AMBACHTSE VERTELLINGEN Nummer 61

Transcriptie

1 AMBACHTSE VERTELLINGEN Nummer 61 Het voormalige gemeentehuis aan het (oude) Raadhuisplein dat in 1951 voor de groeiende gemeente in gebruik werd genomen, en van waaruit vele jaren de groei van de gemeente werd geïnitieerd en geregistreerd. De bebouwing langs de singels (Juliana-, Wilhelmina, Beatrix-, en Emmasingel moet nog gerealiseerd worden.. Ambacht heeft inwoners! Het zal weinig lezers van deze krant zijn ontgaan dat Ambacht eind maart jl. haar e inwoner mocht verwelkomen. Een belangrijke mijlpaal in de geschiedenis bereikte ons dorp met de geboorte van Fedde Hak. Er werd lang naar uitgezien, natuurlijk in de eerste plaats door de ouders, maar ook daar het Ambachtse gemeentebestuur. Hendrik-Ido-Ambacht hoort nu tot de 165 grootste gemeenten van ons land (op een totaal van 390 gemeenten). Als gevolg van samenvoeging van gemeenten worden de gemeenten steeds groter qua inwoneraantal en neemt het aantal gemeenten jaarlijks af. Ambacht bereikte dit mooie getal op eigen kracht, d.w.z. zonder samenvoeging van gemeenten. Deze mijlpaal heeft verschillende consequenties voor onze woonplaats. Eén van de gevolgen is dat de gemeenteraad bij de verkiezingen van 21 maart 2018 mag worden uitgebreid van 21 naar 23 raadsleden. Enkele cijfers In ruim honderd jaar is het inwoneraantal van de gemeente tien keer zo groot geworden. Ongeveer 160 jaar geleden in 1855 werden de gemeenten Hendrik-Ido-Ambacht en Sandelingen-Ambacht samengevoegd tot de huidige gemeente. Eerstgenoemde plaats had toen ongeveer 1500 inwoners, de tweede 400. Samen dus ca ingezetenen. We kunnen de inwonerontwikkeling van ons dorp in een overzicht inzichtelijk maken. We krijgen dan het volgende beeld.

2 Jaartal inwoneraantal toename groeipercentage 1855 Ca Ca , , , , , , , , , , maart ,3 In het jaar 1900 In het jaar 1900 bereikte Ambacht de inwoners. We hebben nergens kunnen vinden of er toen speciale aandacht aan deze mijlpaal is besteed. Wij denken dat de toenmalige ambitieuze burgemeester W. Spoor, die veel voor ons dorp heeft betekend, vast wel blij zal zijn geweest. Er was in die tijd amper sprake van nieuwbouw. Alle bebouwing bevond zich langs het toenmalig beperkte wegenpatroon dat liep vanaf de Achterambachtseweg, via de Dorpsstraat, Kerkstraat, Oostendam, Veersedijk met de Onderdijkse Rijweg. En dan had je nog de Hoge en Lage Kade en de Ambachtsesteeg (thans Reeweg). Er waren veel kleine huisjes, die dikwijls bewoond werden door grote gezinnen. Bij het bereiken van de inwoners werd de gemeenteraad uitgebreid van 7 naar 11 raadsleden. Het in 1898 ingrijpend verbouwde gemeentehuisje bevond zich indertijd in het pand Dorpsstraat 152, waarin nu kapper Pons gevestigd is Opvallend is de sprong van het inwoneraantal tussen 1900 en Ruim 1000 inwoners, dat zijn circa 100 inwoners per jaar. Een bijzondere verklaring hiervoor is tot nu toe niet gevonden. We moeten het houden op een behoorlijk geboorteoverschot. Van een groot vestigingsoverschot zal geen sprake zijn geweest, want er zijn in die tijd nauwelijks nieuwe woningen gebouwd. De in die tijd hier nieuw gevestigde scheepswerf van Jonker en Stans bouwde voor haar personeel aan de Veerweg en de Onderdijkse Rijweg wat huizen. In de periode tussen 1910 en 1940 is er per saldo sprake van enige groei van ca 900 inwoners over dertig jaar. Dus over die dertig jaar minder groei dan de eerste tien jaar van de vorige eeuw. Aan deze geringe groei kunnen de eerste woningbouwprojecten van woningbouwvereniging Algemeen Belang (thans Rhiant) debet zijn geweest. Vanaf de jaren 20 schommelde het inwoneraantal sterk zonder veel progressie. Ambacht is in de regio dan bekend als gemeente waar weinig vooruitgang valt te beleven. De gemeente dut een beetje in. Er zijn dan jaren dat het inwoneraantal zelfs iets krimpt. Als in de crisisjaren (jaren 30) burgemeester J. Kneppelhout aan het bewind komt gaat Ambacht weer woningen bouwen. Rondom de Oranjestraat en de Lindestraat ontstaat het begin van de nieuwe woonwijk Oostendam. Zodoende wordt in 1935 de grens van inwoners gepasseerd. De indruk bestaat dat deze grens ongemerkt wordt overschreden zonder dat er speciaal aandacht aan is besteed. Later zakt het aantal inwoners weer iets onder de 5000.

3 Gedurende de oorlogsjaren neemt het aantal inwoners met ca. 500 toe. Deze groei kan niet worden verklaard door een merkbare toename van het aantal woningen. Er wordt nauwelijks nog gebouwd. Bouwmaterialen worden steeds schaarser. De groei komt vooral op conto van de natuurlijke aanwas (geboorteoverschot). Er waren tijdens de oorlogsjaren wel enkele mensen in Ambacht geëvacueerd, maar dat verklaart deze groei niet afdoende. De eerste jaren na de oorlog blijft het aantal inwoners vrijwel constant inwoners Vanaf begin jaren 50 treedt er een stormachtige groei op. Deze is zelfs zo groot dat in zestien jaar het aantal inwoners verdubbeld van 5675 in 1950 tot ruim per 1 januari Drie jaar eerder (in september 1963) was bij de familie Klusener aan de Weteringsingel de e inwoner geboren en kon een trotse burgemeester G.A. Bax aan de verheugde ouders van de nieuwe wereldburger een spaarbankboekje overhandigen met een eerste inleg van centen. De groei van ons dorp vindt in die jaren vooral plaats door het voltooien van de wijk Oostendam (gebied tussen, Veersedijk, Kerkstraat, Graaf Willemlaan en Paulusweg) en de aanleg van de nieuwe wijken Waelnes (tussen Graaf Willemlaan en Hoge en Lage Kade) Overkerk (tegenover de Dorpskerk) en Plan Dorp ( Schildmanstraat, Weteringsingel en omgeving) en de Zeeheldenwijk. Verschillende van deze wijknamen van destijds zijn nauwelijks nog in gebruik. Vermeldenswaard is dat Ambacht en Zwijndrecht in 1957(!) gezamenlijk een plan presenteren voor de bouw van ruim woningen, waardoor beide gemeenten aan elkaar zouden worden gebouwd en samen in het begin van de jaren 80 bijna inwoners zouden hebben. Anno 2017 hebben beide gemeenten samen ongeveer inwoners. Vanuit de periode tussen 1955 en 1969 zijn ook statistische gegevens bewaard gebleven met betrekking tot de kerkelijke gezindte van onze inwoners. In 1955 was bijna 97% van onze inwoners bij een kerkgenootschap ingeschreven, in 1969 was dit ruim 80. Hoewel de eerste tekenen van de secularisatie eind jaren 50 merkbaar werden, moet deze ontwikkeling in die jaren vooral worden verklaard door het feit dat relatief veel nieuwe inwoners geen kerkelijke binding meer hadden. Het is aannemelijk dat de secularisatie vanuit de stad aanvankelijk grotere invloed op onze traditionele dorpse samenleving had dan van binnenuit. Verdere groei De druk vanuit het Rijk en de provinciale overheid op het Ambachtse gemeentebestuur om verder te groeien, houdt aan en veel inwoners uit Rotterdam en andere steden willen graag in Ambacht wonen. Daarom wordt halverwege de jaren 60 begonnen met de bouw van de wijk Kruiswiel. In 1967 verwelkomt burgemeester J.C. de Ridder met de verhuizing van de familie W. de Jong naar een nieuwe flat aan het Banckertplein, de e inwoner. De e meldt zich in Dan is intussen de wijk Krommeweg opgestart. Tijdens het burgemeesterschap van de heer ing. J. Hof wordt op feestelijke wijze in 1982 de e inwoner verwelkomt, een echtpaar dat zich in de wijk Krommeweg vestigt. De e inwoner wordt in 1988 in dezelfde wijk geboren. Van naar inwoners Burgemeester Broekhuis mag in 1995 een feestelijke taart aansnijden als zich een echtpaar op het gemeentehuis laat inschrijven. Ze hadden zelf een woning laten bouwen in de wijk De Sandeling, daarmee het mooie aantal van inwoners rond makend. De sprong naar inwoners

4 wordt vervolgens in 13 jaar gemaakt. Burgemeester Jonker verwelkomt in mei 2008 de inwoner, die zich in De Volgerlanden vestigt. Nu, negen jaar later, wordt het getal van vol gemaakt. En we weten dat het eind aan de groei nog niet in zicht is. Wie zien uit naar de volgende mijlpaal. Wanneer? Reacties zijn welkom op of Historisch Genootschap Hendrik-Ido-Ambacht. Arie Verhoeven met medewerking van Cors Lagendijk Het eerste eigen gemeentehuis van Hendrik-Ido-Ambacht, waar vanaf 1898 tot 1951 de bevolkingsadministratie werd bijgehouden. In dit pand is Mevrouw Stehouwer-Verbeek ongeveer 65 jaar kapsalon Pons gevestigd. September Burgemeester Bax verwelkomt de inwoner. Aan de groei van onze gemeente is vele jaren de naam van verloskundige, mevrouw J.C. Stehouwer-Verbeek ( ) verbonden geweest. Van 1941 tot 1986 was zij de vroedvrouw van ons dorp. In die hoedanigheid hielp zij meer dan voornamelijk Ambachtse kindertjes ter wereld. Ze stond daarmee jarenlang, zowel letterlijk als figuurlijk, aan de wieg van onze groeiende gemeente. Vele Ambachters zullen haar nog kunnen herinneren.

5 Jong als e inwoner. Burgemeester De Ridder verwelkomt in 1967 de heer W. de ORANJEBRADERIE Het Historisch Genootschap kijkt terug op een geslaagde Oranjebraderie. Velen kwamen naar onze kraam voor een praatje. We konden weer een aantal nieuwe leden inschrijven. Anderen kochten een boek of legden één of meer steentjes voor de restauratie en verbouwing van onze Oudheidkamer. Dank voor uw/jullie bezoek! In 1982 liet het echtpaar Van Driel zich in de Ambachtse bevolkingsadministratie inschrijven. Daarmee maakte de gemeente de inwoners vol. Op 17 juni organiseert het Genootschap rond het nieuw aangelegde Dorpsplein bij de Dorskerk een gezellige Zomerfair met diverse attracties. Schrijf de datum vast in uw agenda! U hoort er de komende weken meer over.