NOTA BODEMBEHEER. Voor het grondgebied van de gemeente Súdwest Fryslân, Gaasterlân-Sleat, Skarsterlân en Lemsterland.

Transcriptie

1 NOTA BODEMBEHEER Voor het grondgebied van de gemeente Súdwest Fryslân, Gaasterlân-Sleat, Skarsterlân en Lemsterland. Uitgevoerd door: Fusiegemeente De Friese Meren en gemeente Sùdwest Fryslân In samenwerking met: ingenieursbureau Tauw b.v. ingenieursbureau Oranjewoud bv Milieuadviesdienst Noord-Friesland

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Algemeen Leeswijzer Kader Nota bodembeheer Aanleiding gezamenlijke Nota bodembeheer Doel Reikwijdte Overige wet- en regelgeving Kenschets gezamenlijk bodembeleid Geldigheidsduur Bodemkwaliteitskaart andere gemeente(n) Vrijstelling bodemonderzoek Bouwactiviteiten Functiewijziging Aansprakelijkheidsclausule Stroomschema toepassen grond en bagger op landbodem Generieke toepassingen grond en bagger Algemeen Instrumenten Bodemfunctiekaart Bodemkwaliteitskaart Ontgravingskaart Toepassingskaart Verspreiden van baggerspecie op de kant Grootschalige bodemtoepassing van grond of baggerspecie Tijdelijke uitname van grond Tijdelijke opslag van grond en baggerspecie buiten inrichtingen Toepassing grond en baggerspecie in grondwaterbeschermingsgebied Bijzondere toepassingen grond en bagger Algemeen Toepassing baggerspecie in regionale waterkeringen Toepassen grond op stortplaats De Wierde binnen de Gemeente Skarsterlan Kabels en leidingen Melding, toezicht en handhaving Melden Meldingsplicht toepasser Voorschriften melding Toezicht en handhaving I

3 Bijlagen Bijlage 1: Bijlage 2: Bijlage 3: Bijlage 4: Bijlage 5: Begrippenlijst Wettelijk kader Handvat tijdelijke uitname van grond en baggerspecie Handvat implementatie Besluit bodemkwaliteit, reikwijdte verspreiden van baggerspecie Stroomschema meldingen II

4 1 Inleiding 1.1 Algemeen Voor u ligt de nota bodembeheer van de gemeenten Súdwest Fryslân, Gaasterlân-Sleat, Skarsterlân en Lemsterland. Dit zijn de deelnemende gemeenten waarin het beleid ten aanzien van het (opnieuw) toepassen van grond en baggerspecie als bodem wordt beschreven. De nota bodembeheer heeft betrekking op het grondgebied van deze deelnemende gemeenten. Aanleiding voor het opstellen van nota bodembeheer is het Besluit bodemkwaliteit waarin ten opzichte van het daarvoor geldende Bouwstoffenbesluit wijzigingen zijn doorgevoerd met betrekking tot het op landbodem toepassen van grond en baggerspecie. Gaasterlân-Sleat Lemsterland Súdwest Fryslân Skarsterlân Figuur 1.1 Deelnemende gemeenten (Gaasterlân-Sleat, Lemsterland en Skarsterlân vormen samen fusiegemeente De Friese Meren) Deze Nota bodembeheer is bedoeld voor beleidsmedewerkers en personen die te maken hebben met de uitvoering van grond- en baggerwerken (bijvoorbeeld aannemers, loonbedrijven, beleidsmedewerkers, medewerkers civiele werken, enzovoort). 1.2 Leeswijzer Dit hoofdstuk (1) is algemeen van aard en beschrijft de deelnemende gemeenten en de opzet van de Nota bodembeheer. Hoofdstuk 2 is eveneens algemeen van aard. Daarin wordt op hoofdlijnen het kader (aanleiding, doel, reikwijdte, kenschets gezamenlijk bodembeleid, geldigheidsduur, bodemkwaliteitskaart andere gemeenten en aansprakelijkheid) van de Nota bodembeheer uiteen gezet. Hoofdstuk 3 bevat een stroomschema waarin is aangegeven op welke wijze deze Nota bodembeheer binnen de wettelijke kaders sturing geeft aan de toepassing van grond en bagger op landbodem. Hoofdstuk 4 bevat een nadere uitwerking 1

5 van de generieke toepassingen van grond en bagger. Daarbij is onder meer uitgewerkt op welke wijze de bodemkwaliteitskaart, de bodemfunctiekaart, de ontgravingskaart en de toepassingskaart een rol spelen. Hoofdstuk 5 geeft een toelichting op een aantal bijzondere toepassingen van grond en bagger met onder andere dijken en kaden alsmede de specifieke situatie voor Ecopark De Wierde in Skarsterlân. Hoofdstuk 6 is het laatste hoofdstuk dat de melding, het toezicht en handhaving behandelt. 2

6 2 Kader Nota bodembeheer 2.1 Aanleiding gezamenlijke Nota bodembeheer 2.2 Doel Aanleiding voor de, in paragraaf 1.1 genoemde, gemeenten om gezamenlijk invulling te geven aan bodembeleid is: 1. het makkelijker kunnen toepassen van partijen grond binnen de deelnemende gemeenten; 2. een helder en eenduidig beleid voor alle deelnemende gemeenten. Dit vergemakkelijkt de taken van het bevoegd gezag, waardoor deze efficiënter (en dus goedkoper) uitgevoerd kunnen worden; 3. eenduidigheid voor externe partijen. Het doel is gericht op het verkrijgen van een optimale afstemming tussen de bodemfunctie en de plaatselijke bodemkwaliteit door het meest gunstig toepassen van grond en baggerspecie. 2.3 Reikwijdte In deze Nota bodembeheer zijn de regels en procedures omtrent het binnen het grondgebied van de deelnemende gemeenten (opnieuw) toepassen van grond en baggerspecie als bodem nader toegelicht. Het beleid is zowel gericht op de toepassing van grond en baggerspecie afkomstig van binnen als van buiten het grondgebied van de deelnemende gemeenten. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de landelijk geldende generieke toepassingseisen en de, alleen voor grondverzet binnen de deelnemende gemeenten, van toepassing zijnde gebiedsspecifieke eisen. Daarnaast is beschreven wanneer gebruik kan worden gemaakt van de bodemkwaliteitskaart als bewijsmiddel voor het aantonen van de milieuhygiënische kwaliteit van zowel de toe te passen partij grond als de ontvangende bodem. De Nota bodembeheer heeft geen betrekking op de toepassing van grond en baggerspecie in oppervlaktewaterlichamen. Reden hiervan is dat de Nota bodembeheer gaat over de bevoegdheid van de gemeenten. Voor het toepassen van grond en baggerspecie in oppervlaktewater is het Wetterskip Fryslân of Rijkswaterstaat (IJsselmeer en Waddenzee) bevoegd gezag. De exacte grens tussen de landbodem en het oppervlaktewaterlichamen is vooral bij overgangsgebieden als droge oevers, stranden, kwelders en waterkeringen in de praktijk soms lastig vast te stellen. In de Waterwet is aangegeven waar het onderscheid tussen de landbodem en een oppervlaktewaterlichaam is gelegen. Aanbevolen wordt om bij twijfel vroegtijdig contact op te nemen met de desbetreffende gemeente of waterschap. Primaire waterkeringen, voor zover deze geen bevoegdheid van de gemeente zijn vallen buiten dit kader. In het geval er sprake is van een ander bevoegd gezag dan de gemeente moet overleg plaatsvinden met het betreffende bevoegd gezag. 2.4 Overige wet- en regelgeving In de Nota bodembeheer wordt een uitwerking gegeven van de regels beschreven in het Besluit Bodemkwaliteit. Het Besluit bodemkwaliteit geeft alleen de milieuhygiënische randvoorwaarden, met de bijbehorende reikwijdte, waarbinnen grond en bagger mogen 3

7 worden toegepast. Het Besluit bodemkwaliteit staat verder los van de bevoegdheden, eigendomsverhoudingen en ontvangstplichten die rondom het verspreiden van baggerspecie in de Waterstaatswet in de Keur van waterschappen zijn geregeld. Of een bepaalde ontgraving of toepassing uitgevoerd mag worden is mede afhankelijk of vanuit andere wet- en regelgeving aanvullende eisen en randvoorwaarden worden gesteld aan het toepassen en aan de opslag van grond en baggerspecie. Hierbij kan gedacht worden aan Verdrag van Malta (archeologie), Natuurbeschermingswet, Flora en faunawet, Ontgrondingenwet, de Provinciale Milieuverordening, bestemmingsplan (RO-wetgeving). 2.5 Kenschets gezamenlijk bodembeleid De deelnemende gemeenten maken bij de toepassing van grond en baggerspecie nagenoeg volledig gebruik van het landelijke generieke beleidskader. Het generieke beleidskader gaat bij de toepassing van grond en baggerspecie uit van het stand-still principe op locatieniveau. De uitzonderingen op het generieke beleid hebben betrekking op de toepassing van baggerspecie in regionale waterkeringen en aan de watergang grenzende percelen. Daarnaast zijn door de gemeente Skarsterlân aanvullende eisen en randvoorwaarden vastgesteld voor de toepassing van grond en baggerspecie op de locatie de Wierde. 2.6 Geldigheidsduur De geldigheidsduur van de Nota bodembeheer is 10 jaar. De bodemkwaliteitskaarten en functiekaarten, waar de Nota bodembeheer op is gebaseerd, dienen daarentegen elke 5 jaar te worden bekeken, waarna vastgesteld moet worden of actualisering op basis van nieuwe en/of beschikbare data noodzakelijk is. 2.7 Bodemkwaliteitskaart andere gemeente(n) De deelnemende gemeenten kunnen de bodemkwaliteitskaart van een andere, niet in het samenwerkingsgebied gelegen, gemeente als bewijsmiddel erkennen (door middel van een bestuurlijk besluit). Deze bodemkwaliteitskaart mag dan als bewijsmiddel worden gebruikt voor de kwaliteitsklasse van een toe te passen partij grond (of eventueel baggerspecie). Om de bodemkwaliteitskaart van een niet in het samenwerkingsgebied gelegen gemeente als bewijsmiddel te kunnen accepteren, moet deze minimaal aan de volgende eisen voldoen: 1. De bodemkwaliteitskaart moet zijn opgesteld in de lijn van de Richtlijn bodemkwaliteitskaarten van 3 september 2007, inclusief wijzigingsblad van 1 maart 2011; 2. De milieuhygiënische kwaliteit moet zijn uitgedrukt op klasse niveau; 3. De kwaliteitsklasse moet minimaal zijn gebaseerd op de gemiddeld gemeten gehalten; 4. Het besluit tot vaststelling van de bodemkwaliteitskaart door het bevoegd gezag mag niet ouder zijn dan 5 jaar. Bovenstaande geldt, ten tijde van het opstellen van deze nota, voor alle Friese gemeenten. Hiermee worden in ieder geval deze kaarten geaccepteerd. 2.8 Vrijstelling bodemonderzoek Bouwactiviteiten Voor een omgevingsvergunning in het kader van de Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht (Wabo) voor de activiteit bouwen dient in sommige gevallen een 4

8 milieuhygiënisch bodemonderzoek te worden uitgevoerd. Doel hiervan is om te beoordelen of de bodemkwaliteit op de betreffende locatie risico s met zich meebrengt ten aanzien van het geplande gebruik en daarmee de inwerkingtreding van de omgevingsvergunning opschort. Met het opstellen van de bodemkwaliteitskaart is echter een goed beeld verkregen van de (diffuse) bodemkwaliteit van onverdachte gebieden. Op basis van de bodemkwaliteitskaart kan daarom door burgemeester en wethouders op basis van artikel 4.4 lid 2 van het Besluit omgevingsrecht worden besloten dat het indienen van een bodemonderzoeksrapport niet nodig is. Er gelden echter enkele uitzonderingen waarvoor het indienen van een bodemonderzoeksrapport wel nodig blijft: 1. Locaties met een bekende verontreiniging (puntbron), of locaties gelegen nabij (binnen een straal van 25 meter) een puntbron dienen alsnog te worden onderzocht; 2. De gebiedseigen kwaliteit mag geen aanleiding zijn om een risico te verwachten ten aanzien van het geplande gebruik; 3. Verdachte locaties of locaties binnen een straal van 25 meter van verdachte locaties waarvan een vermoeden bestaat van bodemverontreiniging, tenzij middels een NVN5725 onderzoek wordt aangetoond dat de locatie onverdacht is; 4. Locaties gelegen in de bodemkwaliteitszone industrie (zone 1 en 4) Functiewijziging Locaties/percelen kunnen een andere functie krijgen. Als deze functiewijziging niet past binnen het ter plaatse geldende bestemmingplan, zal eerst beoordeeld moeten worden of deze functiewijziging toegestaan kan worden. Ook de kwaliteit van de bodem wordt daarbij getoetst. De kwaliteit van de bodem moet namelijk wel passen bij de (nieuwe) functie die de bodem krijgt. Met de bodemkwaliteitskaart zijn voor de meeste locaties al voldoende gegevens voorhanden om te kunnen toetsen of de bodemkwaliteit past bij de nieuwe functie. De bodemkwaliteitskaart is echter niet voor elk perceel representatief. Voor die locaties is een bodemonderzoek nodig. 2.9 Aansprakelijkheidsclausule De Nota bodembeheer is een instrument voor de samenwerkende gemeenten om op een duurzame, milieuhygiënisch verantwoorde en kostenefficiënte wijze invulling te geven aan de toepassing van grond en baggerspecie op de landbodem. De eigenaar van het perceel waar de grond wordt toegepast, blijft verantwoordelijk voor de kwaliteit van de bodem op zijn perceel. De deelnemende gemeenten kunnen niet aansprakelijk worden gesteld voor schade die voortkomt uit onzekerheden in de bodemkwaliteitsdata. 5

9 3 Stroomschema toepassen grond en bagger op landbodem In deze Nota bodembeheer zijn de regels en procedures omtrent het binnen het grondgebied van de deelnemende gemeenten (opnieuw) toepassen van grond en baggerspecie als bodem nader toegelicht. Voor een praktische toepassing is de regelgeving met betrekking tot het toepassen van grond en baggerspecie in het stroomschema in figuur 3.1 samengevat. Figuur 3.1: Stroomschema toepassen van grond en bagger- specie op landbodem 6

10 In het schema wordt op verschillende plekken verwezen naar hoofdstukken en paragrafen in deze nota bodembeheer voor nadere toelichting. In bijlage 1 is een begrippenlijst opgenomen en in bijlage 2 is het wettelijk kader nader beschreven. Mocht deze nota onvoldoende in informatie voorzien wordt verwezen naar het Besluit Bodemkwaliteit of de gemeente waarin de toepassing plaats vindt 7

11 4 Generieke toepassingen grond en bagger 4.1 Algemeen Voor het toepassen van grond en bagger wordt onderscheid gemaakt in twee beleidskaders: 1. Het generieke beleidskader. 2. Het gebiedsspecifieke beleidskader. Om zowel binnen het generieke beleid als binnen het gebiedsspecifieke beleid het toepassen van grond of baggerspecie binnen de regio te kunnen faciliteren, zijn door de gemeenten een bodemfunctiekaart (bfk), een bodemkwaliteitskaart (bkk) een ontgravingskaart (ok) en een toepassingskaart (tk) opgesteld. Bij het opstellen van de kaarten is door de samenwerkende gemeenten aangesloten bij de Richtlijn bodemkwaliteitskaarten van 3 september 2007, inclusief wijzigingsblad van 1 maart Voor nadere informatie over de kaarten wordt verwezen naar de bijbehorende rapportages. Voor het gehele beheergebied is op het toepassen van grond en bagger op de landbodem het generieke beleid van toepassing. Er zijn echter een drietal bijzondere toepassingen te noemen: 1. toepassing van onderhoudsbaggerspecie op aangrenzende percelen en in kaden en dijken; 2. toepassing van grond met de kwaliteitsklasse wonen en industrie in de gemeente Skarsterlân ter plaatse van de stortplaats op De Wierde bij Oudehaske. 3. Het terugplaatsen van grond bij werkzaamheden aan kabels en leidingen Voor deze bijzondere toepassingen is een specifieke beoordeling in relatie tot de toepassing van grond en bagger vastgesteld. Dit is uitgewerkt in hoofdstuk 5. In dit hoofdstuk (4) is het generieke beleid voor het toepassen van grond en bagger uitgewerkt. In paragraaf 4.2 zijn de instrumenten (bfk, bkk, ok en tk) nader toegelicht waarbij wordt aangegeven op welke wijze het toepassen van grond en bagger met deze kaarten wordt gereguleerd. 4.2 Instrumenten Bodemfunctiekaart De bodemfunctiekaart geeft de functie/het gebruik van de locatie aan en speelt onder meer een rol bij het, volgens het generieke kader, op de landbodem toepassen van partijen grond of baggerspecie. De functies zijn onderverdeeld in landbouw/natuur, wonen en industrie. Bij het toepassen van grond en bagger dient de kwaliteit die hoort bij de toegekende functie in acht te worden genomen Bodemkwaliteitskaart Met de bodemkwaliteitskaart is de landbodem van het beheergebied ingedeeld in zones. Van elke zone is de gemiddelde kwaliteit van de grond van de landbodem bepaald (dus niet grondwater en waterbodem). De gemiddelde kwaliteit is gebaseerd op bodemkwaliteitsdata in het gezamenlijke BIS (Bodem Informatie Systeem) van de deelnemende gemeenten en aanvullend uitgevoerd onderzoek. 8

12 Daarbij is het volgende stoffenpakket gehanteerd: Barium, cadmium, kobalt, koper, kwik, lood, molybdeen, nikkel en zink; PAK10 (VROM); Polychloorbifenylen (PCB 7 van VROM); Minerale olie (GC). Op basis van de gemiddelde kwaliteit zijn de zones ingedeeld in de kwaliteitsklasse landbouw/natuur, wonen of industrie. Er zijn in totaal 7 zones onderscheiden. In tabel 4.1 zijn de zones en de daarvoor vastgestelde kwaliteit weergegeven. De begrenzingen van de zones is weergegeven op de bodemkwaliteitskaart. zone kwaliteit Bovengrond (0-0,5 m mv) 1 Industrie 2 Wonen 3 AW2000 Ondergrond (0,5-2,5 m mv) 4 Industrie 5 Wonen 6 AW2000 Wegbermen (0-0,3 m mv) 7 Industrie Tabel 4.1: De bodemkwaliteitszones van de bodemkwaliteitskaart Wegbermen De zone wegbermen (0 0,3 m -mv) is van toepassing op alle bermen langs verharde gemeentelijke wegen in het buitengebied. De kwaliteit van de wegbermen in het buitengebied is sterk wisselend, maar is meestal minder dan het omliggende gebied als gevolg van verkeer, depositie en onderhoudswerkzaamheden in het verleden. Geen onderdeel van de zone wegbermen zijn de bermen binnen de bebouwde kom, langs onverharde wegen alsmede de bermen van de rijkswegen en de provinciale wegen. Voor de scheiding tussen de bermen binnen en buiten de bebouwde kom worden in beginsel de komborden aangehouden. In een enkel geval kan hiervan worden afgeweken. De begrenzing van een wegberm wordt geïllustreerd in figuur 4.1. De wegberm betreft een strook met een breedte van maximaal 10 meter uit de rand van de weg, tenzij de berm langs de weg eerder wordt afgesneden door een fysieke grens als een sloot, afrastering of een grens met een ander kadastraal perceel. 9

13 Figuur 4.1: Begrenzing bermen Vanuit praktische overweging is er voor gekozen de zone wegbermen niet op de kaart weer te geven. Alle wegbermen op de kaart weergeven komt de leesbaarheid van de kaart niet ten goede. Daarnaast is een dergelijke kaart, door een geautomatiseerde verwerking nooit voldoende accuraat om de juiste ligging van de wegbermen weer te geven in elke specifieke situatie. Om deze redenen is er voor gekozen de zone wegbermen te beschrijven, zodat deze definitie in elke praktijksituatie kan worden toegepast Ontgravingskaart De ontgravingskaart is een directe (één-op-één) vertaling van de bodemkwaliteitskaart. De ontgravingskaart geeft aan welke milieuhygiënische kwaliteit grond volgens de bodemkwaliteitskaart op een ontgravingslocatie bij normale omstandigheden verwacht mag worden. Gelet op tabel 4.1 is de te ontgraven grond in te delen in de kwaliteitsklasse Achtergrondwaarden1, wonen en industrie. Deze klassen zijn weergegeven in figuur 4.2. Achtergrondwaarden Wonen Industrie niet toepasbaar max. waarden max. waarden max. waarden Achtergrondwaarden Wonen Industrie Figuur 4.2: Overzicht kwaliteitsklassen landbodem Voor de maximale waarden van de klassen Achtergrondwaarden, Wonen en Industrie wordt uitgegaan van de normen in tabel 1 van bijlage B van de Regeling bodemkwaliteit. Voor de volledigheid wordt opgemerkt dat de ontgravingskaart niet geldt voor bagger uit watergangen. Immers de bodemkwaliteitskaart geldt niet voor watergangen. De ontgravingskaart wordt geaccepteerd als milieukundige verklaring (art 1 Besluit bodemkwaliteit) voor vrijkomende grond (uit de landbodem en geen bagger), tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden of onverwachte situaties op de plaats van ontgraving, die hieronder zijn beschreven. In die gevallen wordt de ontgravingskaart niet geaccepteerd als milieukundige verklaring en is aanvullend bodemonderzoek nodig naar de kwaliteit van de te ontgraven grond. Bijzondere omstandigheden Bijzondere omstandigheden die zich voordoen of hebben voorgedaan op een locatie kunnen mogelijk hebben geleid tot een bodemkwaliteit die afwijkt van de zonekwaliteit. Met bijzondere omstandigheden wordt bedoeld: Bekende en verdachte gevallen van bodemverontreiniging; 1 Dit zijn landelijk geldende achtergrondwaarden die de bovengrens aangeven voor wat in de dagelijkse praktijk 'schone grond' wordt genoemd. Deze achtergrondwaarden zijn vastgesteld op basis van gehalten zoals deze voorkomen in de bodem van natuur- en landbouwgronden. 10

14 Gesaneerde locaties; Grond uit bermen van provinciale wegen en rijkswegen. De eerste categorie is (mogelijk) verontreinigd als gevolg van (bedrijfs) activiteiten, waardoor de bodemkwaliteit (mogelijk) afwijkt van de omgeving. Bij de tweede categorie kunnen restverontreinigingen zijn achtergebleven of kan de aanvulgrond (leeflaag) een afwijkende kwaliteit hebben. Bij de derde categorie kan sprake zijn van een kwaliteit die afwijkt van de omgeving vanwege als gevolg van verkeer, depositie en onderhoudswerkzaamheden in het verleden. Voor grond afkomstig van dergelijke locaties met bijzondere omstandigheden is een ander erkend bewijsmiddel noodzakelijk. Zodra afdoende bodemonderzoek op een locatie met bijzondere omstandigheden heeft uitgewezen dat de bijzondere omstandigheden er niet toe hebben geleid dat sprake is van een kwaliteit die afwijkt van de zonekwaliteit en dus de milieuhygiënische kwaliteit vergelijkbaar is met die van het omliggende gebied, dan wordt deze locatie niet meer aangemerkt als een locatie met bijzondere omstandigheden. Onverwachte situatie Het kan voorkomen dat, ondanks dat er vooraf geen bijzondere omstandigheden zijn vastgesteld, tijdens de graafwerkzaamheden op de locatie van herkomst alsnog een (mogelijke) afwijking van de bodemkwaliteit wordt geconstateerd. Een onverwachte situatie doet zich voor indien: De grond een afwijkende kleur, geur of samenstelling heeft; De grond een bijmenging aan bodemvreemde materialen bevat (puin, gruis, kooltjes, et cetera) op basis waarvan wordt verwacht dat de bodemkwaliteitskaart niet meer representatief is voor de milieuhygiënische kwaliteit, dan wel waarvan men redelijkerwijs kan vermoeden dat deze het milieu negatief kan beïnvloeden; In de grond visueel asbest of asbestverdacht materiaal wordt aangetroffen. Een onverwachte situatie dient in alle gevallen onmiddellijk gemeld te worden bij de gemeente, als bevoegd gezag Besluit bodemkwaliteit. In deze gevallen zal aanvullend bodemonderzoek nodig zijn en wordt het werk mogelijk stilgelegd. Met betrekking tot bodemvreemd materiaal en asbest is in het Besluit bodemkwaliteit in artikel 34 een bovengrens van 20% (m/m) gesteld aan het percentage bodemvreemd materiaal opgenomen. Voor grondverzet binnen de regio is besloten om hier voor gebieden met de functie wonen en overig (landbouw en natuur) vanaf te wijken. In grond en baggerspecie mag maximaal sprake zijn van 5% (m/m) bodemvreemd materiaal. Ten aanzien van asbest volgen de samenwerkende gemeenten de landelijke normen. De hergebruikswaarden voor asbest in grond, baggerspecie en bouwstoffen zijn opgenomen in bijlagen A en B van de Regeling bodemkwaliteit. De waarde van 100 mg/kg ds geldt als eis, mits het asbest niet opzettelijk aan de bouwstof, grond of baggerspecie is toegevoegd (asbest als bouwstof mag namelijk conform het Productenbesluit Asbest niet meer worden toegepast). Grond uit bodemlagen dieper dan 2,5 meter minus maaiveld Binnen de ontgravingskaart is (gelijk aan de bodemkwaliteitskaart) een onderverdeling gemaakt in de bovengrond (0,0-0,5 m mv) en de ondergrond (0,5-2,5 m mv). Zie ook tabel 4.1. Grond uit bodemlagen dieper dan 2,5 m mv is over het algemeen van dezelfde, 11

15 zo niet een betere kwaliteit dan grond afkomstig uit de laag 0,5-2,5 m -mv. De ontgravingskaart van de ondergrond wordt dan ook representatief geacht voor grond afkomstig uit bodemlagen dieper dan 2,5 m mv. De ontgravingskaart van de ondergrond mag daarom ook als bewijsmiddel worden gebruikt voor partijen grond uit de diepere ondergrond, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden (zie eerder in deze paragraaf). Overige erkende bewijsmiddelen Wanneer de ontgravingskaart niet als milieukundige verklaring van toepassing is, dan dient gebruik te worden gemaakt van een ander erkend bewijsmiddel. Dit zijn: Partijkeuring, Erkende kwaliteitsverklaring, Fabrikant-eigen verklaring, Bodemonderzoek volgens NEN 5740 (onderzoeksstrategieën voor in-situ partijkeuringen) en NEN Bij al het milieuhygiënisch onderzoek naar de kwaliteit van een partij toe te passen grond of baggerspecie dan wel van de ontvangende bodem moet voldaan worden aan de eisen, zoals die gesteld zijn in Kwalibo (Hoofdstuk 2, Besluit bodemkwaliteit) Toepassingskaart De toepassingskaart betreft het instrument waarop is aangegeven welke kwaliteit grond en bagger moet hebben om (als bodem) op een bepaalde locatie te mogen worden toegepast. Vanuit het generieke beleidskader van het Besluit bodemkwaliteit zijn de uitgangspunten van de toepassingskaart als volgt: De milieuhygiënische kwaliteit van de toe te passen partij grond of baggerspecie moet geschikt zijn voor het gebruik van de ontvangende landbodem (hiervoor wordt de bodemfunctiekaart gebruikt) EN, Door het toepassen van de partij grond of baggerspecie mag de milieuhygiënische kwaliteit van de ontvangende bodem niet verslechteren (hiervoor wordt de bodemkwaliteitskaart gebruikt) Hierop zijn slechts enkele uitzonderingen gemaakt, die zijn beschreven in hoofdstuk 5. Op de toepassing van grond en baggerspecie is dus een dubbele toets van toepassing. In tabel 4.2 is van de diverse combinaties van kwaliteits- en functieklassen aangegeven wat dit betekent voor de kwaliteitsklasse van de toe te passen partij. Functie (volgens Actuele bodemkwaliteit Welke kwaliteit toepassen? bodemfunctiekaart) (volgens bodemkwaliteitskaart) Landbouw/natuur Achtergrondwaarden Achtergrondwaarden Landbouw/natuur Wonen Achtergrondwaarden Landbouw/natuur Industrie Achtergrondwaarden Wonen Achtergrondwaarden Achtergrondwaarden Wonen Wonen Wonen Wonen Industrie Wonen Industrie Achtergrondwaarden Achtergrondwaarden Industrie Wonen Wonen Industrie Industrie Industrie 12

16 Tabel 4.2: Systematiek generiek toepassingskader De kwaliteit van de ontvangende bodem en de functie die deze bodem vervult, vallen niet altijd in dezelfde klasse. Omdat voor beide sprake moet zijn van stand-still, wordt de kwaliteit van de toe te passen partij grond of baggerspecie bepaald door de strengste van de twee klassen. 4.3 Verspreiden van baggerspecie op de kant Het op de kant verspreiden van baggerspecie is een activiteit waarvoor landelijk een generiek beleidskader is vastgesteld. Gemeenten hebben hierdoor geen beleidsmatige vrijheid om aanvullende regels te stellen. Omdat het verspreiden van baggerspecie wel in de regio kan voorkomen, is in deze Nota bodembeheer een korte toelichting op dit toetsingskader opgenomen. Eveneens is in deze nota als, bijlage 4, het Handvat implementatie Besluit bodemkwaliteit met het onderwerp verspreiden van baggerspecie opgenomen. Het verspreiden van baggerspecie over aangrenzende percelen is vastgelegd in artikel 35, lid f van het Besluit bodemkwaliteit. Verspreiding van baggerspecie is uitsluitend mogelijk voor zover er sprake is van verspreidbare baggerspecie. Bij de beoordeling of er sprake is van verspreidbare of niet-verspreidbare baggerspecie, wordt gebruik gemaakt van de zogenaamde mspaf-toets. Bij het verspreiden van baggerspecie gelden de volgende voorwaarden: De baggerspecie mag over de aan de watergang grenzende percelen tot aan de perceelsgrens worden verspreid; Er wordt niet getoetst aan de kwaliteit- of functieklasse van de ontvangende bodem; Het verspreiden van baggerspecie hoeft niet te worden gemeld (zie paragraaf 7.1.1). Interpretatieverschil over de reikwijdte van het verspreidingsbeleid is mogelijk. 4.4 Grootschalige bodemtoepassing van grond of baggerspecie Bij grootschalige toepassing zijn de kwaliteit en de functie van de ontvangende bodem niet van belang. De optie grootschalige toepassing maakt het mogelijk om grond of baggerspecie toe te passen op een ontvangende bodem die schoner is dan de toe te passen grond of baggerspecie. Een grootschalige bodemtoepassing moet conform de regels uit het Besluit bodemkwaliteit nuttig en functioneel zijn. Opgemerkt wordt dat niet alle toepassingen in aanmerking komen voor grootschalige toepassingen. Dit betekent bijvoorbeeld dat het ophogen van industrieterreinen niet onder grootschalige toepassingen valt. Gemeenten hebben geen beleidsmatige vrijheden ten aanzien van grootschalige bodemtoepassingen. Hier worden dus de landelijk geldende wettelijke regels gevolgd. Bij een grootschalige bodemtoepassing gelden de volgende eisen: De partij toe te passen grond mag de maximale waarden voor de klasse industrie niet overschrijden; De kwaliteit van de toe te passen grond moet voldoen aan de emissietoetswaarden; Als de kwaliteit niet voldoet aan de emissietoetswaarden, dan moet een uitloogonderzoek worden uitgevoerd om te toetsen of voldaan wordt aan de maximale emissiewaarden. Naast eisen met betrekking tot de milieuhygiënische kwaliteit geldt nog een aantal aanvullende wettelijke toepassingsvoorwaarden (onderstaand overzicht is niet uitputtend): 13

17 Minimaal m³ aaneengesloten toepassing: De toepassing moet namelijk blijvend herkenbaar zijn als een grootschalige bodemtoepassing; Toepassingshoogte: minimaal 2 m nominaal. De achtergrond hiervan is hetzelfde; Leeflaag van minimaal 0,5 m van gebiedseigen kwaliteit: De functie die op en rond de grootschalige bodemtoepassing wordt uitgeoefend, mag namelijk niet lijden onder de toepassing; De toepassing moet blijvend worden beheerd: Dit betekent dat er een aanwijsbare beheerder moet zijn die de toepassing in stand houdt in de vorm en hoeveelheid waarin deze is toegepast en staat geregistreerd. Ter plaatse van weg- en spoorwegconstructies (artikel 35 onder a Besluit bodemkwaliteit) is sprake van afwijkende bepalingen ten aanzien van de toepassingshoogte en de dikte van de leeflaag. Voor een verder overzicht van de eisen en randvoorwaarden die aanvullend worden gesteld aan een grootschalige toepassing, wordt verwezen naar artikel 63 Besluit bodemkwaliteit. 4.5 Tijdelijke uitname van grond Het Besluit bodemkwaliteit stelt geen extra verplichtingen aan de tijdelijke uitname van grond. Dit is dus toegestaan zonder kwaliteitsbepaling, toetsing aan de functie en melding. De voorwaarde hierbij is dat de grond niet wordt bewerkt en op of nabij dezelfde plaats en onder dezelfde condities opnieuw in dezelfde toepassing wordt teruggebracht. Hierbij kan gedacht worden aan grondverzet ten behoeve van de vervanging van een riool, het leggen van kabels en leidingen of de aanleg van een fietspad, waarbij de vrijkomende grond wordt gebruikt in de naastliggende berm. Op de tijdelijke uitname van grond is de zorgplicht altijd van toepassing. In bijlage 3 Handvat tijdelijke uitname is een en ander toegelicht. 4.6 Tijdelijke opslag van grond en baggerspecie buiten inrichtingen Voor de tijdelijke opslag van grond en baggerspecie buiten inrichtingen gelden vanaf 1 juli 2008 de eisen van het Besluit bodemkwaliteit. Onder de tijdelijke opslag van grond en baggerspecie wordt volgens het Besluit bodemkwaliteit verstaan: "De tijdelijke toepassing van grond/baggerspecie voorafgaand aan de definitieve nuttige toepassing." In tabel 4.3 zijn de voorwaarden, die het Besluit bodemkwaliteit stelt aan de verschillende vormen van tijdelijke opslag op landbodem, opgenomen. Wanneer niet kan worden voldaan aan deze voorwaarden, valt de tijdelijke opslag onder de Wet milieubeheer. 14

18 Vorm van tijdelijke opslag Voorwaarden van het Besluit bodemkwaliteit Maximale duur Kwaliteitseisen Meldingsplicht van de opslag Kortdurende opslag 6 maanden - Ja Tijdelijke opslag op landbodem Weilanddepot: opslag baggerspecie op aangrenzend perceel Opslag bij tijdelijke uitname 3 jaar 3 jaar Looptijd van de werkzaamheden Kwaliteitsklasse partij grond/baggerspecie moet voldoen aan de kwaliteitsklasse van de ontvangende bodem Alleen baggerspecie die voldoet aan de generieke norm voor verspreiden op aangrenzende percelen Tabel 4.3: Overzicht tijdelijke opslag grond/baggerspecie op landbodem - Nee Ja, met duur van de opslag en eindbestemming Ja, met duur van de opslag en eindbestemming Uit tabel 4.3 blijkt dat de tijdelijke opslag tot zes maanden altijd mogelijk is, zonder bepaling van de kwaliteit. Helder moet zijn dat de zorgplicht wel van toepassing blijft. Indien langere opslag noodzakelijk is, dan is dit mogelijk tot drie jaar, mits de kwaliteit overeenkomt met de kwaliteit van de onderliggende bodem en de eindbestemming bekend is. 4.7 Toepassing grond en baggerspecie in grondwaterbeschermingsgebied Bij de toepassing van grond en baggerspecie in een grondwaterbeschermingsgebied en een waterwingebied zijn, op grond van de Provinciale Omgevingsverordening, beperkingen van toepassing. Voor de toepassing van grond en baggerspecie in deze gebieden is voorafgaand afstemming noodzakelijk met de provincie Fryslân. 15

19 5 Bijzondere toepassingen grond en bagger 5.1 Algemeen Voor de meeste toepassingen binnen het beheergebied volstaat de werkwijze zoals uitgewerkt bij de generieke toepassingen van grond en bagger. Er zijn echter een drietal bijzondere toepassingen te noemen: Toepassing van onderhoudsbaggerspecie op aangrenzende percelen en in kaden en dijken; Toepassing van grond met de kwaliteitsklasse wonen en industrie in de gemeente Skarsterlan ter plaatse van de stortplaats op De Wierde bij Oudehaske. Het terugplaatsen van grond bij werkzaamheden aan kabels en leidingen. Voor deze bijzondere toepassingen is een specifieke beoordeling in relatie tot de toepassing van grond en bagger vastgesteld. In dit hoofdstuk worden deze beoordeling en de bijbehorende toepassingseisen beschreven. 5.2 Toepassing baggerspecie in regionale waterkeringen In het beheergebied dat deze Nota bodembeheer omvat, wordt gebruikgemaakt van een, ten opzichte van het generieke beleidskader, nadere invulling van het verspreidingsbeleid. De invulling bestaat hieruit dat de mspaf-toetsing ook gebruikt kan worden als beoordelingskader voor de aanleg van nieuwe regionale waterkeringen van baggerspecie en het herstellen of het verbeteren van bestaande kades met baggerspecie op andere dan aan te baggeren watergang grenzende percelen. Deze baggerspecie is oorspronkelijk afkomstig van de aangrenzende percelen en al van oudsher op de kant langs de watergangen gebruikt. Indien baggerspecie direct wordt toegepast bij het herstel, verbeteren of de aanleg van regionale waterkeringen, komt binnen de grenzen van iedere gemeente de eis te vervallen dat de te verspreiden baggerspecie uit de aangrenzende watergang afkomstig moet zijn. Indien van de mogelijkheden van de hiervoor beschreven (gebiedsspecifieke) nadere invulling van het verspreidingsbeleid gebruik wordt gemaakt, dan is de toepassing in tegenstelling tot de reguliere verspreiding wel meldingsplichtig. Deze invulling is afgestemd met het Wetterskip Fryslân. 5.3 Toepassen grond op stortplaats De Wierde binnen de Gemeente Skarsterlan De stortplaats binnen Ecopark de Wierde wordt momenteel afgedekt, werkzaamheden waarbij een grote grondvraag is. Grond met kwaliteitsklasse industrie is daarvoor uitstekend geschikt, omdat de gemeente de functie van het gebied heeft vastgesteld op industrie. Echter, onder het generieke beleid vormt de dubbele toets op functie en kwaliteit hier een belemmering op het toepassen van grond met deze kwaliteitsklasse, omdat de kwaliteit van de omliggende bodem voldoet aan de Achtergrondwaarden. Omdat Ecopark de Wierde een afvalverwerkingstation is, is veel licht verontreinigde grond voorhanden, die niet gestort mag worden, maar waarmee de stortplaats, gezien de functie van het gebied (industrie), prima afgedekt zou kunnen worden. Daarnaast zal de afdeklaag niet worden vermengd met onderliggende vaste bodem, waardoor in de bodem geen verslechtering van de kwaliteit plaatsvindt. Immers de grond ligt boven op het afval dat middels een systeem van bodembeschermende voorzieningen is afgeschermd van de 16

20 oorspronkelijke bodem en waarbij nazorgverplichtingen inzake dergelijke stortplaatsen garanderen en waarborgen dat ook in de toekomst geen vermenging met de oorspronkelijke bodem op kan treden. De grond is dus altijd terugneembaar. Om deze redenen kiest de gemeente Skarsterlân voor het in de tijd loskoppelen van de dubbele toets op stortplaats De Wierde. Dat betekent dat bij de toepassing van grond en baggerspecie op de stortplaats van Ecopark de Wierde in eerste instantie getoetst wordt aan de bodemfunctieklasse en wanneer de grond niet langer dienst (kan) doet als afdekgrond eveneens getoetst wordt aan de bodemkwaliteitsklasse. Concreet betekent dit dat alleen specifiek voor de eindafwerking van het stort grond met kwaliteit tot en met industrie mag worden gebruikt, maar wanneer de stort in de toekomst mocht worden ontmanteld dat de afdekgrond mee moet worden ontmanteld en niet als bodem op de locatie achter mag blijven omdat op dat moment eveneens voldaan moet worden aan de toepassingseis die voortvloeit uit de bodemkwaliteitsklasse. 5.4 Kabels en leidingen De tijdelijke uitname van grond is toegestaan indien deze vervolgens, zonder te zijn bewerkt, op of nabij dezelfde plaats en onder dezelfde condities opnieuw in die toepassing wordt aangebracht (zie paragraaf 4.5). Het gescheiden ontgraven en houden van de boven- en ondergrond is in de praktijk bij werkzaamheden aan kabels en leidingen (inclusief riolering) echter moeilijk realiseerbaar. Om de werkbaarheid te vergroten, is door de deelnemende gemeenten besloten om bij de tijdelijke uitname van grond, specifiek bij werkzaamheden aan kabels en leidingen, het niet gescheiden ontgraven en terugplaatsen van de boven- en ondergrond (onder voorwaarden) toe te staan. In het traject 0,0-3,0 m -maaiveld mag de boven- en ondergrond geroerd worden teruggeplaatst. In figuur 5.1 is één en ander schematisch weergegeven. maaiveld maaiveld 0,5 m -mv. Wonen 0,5 m -mv. Wonen Achtergrond 3,0 m -mv. waarden 3,0 m -mv. Wonen Figuur 5.1: Uitzonderingssituatie leidingentracés 17

21 6 Melding, toezicht en handhaving 6.1 Melden Meldingsplicht toepasser Op grond van artikel 42 van het Besluit bodemkwaliteit geldt een meldingsplicht voor de toepasser van alle toepassingen van grond en baggerspecie, met uitzondering van: Het toepassen van minder dan 50 m 3 grond en baggerspecie die voldoet aan de Achtergrondwaarden; Het verspreiden van baggerspecie op het aangrenzend perceel; Het toepassen van grond en baggerspecie door particulieren (behalve wanneer de werkzaamheden worden uitbesteed aan een aannemer; in dat geval moet wel een melding worden ingediend); Het verplaatsen van grond binnen één landbouwbedrijf (de grond moet in dat geval wel afkomstig zijn van een binnen hetzelfde landbouwbedrijf gelegen perceel waarop een vergelijkbaar gewas wordt geteeld). Voor het toepassen van grond en/of baggerspecie, die voldoet aan de Achtergrondwaarden, in hoeveelheden vanaf 50 m3, moet eenmalig de toepassingslocatie worden gemeld. Het meldingsadres voor het toepassen van grond en/of baggerspecie is: Voorschriften melding Om het toepassen (hergebruik) van grond en baggerspecie op zorgvuldige wijze te kunnen laten plaatsvinden, en om het toezicht hierop te vereenvoudigen, geldt een aantal procedurele voorschriften: Melden dient uiterlijk 5 werkdagen vóór aanvang van de toepassing plaats te vinden (met uitzondering van toepassing van IBC-grondstoffen, deze dienen uiterlijk 30 dagen van tevoren te worden gemeld). Indien de uitvoeringsdatum ten tijde van de melding nog niet kan worden aangegeven, dient de gemeente uiterlijk vijf werkdagen vóór aanvang van de werkzaamheden op de hoogte te worden gesteld; De uitvoerder van het project dient de voor de aan te voeren c.q. toe te passen partij grond of baggerspecie relevante bewijsmiddelen te kunnen overleggen; Afwijkingen van de oorspronkelijke melding dienen terstond te worden gemeld. Wanneer tijdens de uitvoering van het grondverzet uit zintuiglijke waarnemingen blijkt dat de grond of baggerspecie mogelijk is verontreinigd, mag deze grond/baggerspecie niet zonder aanvullend onderzoek of nadere bewerking worden hergebruikt. Indien een dergelijke waarneming wordt gedaan, dient contact te worden opgenomen met de gemeente. De regelgeving met betrekking tot het melden van een toepassing is weergegeven in een stroomschema. Dit stroomschema is bijgevoegd als bijlage Toezicht en handhaving Het bevoegd gezag toetst de voorgenomen toepassing, en de eventueel bijgeleverde stukken, aan het Besluit bodemkwaliteit en onderliggende Nota bodembeheer. Hierbij worden de meldingen geregistreerd door het bevoegd gezag. 18

22 De melding geeft het bevoegd gezag de mogelijkheid om te verifiëren of de toe te passen partij en de voorgenomen toepassing voldoen aan de vereisten van het Besluit bodemkwaliteit. Opgemerkt wordt dat door de gemeente bij de melder aanvullende gegevens opgevraagd kunnen worden indien de melding en/of de bijgeleverde gegevens onduidelijk, onvolledig of anderszins niet toereikend zijn. Een deel van de gemelde toepassingen zal in het veld gecontroleerd worden. Voor de invulling hiervan wordt verwezen naar het handhavingsbeleid van de gemeente waarin het werk plaatsvindt. Bij een geconstateerde tekortkoming kan melding worden gedaan bij het toezichtloket Bodem (= Bodemsignaal) van de VROM-inspectie): ( Uiteraard is het mogelijk om handhavend op te treden. 19

23 BIJLAGEN Bijlage 1: Bijlage 2: Bijlage 3: Bijlage 4: Bijlage 5: Begrippenlijst Wettelijk kader Handvat tijdelijke uitname van grond en baggerspecie Handvat implementatie Besluit bodemkwaliteit, reikwijdte verspreiden van baggerspecie Stroomschema meldingen

24 Bijlage 1 Begrippenlijst Begrip AW Baggerspecie Bestemmingsplanwijziging Bodeminformatiesysteem Bodemkwaliteitsdata Bodemkwaliteitskaart Bodemkwaliteitszone College B & W DDT 's Diffuse bodemkwaliteit Duurzaam bodembeleid Emissiewaarden Gebiedsspecifiek beleid Generiek beleid Beschrijving Achtergrondwaarde; Landelijk vastgestelde aan chemische stoffen voor een goede bodemkwaliteit, waarvoor geldt dat er geen sprake is van belasting door lokale verontreinigingbronnen. Materiaal dat is vrijgekomen uit de bodem via het oppervlaktewater of de voor dat water bestemde ruimte en dat bestaat uit minerale delen met een maximale korrelgrootte van 2 mm en organische stof in een verhouding en met een structuur zoals deze in de bodem van nature worden aangetroffen, alsmede van nature in de bodem voorkomende schelpen en grind met een korrelgrootte van 2 tot 63 mm. wijziging van het gemeentelijk bestemmingsplan op grond van de Wet ruimtelijke ordening (Wro). (Gemeentelijk) informatiesysteem (database) waarin digitaal de bekende bodemgegevens uit milieuonderzoeken zijn opgenomen. Data opgeslagen in het bodeminformatiesysteem. Onder het begrip bodemkwaliteitskaart wordt zowel een set van kaarten als de karakteristiek van de gebiedseigen bodemkwaliteit door middel van kengetallen verstaan. De kaart bestaat als het ware uit verschillende 'lagen', waarbij elk van de lagen gericht is op de ruimtelijke rangschikking van een verschillend type informatie waarvoor verondersteld wordt dat deze bepalend is voor de gebiedseigen bodemkwaliteit. Deel van een beheersgebied waarvoor geldt dat er eenzelfde verwachting bestaat omtrent de bodemkwaliteit, waarbij zowel de verwachtingswaarde als de mate van variabiliteit bepalend zijn. College van burgemeester en wethouders Dichloor-diphenyl-trichloorethaan, een organisch chemisch insecticide Algehele bodemkwaliteit zoals die geldt voor het grootste gedeelte van een vooraf bepaalde zone. Het begrip diffuse bodemkwaliteit is het tegengestelde van een puntbron. Het nieuwe bodembeleid richt zich op bewuster en duurzamer bodemgebruik die de waarde van de bodem behoudt Uitloogwaarden van (licht) verontreinigde grond. Lokale regels inzake het toepassen van grond en bouwstoffen waarbij lokale maximale waarden aan stoffen gelden in bodemkwaliteitszones. Gebiedsspecifiek beleid is door de gemeenteraad vastgesteld.. Landelijk geldende regels voor het toepassen van grond en bouwstoffen. Bijlage 1

25 Gezoneerd gebied Grond Hergebruik van grond als bodem Heterogeniteit Homogeniteit Inrichting Interventiewaarde Kaderrichtlijn water Kwaliteitsbewijsmiddel Landelijk meldpunt Licht verontreinigde grond Ms-PAF methode Gebied waarvoor een bodemkwaliteitszone is vastgesteld. Vast materiaal dat bestaat uit minerale delen met een maximale korrelgrootte van 2 mm en organische stof in een verhouding en met een structuur zoals deze in de bodem van nature wordt aangetroffen, alsmede van nature in de bodem voorkomende schelpen en grind met een korrelgrootte van 2 tot 63 mm, niet zijnde baggerspecie Het hergebruiken van grond, zodanig dat deze een integraal onderdeel van de ontvangende bodem wordt. Dit is het geval in bijvoorbeeld ophogingen of aanvullingen van de bodem met uitsluitend grond Matig tot veel variatie in de bodemkwaliteit in de betreffende zone Geen tot nauwelijks variatie in de bodemkwaliteit in de betreffende zone Een locatie waar bedrijfsmatig activiteiten worden uitgevoerd binnen de reikwijdte van het begrip inrichting van artikel 1.1 lid 1 van de Wet Milieubeheer. Inrichtingen moeten gecategoriseerd zijn zoals omschreven in het Inrichtingenen vergunningenbesluit. Waarde die aangeeft bij welke concentratie sprake is van ernstige of dreigende ernstige vermindering van de functionele eigenschappen van de bodem voor mens, plant of dier Europese richtlijn ten behoeve van de kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater Bewijsmiddel conform het Besluit bodemkwaliteit van grond, baggerspecie of een bouwstof. Meldpunt voor het melden van het toepassen van grond conform het Besluit bodemkwaliteit. Onderdeel van het Agentschap NL ( ) Grond die bij toetsing aan de achtergrondwaarden (AW2000) uit de 'Regeling bodemkwaliteit' van 21 december 2007 en de 'Wijziging Regeling bodemkwaliteit' van respectievelijk 27 juni 2008 en 7 april 2009 en de interventiewaarden uit de 'Circulaire bodemsanering 2009' van 7 april 2009 niet voldoet aan de streefwaarden bodemkwaliteit, maar waarbij voor géén van de stoffen sprake is van overschrijding van de tussen- en/of interventiewaarde Meer stoffen-potentieel Aangetaste Fractie van lagere organismen, zijnde een aanduiding voor ecologische risico's als gevolg van bodemverontreiniging van waterbodems Bijlage 1

26 NEN 5720 Norm die de werkwijze beschrijft voor het opstellen van de onderzoeksstrategie bij verkennend onderzoek naar de aanwezigheid van waterbodemverontreiniging. Deze norm geldt ook voor het bepalen van de milieuhygiënische kwaliteit van de waterbodem en eventueel daaruit vrijkomende baggerspecie. NEN 5740 Norm die de werkwijze beschrijft voor het opstellen van de onderzoeksstrategie bij verkennend bodemonderzoek naar de (mogelijke) aanwezigheid van bodemverontreiniging en de werkwijze voor het bepalen van de milieuhygiënische kwaliteit van de landbodem (in de rest van het document 'bodem' genoemd) en eventueel daaruit vrijkomende grond. Nota bodembeheer Nota waarin - op grond van de bodemkwaliteitskaart - aangegeven op welke wijze met ingrepen in de (diffuus verontreinigde) bodem wordt omgegaan. In de bodembeheernota zijn de toepassingsmogelijkheden van de bodemkwaliteitskaart uitgewerkt. Overgangsrecht Een artikel uit het Besluit bodemkwaliteit dat het mogelijk maakt voor een gemeente om maximaal 5 jaar na inwerking treding van het Besluit bodemkwaliteit nog gebruik te maken, van de 'bestaande' bodemkwaliteitskaart en bijbehorend bodembeheersplan. P50, P80 en P95 (50-, 80- en 95-percentielwaarde) PAK Partijkeuring (AP04) Puntverontreiniging Samenstellingswaarden Stand-still op klasse niveau Sterk verontreinigde grond In dit document: concentratieniveau van een bepaalde stof; resp. 50%, 80 % en 95% van de beschikbare waarnemingen (analyseresultaten beschikbaar voor die stof binnen een bodemkwaliteitszone) ligt beneden dit concentratieniveau. Polycylische Aromatische Koolwaterstoffen. Naam voor een verzameling van stoffen. Schriftelijke verklaring op basis van een eenmalig onderzoek, dat wordt uitgevoerd door een persoon of instelling die daartoe beschikt over een erkenning, en waarin wordt vermeld of een partij onder het regime van het Besluit kan worden toegepast. Een (kern)belasting van de bodem, zoals lekkages, morsingen, verbrandingen etc. met beperkte omvang. De gehalten aan stoffen in een partij grond. De mogelijkheid om grond uit te wisselen binnen een vastgesteld beheergebied zonder dat daarbij de actuele bodemkwaliteit, beoordeeld op bodemkwaliteitsklassen, in negatieve zin beïnvloed wordt. Grond die bij toetsing aan de interventiewaarden uit de 'Circulaire bodemsanering 2009' van 7 april 2009 de interventiewaarde overschrijdt. Bijlage 1

27 Wbb-locatie Weilanddepots Zorgplicht Locatie waar een geval van ernstige bodemverontreiniging is geconstateerd of een vermoeden bestaat dat er sprake is van een geval van ernstige bodemverontreiniging. Er is sprake van een geval van ernstige bodemverontreiniging indien in de grond meer dan 25 m3 de interventiewaarde overschrijdt of in het grondwater meer dan 100m3 de interventiewaarde overschrijdt. De provincie Fryslân c.q. de gemeente Leeuwarden is voor dergelijke locaties bevoegd gezag. De tijdelijke opslag van grond of baggerspecie over de aan de watergang grenzende percelen. Een artikel in de Wet bodembescherming (zgn. kapstokartikel) dat moet voorkomen dat door bewust menselijk handelen de bodem verontreinigd raakt, zonder dat ervoor verantwoordelijkheid wordt genomen door de veroorzaker. Bijlage 1

28 Bijlage 2 Wettelijk kader Het beleid zoals in deze nota is opgenomen is gebaseerd op het Besluit bodemkwaliteit, gepubliceerd in het Staatsblad van 3 december 2007, nr. 469 met de bijbehorende wijzigingen. Tevens zijn de verschillende bodemkwaliteitskaarten van de deelnemende gemeenten bij het tot stand komen van deze nota betrokken. Het Besluit bodemkwaliteit In juli 2008 is het Besluit bodemkwaliteit in werking getreden voor het op landbodem toepassen van grond, baggerspecie en bouwstoffen. Uitgangspunt bij het toepassen van partijen grond en baggerspecie is dat deze definitief onderdeel gaan uitmaken van de bodem (een zogenoemde bodemtoepassing). Er wordt ook wel gesproken over het 'beheer van grondstromen', oftewel het op die plaats toepassen van grond (of baggerspecie) waar dit geen risico's oplevert voor enerzijds de actuele bodemkwaliteit ter plaatse (standstillprincipe) en anderzijds de functie die de bodem heeft. Met de actuele bodemkwaliteit wordt de diffuse bodemkwaliteit bedoeld, ook wel achtergrondkwaliteit genoemd. Deze diffuse bodemkwaliteit is kenmerkend voor een bepaald gebied en is niet gerelateerd aan een specifieke en herkenbare bron zoals in het geval van puntverontreinigingen. Voor de landbodem blijft het saneringsbeleid conform de Wet bodembescherming van kracht. Waterbodems worden binnen de regels van de Waterwet beheerd door het waterschap. Bij het (opnieuw) toepassen van bouwstoffen is het Besluit met name gericht op het voorkomen van een nieuwe bodemverontreiniging. Figuur B1: Positie van het Besluit bodemkwaliteit binnen het bodembeleid Relatie met saneringsbeleid In figuur B1 is aangegeven dat het Besluit bodemkwaliteit (Bbk) niet van toepassing is op het saneren van bodemverontreinigingen. Opgemerkt wordt echter dat de bodemfunctiekaart wel een rol speelt bij het saneringsbeleid. In de Circulaire bodemsanering 2009 (Staatscourant nr. 67 van 7 april 2009) is namelijk aangegeven dat wanneer er aanleiding is om te saneren, de standaardaanpak uitgaat van het functiegericht saneren. Dit betekent dat de bodemkwaliteit in de contactzone Bijlage 2