15396/14 dau/jel/sv 1 DG G C 3

Transcriptie

1 Raad van de Europese Unie Brussel, 14 november 2014 (OR. en) 15396/14 ESPACE 85 COMPET 617 RECH 435 IND 329 TRANS 517 CSDP/PSDC 654 PESC 1161 EMPL 158 NOTA van: aan: Betreft: het voorzitterschap het Comité van permanente vertegenwoordigers/de Raad Voorbereiding van de Raad (Concurrentievermogen) op 4 en 5 december 2014 Europees ruimtevaartbeleid: "Het concurrentievermogen van de Europese ruimtevaartsector als belangrijke motor voor de Europese economie" - Gedachtewisseling I. POLITIEKE ACHTERGROND 1. De ruimtevaart is een belangrijke bron van economische groei, sociaal welzijn en duurzame ontwikkeling. In ons gemondialiseerde tijdperk zijn de unieke vermogens die de ruimtevaart biedt nauw verweven met de efficiënte werking van moderne samenlevingen en zijn zij katalysatoren geworden voor instrumenten die de burgers in hun dagelijkse leven gebruiken. Navigatie, communicatie en aardobservatie per satelliet in combinatie met terrestrische middelen en technologieën van de digitale agenda brengen een toenemende stroom van toepassingen mee, gaande van luchtverkeersleiding, vervoer, beheer van natuurlijke hulpbronnen, ruimtelijke ordening, landbouw, bewaking van het milieu en van de klimaatverandering tot de aanpak van noodsituaties en beveiliging. Deze technologieën liggen aan de basis van autonavigatie, landkaarten, weersvoorspellingen en ook ontspanning /14 dau/jel/sv 1

2 2. In 2013 heeft de mondiale ruimtevaarteconomie ongeveer 203 miljard aan inkomsten gegenereerd, verdeeld over het upstreamgedeelte van de toeleveringsketen ( 67 miljard of 33%), satellietexploitanten ( 17 miljard of 8,4%) en consumentendiensten ( 118 miljard of 58%) 1. Zowel de trend als de vooruitzichten zijn positief en worden sterk beïnvloed door de kracht en de dynamiek van de downstreamsector. De Europese ruimtevaartupstreamindustrie kon groei bewerkstelligen met een totale omzet die in ,8 miljard bedroeg (tegenover 6,5 miljard in 2012), hetgeen overeenstemt met 10,6% van de wereldwijde ruimtevaartproductieketen. Het aandeel van de industriële activiteit met Europese openbare afnemers in 2013 bleef stabiel op 53% van de algehele omzet. Tegelijkertijd heeft het aandeel van de uitvoeropbrengsten buiten Europa 22% bereikt, hetgeen ver boven dat van om het even welke niet-europese concurrent ligt De Europese investeringen in de ruimtevaart komen voort uit de politieke ambitie inzake autonome toegang tot de ruimte en een volgehouden inspanning om doorbraken op wetenschappelijk, technologisch, industrieel en beveiligingsgebied te ontwikkelen waarbij wordt gekozen voor gerichte internationale samenwerking met vooraanstaande ruimtevaartmogendheden. Die inspanningen, met name via het Europees Ruimte-agentschap (ESA) en de nationale ruimte-agentschappen, hebben het mogelijk gemaakt een solide industriële basis te creëren, commercieel succes te bevorderen en een erkend vermogen tot stand te brengen waardoor Europa is opgeklommen tot een toonaangevende speler van wereldklasse. 4. De steeds belangrijker wordende rol van de Unie is een fundamentele voorwaarde voor het vergroten van het Europese vermogen op het wereldtoneel. De Unie is van essentieel belang geweest bij het verbeteren van de passende institutionele omgeving en het investeringsniveau waardoor de consolidatie en de groei van in de ruimte gebaseerde infrastructuren en toepassingen op het gebied van satellietnavigatie en aardobservatie mogelijk worden gemaakt. Het kaderprogramma van de Unie voor onderzoek en innovatie (Horizon 2020) vormt een belangrijke bouwsteen voor het concurrentievermogen van de industrie. De politieke maatregelen die zowel op Europees als op internationaal niveau zijn genomen, waren cruciaal voor het vormgeven van de toekomst. 1 2 Space Economy at a Glance 2014, OESO ASD-Eurospace, The European Space Industry in 2013, Facts & Figures, juni /14 dau/jel/sv 2

3 5. Naar aanleiding van de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's over "EUindustriebeleid op het gebied van de ruimtevaart. Benutting van de economische groeimogelijkheden in de ruimtevaartsector" 3 heeft de Raad conclusies 4 aangenomen die een belangrijke stap vormen voor de vaststelling van het toekomstige landschap van een coherent en gericht EU-industriebeleid voor de ruimtevaartsector. Daarin worden het strategische belang van de ruimtevaart voor Europa, de steeds grotere rol daarvan in de moderne samenleving, het belang van de ruimtevaartindustrie en de bijdrage ervan aan economische groei en concurrentievermogen onderkend. II. EEN BEGIN VOL UITDAGINGEN 6. Europa heeft een ambitieuze en alomvattende visie op ruimtevaart nodig die aan de doelstellingen van het overheidsbeleid en de behoeften van de gebruikers beantwoordt, alsook een sterker wetenschappelijk onderzoek op ruimtevaartgebied, teneinde snellere economische groei, banencreatie, industrieel concurrentievermogen, cohesie, duurzame ontwikkeling en sociaal welzijn mogelijk te maken, en om te zorgen voor ondersteuning van wetenschappelijke vooruitgang van wereldklasse en beveiliging en defensie. 7. Wil de Europese ruimtevaartsector blijven gedijen en verder worden versterkt als drijfkracht voor de Europese economie, dan moet Europa maatregelen nemen om de grote uitdagingen voor deze ambitieuze doelstelling aan te pakken. 8. Een coherent langetermijnperspectief is van essentieel belang voor planning en investeringen. Daarbij horen een duidelijk, gemeenschappelijk en duurzaam beleids- en programmakader, een goed functionerende governance die steunt op de sterke punten van de verschillende betrokken actoren, en gerichte maatregelen om de marktkansen en -voorwaarden voor de industrie te verbeteren. 3 4 Doc. 6950/13 Doc / /14 dau/jel/sv 3

4 9. De samenwerking met het ESA, en het overleg met de respectieve lidstaten, is van essentieel belang voor het consolideren van een solide Europees ruimtevaartbeleid, dat de inspanningen op technologiegebied nauw met de beleidsmaatregelen van de Unie verweeft door middel van duidelijke programmatische prioriteiten en maatregelen. Daartoe moeten in de eerste plaats de vastgestelde ruimtevaartprogramma's van de Unie worden uitgevoerd en volledig benut, zodat deze ten dienste worden gesteld van gebruikers in de openbare en de particuliere sector. In de tweede plaats dienen nieuwe prioriteiten te worden behandeld, zoals toegang tot de ruimte, kritische technologieën en systemen, waaronder lanceerinrichtingen, satellietcommunicatie, ruimtevaart en beveiliging, met name op het gebied van de bescherming van ruimtesystemen en in de downstreamsector, kleine satellieten en op afstand bestuurde luchtvaartuigsystemen. Ten slotte moet mogelijk worden gemaakt dat de Europese inspanningen inzake ruimtewetenschap en ruimteverkenning worden voortgezet en dat de leidende positie van Europa op wetenschappelijk en technologisch gebied wordt behouden door een passend niveau van onderzoeks- en innovatieactiviteiten. 10. Een en ander moet worden geschraagd door een Europese governance-aanpak die stoelt op een betrouwbaar en duurzaam partnerschap van de Unie met de lidstaten en met het ESA. Voor een vruchtbaar debat is het belangrijk de ruimere context van het ruimtevaartbeleid op internationaal niveau in gedachten te houden, alsmede de strategische langetermijnvisie van de Unie, met inbegrip van de belangrijkste politieke doelstellingen met betrekking tot autonomie en industrieel concurrentievermogen. 11. Deze ambities kunnen alleen worden waargemaakt indien de Europese economische en industriële structuur een antwoord kan bieden op de uitdagingen die in het verschiet liggen. Daarom moeten aan het beleids- en programmakader gerichte industriële maatregelen worden gekoppeld die de Europese industriële capaciteit om de programma's uit te voeren en mogelijkheden te creëren voor Europa's groeipotentieel moeten vergroten /14 dau/jel/sv 4

5 12. Een breed scala van beleidsmaatregelen bepaalt het bedrijfsklimaat voor de Europese ruimtevaartindustrie. Sommige gaan uit van de Unie, terwijl andere op nationaal niveau worden bepaald. Ze hebben betrekking op het beleid inzake het concurrentievermogen van de industrie, belastingen, vaardigheden, mobiliteit en onderzoek. Het concurrentievermogen in de ruimtevaart op basis van groei staat of valt met eerlijke voorwaarden in de internationale handel en toegang tot de markten. Een gerichte aanpak van het industriebeleid moet kostenefficiëntie en concurrentievermogen op mondiaal niveau waarborgen, geavanceerde vaardigheden behouden en bijdragen tot economische groei. 13. In voorkomend geval moet internationale samenwerking worden overwogen om technologische ontwikkelingen te combineren, financiële lasten te delen en zware politieke inspanningen te leveren, zoals de verkenning van de ruimte In deze cruciale fase van de vernieuwde institutionele omgeving van de Unie wenst het voorzitterschap een debat te openen over een alomvattende Europese langetermijnvisie op ruimtevaart teneinde de besprekingen een nieuwe impuls te geven en toe te spitsen op de huidige prioriteiten van de Europese ambitie op het gebied van ruimtevaart en de middelen om deze te verwezenlijken. III. VRAGEN VOOR DE GEDACHTEWISSELING In het licht van de algehele context als hierboven beschreven, verzoekt het voorzitterschap de Raad (Concurrentievermogen - Onderdeel Ruimtevaart) op 5 december 2014 de volgende vragen te bespreken: 15396/14 dau/jel/sv 5

6 Teneinde de voordelen voor de samenleving te maximaliseren en grote maatschappelijke en economische uitdagingen aan te gaan, moeten de ruimtevaartprogramma's volledig worden uitgevoerd en ten dienste van sectoraal beleid worden gesteld. Welke belangrijke programmaprioriteiten moeten in het kader van een alomvattend Europees ruimtevaartbeleid worden behandeld en hoe kunnen ruimtevaartprogramma's ten dienste van sectoraal beleid worden gesteld? Een constructief partnerschap van de Unie met de lidstaten en het ESA en samenwerking met internationale partners zijn van essentieel belang voor de uitvoering van de prioriteiten van het Europees ruimtevaartbeleid. Wat moet centraal staan in dat partnerschap en die samenwerking en hoe kan een en ander worden benut om het concurrentievermogen van de industrie te stimuleren? Wat zijn, gezien het strategisch belang van een solide Europese industriële capaciteit op het gebied van ruimtevaart voor de uitvoering van het Europees ruimtevaartbeleid en het potentieel van de ruimtevaart als drijvende kracht voor innovatie, economische groei en banencreatie, de essentiële bouwstenen voor de industrie en welke maatregelen kunnen worden genomen op Europees en nationaal niveau? 15396/14 dau/jel/sv 6