherming van minderjarigen tegen schadelijk beeldmateriaal af. Doel van het convenant was de naleving van art. 240a Wetboek van Strafrecht op een significant hoger niveau te brengen. In het eindrapport heeft het projectteam van Buro240a voorgesteld om de werkzaamheden door te zetten, zij het met een kleinere bezetting. Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft dit advies overgenomen. Het NICAM besteedt op basis hiervan ongeveer 8 uur per week aan het ondersteunen van bedrijven bij de naleving van art. 240a Wetboek van Strafrecht. E-learning Buro240a heeft een training ontwikkeld voor het personeel van winkels, bioscopen, bibliotheken en videotheken. In de afgelopen jaren hebben veel medewerkers van deelnemende bedrijven de training gevolgd. In totaal zijn er nu bijna geregistreerde cursisten. In het afgelopen jaar hebben bijna 7000 medewerkers hun certificaat behaald. Het zijn nu vooral nieuwe medewerkers die de training volgen. Een aantal grote ketens heeft de training van Buro240a opgenomen in het programma voor nieuw personeel. Handhaving Voor het toezicht op de naleving van de wet heeft de overheid toezichtbedrijf Verispect aangewezen. De opsporingsambtenaren van Verispect hebben de bevoegdheid een proces-verbaal op te maken bij overtreding van art. 240a Wetboek van Strafrecht. Ook de komende periode blijven deze opsporingsambtenaren controleren of bedrijven zich aan de regels houden bij de verkoop, verhuur en uitleen van films en games. Naleving In 2012 is ook gebruik gemaakt van mysteryshopping om te onderzoeken hoe het gesteld is met de naleving van art. 240a. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de resultaten. Uit de meting van september 2012 is gebleken dat de naleving is gedaald ten opzichte van het jaar daarvoor. Een mogelijke verklaring voor deze daling is de minder intensieve ondersteuning die de bedrijven krijgen sinds de convenantperiode voorbij is. Gemiddelde percentage naleving voor alle branches Aantal bezoeken Naleving Meting 1, Maart % Meting 2, September % Meting 3, Maart % Meting 4, September % Meting 5, September % De onderstaande grafiek laat de nalevingspercentages per branche zien, gemeten in september Met name bioscopen en bibliotheken doen het goed. Percentage naleving per branche in september Bioscopen Gameshops Videotheken Speelgoedzaken Warenhuizen Muziekwinkels Bibiotheken met balie Bibiotheken zonder balie Totaal Overige activiteiten Hoewel er minder middelen beschikbaar zijn om de naleving van art. 240a onder de aandacht te brengen, is het gelukt om in december met medewerking van Ruub Petow een boodschap van Sinterklaas te sturen naar alle cursisten en bedrijven. Het is een ludiek filmpje waarin Sinterklaas het winkelpersoneel op het hart drukt om de regels na te leven en kinderen om hun leeftijd te vragen. Er wordt momenteel gewerkt aan een test die op de website van Buro240a gedaan kan worden. Het winkelpersoneel moet bij de verkoop van films en games vaak de leeftijd van de jonge klanten schatten. Met de test willen we laten zien hoe moeilijk het is om de leeftijd in te schatten van kinderen tussen de 11 en 16 jaar. Het advies is dat men beter te vaak naar de leeftijd kan vragen dan te weinig. 1 6 N I C A M J A A R V E R S L A G N I C A M J A A R V E R S L A G

11 Mediasmarties Organisatie Einde pilotproject Op advies van de Commissie Jeugd, Geweld en Media (JGM) vroeg het kabinet het NICAM in 2006 om de mogelijkheden van een geschiktheidssysteem te onderzoeken. De Adviescommissie van het NICAM heeft vervolgens een werkgroep uit eigen gelederen met deze taak belast. Deze werkgroep Geschiktheid, met een diversiteit aan expertise, concludeerde dat een geschiktheidssysteem realiseerbaar is en schetste daarbij de voorwaarden en contouren, als startpunt voor verdere invulling. Zo diende een systeem voor geschiktheidsinformatie louter adviserend te zijn en benadrukte de werkgroep de onafhankelijkheid van een dergelijk systeem. Het NICAM adviseerde de betrokken ministeries een pilotproject van drie jaar. Het project genaamd Mediasmarties werd ondergebracht bij het NICAM, maar formeel opereerde het zelfstandig onder de verantwoordelijkheid van de overheid. De Mediasmarties pilot startte in oktober 2009 en zou oorspronkelijk in september 2012 eindigen maar werd op verzoek van Mediasmarties verlengd tot eind december Kijkwijzer adviseert ouders over welke producties mogelijk schadelijk zijn voor hun kinderen maar zegt niets over de geschiktheid van een televisieprogramma of een film voor kinderen. Mediasmarties wilde hier uitkomst bieden. Het doel van Mediasmarties was dan ook het overzichtelijk bieden van informatie over de inhoud en geschiktheid van mediaproducten voor kinderen tot 12 jaar. Om zodoende ouders handvaten te bieden in het vinden van producties die zij passend achten voor hun kind. Degelijk onderbouwde gids De kernwaarden actueel, onafhankelijk, aantrekkelijk, veelzijdig en betrouwbaar waren van meet af aan een leidraad voor het ontwikkelen van een uniforme en degelijk onderbouwde gids om mediaproducties te voorzien van leeftijdsadvies en inhoudsomschrijving. Centraal stond de ontwikkeling van een kind dat veel plezier kan beleven aan en kan leren van de media mits die aansluiten bij niveau en behoefte. De website van Mediasmarties geeft informatie en leeftijdsadvies over meer dan 1425 kindermediaproducten: televisie, dvd en film, websites, apps, games en boeken. In de periode vanaf het begin tot en met 31 juli 2012 hebben ruim bezoekers de website bezocht, waarvan een kwart terugkerende bezoekers zijn. Ouders, opvoeders en kinderen kunnen een persoonlijk profiel aanmaken via de website. Inmiddels zijn er profielen aangemaakt. Overname door JVtv Media In de loop van 2012 bleek dat de overheid een vervolg voor het project wenselijk achtte. De Adviescommissie van het NICAM adviseerde ook in deze zin. Het NICAM Bestuur concludeerde dat voortzetting van Mediasmarties bij het NICAM, naast Kijkwijzer, tot verwarring en een onduidelijke situatie zou kunnen leiden en dat het geschiktheidssysteem daarom beter separaat zou kunnen opereren. Dit is intussen ook het geval. De pilotfase is inmiddels afgerond en per 1 januari 2013 zal een nieuwe partner, JVtv Media, het concept voortzetten met dezelfde intentie, professionaliteit en betrokkenheid. JVtv Media ontwikkelt en produceert kindermedia, cross mediale producten en onderhoudt nauwe contacten met educatieve uitgevers en het onderwijs. Bestuur en bureau * In dienst in 2012 ** Uit dienst in 2012 Bestuur Mr. P.C. Lodders-Elfferich voorzitter Mr. J.S. Blom vice-voorzitter Dhr. M.C. Lambrechtsen penningmeester Dhr. W.J. Rutten secretaris Dhr. R. Bartlema Mr. F.J.V. Falke Mw. Y.E.A.M. de Haan Dhr. H. Hoogendoorn Mw. S. Kunzeler Dhr. R. Sterk Dhr. M. de Wilde Staf NICAM, Kijkwijzer en PEGI Wim Bekkers directeur Caroline Abbing** Orit Ben Michael Sandra de Boer Stefan Droog Nancy van Harten Martijn Huigsloot Maud van der Hulst Hanneke Jansen Willeke ter Kuile-Meulman Ivar Posthumus Marjolein Pronk** Denise Rovroy Rianne Ruiten** Tim Schellings Lodewijk Schuring Tiffany van Stormbroek Jopke Veenman Anne-Claire Veerman Kim van der Weegen* Buro240a Willem van Teeseling** Loes Dekker MediaSmarties Cathy Spierenburg** Wieteke Jongbloed** Minke Meijboom** Eline Nederstigt** Commissies * Nieuw lid in 2012 ** In 2012 afgetreden Klachtencommissie Mr. E.H. Swaab voorzitter Mr. B.P. Aalberts* Drs. F.D. Assink Prof. Dr. J.W.J. Beentjes* Prof. Dr. Mr. S. van der Hof* Mr. R.P. Ribbert Mr. I.C. Roelands Dr. Drs. T.A. Schiphof** Commissie van Beroep Mr. J.J.C. Kabel voorzitter Drs. R. van Wouwe Prof. Dr. J. Jansz Mr. D. Moussafiris Wetenschapscommissie Prof. Dr. J.W.J. Beentjes Mw. Dr. M.A. Buijzen Drs. M.J.C. de Waal Prof. Dr. P. Nikken adviseur Adviescommissie Dhr. R.H.R. Petow voorzitter Mw. H. Afilal Mw. S.B. de Backer-Leuwol Mw. A. Beems Dhr. A. Bendrif* Mw. Y.J. de Best-Meyer Dhr. B. Carlak Mw. L. Doorneweerd Mr. H.B.M. van Dorst Dhr. J.P. Ekker Mw. M. Hoek** Dhr. H. Hol Mw. I. Leenders Mw. J.A. Pardoen Dhr. P.J.M. Prins* Dhr. A. van Rooijen Mw. G. Sterk Dhr. W.M.L. Stolwerk Mw. N. Verheijen Prof. Dr. E.S. Tan toehoorder Codeurcommissie Dhr. K. Helmer SBS Broadcasting BV MW. A. de Jong Cinemien Film en Video Distribution Mw. M. Muns Universal Pictures International Netherlands BV Mw. A. Posthumus VARA Mw. M. Visser KRO Dhr. M. Willemse CLT-UFA S.A./RTL Nederland BV 1 8 N I C A M J A A R V E R S L A G N I C A M J A A R V E R S L A G

12 Bij het NICAM aangesloten organisaties en bedrijven Het NICAM telde eind aangesloten organisaties en bedrijven. Het overgrote deel van de organisaties en bedrijven is aangesloten via de brancheorganisaties; 62 organisaties en bedrijven zijn rechtstreeks bij het NI- CAM aangesloten. Daarmee is vrijwel de gehele Nederlandse audiovisuele sector aangesloten bij het NICAM. Niet-aangesloten bedrijven of instellingen die eenmalig een audiovisuele productie uitbrengen, kunnen deze laten classificeren door het NICAM. In 2012 verrichtte het NICAM 28 eenmalige classificaties voor niet-aangesloten bedrijven of instellingen. Omroepen Via de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) zijn de 20 publieke zendgemachtigden en de zender BVN aangesloten. De grote landelijke commerciële omroepen zijn aangesloten via hun koepelorganisatie, de Vereniging Commerciële Omroepen Nederland (VCO). In totaal zijn 25 commerciële omroepen rechtstreeks bij het NICAM aangesloten, waaronder Radio 538 BV, HBO Netherlands Distribution BV, Nostalgienet BV, Sapphire Media International BV, CTV Zeeland Media BV, Blue Donkey Media en Chellomedia Direct Programming BV. De Organisatie van Lokale Omroepen Nederland (OLON) met 144 omroepen en de Stichting Regionaal Omroep Overleg Samenwerking (ROOS) met 13 omroepen vertegenwoordigen bij het NICAM respectievelijk de lokale en regionale publieke zenders. Filmdistributeurs en bioscopen De 266 bioscopen en filmtheaters in Nederland zijn aangesloten via hun brancheorganisatie de Nederlandse Vereniging van Bioscoopexploitanten (NVB). Het grootste deel van de Nederlandse filmdistributeurs is aangesloten via de Nederlandse Vereniging van Filmdistributeurs (NVF) met 24 leden. Daarnaast zijn er 6 niet-georganiseerde filmdistributeurs aangesloten, waaronder European International Communications, Pera Film und Kunst GmbH en Studio 100 NV. Dvd en interactief distributeurs De Nederlandse Vereniging van Producenten en Importeurs van beeld- en geluidsdragers (NVPI) vertegenwoordigt bij het NICAM 19 dvd distributeurs en 26 zogenaamde interactief distributeurs. Daarnaast zijn 25 niet-georganiseerde dvd distributeurs bij het NICAM aangesloten, waaronder Première TV Distribution, Splendid Film GmbH, O Brother Distribution en Indies Film Distribution. Retail en videotheken De Nederlandse Vereniging van Entertainment Retailers (NVER) vertegenwoordigt bij het NICAM 492 entertainmentwinkels en 136 videotheken. Daarnaast is de Vereniging Gebra, een belangenorganisatie voor detaillisten in onder meer de speelgoedbranche, bij het NICAM aangesloten. Kabelmaatschappijen In 2012 zijn 3 kabelmaatschappijen bij het NICAM aangesloten: UPC Nederland BV, Ziggo en KPN BV. Video on demand diensten Pathé Thuis, de video on demand service van Pathé, en EU1 NL B.V., een televisie- en internetplatform waarop film- en televisiemakers hun producties on demand kunnen pitchen, zijn bij het NICAM aangesloten. Financieel overzicht Balans per x x x x Activa Passiva en eigen vermogen Vaste activa Eigen vermogen Vlottende activa Voorzieningen Kortlopende schulden Staat van baten en lasten x x Baten Bijdragen Vergoedingen 45 7 Boetes PEGI Lasten Bestuur en commissies Personeelskosten Uitbesteed werk Huisvestingskosten Algemene kosten Activiteiten Afschrijvingen op Materiële vaste activa Saldo Financieel resultaat Resultaat vóór belastingen Belastingen Resultaat ná belastingen N I C A M J A A R V E R S L A G N I C A M J A A R V E R S L A G

13 Bijlage Europese vergelijking classificaties bioscoopfilms Het Duitse mediatijdschrift TV Diskurs publiceert elk kwartaal een vergelijking van de classificaties van nieuwe bioscoopfilms in zes Europese landen. Naast Nederland zijn dat Duitsland, Groot-Brittannië, Oostenrijk, Denemarken en Zweden. In de tabel op de volgende pagina staan de classificaties van 48 bioscoopfilms die in 2012 zijn uitgebracht. De classificaties van Kijkwijzer zijn niet zonder meer vergelijkbaar met de classificaties in het buitenland. In de verschillende landen worden andere uitgangspunten en criteria gebruikt voor het classificeren van bioscoopfilms. Kijkwijzer classificeert specifiek op de mogelijke schadelijkheid van audiovisuele producties. Filmkeuringen in andere landen nemen ook context, geschiktheid en suggestie mee in de classificatie. Van België ontbreken gegevens. Deze zijn niet beschikbaar omdat er slechts één leeftijdsclassificatie in gebruik is, namelijk 16 jaar. Dat betekent dat het merendeel van de films in België geen classificatie heeft en dus toegankelijk is voor alle leeftijden. Legenda Onbekend A Accompanied / Onder begeleiding van een volwassene AL Alle Leeftijden P.G. Parental Guidence / Onder begeleiding van de ouders Nederland: Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Duitsland: Freiwillige Selbstkontrolle der Filmwirtschaft (FSK) Groot-Brittanië: British Board of Film Classification (BBFC) Oostenrijk: Austrian Board of Media Classification (ABMC) Denemarken: Medieraadet for Børn og Unge Zweden: Statens Biografbyrå (SBB) Bron: TV Diskurs, Verantwortung in audiovisuellen Medien; editie 1, 2, 3 en Chernobyl Diaries The Cabin in the Woods The Amazing Spider-Man A The Dark Knight Rises A Prometheus Ted We Need To Talk about Kevin ParaNorman 9 12 PG Total Recall A The Expendables The Bourne Legacy A The Hunger Games A Battleship A The Grey Martha Marcy May Marlene John Carter A My Week with Marilyn AL AL AL 19 The Avengers A ProjectX The Dictator Men in Black PG Chronicle A American Pie: Reunion Mission: Impossible Ghost Protocol A Sherlock Holmes: A Game of Shadows A Carnage Conan the Barbarian Intouchables The Girl with the Dragon Tattoo Tinker Tailor Soldier Spy Shame Extremely Loud and Incredibly Close A Drive Young Adult The Inbetweeners Attack the Block Horrible Bosses Contagion A La piel que habito The Three Musketeers AL Real Steel A The Adventures of Tintin 6 6 PG Paranormal Activity Immortals Submarine AL 47 The Twilight Saga: Breaking Dawn A Apollo N I C A M J A A R V E R S L A G N I C A M J A A R V E R S L A G

14 Bijlage Uitspraken Klachtencommissie Televisie Dit is mijn lijf (promo) Uitspraak Klachtencommissie: gegrond, de promo mocht niet voor uur worden uitgezonden. Sanctie: 2000,-. (Beroep ingesteld bij de Commissie voor Beroep) The Haunting Hour (film) Oorspronkelijke classificatie: 2a Uitspraak Klachtencommissie: gegrond. De classificatie van de film had destijds op 3a uit moeten komen. Het feit dat de film met de huidige vragenlijst de classificatie 9 heeft, doet niet af aan het feit dat er verkeerd geclassificeerd is. Sanctie: 2000,-. The Mentalist (promo) Uitspraak Klachtencommissie: ongegrond, de promo mocht voor uur worden uitgezonden. Sanctie: geen. Sniper 2 (promo) Uitspraak Klachtencommissie: ongegrond, de promo mocht voor uur worden uitgezonden. Sanctie: geen. RTL Travels Hotlist (programma) Oorspronkelijke classificatie: 1t Uitspraak Klachtencommissie: ongegrond, de aflevering is op een correct tijdstip uitgezonden. De Wereld Draait Door (live-programma) Uitspraak Klachtencommissie: gegrond, de beoordeling komt uit op 3s Het programma mocht niet voor uur worden uitgezonden. Sanctie: 2000,-. (Beroep ingesteld bij de Commissie voor Beroep) Feuten (serie) Oorspronkelijke classificatie: 3gsht Uitspraak Klachtencommissie: ongegrond, de classificatie van de aflevering komt uit op 3gdt Sanctie: geen. Smoorverliefd (film) Oorspronkelijke classificatie: 1t Uitspraak Klachtencommissie: gegrond. De classificatie van de film komt uit op 3st Sanctie: 2000,-. Cop vs Killer (promo) Uitspraak Klachtencommissie: gegrond, de promo mocht niet voor uur worden uitgezonden. Sanctie: 2000,-. Als er geen morgen was (videoclip) Oorspronkelijke classificatie: 4g Uitspraak Klachtencommissie: gegrond, de videoclip mocht niet voor uur worden uitgezonden. Sanctie: Maatregel van waarschuwing omdat het de eerste keer is dat een klacht over Beklaagde gegrond is verklaard. Tonight I m lovin you (videoclip) Uitspraak Klachtencommissie: gegrond, de videoclip heeft 4s. De videoclip is niet geclassificeerd. Sanctie: Maatregel van waarschuwing omdat het de eerste keer is dat een klacht over Beklaagde gegrond is verklaard. Filmzomer (promo) Uitspraak Klachtencommissie: gegrond, de promo mocht niet voor uur worden uitgezonden. Sanctie: 2000,-. (Beroep ingesteld bij de Commissie voor Beroep) Politie Antwerpen (promo) Uitspraak Klachtencommissie: gegrond, de promo mocht niet voor uur worden uitgezonden. Sanctie: Maatregel van waarschuwing omdat het meer dan vijf jaar geleden is dat een klacht over Beklaagde gegrond is verklaard. Dr. Phil (serie) Oorspronkelijke classificatie: a Uitspraak Klachtencommissie: gegrond, de classificatie van de aflevering komt uit op 4at Sanctie: 12000,-. Meer dan twee leeftijdscategorieën verschil. (Beroep ingesteld bij de Commissie voor Beroep) Bioscoop The Hunger Games Oorspronkelijke classificatie: 3gat Uitspraak Klachtencommissie: ongegrond, de classificatie van de film is correct. Sanctie: geen. 21 Jump Street Oorspronkelijke classificatie: 3ht Uitspraak Klachtencommissie: gegrond, de classificatie van de film komt uit op 3ght Sanctie: 1000,-. Het inhoudspictogram voor g ontbreekt. Omdat de leeftijdscategorie niet wijzigt, past de Klachtencommissie een correctiefactor van 0,5 toe. Sammy 2 Oorspronkelijke classificatie: 1 Uitspraak Klachtencommissie: gegrond, de classificatie van de film komt uit op 2ga Ambtshalve geeft de Klachtencommissie Beklaagde in overweging om de classificatie 2ga in de database in te voeren. Sanctie: 2000, N I C A M J A A R V E R S L A G

15 Ted Oorspronkelijke classificatie: 3gt Uitspraak Klachtencommissie: gegrond, de classificatie van de film komt uit op 3sdt Sanctie: 2000,-. Twee inhoudspictogrammen voor seks en discriminatie ontbreken. Omdat de leeftijdscategorie niet wijzigt, past de Klachtencommissie een correctiefactor van 0,5 toe. (Beroep ingesteld bij de Commissie voor Beroep) Alleen Maar Nette Mensen Oorspronkelijke classificatie: 3sdt Uitspraak Klachtencommissie: gegrond, de classificatie van de film komt uit op 3gsdt Sanctie: Maatregel van waarschuwing omdat het de eerste keer is dat over Beklaagde een klacht gegrond is verklaard. De Groeten van Mike Oorspronkelijke classificatie: 1 Uitspraak Klachtencommissie: gegrond, de classificatie van de film komt uit op 2g Ambtshalve geeft de Klachtencommissie Beklaagde in overweging om de classificatie 9a in de database in te voeren. Sanctie: 2000,-. (Beroep ingesteld bij de Commissie voor Beroep) Dvd The Roommate Oorspronkelijke classificatie: 3gat Uitspraak Klachtencommissie: ongegrond, de classificatie van de film komt uit op 3gat Sanctie: geen. Revanche Oorspronkelijke classificatie: 9a Uitspraak Klachtencommissie: gegrond, de classificatie van de film komt uit op 2gat Sanctie: Maatregel van waarschuwing omdat het de eerste keer is dat over Beklaagde een klacht gegrond is verklaard. (Beroep ingesteld bij de Commissie voor Beroep) Pixar Short Film Collection Uitspraak Klachtencommissie: gegrond, de classificatie van de film komt uit 2a. De dvd is niet geclassificeerd. Sanctie: 12000,-. Beklaagde had de dvd moeten classificeren en het leeftijdspictogram 1 op de inlay van de dvd vermeldt geen correcte classificatie waardoor de informatievoorziening aan de consument niet correct is. Appleseed Exmachina Oorspronkelijke classificatie: 2gat Uitspraak Klachtencommissie: ongegrond, de classificatie van de film komt uit op 2gat. Sanctie: geen. Uitspraken Commissie van Beroep Televisie Fright Night (commercial) Uitspraak Klachtencommissie: gegrond. De commercial is niet geclassificeerd. Sanctie: 6.000,-boete voor de filmdistributeur en 6.000,- voor de omroep. Uitspraak Commissie van Beroep: De Commissie van Beroep bekrachtigt de beslissing van de Klachtencommissie. Dit is mijn lijf (promo) Uitspraak Klachtencommissie: gegrond. De promo bevat elementen die tot de leeftijdsclassificatie 3 leiden en de promo is uitgezonden voor uur. Sanctie: 2.000,- boete. Uitspraak Commissie van Beroep: De Commissie van Beroep bekrachtigt de beslissing van de Klachtencommissie. De Wereld Draait Door (live-programma) Uitspraak Klachtencommissie: gegrond. Live-programma s behoeven niet geclassificeerd te worden maar wel moet rekening worden gehouden met het uitzendtijdstip. De Klachtencommissie heeft het programma beoordeeld en kwam uit op 3 op grond van s. Het programma is echter uitgezonden voor uur. Sanctie: 2.000,- boete. Uitspraak Commissie van Beroep: De Commissie van Beroep vernietigt de uitspraak van de Klachtencommissie. Zij komt uit op 1 zodat het Programma de hele dag mocht worden uitgezonden. Filmzomer (promo) Uitspraak Klachtencommissie: gegrond. De promo bevat elementen die tot de leeftijdsclassificatie 3 leiden en de promo is uitgezonden voor uur. Sanctie: 2.000,- boete. Uitspraak Commissie van Beroep: De Commissie van Beroep bekrachtigt de beslissing van de Klachtencommissie. Bioscoop Ted Uitspraak Klachtencommissie: gegrond, de film heeft 3sdt Sanctie: 2.000,- boete vanwege het ontbreken twee inhoudspictogrammen. Uitspraak Commissie van Beroep: De Commissie van Beroep vernietigt deels de beslissing van de Klachtencommissie. De Commissie van Beroep brengt de classificatie op 3gd. De boete wordt verlaagd van 2.000,- naar 1.000,- in verband met het ontbreken van één inhoudspictogram ( d ). Dvd Revanche Uitspraak Klachtencommissie: gegrond, de film heeft 2gat. Sanctie: De Klachtencommissie heeft een maatregel van waarschuwing opgelegd in verband met het ontbreken van het pictogram t. Uitspraak Commissie van Beroep: De Commissie van Beroep vernietigt deels de beslissing van de Klachtencommissie. De Commissie van Beroep brengt naar aanleiding van het beroep van klager de classificatie op 3st. De opgelegde maatregel van waarschuwing blijft van kracht. 2 6 N I C A M J A A R V E R S L A G

16 Missie Het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) is opgericht door de Nederlandse audiovisuele branches met medewerking van de rijksoverheid uit zorg voor een verantwoorde beleving van audiovisuele producten door kinderen en jongeren. Met de classificatiesystemen Kijkwijzer en PEGI informeert het NICAM ouders en opvoeders over de mogelijke schadelijkheid voor kinderen en jongeren tot 16 jaar van audiovisuele producties en games die via uiteenlopende media en platformen worden verspreid. Kijkwijzer en PEGI laten zien voor welke leeftijdsgroep een productie schadelijk kan zijn en wat de belangrijkste redenen daarvoor zijn, zoals geweld, angst, seks, drugsmisbruik, discriminatie of grof taalgebruik. Het NICAM stelt zich uitdrukkelijk tot doel informatie te bieden over mogelijke schadelijke aspecten van beeldmateriaal. Kijkwijzer en PEGI geven geen aanbevelingen in de zin van geschiktheid, kwaliteit of goede smaak. Het classificeren van audiovisuele producties voor Kijkwijzer gebeurt door bij het NICAM getrainde codeurs, die werkzaam zijn bij de aanbieders. Zij maken daarbij gebruik van een door onafhankelijke wetenschappers ontwikkeld classificatiesysteem. Het Pan European Game Information (PEGI) systeem, opgezet door de belangrijkste internationale gameproducenten en -distributeurs, is gemodelleerd naar Kijkwijzer. Het NICAM beheert en geeft mede uitvoering aan dit Europese classificatiesysteem voor computer- en videogames. Het NICAM bevordert ook de naleving van de leeftijdsgrenzen bij de verkoop, verhuur en uitleen van audiovisuele producten NICAM Postbus AH Hilversum N I C A M J A A R V E R S L A G N I C A M J A A R V E R S L A G

17 J A A R V E R S L A G N I C A M 3

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Klachtnummer: 160204.02 Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) in verband met de klacht van xxxx, wonende te xxxx, hierna

Nadere informatie

Uw kenmerk Ons kenmerk Contactpersoon Doorkiesnummer B&P lvdz Mevr. drs. L.E. van der Zee (035)

Uw kenmerk Ons kenmerk Contactpersoon Doorkiesnummer B&P lvdz Mevr. drs. L.E. van der Zee (035) Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap T.a.v. mevrouw mr. M.C. van der Laan Postbus 16375 2500 BJ 'S-GRAVENHAGE Datum Onderwerp 20 juni 2006 Metatoezicht NICAM Uw kenmerk Ons kenmerk Contactpersoon

Nadere informatie

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) inzake de klacht van de xxxx, hierna te noemen: klager tegen xxxx, exploitant van de

Nadere informatie

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Klachtnummer: 150707.01 Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) xxx, wonende te xxx, hierna te noemen: klaagster tegen xxx,

Nadere informatie

Aan de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) De heer drs. S. Dekker Postbus BJ 'S-GRAVENHAGE

Aan de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) De heer drs. S. Dekker Postbus BJ 'S-GRAVENHAGE Aan de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) De heer drs. S. Dekker Postbus 16375 2500 BJ 'S-GRAVENHAGE Datum Onderwerp 29 juni 2017 Metatoezicht NICAM 2016 Uw kenmerk Ons kenmerk

Nadere informatie

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) inzake de klacht van xxx, wonende te xxx, hierna te noemen: klager tegen xxx, gevestigd

Nadere informatie

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Klachtnummer: 160204.01 Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) in verband met de klacht van xxxx, wonende te xxxx, hierna

Nadere informatie

CONVENANT Bescherming van minderjarigen tegen schadelijk beeldmateriaal door overheid en bedrijfsleven

CONVENANT Bescherming van minderjarigen tegen schadelijk beeldmateriaal door overheid en bedrijfsleven CONVENANT Bescherming van minderjarigen tegen schadelijk beeldmateriaal door overheid en bedrijfsleven Ministerie van Justitie Blokker Groep Entertainment Retail Groep (Videoland en MovieMax) Free Recordshop

Nadere informatie

Algemeen Reglement. Vastgesteld door het Algemeen Bestuur van het NICAM d.d. 16 april 2009 KIJKWIJZER 1

Algemeen Reglement. Vastgesteld door het Algemeen Bestuur van het NICAM d.d. 16 april 2009 KIJKWIJZER 1 Algemeen Reglement Algemeen Reglement, als bedoeld in artikel 12 lid 1 tot en met 4 statuten van de Stichting Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NI- CAM), gevestigd te Hilversum,

Nadere informatie

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Klachtnummer: 151022.01 Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) xxx, wonende te xxx, hierna te noemen: klaagster tegen xxx,

Nadere informatie

Uw kenmerk Ons kenmerk Contactpersoon Doorkiesnummer /667380

Uw kenmerk Ons kenmerk Contactpersoon Doorkiesnummer /667380 Aan de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) De heer drs. S. Dekker Postbus 16375 2500 BJ 'S-GRAVENHAGE Datum Onderwerp 30 juni 2016 Metatoezicht NICAM 2015 Uw kenmerk Ons kenmerk

Nadere informatie

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) inzake de klacht van XXXX hierna te noemen: klaagster tegen XXXX, exploitant van de

Nadere informatie

Samenvatting. Reikwijdte Kijkwijzer en PEGI

Samenvatting. Reikwijdte Kijkwijzer en PEGI Samenvatting Om ouders te informeren over en jongeren te beschermen tegen (te vroege) blootstelling aan gewelddadige of anderszins schadelijke media-inhouden, is in Nederland na de afschaffing van de Filmkeuring

Nadere informatie

Beslissing van de Commissie van Beroep van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Commissie van Beroep van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Beslissing van de Commissie van Beroep van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) In de zaak van: XXX, hierna te noemen: de Omroep tegen: XXX, hierna te noemen: Klaagster

Nadere informatie

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Klachtnummer: 150703.01 Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) De heer xxx, wonende te xxx, hierna te noemen: klager tegen

Nadere informatie

Datum 24 september 2010 Betreft Vragen van de leden Van Dam en Peters over het overdag afsluiten van uitzendinggemist.nl

Datum 24 september 2010 Betreft Vragen van de leden Van Dam en Peters over het overdag afsluiten van uitzendinggemist.nl a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Klachtnummer: 130228.03 Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) In de zaak van: Mevrouw XXX, wonende te XXX, hierna te noemen:

Nadere informatie

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Klachtnummer: 150713.01 Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) In de zaak van: xxx, wonende te xxx, hierna te noemen: de klaagster

Nadere informatie

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Klachtnummer: 160229.01 Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) inzake de klacht van xxx, hierna te noemen: klaagster tegen

Nadere informatie

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Klachtnummer: 130921.01 Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) In de zaak van: mevrouw XXXX, wonende te XXXX, hierna te noemen:

Nadere informatie

Beslissing van de Commissie van Beroep van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Commissie van Beroep van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Beslissing van de Commissie van Beroep van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) in het beroep van: XXX, gevestigd te XXX, exploitant van de zender XXX, hierna te

Nadere informatie

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) inzake de klacht van xxx, te xxx, hierna te noemen: klager tegen xxx, gevestigd te

Nadere informatie

3. Een film positioneren

3. Een film positioneren 3. Een film positioneren Voor iedere nieuwe film moet de distributeur een beslissing nemen over de wijze en het moment waarop de film wordt uitgebracht. Het is daarbij uiteraard de bedoeling optimale omstandigheden

Nadere informatie

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) In de zaak van: mevrouw xxxxxxx, wonende te xxxxxx, hierna te noemen: Klaagster tegen

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. 19 november 2008 MLB/M/78419. Televisiereclame voor sekslijnen

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. 19 november 2008 MLB/M/78419. Televisiereclame voor sekslijnen De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Den Haag Ons kenmerk 19 november 2008 MLB/M/78419 Onderwerp Televisiereclame voor sekslijnen Enkele commerciële televisiezenders

Nadere informatie

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) inzake de klacht van xxxx, wonende te xxxx, hierna te noemen: Klaagster tegen A. xxxx,

Nadere informatie

Samenvatting. Clay Shirky Iedereen Hoofdstuk 4 Eerst publiceren, dan filteren. Esther Wieringa - 0817367 Kelly van de Sande 0817383 CMD2B

Samenvatting. Clay Shirky Iedereen Hoofdstuk 4 Eerst publiceren, dan filteren. Esther Wieringa - 0817367 Kelly van de Sande 0817383 CMD2B Samenvatting Clay Shirky Iedereen Hoofdstuk 4 Eerst publiceren, dan filteren Esther Wieringa - 0817367 Kelly van de Sande 0817383 CMD2B Deze samenvatting gaat over hoofdstuk 4; eerst publiceren dan filteren,

Nadere informatie

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Klachtnummer: 140807.02 Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) In de zaak van de heer xxxx, wonende te xxxx, hierna te noemen:

Nadere informatie

Moving Pictures: kijken naar audiovisuele content in Nederland

Moving Pictures: kijken naar audiovisuele content in Nederland Moving Pictures: kijken naar audiovisuele content in Nederland Sinds de opkomst van breedband internet en mobiele devices als de smartphone en tablet hebben Nederlanders meer mogelijkheden om naar audiovisuele

Nadere informatie

logoocw Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag 8 juli 2004 MLB/M/2004/27.616

logoocw Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag 8 juli 2004 MLB/M/2004/27.616 logoocw Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Den Haag Ons kenmerk 8 juli 2004 MLB/M/2004/27.616 Onderwerp Beantwoording vragen AO 18 februari 2004 inzake

Nadere informatie

Beschikking op ontheffingsverzoek

Beschikking op ontheffingsverzoek Beschikking op ontheffingsverzoek Kenmerk: 15637\2009000994 Betreft: ontheffingsverzoek Europese quota Film 1, Film 1.2 en Film 1.3 alsmede Film 1 Action Beschikking van het Commissariaat voor de Media

Nadere informatie

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) inzake de klacht van xxxx, wonende te xxxx, hierna te noemen: klager tegen xxxx, exploitant

Nadere informatie

TRENDS IN UITGESTELD KIJKEN VIA DE TELEVISIE

TRENDS IN UITGESTELD KIJKEN VIA DE TELEVISIE STICHTING KIJKONDERZOEK TRENDS IN VIA DE TELEVISIE Stichting KijkOnderzoek 2016. Bij gebruik van informatie graag Stichting KijkOnderzoek (SKO) als bron vermelden. INTRODUCTIE Deze brochure geeft inzicht

Nadere informatie

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Klachtnummer: 160221.02 Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) xxx wonende te xxx hierna te noemen: klager tegen xxx gevestigd

Nadere informatie

Algemeen Reglement. Vastgesteld door het Algemeen Bestuur van het NICAM d.d. 16 april 2009 KIJKWIJZER 1

Algemeen Reglement. Vastgesteld door het Algemeen Bestuur van het NICAM d.d. 16 april 2009 KIJKWIJZER 1 Algemeen Reglement Algemeen Reglement, als bedoeld in artikel 12 lid 1 tot en met 4 statuten van de Stichting Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NI- CAM), gevestigd te Hilversum,

Nadere informatie

Algemeen Reglement. Vastgesteld door het Algemeen Bestuur van het NICAM d.d. 16 december 2013 en van kracht per 1 januari 2014.

Algemeen Reglement. Vastgesteld door het Algemeen Bestuur van het NICAM d.d. 16 december 2013 en van kracht per 1 januari 2014. Algemeen Reglement Algemeen Reglement, als bedoeld in artikel 12 lid 1 tot en met 4 statuten van de Stichting Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM), gevestigd te Hilversum,

Nadere informatie

Moving Pictures: second screen en schermvoorkeur

Moving Pictures: second screen en schermvoorkeur Moving Pictures: second screen en schermvoorkeur Televisiekijken is een sociale activiteit.. Uit het kijkonderzoek blijkt dat heel vaak samen met het eigen gezin en gasten naar de televisie wordt gekeken.

Nadere informatie

ONDERNEMERS OVER BREXIT. Impact voor veel ondernemers nog onduidelijk, groot deel niet voorbereid

ONDERNEMERS OVER BREXIT. Impact voor veel ondernemers nog onduidelijk, groot deel niet voorbereid ONDERNEMERS OVER BREXIT Impact voor veel ondernemers nog onduidelijk, groot deel niet voorbereid 1 1. INLEIDING 1.1 Aanleiding van het onderzoek Op 23 juni 2016 heeft het Verenigd Koninkrijk een referendum

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2008 2009 28 684 Naar een veiliger samenleving Nr. 198 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN JUSTITIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Media in de kinderopvang een onderzoek naar media en beleid in de kinderopvang

Media in de kinderopvang een onderzoek naar media en beleid in de kinderopvang Media in de kinderopvang een onderzoek naar media en beleid in de kinderopvang Wij kiezen er heel bewust voor om bepaalde digitale media te gebruiken, maar de interactie met de Pedagogisch medewerker is

Nadere informatie

voor advies over kindermedia

voor advies over kindermedia Dé online mediagids voor advies over kindermedia www.mediasmarties.nl Wie? MEDIASMARTIES Je kleinste zit op de bank, verdiept in een ipad, terwijl nummer twee boven zit te gamen. Het aantal kindermedia

Nadere informatie

Inleiding. Inhoud. Colofon

Inleiding. Inhoud. Colofon J A A R V E R S L A G 2 0 1 0 K i j k w i j z e r P E G I B U R O 2 4 0 a M e d i a - s m a r t i e s Inleiding Inhoud Inleiding... 3 Kijkwijzer... 4 PEGI... 11 BURO240a... 14 Mediasmarties... 16 Organisatie...

Nadere informatie

ALGEMEEN REGLEMENT. Vastgesteld door het Algemeen Bestuur van het NICAM d.d. 18 mei Algemeen Reglement, mei

ALGEMEEN REGLEMENT. Vastgesteld door het Algemeen Bestuur van het NICAM d.d. 18 mei Algemeen Reglement, mei ALGEMEEN REGLEMENT Algemeen Reglement, als bedoeld in artikel 12 lid 1 tot en met 4 statuten van de Stichting Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM), gevestigd te Hilversum,

Nadere informatie

Moving Pictures 2013. Audiovisuele content in Nederland nader bekeken.

Moving Pictures 2013. Audiovisuele content in Nederland nader bekeken. % Nederlanderss die wel eens naar avcontent kijken % Nederlanders die wel eens naar av-content kijken Moving Pictures 2013. Audiovisuele content in Nederland nader bekeken. Voor de derde keer op rij publiceert

Nadere informatie

Voorlichting regeling productplaatsing commerciële media-instellingen

Voorlichting regeling productplaatsing commerciële media-instellingen Voorlichting regeling productplaatsing commerciële media-instellingen Commerciële media-instellingen en producenten 11 juni 2015 Commissariaat voor de Media Paul van Veen jurist Marcel Betzel beleidsadviseur

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding... 5. Kijkwijzer... 6 PEGI... 13. BURO240a... 17. Mediasmarties... 19. Organisatie... 20. Bijlagen

Inhoud. Inleiding... 5. Kijkwijzer... 6 PEGI... 13. BURO240a... 17. Mediasmarties... 19. Organisatie... 20. Bijlagen J A A R V E R S L A G 2 0 1 0 K i j k w i j z e r P E G I B U R O 2 4 0 a M e d i a - s m a r t i e s Inhoud Inleiding... 5 Kijkwijzer... 6 PEGI... 13 BURO240a... 17 Mediasmarties... 19 Organisatie...

Nadere informatie

Bijeenkomst Co-Creatieteams en kennissessie NPO

Bijeenkomst Co-Creatieteams en kennissessie NPO Bijeenkomst Co-Creatieteams en kennissessie NPO 21 januari 2014 Co-creatieteams bezoeken NPO Op 21 januari 2014 bezochten leden van de co-creatieteams de NPO (nederlandse Publieke Omroep) met een programma

Nadere informatie

Mediawijsheid. Werkblad Auteursrecht bij films. Films en auteursrecht

Mediawijsheid. Werkblad Auteursrecht bij films. Films en auteursrecht Werkblad Auteursrecht bij films Films en auteursrecht De bioscoopfilm is net afgelopen en je blijft nog even zitten om de aftiteling van de film te bekijken. Dat duurt lang zeg. Zoveel namen. Hebben al

Nadere informatie

JAARVERSLAG MiND Meldpunt Internet Discriminatie

JAARVERSLAG MiND Meldpunt Internet Discriminatie 4 april 2017 Inhoudsopgave Voorwoord 3 1. Jaarcijfers 4 1.1 Meldingen per maand 4 1.2 Bron van de uitingen 6 1.3 Vervolgacties naar aanleiding van meldingen 8 2. Discriminatiegronden 9 2.1 Type discriminatiegronden

Nadere informatie

Power X; De Interactieve Commercial

Power X; De Interactieve Commercial Power X; De Interactieve Commercial Essay van Jeffrey Bruijntjes en Erwin Dam Project Interactieve Multimedia @ VU Amsterdam Inleiding Reclame, iedereen kent het, iedereen heeft er een hekel aan. Reclame

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus AA..DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus AA..DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018 2513 AA..DEN HAAG Media en Creatieve Industrie Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500

Nadere informatie

Beslissing van de Commissie van Beroep van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Commissie van Beroep van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Klachtnummer: 140422.01/hoger beroep Beslissing van de Commissie van Beroep van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) In de zaak van: xxx, hierna te noemen: Opposant

Nadere informatie

2nd, 3th en Xth Screen

2nd, 3th en Xth Screen MIE 2012 2nd, 3th en Xth Screen Verzorgd door Bas de Vos directeur SKO Paul van Niekerk directeur Media Intomart GfK Moving Pictures: NL 2011 Presentatie voor MIE Bas de Vos Directeur SKO MIE 2012 De kijkcijfers

Nadere informatie

Social Media in de Tuinbouw. Social media in de Tuinbouw

Social Media in de Tuinbouw. Social media in de Tuinbouw Social media in de Tuinbouw Inleiding: Dit onderzoek is uitgevoerd door Jan-Peter Steetskamp, in opdracht van Mariëlle van Leeuwen, zelfstandig professional op het gebied van marketing en online communicatie

Nadere informatie

Onderzoek Social Media in Transport & Logistiek

Onderzoek Social Media in Transport & Logistiek Onderzoek Social Media in Transport & Logistiek 19 maart 2014 2 Inleiding Na een aantal zware crisisjaren lijkt de sector transport & logistiek begin 2014 weer uit het dal te klimmen. De eerste signalen

Nadere informatie

In de zaak van: xxxx, wonende te xxx, hierna te noemen: Klaagster

In de zaak van: xxxx, wonende te xxx, hierna te noemen: Klaagster Klachtnummer: 141013.01 Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) In de zaak van: xxxx, wonende te xxx, hierna te noemen: Klaagster

Nadere informatie

Trends in Digitale Media december 2014. SPOT publicatie GfK onderzoek in samenwerking met KVB SMB, PMA, RAB, en SPOT

Trends in Digitale Media december 2014. SPOT publicatie GfK onderzoek in samenwerking met KVB SMB, PMA, RAB, en SPOT Trends in Digitale Media december 2014 SPOT publicatie GfK onderzoek in samenwerking met KVB SMB, PMA, RAB, en SPOT TV kijken via smartphone 75% gegroeid Vorig jaar december concludeerde SPOT dat TV kijken

Nadere informatie

Samenvatting Jaarevaluatie campagnes Rijksoverheid 2016

Samenvatting Jaarevaluatie campagnes Rijksoverheid 2016 Buitenhof 34 2513 AH Den Haag Postbus 20001 2500 EA Den Haag www.rijksoverheid.nl 3931161 Samenvatting Jaarevaluatie campagnes Rijksoverheid 2016 In de Jaarevaluatie wordt verantwoording afgelegd aan de

Nadere informatie

Juridisch kader. Europese Richtlijn Audiovisuele Mediadiensten (11 december 2007)

Juridisch kader. Europese Richtlijn Audiovisuele Mediadiensten (11 december 2007) Audiovisuele mediadiensten & bescherming van minderjarigen Situering juridisch kader Vlaamse Gemeenschap en toezicht Vlaamse Regulator voor de Media Juridisch kader Europese Richtlijn Audiovisuele Mediadiensten

Nadere informatie

Bijlage Klachtenoverzicht Kijkwijzer Dr. Phil (televisieserie, aflevering van 10 oktober 2012) Uitspraak Klachtencommissie: gegrond, de classificatie van de aflevering komt uit op Sanctie: 12.000,- en

Nadere informatie

(VIDEO) Review ZEEF Wat is ZEEF en wat kan je hiermee?

(VIDEO) Review ZEEF Wat is ZEEF en wat kan je hiermee? Inhoud Inleiding Voor Wie is ZEEF? Wat kan ik op ZEEF vinden? Hoe werkt ZEEF voor een bezoeker? Hoe werkt ZEEF voor een expert? Voordelen ZEEF Nadelen ZEEF Conclusie ZEEF Eigen ervaringen met ZEEF Bronnen

Nadere informatie

Wat vinden kijkers en luisteraars van de Omroep Organisatie Groningen?

Wat vinden kijkers en luisteraars van de Omroep Organisatie Groningen? Wat vinden kijkers en luisteraars van de Omroep Organisatie Groningen? Marjolein Kolstein Juli 2017 www.os-groningen.nl BASIS VOOR BELEID Inhoud Samenvatting 2 1. Inleiding 3 1.1 Aanleiding van het onderzoek

Nadere informatie

Bestuursverslag Organisatie. Redactioneel. April 2018

Bestuursverslag Organisatie. Redactioneel. April 2018 Organisatie Bij besluit van het Commissariaat van de Media d.d. 11 juni 2013 is de Stichting Omroeporganisatie Bollenstreekomroep aangewezen als lokale publieke media-instelling in de gemeenten Noordwijk,

Nadere informatie

KLACHTEN REGLEMENT. Branchevereniging voor Professionele Bewindvoerders en Inkomenbeheerders

KLACHTEN REGLEMENT. Branchevereniging voor Professionele Bewindvoerders en Inkomenbeheerders KLACHTEN REGLEMENT Branchevereniging voor Professionele Bewindvoerders en Inkomenbeheerders Versie 13 mei 2012 1 Klachtenreglement Artikel 1 Algemeen 1. Elk lid van de branchevereniging behoort een interne

Nadere informatie

Onderzoek mediagebruik Maastricht mei 2017

Onderzoek mediagebruik Maastricht mei 2017 Onderzoek mediagebruik Maastricht 2016 mei 2017 1 Publicatiedatum donderdag 4 mei 2017 Contact Gemeente Maastricht Team Communicatie (043) 350 42 00 communicatie@maastricht.nl pagina 2 Onderzoek Mediagebruik

Nadere informatie

1. De procedure Klaagster heeft op 7 februari 2013 een klacht ingediend over de Aflevering.

1. De procedure Klaagster heeft op 7 februari 2013 een klacht ingediend over de Aflevering. Audiovisuele productie: televisieprogramma Het Klokhuis, hierna te noemen: het Programma, aflevering uitgezonden op 7 februari 2013 omstreeks 18.20 uur, hierna te noemen: de Aflevering 1. De procedure

Nadere informatie

De kip met de gouden eieren? Leer je docenten Academia kennen. Arjan Doolaar, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Focusdag Academia, 17 juni 2014

De kip met de gouden eieren? Leer je docenten Academia kennen. Arjan Doolaar, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Focusdag Academia, 17 juni 2014 De kip met de gouden eieren? Leer je docenten Academia kennen Arjan Doolaar, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Focusdag Academia, 17 juni 2014 De kip met de gouden eieren? Leer je docenten Academia kennen

Nadere informatie

TuinHulp.com, Nieuwe Webservice voor Hoveniersbedrijven 2014

TuinHulp.com, Nieuwe Webservice voor Hoveniersbedrijven 2014 Even voorstellen: Mijn naam is Marcel van Leeuwen, ben van oorsprong hovenier, en tuincentrum deskundige. Sinds eind jaren negentig ontwerp en publiceer ik ook websites. Nadat ik ben overgestapt naar Wordpress

Nadere informatie

1. De procedure Klaagster heeft op 6 februari 2013 een klacht ingediend over de Aflevering.

1. De procedure Klaagster heeft op 6 februari 2013 een klacht ingediend over de Aflevering. Audiovisuele productie: televisieprogramma Dr Phil, hierna te noemen: het Programma, aflevering uitgezonden op 6 februari 2013 omstreeks 17.00 uur, hierna te noemen: de Aflevering 1. De procedure Klaagster

Nadere informatie

M201107. Mix and Match. Het gebruik van digitale media in het MKB. drs. R van der Poel

M201107. Mix and Match. Het gebruik van digitale media in het MKB. drs. R van der Poel M201107 Mix and Match Het gebruik van digitale media in het MKB drs. R van der Poel Zoetermeer, maart 2011 Mix and Match Ondernemers moeten goed voor ogen houden welke doelstellingen zij met digitale media

Nadere informatie

JAARVERSLAG MiND Meldpunt Internet Discriminatie

JAARVERSLAG MiND Meldpunt Internet Discriminatie 12 januari 2016 Inhoudsopgave Voorwoord 3 1. Jaarcijfers 4 1.1 Meldingen per maand 4 1.2 Bron van de uitingen 6 1.3 Vervolgacties naar aanleiding van meldingen 7 2. Discriminatiegronden 8 2.1 Type discriminatiegronden

Nadere informatie

Klachtenreglement. B r a n c h e ve r e n i g i n g voor P r o f e s s i o n e l e B ew i n d vo e r d e r s e n I n k o m e n s b e h e e r d e r s

Klachtenreglement. B r a n c h e ve r e n i g i n g voor P r o f e s s i o n e l e B ew i n d vo e r d e r s e n I n k o m e n s b e h e e r d e r s Klachtenreglement Datum 10 december 2015 Onderwerp Klachtenreglement Auteur Klachtencommissie E-mail klachten@bpbi.nl B r a n c h e ve r e n i g i n g voor P r o f e s s i o n e l e B ew i n d vo e r d

Nadere informatie

DONATEUR KIEST GOEDE DOEL VANWEGE ONDERWERP EN STOPT MET STEUN VANWEGE ONTEVREDENHEID OVER GOEDE DOEL

DONATEUR KIEST GOEDE DOEL VANWEGE ONDERWERP EN STOPT MET STEUN VANWEGE ONTEVREDENHEID OVER GOEDE DOEL Meting maart 2013 Het Nederlandse Donateurspanel van WWAV wordt mede mogelijk gemaakt door het CBF en is uitgevoerd door Peil.nl DONATEUR KIEST GOEDE DOEL VANWEGE ONDERWERP EN STOPT MET STEUN VANWEGE ONTEVREDENHEID

Nadere informatie

Monitoring rapportage Reclame gericht op kinderen 2013

Monitoring rapportage Reclame gericht op kinderen 2013 Monitoring rapportage Reclame gericht op kinderen 2013 1 Inhoud Inleiding 3 Wie heeft het onderzoek uitgevoerd 4 Methode 5 Onderzochte periode 7 Wat is onderzocht 8 Televisie 9 Bioscopen 12 Websites 13

Nadere informatie

Grip op reclame Social Media

Grip op reclame Social Media DDMA PRIVACY AUTORITEIT - CONSUMENTEN HANDBOEK Grip op reclame Social Media PRAKTISCH ADVIES BIJ COMMERCIËLE COMMUNICATIE Voorwoord Aan de hand van concrete informatie en handige checklists bieden wij

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus Datum 14 september 2009 Betreft Stand van zaken rond gedragscode media

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus Datum 14 september 2009 Betreft Stand van zaken rond gedragscode media a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.minocw.nl

Nadere informatie

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Klachtnummer: 140324.03 Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) In de zaak van: de heer xxxxx, wonende te xxxxx, hierna te

Nadere informatie

Evaluatie van de Digitale Werkplaats

Evaluatie van de Digitale Werkplaats Evaluatie van de Digitale Werkplaats 2016 Dialogic innovatie interactie 1 Datum Utrecht, 16 juni 2017 Auteurs Robbin te Velde Tessa Groot Beumer 2 Dialogic innovatie interactie Dialogic innovatie interactie

Nadere informatie

4. SAMENVATTING. 4.1 Opzet onderzoek

4. SAMENVATTING. 4.1 Opzet onderzoek 4. SAMENVATTING Op 7 mei 2002 is in het Staatsblad 2002 nummer 201 de gewijzigde Tabakswet gepubliceerd. Naar aanleiding hiervan wil de Keuringsdienst van Waren goed inzicht in de naleving van het onderdeel

Nadere informatie

Standaardvragenlijst Bereiksonderzoek Lokale Omroep

Standaardvragenlijst Bereiksonderzoek Lokale Omroep INTRODUCTIE Voor dit onderzoek zijn wij geïnteresseerd in uw gebruik van radio en televisie. Wij danken u bij voorbaat voor uw medewerking! 1. Wat zijn de 4 cijfers van uw postcode? BLOK 1 : Radio 2. Luistert

Nadere informatie

Special advertising: SBS Billboards DVJ Insights

Special advertising: SBS Billboards DVJ Insights Special advertising: SBS s DVJ Insights Ronald Jansen & Robin Koenen Maart 2016 onderzoeksopzet 2 Inleiding SBS biedt adverteerders de mogelijkheid om via special advertising nog betere effecten voor het

Nadere informatie

Zit de online burger wel online op u te wachten? Door: David Kok

Zit de online burger wel online op u te wachten? Door: David Kok Zit de online burger wel online op u te wachten? Door: David Kok Veel gemeenten zijn inmiddels actief op sociale media kanalen, zoals ook blijkt uit het onderzoek dat is beschreven in hoofdstuk 1. Maar

Nadere informatie

GfK Twitter TV ratings

GfK Twitter TV ratings GfK Twitter TV ratings Paul van Niekerk GfK 31 maart 2015 1 Agenda 1 2 3 GfK Audience Measurement Trends in kijken en keuze voor TV-content GfK Twitter TV ratings 2 GfK Audience Measurement 3 Video optie

Nadere informatie

18 december 2012. Social Media Onderzoek. MKB Nederland

18 december 2012. Social Media Onderzoek. MKB Nederland 18 december 2012 Social Media Onderzoek MKB Nederland 1. Inleiding Er wordt al jaren veel gesproken en geschreven over social media. Niet alleen in kranten en tijdschriften, maar ook op tv en het internet.

Nadere informatie

OOG TV en Radio. Marjolein Kolstein. Mei 2016. Laura de Jong. Kübra Ozisik. www.os-groningen.nl

OOG TV en Radio. Marjolein Kolstein. Mei 2016. Laura de Jong. Kübra Ozisik. www.os-groningen.nl OOG TV en Radio Marjolein Kolstein Laura de Jong Mei 2016 Kübra Ozisik www.os-groningen.nl BASIS VOOR BELEID Inhoud Inhoud 1 Samenvatting 3 1. Inleiding 5 1.1 Aanleiding van het onderzoek 5 1.2 Doel van

Nadere informatie

TV HALFJAARRAPPORT 2018

TV HALFJAARRAPPORT 2018 TV HALFJAARRAPPORT 2018 BESTEDINGEN TV-RECLAME De definitie van netto bestedingen in publicaties van Screenforce is met ingang van 2018 aangepast. Deze bestedingscijfers zijn vanaf 2018 na aftrek van bureaucommissie.

Nadere informatie

Colofon. NICAM Postbus 322 1200 AH Hilversum info@nicam.cc

Colofon. NICAM Postbus 322 1200 AH Hilversum info@nicam.cc jaarverslag 2005 jaarverslag 2005 Inhoudsopgave 1 Inleiding stevig ingeburgerd 1 2 Ontwikkelingen en activiteiten in 2005 5 3 De codeurs: spil van Kijkwijzer 19 4 Televisie 25 5 Bioscopen 35 6 DVD/Video

Nadere informatie

Water uit de kraan laten doorlopen of niet? Onderzoek naar het effect van de zomercampagne waterkwaliteit

Water uit de kraan laten doorlopen of niet? Onderzoek naar het effect van de zomercampagne waterkwaliteit Water uit de kraan laten doorlopen of niet? Onderzoek naar het effect van de zomercampagne waterkwaliteit Index 1. Oasen en de campagne 3 2. Samenvatting en conclusie 6 3. Resultaten onderzoek 10 4. Onderzoeksverantwoording

Nadere informatie

Alleen-Pinnen-Monitor

Alleen-Pinnen-Monitor 1 Alleen-Pinnen-Monitor Perceptie van alleen-pinnen kassa s 2 e meting Erwin Boom & Markus Leineweber, 11 september 2012 Uitgevoerd in opdracht van de Betaalvereniging Nederland en Stichting BEB Vertrouwelijk

Nadere informatie

Internetpanel Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Resultaten peiling 30: Communicatie nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid

Internetpanel Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Resultaten peiling 30: Communicatie nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Internetpanel Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Resultaten peiling 30: Communicatie nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 1. Inleiding Vanaf 2015 verandert het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (vanaf

Nadere informatie

CODE SOCIAL MEDIA MARKETING

CODE SOCIAL MEDIA MARKETING CODE SOCIAL MEDIA MARKETING Toelichting De Code Social Media Marketing maakt een begin met het reguleren van reclame- en marketingactiviteiten via social media. De Code beoogt transparantie in social marketing

Nadere informatie

Jaarverslag 2014. MiND Meldpunt Internet Discriminatie

Jaarverslag 2014. MiND Meldpunt Internet Discriminatie MiND Meldpunt Internet Discriminatie 1 Jaarcijfers In 2014 heeft MiND 305 meldingen ontvangen over discriminerende uitingen op internet. Ook in 2014 gingen de meeste meldingen (52%) over discriminatie

Nadere informatie

Beslissing van de Commissie van Beroep van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Commissie van Beroep van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Beslissing van de Commissie van Beroep van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) in het beroep van: XXXX gevestigd te XXXX, exploitant van de zender XXXX, hierna

Nadere informatie

Maar wat wil die burger nou?

Maar wat wil die burger nou? Maar wat wil die burger nou? David Kok Dit boek gaat grotendeels over hoe gemeenten sociale media (kunnen) inzetten. En dat is belangrijk, want onderzoek laat zien dat gemeenten daar nog grote stappen

Nadere informatie

AANBOD 2016 CHARITATIEVE INSTELLINGEN. Aanbod 2016 charitatieve instellingen 1

AANBOD 2016 CHARITATIEVE INSTELLINGEN. Aanbod 2016 charitatieve instellingen 1 AANBOD 2016 CHARITATIEVE INSTELLINGEN Aanbod 2016 charitatieve instellingen 1 AANBOD 2016 TELEVISIE 2016 wordt hoe dan ook een mooi jaar. Met nu al een legendarische sportzomer. En de publieke omroep is

Nadere informatie

Toespraak minister Hirsch Ballin bij oprichting Platform Internetveiligheid op 8 december 2009. Dames en heren,

Toespraak minister Hirsch Ballin bij oprichting Platform Internetveiligheid op 8 december 2009. Dames en heren, Toespraak minister Hirsch Ballin bij oprichting Platform Internetveiligheid op 8 december 2009 Dames en heren, Goed dat we hier bijeen zijn om het Platform Internetveiligheid op te richten. Ik ben blij

Nadere informatie

Toegevoegde waarde pre-roll naast een televisiecampagne

Toegevoegde waarde pre-roll naast een televisiecampagne Toegevoegde waarde pre-roll naast een televisiecampagne Agenda 1. Wat weten we al? 2. Doelstelling onderzoek 3. Opzet onderzoek 4. Resultaten 5. Advies Pre-rolls krijgen meer aandacht, worden beter onthouden

Nadere informatie

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) inzake de klacht van xxx, hierna te noemen: klaagster tegen xxx hierna te noemen: de

Nadere informatie

Samenvatting 2-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder autochtone Nederlanders

Samenvatting 2-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder autochtone Nederlanders Samenvatting 2-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder autochtone Nederlanders Samenvatting 2-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder autochtonen 1) Integratiecampagne

Nadere informatie