Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Financiële verantwoordingen over het jaar 2001 Nr. 19 FINANCIËLE VERANTWOORDING VAN HET MINISTERIE VAN FINANCIËN (IXB) OVER HET JAAR 2001 Deze financiële verantwoording bestaat uit: de rekening van verplichtingen, uitgaven en ontvangsten, zoals blijkt uit bijgevoegde staten, voorzien van een toelichting; de op deze rekening aansluitende saldibalans per 31 december 2001, voorzien van een toelichting. Den Haag, 5 juni 2002 De Minister van Financiën, G. Zalm KST59612 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2002 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 1

2 INHOUDSOPGAVE REKENINGSTAAT (Verplichtingen, uitgaven en ontvangsten) 4 ALGEMENE TOELICHTING BIJ DE REKENING 8 1 INLEIDING EN LEESWIJZER 8 2 FINANCIEEL OVERZICHT OP HOOFDLIJNEN Uitgaven en niet-belastingontvangsten Belastingontvangsten 11 3 ALGEMEEN Inleiding Staatsloterij Domeinen Tegoeden WOII 15 4 FINANCIËN BINNENLAND Inleiding Regeling Bijzondere Financiering Tijdelijke subsidieregeling tankstations Publiek-private samenwerking Beheer deelnemingen Financiële Markten Euro 27 5 FINANCIËN BUITENLAND Inleiding Exportkredietverzekering en investeringsgaranties Het Internationale Monetaire Fonds Multilaterale ontwikkelingsbanken Europese Investeringsbank Groep (EIB, EIB-Lomé) 41 6 FISCALE ZAKEN EN BELASTINGEN Inleiding Fiscale Zaken Primaire processen Belastingdienst Administratieve lastenverlichting 55 7 BEDRIJFSVOERING Personeel Organisatie Automatisering Planning en control Beleid inzake misbruik en oneigenlijk gebruik Rechtmatigheidonderzoek Algemene Rekenkamer over Professionalisering inkoop 85 ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ DE REKENING 86 Verplichtingen en uitgaven 86 Niet-belastingontvangsten 105 Belastingontvangsten 114 SALDIBALANS (inclusief toelichting) 119 BIJLAGE: Lijst met afkortingen 130 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 2

3 Financiële verantwoording van het Ministerie van Financiën (IXB) over het jaar 2001 Rekening van verplichtingen, uitgaven en ontvangsten Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 3

4 Staat behorende bij de financiële verantwoording over het jaar 2001 Rekening 2001 Ministerie van Financiën (IXB) Onderdeel uitgaven en verplichtingen (bedragen x 1000) (1) (2) (3)=(2) (1) Art. Omschrijving Oorspronkelijk vastgestelde begroting Realisatie Verschil realisatie en oorspronkelijk vastgestelde begroting Uitgaven Uitgaven Verplichtingen Verplichtingen Verplichtingen Uitgaven TOTAAL Algemeen Personeel en materieel kernministerie Loonbijstelling Prijsbijstelling Onvoorzien Opsporing en ruiming van explosieven Uitvoering van werken door Domeinen Lasten en overige uitgaven van Domeinen Uitgaven omslagstelsel Rijkswagenpark Diverse uitgaven Financiën Binnenland Muntwezen Garanties en waarborgen binnenland Deelneming in het kapitaal van banken (Her)verzekering van schaden aan derden Regeling Bijzondere Financiering Garantieregeling Particuliere Participatiemaatschappijen Kosten betalingsverkeer rijksoverheid Verwerving vermogenstitels Tijdelijke regeling subsidie tankstations grensstreek Duitsland Publiekssets euromunten Financiën Buitenland Garanties aan de Nederlandse Financierings- Maatschappij voor Ontwikkelingslanden Tijdelijke financiering van de liquiditeiten van de Nederlandse Financierings-Maatschappij voor Ontwikkelingslanden Deelneming in het kapitaal van multilaterale ontwikkelingsbanken Garanties inzake deelneming in het kapitaal van multilaterale ontwikkelingsbanken en garanties aan de EIB Garanties aan De Nederlandsche Bank Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 4

5 (1) (2) (3)=(2) (1) Art. Omschrijving Oorspronkelijk vastgestelde begroting Realisatie Verschil realisatie en oorspronkelijk vastgestelde begroting Uitgaven Uitgaven Verplichtingen Verplichtingen Verplichtingen Uitgaven 08 Kredieten EU-betalingsbalanssteun aan lidstaten Exportkredietverzekering Regeling Herverzekering Investeringen Deelneming in het kapitaal van Europese banken Garanties inzake deelneming in het kapitaal van Europese banken Deelneming in het kapitaal van de Ontwikkelingsbank voor het Midden-Oosten en Noord-Afrika Garantie inzake deelneming in het kapitaal van de Ontwikkelingsbank voor het Midden-Oosten en Noord-Afrika Fiscale Zaken en Belastingen Personeel en materieel Belastingdienst Bijdragen en staatsprijs betreffende fiscale zaken Uitgaven heffings- en invorderingsrente Garantie procesrisico s Vergoeding proceskosten Wet waardering onroerende zaken Kosten uitvoering belastingmaatregelen door derden De gerealiseerde bedragen zijn steeds afgerond naar boven (op duizenden euro s) Mij bekend, De Minister van Financiën, Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 5

6 Staat behorende bij de financiële verantwoording over het jaar 2001 Rekening 2001 Ministerie van Financiën (IXB) Onderdeel ontvangsten (bedragen x 1000) (1) (2) (3) =(2) (1) Art. Omschrijving Oorspronkelijk vastgestelde begroting Realisatie Verschil realisatie en oorspronkelijk vastgestelde begroting Ontvangsten Ontvangsten Ontvangsten TOTAAL Algemeen Afdracht Staatsloterij Ontvangsten uit exploitatie Domeinen Ontvangsten uit verkoop Domeinen Diverse ontvangsten Domeinen Ontvangsten omslagstelsel Rijkswagenpark Diverse ontvangsten kernministerie Financiën Binnenland Winstuitkering De Nederlandsche Bank Rente De Nederlandsche Bank FMS account Ontvangsten Muntwezen Toename munten in circulatie Diverse ontvangsten financiën binnenland Dividend uit staatsdeelnemingen Regeling Bijzondere Financiering en Garantieregeling Particuliere Participatiemaatschappijen Opbrengst verkoop vermogenstitels Rente en aflossing diverse leningen Financiën Buitenland Tijdelijke financiering van de liquiditeiten van de Nederlandse Financierings- Maatschappij voor Ontwikkelingslanden Ontvangsten Europese Investeringsbank Kredieten EU-betalingsbalanssteun aan lidstaten Diverse ontvangsten financiën buitenland Exportkredietverzekering Regeling Herverzekering Investeringen Fiscale Zaken en Belastingen A. Niet-belastingontvangsten Ontvangsten heffings- en invorderingsrente Kosten vervolging Ontvangsten uit verrichte werkzaamheden, Belastingdienst Bijdrage van de EU in de inningskosten EU-douanerechten Diverse ontvangsten Belastingdienst Opbrengsten van schikkingen en administratieve boeten B. Belastingontvangsten Inkomstenbelasting Vermogensbelasting Vennootschapsbelasting Loon- en Inkomstenbelasting Dividendbelasting Kansspelbelasting Motorrijtuigenbelasting Accijns van lichte olie Accijns van minerale oliën, anders dan lichte olie Wijnaccijns en accijns van mousserende dranken Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 6

7 (1) (2) (3) =(2) (1) Art. Omschrijving Oorspronkelijk vastgestelde begroting Realisatie Verschil realisatie en oorspronkelijk vastgestelde begroting Ontvangsten Ontvangsten Ontvangsten 15 Alcoholaccijns Bieraccijns Tabaksaccijns Belasting van personenauto s en motorrijwielen Omzetbelasting Belastingen van rechtsverkeer Rechten van successie, van overgang en van schenking Overige belastingontvangsten Belastingen op milieugrondslag Verbruiksbelasting van alcoholvrije dranken en van enkele andere producten Belasting op zware motorrijtuigen Ontvangsten die ten behoeve van het gemeentefonds en provinciefonds worden afgezonderd Mij bekend, De Minister van Financiën, Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 7

8 ALGEMENE TOELICHTING BIJ DE REKENING 1 INLEIDING EN LEESWIJZER Het ministerie van Financiën is verantwoordelijk voor de voorbereiding en uitvoering van onder meer: het algemeen financieel-economisch en monetair beleid; het buitenlands financieel beleid; het begrotingsbeleid en doelmatig beheer van s-rijks financiën; de verkoop en beheer van overtollige zaken van het Rijk; het vormgeven van het fiscaal beleid; het heffen, controleren en innen van de belastingen; het financieringsbeleid. Deze financiële verantwoording is opgebouwd uit de volgende onderdelen: Rekening: Rekeningstaat Algemene toelichting bij de rekening Artikelsgewijze toelichting bij de rekening Saldibalans (inclusief toelichting) Bijlage lijst met gebruikte afkortingen Bovenvermelde verantwoordelijkheid komt tot uitdrukking in de beleidsterreinen «Algemeen», «Financiën Binnenland», «Financiën Buitenland» en «Fiscale Zaken en Belastingen». Voor de toelichting op het financieringsbeleid wordt verwezen naar de financiële verantwoording van de begroting van de Nationale Schuld (IXA). Voor de verantwoording over de financiën van de lagere overheden in 2001, waarvoor de minister van Financiën medeverantwoordelijk is, wordt verwezen naar de financiële verantwoordingen van het gemeente- en het provinciefonds. In de algemene toelichting bij de rekening worden per beleidsterrein de hoofdpunten van het gevoerde beleid in 2001 beschreven (hoofdstukken 2 tot en met 6). In de artikelsgewijze toelichting bij de rekening is gedetailleerde informatie over de begrotingsuitvoering 2001 opgenomen. Tevens wordt voor de daartoe geselecteerde begrotingsartikelen een toelichting gegeven van opmerkelijke verschillen tussen de oorspronkelijke begroting en de uiteindelijke realisatie. Aangezien deze verschillen in een aantal gevallen reeds in de 1e en de 2e suppletore begroting (de wet van 27 september 2001, Stb. 477 respectievelijk de wet van 31 januari 2002, Stb.90) en in de slotwet zijn toegelicht, heeft de toelichting bij de rekening veelal een samenvattend karakter. De belastingontvangsten zijn daarnaast toegelicht in de Voorjaarsnota 2001; Kamerstukken II 2000/01, , nr.1), de Miljoenennota 2002 (Vermoedelijke Uitkomsten 2001; Kamerstukken II 2001/02, , nr.1) en de Voorlopige Rekening 2001 (Kamerstukken II 2001/02, , nr.1). Als hoofdlijn voor het opnemen van een artikelsgewijze toelichting bij de rekening zijn de volgende grensbedragen in acht genomen: voor de uitgaven- en niet-belastingontvangstenartikelen is een toelichting opgenomen indien het verschil tussen het bedrag van de ontwerpbegroting en de realisatie meer is dan 5% van het bedrag van de ontwerp-begroting en daarnaast groter is dan 2,27 mln.; voor de belastingontvangstenartikelen geldt gelet op de omvang van de bedragen een ruimere limiet, te weten meer dan 5% en groter dan 22,7 mln. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 8

9 2 FINANCIEEL OVERZICHT OP HOOFDLIJNEN 2.1 Uitgaven en niet-belastingontvangsten In de onderstaande tabel is per hoofdbeleidsterrein de realisatie voor zowel uitgaven als niet-belastingontvangsten tegen de begroting afgezet. In de toelichtende tekst zijn de belangrijkste verschillen per hoofdbeleidsterrein weergegeven. Tabel 2.1 Begroting en realisatie van uitgaven en niet-belastingontvangsten Bedragen x 1 mln. Begroting Realisatie Verschil Uitgaven 1. Algemeen Financiën Binnenland Financiën Buitenland Fiscale Zaken en Belastingen Totaal Ontvangsten 1. Algemeen Financiën Binnenland Financiën Buitenland Fiscale Zaken en Belastingen Totaal Uitgaven Algemeen Het verschil bij het hoofdbeleidsterein Algemeen is voornamelijk het gevolg van een compensatie-regeling voor de Gemeentelijke Kredietbanken ( 17,2 mln.). Om de nadelige effecten van invoering van de wet Fido voor sociale activiteiten van de Gemeentelijke Kredietbanken weg te nemen zijn zij gecompenseerd voor gederfde opbrengsten uit af te bouwen commerciële activiteiten. Voorts worden de extra uitgaven verklaard door vergoeding van de uitvoeringskosten WO II ( 6,8 mln.) Deze extra uitgaven betreffen uitgaven voor de beoordeling van de aanvragen en de toekenning van gelden, die beschikbaar zijn gesteld aan de joodse gemeenschap. Hier staat een meevaller tegenover bij anticiperende aankopen ( 19,5 mln.), omdat een deel van het beschikbare budget niet is aangewend door het niet doorgaan van een aantal oorspronkelijk aangemelde projecten. Financiën Binnenland Het verschil wordt voornamelijk verklaard door extra uitgaven ( 69,4 mln.) bij het muntwezen (verhoogd bij 1e suppletore begroting met 2,3 mln. en bij 2de suppletore begroting met 46, 3 mln.). Door introductie van de euro is de vraag naar circulatiemunten in 2001 negatief geweest. Per saldo zijn hierdoor zowel circulatiemunten als bijzondere munten eerder dan verwacht uit de circulatie teruggevloeid naar DNB, die de nominale waarde verrekent met de Staat ( 47,7 mln.). Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 9

10 Tevens zijn er extra uitgaven voor de euro gedaan, vanwege een hogere productie van de relatief dure hogere denominaties, dan geraamd ( 15 mln.). Financiën Buitenland De lagere uitgaven worden voornamelijk verklaard door een meevaller ( 15 mln.) op de bijdrage in de middelen van de Internationale Ontwikkelingsassociatie (IDA). Reden hiervoor is een betaling die in de ontwerp-begroting 2002 was opgenomen en oorspronkelijk voor begin januari 2002 was gepland. In overleg met de minister voor Ontwikkelingssamenwerking is, gelet op de beschikbare budgettaire ruimte in 2001 binnen de Homogene Groep Internationale Samenwerking, besloten de betaling eind december 2001 te laten plaatsvinden. Fiscale Zaken en Belastingen De hogere uitgaven op dit beleidsterrein zijn met name het gevolg van hogere uitgaven voor personeel ( 113,5 mln.) en materieel ( 53,6 mln.) van de Belastingdienst. Het verschil tussen de begroting en de realisatie van personeel wordt in het bijzonder veroorzaakt door de meerkosten van de CAO ( 63,5 mln.). Tevens is er extra uitgegeven aan uitzendkrachten ( 26,3 mln.), door onderbezetting bij de bestaande formatie. Het verschil tussen begroting en realisatie op materieel is voornamelijk het gevolg van de stijging van de huisvestingskosten door de bovengemiddelde nominale ontwikkelingen ( 22,7 mln.). Ook de voorlichting via dagbladen en televisie in het kader van de Belastingherziening en de ontwikkeling van het internet van de Belastingdienst hebben extra uitgaven tot gevolg gehad ( 13,6 mln.). Daarnaast zijn ook de uitgaven voor heffings en invorderingsrente met 300,9 mln. hoger uitgevallen dan geraamd (verhoogt bij 1e suppletore begroting met 54,5 mln. en bij 2de suppletore begroting met 136,1 mln.). Zie voor verdere toelichting de artikelen en Ontvangsten Algemeen Het verschil op dit hoofdbeleidsterrein wordt met name veroorzaakt door hogere ontvangsten bij Domeinen. Hierbij gaat het om ontvangsten uit verkopen ( 62,2 mln.) en overige ontvangsten ( 250 mln.). De hoge realisatie is grotendeels het gevolg van een boekhoudige mutatie van de RGD op de openingsbalans per 1 januari Voor nadere toelichting zie artikel en artikel Financiën Binnenland Het verschil ten opzichte van de ontwerpbegroting is het gevolg van een hoger winstuitkering ( 310,4 mln.) van De Nederlandse Bank. Financiën Buitenland Het verschil wordt voornamelijk veroorzaakt door hogere ontvangsten ( 220,5 mln.) bij de exportkredietverzekering (bij 1e suppletore begroting verhoogd met 116,2 mln. en bij 2de suppletore begroting opgehoogd met 74,9 mln.). De onverwacht hoge schade-restituties uit Nigeria hebben hier in grote mate aan bijgedragen. Daarnaast hebben ook andere debiteurlanden een positief betalingsgedrag laten zien. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

11 Fiscale Zaken en Belastingen De hogere ontvangsten zijn met name het gevolg van hogere ontvangsten bij de heffings- en invorderingsrente ( 284,1 mln.). Gedurende het jaar zijn de ontvangsten heffings- en invorderingsrente aangepast (bij 1e suppletore begroting verhoogd met 68,1 mln. en bij 2de suppletore begroting met 233,7 mln.). Tevens zijn er hogere ontvangsten gerealiseerd inzake administratieve boeten en schikkingen ( 53,5 mln.). Zie hiervoor de artikelen en Belastingontvangsten In onderstaande grafiek wordt een overzicht gegeven van de raming en realisatie van de belastingontvangsten in Grafiek 2.1: Raming en realisatie van de belastingopbrengsten 2001 (x 1 mld.) Loon- en inkomstenbelasting Vennootschapsbelasting Omzetbelasting Overig egroting ealisatie Ten opzichte van de ontwerp-begroting zijn de belastingopbrengsten 2,31 mld. lager uitgekomen. Tabel 2.2 geeft een samenvattend overzicht. De kostprijsverhogende belastingen zijn 2,82 mld. lager uitgekomen dan geraamd; de belastingen op inkomen, winst en vermogen zijn 0,5 mld. hoger uitgekomen dan geraamd. Voor een toelichting op de belangrijkste verschillen in de belastingontvangsten wordt verwezen naar de artikelsgewijze toelichting. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

12 Tabel 2.2 Belastingontvangsten op kasbasis voor 2001 bedragen x 1 mld. Begroting Realisatie Verschil Kostprijsverhogende belastingen 57,27 54,45 2,82 Invoerrechten 1,83 1,52 0,31 Omzetbelasting 33,44 31,93 1,52 Belasting op personenauto s en motorrijwielen 3,14 2,94 0,21 Accijnzen 8,46 7,75 0,71 Belastingen van rechtsverkeer 4,16 4,48 0,33 Motorrijtuigenbelasting 2,10 2,09 0,02 Belastingen op een milieugrondslag 3,79 3,42 0,38 Verbruiksbelasting van alcoholvrije dranken en andere producten 0,23 0,23 0,00 Belasting op zware motorrijtuigen 0,10 0,10 0,00 Belastingen op inkomen, winst en vermogen 45,76 46,26 0,50 Inkomstenbelasting 0,50 2,74 2,25 Loonbelasting 25,11 25,56 0,45 Dividendbelasting 2,56 4,31 1,75 Kansspelbelasting 0,14 0,15 0,00 Vennootschapsbelasting 16,84 17,57 0,74 Vermogensbelasting 0,09 0,10 0,03 Successierechten 1,53 1,31 0,23 Niet nader toe te rekenen belastingontvangsten 0,04 0,05 0,01 Totaal belastingen 103,06 100,75 2,31 * De cijfers in deze tabel hebben betrekking op de belastingontvangsten voor aftrek van het aandeel dat toekomt aan het Provincie- en Gemeentefonds en de afdrachten aan de Europese Unie. **Inclusief afrondingsverschillen Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

13 3 ALGEMEEN 3.1 Inleiding Grafiek 3.1 Aandeel in uitgaven IXB Bedrag x 1000 euro Grafiek 3.2 Aandeel in niet-belastingontvangsten IXB Bedrag x 1000 euro Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

14 3.2 Staatsloterij Eind 2001 heeft de Tweede Kamer ingestemd met een nieuw kansspelbeleid, dat ook van grote invloed is op de positie van de Staatsloterij. Dit beleid is geformuleerd in een kabinetsstandpunt van november 2000 naar aanleiding van een MDW-rapport over kansspelen (Kamerstukken II 2001/02, , nr. 180 en nader uitgewerkt in een notitie aan de Tweede Kamer «Harmonisatie van kansspelvergunningen en de positie SENS» van oktober 2001 (Kamerstukken II 2001/02, , nr. 229). Wat betreft de loterijvergunningen, en dus ook de Staatsloterijvergunning, betekent het nieuwe kansspelbeleid dat de komende jaren geleidelijk de verschillende vergunningvoorwaarden geharmoniseerd zullen worden en er maximaal drie nieuwe vergunningen zullen worden uitgegeven. De verantwoordelijkheid voor het kansspelbeleid, dat nu nog versnipperd is over vijf ministeries, zal worden belegd bij het Ministerie van Justitie. Uiteindelijk zullen de vergunningen zo worden ingericht dat alle loterijen een bepaald minimum percentage van de omzet aan goede doelen en een bepaald vast percentage aan de Staat zullen afdragen. Het gaat om een budgettair neutrale operatie voor zowel de Staat als de goede doelenorganisaties. De Staatsloterij wordt daarmee, net als de huidige andere loterijen, een goede doelenloterij. Op uitdrukkelijk verzoek van de Tweede Kamer zal het hele overgangsproces, dat drie tot zes jaar zal beslaan, geregeld gemonitord worden om onverwachte consequenties van het beleid tijdig te kunnen signaleren. 3.3 Domeinen Activabeheer Naar aanleiding van de werkzaamheden van de interdepartementale Stuurgroep Activabeheer en de IBO-werkgroep Grondbeleid heeft het ministerie van Financiën het initiatief genomen om een samenwerkingsverband tussen de vastgoedbeherende departementen te creëren (VROM, V&W, LNV, Defensie en Financiën). Dit heeft in de Nota Grondbeleid geleid tot de volgende besluiten: Instellen van de Raad voor Vastgoed Rijksoverheid (RVR), waarin de vastgoedbeherende departementen zijn vertegenwoordigd, met een eigen facilitaire organisatie (de projectdirectie Vastgoed). Evaluatie van de effectiviteit en doelmatigheid van de RVR in Het creëren van een voorfinancieringsfaciliteit bij Financiën voor anticiperende aankopen en het in portefeuille houden van vastgoed. De RVR is officieel geïnstalleerd op 15 oktober 2001 op basis van een instellingsbesluit van de vijf betrokken ministers (Staatscourant 28 september 2001, nr. 188). De projectdirectie Vastgoed is medio 2001 van start gegaan. Bij de RVR staat voorop het doelmatig aankopen, verkopen en beheren van vastgoed voor het Rijk om publieke doelen te realiseren (vastgoed is een middel, geen doel op zich). De RVR stimuleert onder andere een gebiedsgerichte en projectmatige aanpak voor de verwerving en afstoot van vastgoed in regio s waar meerdere departementen beleidsdoelen willen realiseren. De RVR heeft een werkprogramma 2002 opgesteld dat ter goedkeuring aan de betrokken bewindslieden is aangeboden. De voorfinancieringsfaciliteit bij Financiën voor anticiperende aankopen en het in portefeuille houden van vastgoed heeft als doelstelling het tijdig Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

15 en tegen een niet onevenredig hoge prijs kunnen beschikken over vastgoed, waarmee kan worden voorzien in de (toekomstige) behoefte van het Rijk. Eind 2001 hebben de eerste aankopen plaatsgevonden. De Staatssecretaris van Financiën zal de nadere kaders voor het anticiperend aankopen uitwerken in een beleidsbrief die 1 mei 2002 aan de Tweede Kamer zal worden aangeboden Pachtbeleid In 2000 is door het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij het rapport van de commissie Pachtbeleid over de liberalisering van het pachtbeleid verschenen. Het kabinetsstandpunt is bij brief van 11 september 2001 (Kamerstukken II 2000/01, , nr. 1) aan de Kamer bekend gemaakt. Naar aanleiding van het overleg met de Tweede Kamer op 19 december 2001 is door de staatssecretaris van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij toegezegd dat in de tweede helft van 2002 een voorstel voor aanpassing van de pachtwetgeving zal worden ingediend. Aangezien er altijd een overgangsperiode komt om van de huidige pachtwet naar een nieuwe pachtregeling over te schakelen, zullen de pachtontvangsten de komende jaren nauwelijks (behalve door het pachtnormenbesluit) beïnvloed worden Verkoopbeleid agrarische domeinen In april 2000 heeft het kabinet besloten tot een tijdelijke verkoopstop van agrarische gronden. Zittende (erf)pachters kunnen de gepachte grond niet kopen. Het kabinet heeft besloten de verkopen niet te hervatten (Kamerstukken II 2001/02, , nr. 16) Benzinemarkt Vanaf 2000 is onderzocht in hoeverre het mogelijk is om in overleg met de zittende partijen te komen tot een alternatieve invulling van de MDW-doelstellingen. In 2000 werd al een tweetal convenanten met vertegenwoordigers van de zittende partijen (benzinemaatschappijen, particulieren) gesloten. Nadere invulling diende te geschieden met betrekking tot de onderwerpen veiling, gebruiksvergoeding en rechtsrelaties. Op 8 november 2001 werd met betrokken partijen de finale overeenstemming bereikt. Met ingang van 2002 zullen in 21 jaar alle locaties geveild worden, jaarlijks ongeveer tien. Tevens wordt met ingang van 2002 een nieuwe gebruiksvergoedingssystematiek ingevoerd. De ontvangsten bedroegen in 2001 ongeveer 7,26 mln. 3.4 Tegoeden WOII In 2001 is de Stichting Maror-gelden Overheid (SMO) doorgegaan met de verificatie en betaling van individuele uitkeringen aan joodse belanghebbenden en hun plaatsvervangers. Op 31 december 2001 is de aanvraagtermijn gesloten. Inmiddels hebben zo n personen een uitkering ontvangen. Het restant van de aanvragen zal begin 2002 worden afgehandeld, waarna een tweede uitkeringsronde volgt. In dat jaar zal ook worden gestart met de uitkeringen voor collectieve doelen in Nederland en Israël. Naast de 158,82 mln. voor SMO heeft het kabinet in 2000 ook 22,69 mln. beschikbaar gesteld voor de Stichting Joods Humanitair Fonds. Met Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

16 deze gelden zullen projecten in het kader van de joodse infrastructuur in het buitenland worden gefinancierd. De statuten en het uitkeringsreglement zijn eind 2001 door de Tweede Kamer goedgekeurd. De stichting is begin 2002 haar werkzaamheden begonnen. Bij brief van 5 december 2001 (PTG m) is de Tweede Kamer geïnformeerd over de laatste stand van zaken. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

17 4 FINANCIËN BINNENLAND 4.1 Inleiding Grafiek 4.1 Aandeel in uitgaven IXB Bedrag x 1000 euro Grafiek 4.2 Aandeel in niet-belastingontvangsten IXB Bedrag x 1000 euro Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

18 4.2 Regeling Bijzondere Financiering Per 1 januari 2001 is de nieuwe regeling Bijzondere Financieringen in werking getreden. Naar aanleiding van een evaluatie naar nut en noodzaak van de regeling is besloten de regeling meer marktconform te maken. Afhankelijk van het risico van het krediet, wordt de prijs voor het krediet bepaald. Tevens is aandacht besteed aan de verdeling van risico, rendement en kosten tussen de uitvoerder (NIB Capital Bank) en de overheid. Uitgangspunt is dat de regeling op portefeuilleniveau kostendekkend zal zijn. Kostendekkend op portefeuilleniveau houdt in dat over een periode van vijftien jaar de kosten van de Bijzondere Financieringsregeling door de opbrengsten worden gedekt. 4.3 Tijdelijke subsidieregeling tankstations In 1999 heeft de Europese Commissie uitspraak gedaan over de vraag of de Tijdelijke subsidieregeling tankstations kan worden aangemerkt als een steunmaatregel. In haar beschikking heeft de Commissie te kennen gegeven dat aan 450 tankstations ten onrechte een subsidie is verleend. De Staat dient deze subsidies terug te vorderen. Deze terugvordering dient deels plaats te vinden bij de tankstations zelf en deels bij de oliemaatschappijen die naar de mening van de Commissie in een aantal gevallen ten onrechte profijt heeft gehad van de verleende subsidie. Voor zover de Commissie heeft geoordeeld dat de subsidie ten onrechte is verleend zijn de eventueel nog lopende subsidiebetalingen opgeschort. Aan 183 tankstations is volgens de Commissie terecht een subsidie verleend. De Nederlandse regering heeft tegen de beschikking beroep aangetekend bij het Hof van Justitie te Luxemburg. Ook een groot aantal exploitanten van tankstations en vrijwel alle betrokken oliemaatschappijen hebben beroep aangetekend bij het Gerecht van eerste aanleg te Luxemburg. Deze beroepen hebben geen schorsende werking en de Nederlandse regering is dan ook gehouden uitvoering te geven aan de beschikking van de Commissie. Het gerecht van eerste aanleg heeft inmiddels bepaald dat zij geen uitspraak zal doen alvorens het Hof van Justitie arrest heeft gewezen in de zaak zoals die door Nederland is aangespannen. De mondelinge behandeling van deze laatste zaak heeft inmiddels plaatsgevonden; het arrest wordt verwacht in de loop van In de beschikking van de Commissie werd gelast dat bij ongeveer 250 tankstations de Commissie de subsidie diende te worden teruggevorderd, omdat deze groep geen of onvoldoende informatie heeft verstrekt. De Commissie kon derhalve niet beoordelen of de subsidie overeenkomstig de communautaire bepalingen is verleend. In het bijzonder ging het hierbij om de vraag of zich al dan niet cumulatie van de maximum uit te keren subsidie heeft voorgedaan. Naar aanleiding van een uitgebreid onderzoek, gebaseerd op gegevens die deze pomphouders op verzoek alsnog hebben verstrekt, kon ten aanzien van ruim 140 tankstations worden vastgesteld dat zich geen cumulatie van subsidiegelden had voorgedaan. Aan hen is dan ook medegedeeld dat de subsidie terecht is uitgekeerd en niet behoeft te worden terugbetaald. Van ruim 60 pomphouders is vastgesteld dat in hun leveringscontract een zogenoemde SPB-clausule was opgenomen. In lijn met de beschikking van de Commissie zal de uitgekeerde subsidie worden teruggevorderd bij de leverancier (in de meeste gevallen een oliemaatschappij), zulks vanwege het feit dat aldaar cumulatie van subsidie is opgetreden. Bij twaalf tankstations is een Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

19 verbondenheid geconstateerd waardoor cumulatie van subsidie waarschijnlijk is. Ook bij deze pomphouders (of bij de achterliggende rechtspersonen) zal de uitgekeerde subsidie worden teruggevorderd voor zover deze het maximum van heeft overschreden. Ten aanzien van ongeveer 30 tankstations is ook na herhaald verzoek nog steeds geen informatie ontvangen. De terugvorderingsprocedure ten aanzien van deze pomphouders is gestart. Een klein deel van hen heeft betaald, bij de overige zijn de invorderingsprocedures in gang gezet. De subsidie die is uitgekeerd aan de exploitanten van de 150 tankstations waar naar de mening van de Commissie de oliemaatschappijen de feitelijke ontvangers van de subsidie zijn (in verband met de hiervoor reeds aangehaalde SPB-clausules in de leveringscontracten), is ingetrokken. Daarbij is aangegeven dat in lijn met de beschikking van de Commissie de subsidie niet bij hen zal worden teruggevorderd maar bij de oliemaatschappijen. De terugvorderingsbeschikkingen aan de oliemaatschappijen zijn inmiddels verzonden. In vrijwel alle gevallen wordt tegen de terugvorderingsbeschikking bezwaar aangetekend; tevens wordt in veel gevallen via de daarvoor openstaande gerechtelijke procedures uitstel van betaling gevraagd. Dit heeft er toe geleid dat op dit moment nog slechts in beperkte mate terugbetaling heeft plaatsgevonden. Vanwege de juridische complicaties ten aanzien van deze categorie is de Commissie gevraagd hoe de beschikking op dit punt dient te worden uitgevoerd. Naar de laatste categorie pomphouders (de onderling verbonden pomphouders of de tankstations die feitelijk voor rekening en risico van de oliemaatschappijen worden gedreven) vindt nog nader onderzoek plaats. Het is niet eenvoudig om de door de Commissie veronderstelde verbondenheid aan te tonen. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan het onderzoeken van de door de desbetreffende pomphouders aangeleverde informatie. De Commissie van de Europese Unie wordt door middel van voortgangsrapportages regelmatig op de hoogte gesteld van de vorderingen in dit dossier. Tot op heden heeft zij te kennen gegeven zich in de Nederlandse aanpak te kunnen vinden. 4.4 Publiek-private samenwerking 2001 is een belangrijk jaar geweest voor de ontwikkeling van publiekprivate samenwerking (PPS) in Nederland. In de sector transportinfrastructuur werd met het afsluiten van het DBFM-contract (Design- Build-Finance-Maintain) voor de HSL-Zuid Infraprovider het eerste pps-contract in Nederland afgesloten. Het project wordt door zowel de overheid als private partijen als zeer succesvol gezien. Dit succes is zeer belangrijk, omdat het de standaard zal zetten voor dergelijke projecten en tevens een voortrekkersrol zal vervullen: als er één pps-schaap over de dam is, volgen er meer. Ook de aanbesteding van de vervoersconcessie voor de HSL-Zuid is eind 2001 afgerond. De aanbesteding van het eerste DBFM-contract voor wegen, voor de A59, is inmiddels aanbeland in de laatste fase. Ook in andere sectoren is concrete voortgang geboekt. In de stedelijke ontwikkelingssector is na de sleutelprojecten Rotterdam Centraal en Hoog Hage nu ook voor Amsterdam Zuidas een publiek-publieke overeenkomst getekend. Hiermee is het pad geëffend voor de volgende fase, de planvormingsfase. Bij andere projecten Breda Spoorzone en Delft Spoorzone -is een publiek-publieke overeenkomst afgesloten in het eerste kwartaal van Het project Oude Rijkswerf Willemsoord Den Helder, waarbij de gemeente gezamenlijk met een private partij de oude rijkswerf Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

20 ontwikkelt, is het eerste project in Nederland waarbij benefit sharing wordt toegepast. Benefit sharing is een door het kenniscentrum PPS ontwikkeld instrument om te komen tot een juiste hoogte van de overheidsbijdrage aan een project ten opzichte van de investeringen van private partijen bij projecten met zowel commerciële als niet-commerciële kenmerken. Ook bij «groene» projecten is voortgang geboekt met pps, onder meer in het project Meerstad Groningen. Hiernaast is een goede basis gelegd voor de toepassing van pps in de huisvesting, waarbinnen scholen, ziekenhuizen, overheidsgebouwen zoals ministeries en dergelijke vallen. Deze sector heeft grote potentie voor pps, blijkens de meerwaarde die hierbij wordt behaald in onder meer het Verenigd Koninkrijk. Naast het rapport over de scholen («Een schoolvoorbeeld voor toepassing van pps») heeft het Kenniscentrum PPS medio 2001 het rapport «PPS bij huisvestingsprojecten: wie durft?» uitgebracht, waarin de meerwaarde van pps bij huisvesting is onderzocht. Voor scholen heeft het Kenniscentrum in samenwerking met het ministerie van Onderwijs een selectieproces opgestart dat in het eerste kwartaal van 2002 moet leiden tot de selectie van een aantal projecten die zullen worden gerealiseerd door middel van pps. Voor één project is reeds door het uitvoeren van een «public private comparator» (PPC) aangetoond dat realisatie via pps tot meerwaarde leidt. Ook is in het kader van een studie naar besturingsvormen en verzelfstandiging van de Dienst Justitiële Inrichtingen onderzocht of pps-constructies voor het gevangeniswezen tot meerwaarde kunnen leiden. Met de PPC is geconcludeerd dat dit inderdaad het geval is. Naast de genoemde rapporten heeft het Kenniscentrum PPS in 2001 nog een aantal kennisprodukten opgeleverd, waarvan de handleiding PPS en aanbesteden en de brochure en handleiding voor benefit sharing de belangrijkste zijn. Met name met de handleiding PPS en aanbesteden wordt tegemoetgekomen aan vragen die veelvuldig bij zowel overheden als marktpartijen leven. Tevens is een nieuwe handleiding PPC en PSC (public sector comparator) in januari 2002 verschenen. Verder is in 2001 voor de 2e keer de door het Kenniscentrum in samenwerking met de Erasmus Universiteit Rotterdam ontwikkelde postacademische opleiding pps gehouden en is bijgedragen aan pps-cursussen voor beleidsmedewerkers en projectleiders bij Rijkswaterstaat. Op deze wijze geeft het Kenniscentrum PPS invulling aan zijn rol van het ontwikkelen en uitdragen van kennis en het vertalen ervan in toegankelijk informatiemateriaal en handleidingen Competitieve Dienstverlening (CDV) en Concessies en aanbestedingen Bij brief van 22 november 2000 (Kamerstukken II 2000/01, , nr. 177) heeft het kabinet aangekondigd dat de departementen jaarlijks verslag doen van acties en resultaten met betrekking tot de toepassing van de instrumenten concessies en aanbestedingen en competitieve dienstverlening. In de IBO-ronde hebben drie CDV-onderzoeken plaatsgevonden, inzake postverwerking rijksoverheid, facilitaire salarisbureaus en accountancy. Het accountancy onderzoek is inmiddels van een kabinetsstandpunt voorzien en aan de Kamer toegestuurd bij brief van 21 februari Het betreft hier het «Kwaliteitsplan audit-functie Rijksoverheid». Dit plan gaat o.m. over de instelling van departementale audit-diensten en de versterking van de regierol van het Audit-Committee. De andere twee CDV-onderzoeken dragen een rijksbreed karakter. Deze beide rapporten Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

21 geven aan dat er een ruime scope is voor (meer) samenwerking tussen de departementen. De aangeduide mogelijkheden worden in inderdepartementaal verband verder uitgewerkt en geïmplementeerd, onder verantwoordelijkheid van het beraad van plv SG s. Concrete resultaten zijn over 2001 nog niet te melden. 4.5 Beheer deelnemingen Op 12 februari 2001 heeft de minister van Financiën de nota «Beleid commissarissen van overheidswege» aan de Tweede Kamer gezonden (Kamerstukken II 2000/01, , nr. 5). Deze nota is in een algemeen overleg d.d. 10 april 2001 met de Vaste Kamercommissies voor Financiën en Economische Zaken besproken. Inmiddels is Financiën tezamen met de vakdepartementen bezig met de implementatie van het nieuwe beleid. Aan de Tweede Kamer is toegezegd dat deze over 1à2jaar zal worden afgerond. De hoofdregel van het implementatiebeleid is dat alle ambtenaar-commissarissen worden teruggetrokken en gelijktijdig de statuten van de deelneming in overeenstemming met het nieuwe beleid zullen worden gebracht. Het overheidscommissarissenbeleid dient in samenhang met de nota «Deelnemingenbeleid Rijksoverheid» en het wetsvoorstel inzake de structuurregeling te worden bezien. Conform planning is de nieuwe nota «Deelnemingenbeleid Rijksoverheid» tot stand gekomen (Kamerstukken II 2001/02, , nr. 1 2). De Nota is inmiddels door het kabinet goedgekeurd. De kern van de nota is de scheiding van verschillende verantwoordelijkheden. Publieke belangen die met een deelneming samenhangen kunnen het best worden verankerd in weten regelgeving, concessievoorwaarden, overeenkomsten en dergelijke. Aandeelhouderschap biedt voor de borging van publieke belangen slechts beperkte sturingsmogelijkheden en dient in beginsel uitsluitend voor de behartiging van de zakelijke aandeelhoudersbelangen te worden aangewend. In het kader van dit nieuwe beleid zal het aandeelhouderschap van staatsdeelnemingen waar mogelijk aan de minister van Financiën worden overgedragen. 4.6 Financiële Markten De dynamiek in de financiële sector is groot en vergt een alerte houding van de overheid. Het doel van het overheidsbeleid is een goed functionerende en internationaal concurrerende financiële sector. Kernelementen zijn de stabiliteit van het financiële stelsel, goed gedrag van financiële marktpartijen, een soepel betalingsverkeer van de Staat, het bevorderen van markttransparantie en integriteit van het financiële systeem. Onderstaand worden de belangrijkste onderwerpen uit 2001 toegelicht Nota Integriteit financiële sector en terrorismebestrijding Als gevolg van de gebeurtenissen van 11 september is in het kader van het actieplan terrorismebestrijding van het kabinet op 16 november 2001 een nota «Integriteit financiële sector en terrorismebestrijding» aan de Kamer gezonden (Kamerstukken II, 2001/02, , nrs. 1 en 2). In deze nota zijn beleids- en wetgevingsvoornemens weergegeven op het terrein van het toezicht op de financiële sector, wetgeving rond geldstromen en de handhaving en informatie-uitwisseling rond deze beide clusters Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

22 4.6.2 Garantie luchtvaart Als gevolg van de aanslagen in de VS hebben verzekeraars wereldwijd de luchtvaartsector geconfronteerd met opzeggingen van de verzekering van molestaansprakelijkheid aan derden. Door de informele Ecofin Raad is op 22 september vastgesteld onder welke voorwaarden de lidstaten de opgezegde dekking voor hun rekening konden overnemen. De Ministers van Verkeer & Waterstaat en Financiën hebben op basis van de Zee- en luchtvaartverzekeringswet 1939 besloten voor luchtvaartmaatschappijen de dekking van de markt over te nemen en hebben de Tweede Kamer daarover geïnformeerd (Kamerstukken II 2001/02, , nr. 3). Tevens is een overheidsgarantie afgegeven voor luchtvaartgerelateerde activiteiten, bijvoorbeeld aan de vliegvelden, die met vergelijkbare verzekeringsproblemen werden geconfronteerd. Beide regelingen, waarvoor een in Europees verband afgestemde premie wordt gerekend, zijn inmiddels verlengd tot 31 maart Werkgroep effecten aan toonder In juli 2001 is een werkgroep in het leven geroepen ter beantwoording van de vraag of er anno 2001 nog een legitieme behoefte bestaat aan effecten aan toonder, met name voorzover deze in fysieke vorm worden verhandeld. Dit mede tegen de achtergrond van de door de Financial Action Task Force on money laundering (FATF) en de OESO geconstateerde kwetsbaarheid van aandelen aan toonder voor mogelijk misbruik. Na de gebeurtenissen van 11 september heeft de werkgroep met voorrang bezien welke maatregelen ten aanzien van toondereffecten geboden zijn ter bestrijding van de financiering van terrorisme. De werkgroep heeft in december 2001 een interim-rapportage vastgesteld, waarin enkele varianten voor zulke maatregelen worden geïnventariseerd. Op basis van deze rapportage wordt thans politieke besluitvorming voorbereid Invulling geven aan sectoroverstijgend toezicht In het afgelopen jaar is veel werk verzet op het terrein van de vormgeving van toezicht. Zo heeft een plenaire Tweede Kamer-behandeling plaatsgehad van het wetsvoorstel «Niet-sectorspecifieke toezichtdimensie». Deze wet is eind 2001 in werking getreden (Stb. 2001, 596). In het licht van ontwikkelingen in de financiële markten (cross-sector dimensie van producten en instellingen), in het beleid (cross-sector consistentie), in omringende landen (tendens tot cross-sector integratie van toezichthouders) en ook in het licht van de gemaakte vorderingen bij de Raad van Financiële Toezichthouders (RFT) in de afgelopen jaren, hebben de afgelopen periode inhoudelijke verkenningen plaatsgevonden van het ministerie van Financiën en de financiële toezichthouders, met overleg met financiële sectoren alsmede de Consumentenbond, over de vormgeving van het toezicht in Nederland. De uitkomsten van deze verkenningen zijn op 26 november 2001 aan de Tweede Kamer gezonden in de nota «Hervorming van het toezicht op de financiële marktsector» (Kamerstukken II 2001/02, ). Op 5 februari 2002 heeft een meerderheid van de Tweede Kamer ingestemd met het kabinetsvoorstel om het financieel toezicht in Nederland te hervormen. In het komende Verslagjaar zullen de voornemens uit de nota worden uitgewerkt. Daarbij zal een overheveling van taken tussen de toezichthouders plaatsvinden, waarvoor wijziging van regelgeving op korte termijn nodig is. De uiteindelijke, meer omvattende wettelijke uitwerking en definitieve verankering van een en Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

23 ander houdt een wetgevingstraject in dat in 2004 zou moeten kunnen worden geëffectueerd. Dit betreft een meer fundamentele opschoning van het over de jaren opgebouwde wettelijke kader voor de financiële sector, geordend naar doelstelling van toezicht en expliciet toegespitst op onder meer de concurrentiekracht van de Nederlandse financiële sector. Over de strategische aanpak en contouren hiervan zal de Tweede Kamer in de eerste helft van 2002 worden geïnformeerd Financiële toezichtwetgeving Naar aanleiding van de eerste consultatie over voorlopige voorstellen voor de herziening van het sinds 1988 geldende Bazelse akkoord betreffende de solvabiliteitseisen voor het bankwezen, is de financiële sector in 2001 in een tweede ronde geconsulteerd om na te gaan of de voorgestelde herziening werkbaar is in de praktijk. Daarnaast is in 2001 ook een studie gedaan naar de gevolgen van de herziening voor de financiële instellingen. Medio 2002 vindt een derde en laatste consultatieronde plaats. In afwachting van een definitief akkoord van het Bazelse comité van bankentoezichthouders dat wordt verwacht in het najaar van 2002 zijn in de loop van 2001 in de Europese Unie besprekingen gevoerd over de verwerking van het nieuwe akkoord in Europese richtlijnen. Op 5 september 2001 is de wet openbare biedingen op effecten in werking getreden (Kamerstukken II 2001/02, ). Kern van de wet is de invoering van een wettelijke regeling ter bescherming van de belangen van de aandeelhouder; het betreft de wettelijke inkadering van (voorheen) Hoofdstuk I van de SER Fusiecode. Alle biedingregels uit Hoofdstuk I van de SER Fusiecode zijn overgeheveld naar het Besluit toezicht effectenverkeer Het toezicht op de naleving van deze regels wordt uitgeoefend door de Stichting Toezicht Effectenverkeer (STE). In 2001 is de wet door beide Kamers behandeld en is de op de wet gebaseerde regelgeving (in het Besluit toezicht effectenverkeer 1995, de vrijstellingsregeling en de Regeling toezichtkosten Wet toezicht effectenverkeer 1995) tot stand gekomen. In 2001 is verder gewerkt aan de actualisering van de Wet toezicht beleggingsinstellingen; een wetsontwerp uitgestuurd voor consultatie met marktpartijen. Tevens wordt bezien in hoeverre de voorgenomen hervorming van het toezicht op de financiële marktsector nog implicaties voor het wetsvoorstel heeft. In 2001 is eveneens verder gewerkt aan de zogeheten 3de fase herziening van de Wet giraal effectenverkeer. De voortgang hangt evenwel samen met (i) de bevindingen van de Werkgroep effecten aan toonder en (ii) de verdere invulling van de voorgenomen geleidelijke integratie van Necigef in Euroclear. In het licht daarvan zal het wetsvoorstel pas in 2002 afgerond kunnen worden. Er is ook een integrale herziening van de Wet melding zeggenschap ter hand genomen. Streven is te komen tot een informatiesysteem dat een hoge actuele informatiewaarde biedt en voor gebruikers en meldingsplichtigen gemakkelijk toegankelijk is. Naar huidig inzicht zal een wetsvoorstel in het voorjaar 2002 in de ministerraad behandeld kunnen worden Werken aan één Europese effectenmarkt In 2001 zijn door de Europese Commissie in het kader van het Actieplan Financiële Diensten belangrijke wetgevingsvoorstellen op effectenterrein gepresenteerd: Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

24 1. een verordening inzake het verplicht toepassen van de international accounting standards voor beursgenoteerde ondernemingen; 2. een richtlijn inzake het tegengaan gebruik voorwetenschap en koersmanipulatie op effectenmarkten (marktmisbruik); 3. een richtlijn inzake het vergemakkelijken van het grensoverschrijdend gebruik onderpand (collateral); 4. een richtlijn inzake het prospectus bij aanbieding van effecten. De onderhandelingen in Brussel zijn zeer intensief geweest (in geval van marktmisbruik mede in licht van de gebeurtenissen van 11 september) en dit geldt ook voor de inspanningen om het Nederlandse standpunt in te brengen. Tijdens de Ecofin van 13 december 2001 is over de voorstellen onder 1. tot en met 3. overeenstemming bereikt. De meeste richtlijnonderhandelingen lopen door tot in Daarnaast staan nog belangrijke nieuwe richtlijnvoorstellen op de agenda (richtlijnvoorstel beleggingsdiensten en richtlijnvoorstel doorlopende verplichtingen) die naar verwachting in 2002 ook de nodige aandacht zullen vergen Versterken corporate governance In het kader van de voornemens in de kabinetsreactie Peters II en meer in het algemeen het versterken van corporate governance zijn in 2001 diverse wetsvoorstellen gereed gekomen: 1. wetsvoorstel openbaarmaking bezoldiging en aandelenbezit bestuurders en commissarissen (Kamerstukken II 2000/01, , nrs. 1 6); 2. wetsvoorstel aanpassing structuurregeling inclusief een regeling inzake decertificering (Kamerstukken II 2001/02, , nrs. 1 3); 3. wetsvoorstel versterking positie aandeelhoudersvergadering bij vaststelling bezoldiging bestuurders en commissarissen. De verplichte opneming van de corporate governance structuur in het jaarverslag zal worden meegenomen bij nog in voorbereiding zijnde wetsvoorstellen (òf inzake primaire markt, òf inzake toezicht verslaggeving). In de sfeer van beschermingsconstructies en verplicht bod te weten de dossiers wetsvoorstel beschermingsconstructies en de 13de richtlijn kon in 2001 ondanks de nodige inspanningen weinig voortgang worden geboekt Internationale consolidatie effectenverkeer De fusie van Euronext in 2000 en de geleidelijke integratie tot één handelsplatform vergt continu grote inspanningen van de Nederlandse autoriteiten. Naast Financiën als regelgever en erkenning verlenende autoriteit zijn met name de STE en DNB betrokken als toezichthouders. In 2001 is de aandacht vooral gericht geweest op concrete integratiestappen, de voorgenomen integratie van Necigef in de Euroclear organisatie alsmede de initiatieven van Euronext om samen te gaan met andere beurzen Bevorderen van marktwerking en transparantie Verslaggeving In mei 2001 heeft de deskundigengroep verslaggeving verzekeraars, die heeft onderzocht hoe de transparantie in de verslaggeving van verzekeraars kan worden verbeterd, haar eindrapport aan de minister aangeboden. In vervolg hierop hebben de Ministers van Financiën en Justitie in een brief aan de Tweede Kamer d.d. 25 juni 2001 (Kamerstukken II 2000/01, , nr. 5) aangegeven dat zij voornemens zijn wetgeving voor te bereiden om de kernaanbevelingen van de deskundigengroep te imple- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr