landinrichting Frank Debeil, Vlaamse Landmaatschappij Studiedag Ruraal erfgoed Brussel, 3 dec. 2009

Transcriptie

1 Knelpunten en kansen voor de landinrichting Frank Debeil, Vlaamse Landmaatschappij Studiedag Ruraal erfgoed Brussel, 3 dec. 2009

2 Verloop uiteenzetting Voorstelling VLM Instrumentarium inrichting landelijk gebied: ruilverkaveling, landinrichting en natuurinrichting Voorbeelden van projecten met focus op onroerend erfgoed Beheerovereenkomsten onroerend erfgoed

3 Voorstelling VLM

4 Minister Beleidsraad MiNa-raad VMM Vlaamse Milieumaatschappij Departement VLM Vlaamse Landmaatschappij OVAM Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij VREG Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt VEA Vlaams Energieagentschap g Beleidsdomein Leefmilieu, Natuur en Energie Bevoegde minister: Mevr. J. Schauvliege ANB Agentschap voor Natuur en Bos VLM: Extern Verzelfstandigd Agentschap INBO Instituut voor Natuur-en Bosonderzoek

5 Onze kernactiviteiten Landelijke inrichtingi Nutriëntenbeheer Plattelandsbeleid l l

6 Kwaliteitsvolle open ruimte, inrichten en beheren Inrichten: VLM-expertise Vraaggericht werken: op maat van de vraag van de partners Met respect voor de identiteit it van het gebied het juiste instrument inzetten Landinrichting Ruilverkaveling Natuurinrichting Grondenbank Beheerovereenkomsten

7 Instrumentarium inrichting landelijk gebied

8 Landinrichting Inrichting van landelijke gebieden zodat alle facetten die aanwezig zijn zich optimaal kunnen ontwikkelen: milieu, recreatie, landbouw, landschap, Inrichting van landelijke gebieden zodat alle facetten die aanwezig zijn zich optimaal kunnen ontwikkelen: milieu, recreatie, landbouw, landschap, Gentse Kanaalzone Brugse Veldzone - Veldgebied Brugge Grote - Netegebied Noordoost - Limburg Westhoek de Merode: Prinsheerlijk Platteland Leie en Schelde De Soeverein Plateau van Moorsel Legende provinciegrens LIR_perimeters IP_perimeters

9 Ruilverkaveling Inrichting van agrarische gebieden i.f.v. landbouw, met aandacht voor o.m. natuur- en landschapszorg, recreatief medegebruik en onroerend erfgoed Inrichting van landelijke gebieden zodat alle facetten die aanwezig zijn zich optimaal kunnen ontwikkelen: milieu, recreatie, landbouw, landschap, POPPEL WEELDE ZONDEREIGEN RAVELS RIJKEVORSEL SINT-LENAARTSMERKSPLAS MALLE-BEERSE ADINKERKE-OOSTDUINKERKE STUIVEKENSKERKE FORTEM SINT-RIJKERS RENINGE WOESTEN PADDEGAT BEVEREN STEKENESINT-GILLIS-WAAS SINAAI KRUIBEKE EKSAARDE HAMME WONTERGEMSCHELDE-LEIE LONDERZEEL-WOLVERTEM NAZARETH SINT_LIEVENS_HOUTEM BOLLEBEEK HUISE GOOIKELINGEN ZOERSEL LILLEHOGE EN LAGE RIELEN VELDHOVEN-KREIEL MOLENBEERSEL HERENTHOUT-BOUWEL HULSEN-OLMEN-MALOU VLIERMAALROOT VISSENAKEN WELLENKOLMONT WILLEBRINGEN MELKWEZER JESSERENRIJKHOVEN HOEGAARDEN GROOTLOON METTEKOVEN Legende provinciegrens Ruilverkavelingsprojecten in onderzoek in uitvoering afgewerkt

10 Natuurinrichting Inrichting van de groene bestemmingen in het landelijk gebied + speciale beschermingszones met het oog op het behoud, herstel, beheer en ontwikkeling van natuur en milieu Inrichting van landelijke gebieden zodat alle facetten die aanwezig zijn zich optimaal kunnen ontwikkelen: milieu, recreatie, landbouw, landschap, Turnhouts Vennengebied West Uitkerkse Polder Meetkerkse Moeren Oostends Krekengebied Bospolder-Ekers Moeras Stropers Zoerselbos Buitengoor-Meergoor Het Smeetshof Noordduinen De Blankaart Kanaal Ieper-Ijzer Ijzer Biscopveld Bourgoyen-Ossemeersen Latemse Meersen Merelbeekse Scheldemeersen Osbroek-Gerstjens Averbode Bos en Heide Zwarte Beek Bergerven West-Vlaamse Scheldemeersen Dijlevallei ten zuiden van Leuven Het Vinne Legende provinciegrens natuurinrichtingsprojecten onderzoek voorbereiding uitvoering uitvoering

11 Projectverloop inrichtingsinstrumenten 5 stappen (li, rvk en ni) 1. Sectorale visievorming 2. Planvorming 3. Ontwerp - uitvoering i 4. Financiering 5. Beheer

12 Projectverloop inrichtingsinstrumenten Stap 1: Sectorale visievorming (o.m. onroerend erfgoed) Inventarisatie / analyse onroerend erfgoed Ruilverkaveling: landschapsstudie (cultuurhistorische en archeologische aspecten) Land- en natuurinrichting: algemeen landschapsonderzoek (detailstudie optioneel) Knelpunten en potenties Visievorming Projectteam VLM: landschapsdeskundige en archeoloog

13 Projectverloop inrichtingsinstrumenten Stap 2: Planvorming Integratie te behouden erfgoedwaarden d Inpassen maatregelen i.f.v. behoud, ontwikkeling en ontsluiting onroerend erfgoed Afweging t.o.v. doelstellingen en randvoorwaarden van andere sectoren Eventueel bijkomend cultuurhistorisch of archeologisch onderzoek Rvk St-Rijkers: geo-archeologisch onderzoek j g g verdwenen dorpskern St-Rijkers

14 Projectverloop inrichtingsinstrumenten Stap 3: Ontwerp - uitvoering Inrichting van landelijke gebieden zodat alle facetten die aanwezig zijn zich optimaal kunnen ontwikkelen: milieu, recreatie, landbouw, landschap, Technisch ontwerp Uitwerking / integratie maatregelen onroerend erfgoed Uitvoering / bouwheer: VLM, rvk-comité of partner Rvk Reninge: opgraving bunker WO1 Archeologische begeleiding (archeoloog VLM)

15 Projectverloop inrichtingsinstrumenten Inrichting van landelijke gebieden zodat alle facetten die aanwezig zijn zich optimaal kunnen ontwikkelen: milieu, recreatie, landbouw, landschap, Stap 4: Financiering Subsidies Vlaams gewest Ruilverkaveling: subsidiepercentage van 100 tot 70 % (grondverwerving en werken) Landinrichting: subsidiepercentage 100 tot 70 % (afh. van partner) voor werken inzake onroerend erfgoed van bovenlokaal belang / grondverwerving: 70 tot 50 % Natuurinrichting: subsidiepercentage 100 % (indien akkoord ANB) Rvk Eggewaartskapelle: heropgebouwd molentje (beschermd)

16 Projectverloop inrichtingsinstrumenten Inrichting van landelijke gebieden zodat alle facetten die aanwezig zijn zich optimaal kunnen ontwikkelen: milieu, recreatie, landbouw, landschap, Stap 5: Beheer VLM: opmaken beheerplan (overleg partner) Geen middelen vanuit Geen middelen vanuit instrumentarium voor beheerwerken

17 Projectvoorbeelden

18 Inrichtingsplan oude spoorwegbedding Nieuwpoort- Diksmuide / ruilverkaveling Stuivekenskerke Nieuwpoort Landinrichtingsproject De Westhoek Oude spoorwegbedding Nieuwpoort-Diksmuide Rvk Stuivekenskerke Diksmuide

19 Inrichtingsplan oude spoorwegbedding Nieuwpoort-Diksmuide Herinrichting i Frontzate t als groene recreatieas ( ) Ontwikkelen recreatief medegebruik en verhogen belevingswaarde: begeleidende maatregelen inzake landschapsbouw, kleinschalige natuurontwikkeling en onroerend erfgoed.

20 Inrichtingsplan oude spoorwegbedding Nieuwpoort-Diksmuide Bouwheer VLM Bouwheer rvk-comité Ruilverkaveling Stuivekenskerke Bouwheer VLM

21 Inrichtingsplan oude spoorwegbedding Nieuwpoort-Diksmuide Maatregelen onroerend erfgoed Bedieningsgebouwtje peilbeheer Polder Noordwatering Veurne- Ambacht Aankoop Prov. W-Vl. (onteigeningsbesluit i.k.v. IP) Inrichting als schuilplaats l recreanten (bouwheer VLM) / behoud door ontwikkeling Financiering: landinrichting en Prov. W-Vl. (70-30) Beheer: Prov. W-Vl.

22 Inrichtingsplan oude spoorwegbedding Nieuwpoort-Diksmuide Maatregelen onroerend erfgoed Verlaten bewoningssites met walgrachtrestant (3) Toedeling sites aan Prov. W-Vl Vl. i.k.v. ruilverkaveling Stuivekenskerke (maatregel van landinrichting) Inrichting sites i.k.v. ruilverkaveling in relatie tot spoorwegbedding: beweidingsentiteit, infoborden Beheer: Prov. W-Vl. (gebruiksovereenkomsten k landbouwers)

23 Inrichtingsplan oude spoorwegbedding Nieuwpoort-Diksmuide Maatregelen onroerend erfgoed Restanten Eerste Wereldoorlog Bescherming Frontzate als monument (maatregel IP) Historisch onderzoek oorlogsrestanten (Prov. W-Vl.) Consolidatieproject t Ontwerp en opvolging werken: VIOE Bouwheer: Prov. W-Vl. Financiering i.k.v. premieregeling beschermd monument Evocatiegedeelte: financiering landinrichting en Prov. (70-30) Coördinatie: VLM Beheer: Prov. W-Vl

24 Inrichtingsplan oude spoorwegbedding Nieuwpoort-Diksmuide Maatregelen onroerend erfgoed Landschapskunstproject Toedeling perceel aan Prov. W- Vl. i.k.v. ruilverkaveling Stuivekenskerke Organisatie wedstrijd landschapskunstproject (Dienst Cultuur Prov. W-Vl.) Uitvoering weerhouden project door rvk-comité Financiering: ruilverkaveling - Prov. W-Vl. (80-20) Beheer: Prov. W-Vl

25 Inrichtingsplan Kom van Lampernisse / ruilverkaveling Fortem Landinrichtingsproject De Westhoek Kom van Lampernisse Rvk Fortem

26 Inrichtingsplan Kom van Lampernisse Inrichting beschermd landschap (ca ha) Prototype Oudlandpolders van Veurne-Ambacht met een landschappelijk zeer herkenbaar patroon van kreekruggen k en komgronden Concept: Inrichting kreekruggronden i.f.v. polyvalente landbouw Behoud en ontwikkeling van natuur- en landschapswaarden in de komgronden i.k.m. landbouwkundig gebruik

27 Inrichtingsplan Kom van Lampernisse Ruimtelijke spreiding opbrengstderving (%) Maatregelen onroerend erfgoed Herstel historisch weilandgebruik in de komgronden Verhogen winterwaterpeil met 30 cm door het plaatsen van stuwen en gronddammen / 340 ha Uitvoering: i ruilverkavelingscomité Fortem (ook buiten rvk-blok) Uitwerking vergoedingensysteem landbouw (uitbetaling door ruilverkavelingscomité Fortem) Monitoring landbouw (opbrengstderving), natuur (flora en fauna) en grondgebruik

28 Inrichtingsplan Kom van Lampernisse Maatregelen onroerend erfgoed Site met walgracht Leenhof Ter Wissche Toedeling archeologische site aan ANB i.k.v. rvk Fortem Recreatieve ontsluiting site (infobord / klaphekje) Uitvoering en financiering: rvk-comité Beheer: ANB (gebruiksovereenkomsten met landbouwer)

29 Inrichtingsplan Kom van Lampernisse Maatregelen onroerend erfgoed Wegwijzers Vernieuwen historische wegwijzers (ook buiten projectgebied) Uitvoering i en financiering: i i rvk-comité en gemeente (80-20%)

30 Inrichtingsplan Kom van Lampernisse Maatregelen onroerend erfgoed Historische kerkwegel Behoud van kerkwegel als recht van doorgang doorheen weilandcomplex Inrichting met klaphekjes kj en toegankelijkheidsbordjes Financiering: ruilverkavelingscomité Fortem en Stad Diksmuide (80-20 %)

31 Inrichtingsplan Kom van Lampernisse Maatregelen onroerend erfgoed Bunker Groigne Aankoop bunker door VLM en overdracht aan Prov. W-Vl. (subsidies LI) Ontwerp en opvolging restauratiewerken: VIOE Bouwheer: Prov. W-Vl. Financiering i.k.v. premieregeling beschermd monument Beheer: Prov. W-Vl.

32 Ruilverkaveling Fortem Maatregelen onroerend erfgoed Boogbrug walgracht Grote Fokkewerf Restauratiewerken aan brug en walgracht als maatregel op privéterrein (beschermd monument) Ontwerp en uitvoering: i ruilverkavelingscomité Fortem in overleg met Onroerend Erfgoed (beschermd monument) Financiering: ruilverkavelingscomité en privépartner (80-20)

33 Ruilverkaveling Fortem Maatregelen onroerend erfgoed Waardevolle perceelsrandbegroeiing rond huisweide id historische i h hoeve Opname van groenelement in nieuw kadastraal perceeltje (privaat domein gemeente Alveringem) Aanvullen haag met doornstruweel en hoogstammige loofbomen (ruilverkavelingscomité Fortem) Financiering: comité en Provincie (80-20%) Beheer: gemeente via prov. landschapswacht en medefinanciering van prov.

34 Inrichtingsplan Vallei De IJzer Nieuwpoort Landinrichtingsproject De Westhoek Lo Diksmuide IP Vallei De IJzer

35 Inrichtingsplan Vallei De IJzer Project rond integraal waterbeheer op niveau van overstroombare riviervallei Natuur- en landschapsontwikkeling en recreatieve ontsluiting in combinatie met agrarisch natuurbeheer

36 Inrichtingsplan Vallei De IJzer Maatregelen onroerend erfgoed Abdijsite OLV Ter Nieuwe Plant Aankoop archeologische site door VLM en overdracht aan ANB Onderdeel van kerngebied voor agrarisch natuurbeheer Visualisatie abdijsite: schanskorven op hoekpunten voormalige bebouwing en brugconstructie aan plaatselijk beperkt uit te graven walgracht Recreatieve ontsluiting via wandelpad en infobord Bouwheer VLM (partner ANB) Financiering: landinrichting (100%)

37 Inrichtingsplan Vallei De IJzer Maatregelen onroerend erfgoed Berging spitfire WO2 (RAF) Crashsite spitfire in perceel eigendom VLM Berging Groep Huyghe- Decuypere m.m.v. VLM, ANB en Onroerend Erfgoed (juli 2009) Eerste bergingsoperatie na ondertekening protocol verenigingen luchtvaartarcheologie en Vl. Gemeenschap

38 Inrichtingsplan Vallei De IJzer Maatregelen onroerend erfgoed Brug / doorstroomopening Stavelestraat Planoptie: restauratie niet beschermde brug (1858) Uitvoering: vernieuwbouw met afbreuk aan historische i h karakteristieken Financiering: partner (geen middelen van landinrichting)

39 Natuurinrichtingsproject Meetkerkse Moere Maatregelen onroerend erfgoed Eendenkooi (16 e eeuw) Aankoop vanwege ANB i.k.v. natuurinrichtingsproject Reconstructie vangpijp / financiering natuurinrichting Toegankelijk onder begeleiding (gidsenopleiding) Ruimer historisch onderzoek natuurinrichtingsproject

40 Knelpunten Inrichtingsprojecten: beleidsdomein leefmilieu, natuur en energie Ruilverkaveling en landinrichting: gaan sterk uit van multifunctionele l inrichting Natuurinrichting: meest sectorale instrument t (middelen ANB) Beheer Inrichting op openbaar domein of privé-domein van openbaar bestuur: beheerplan Private percelen met erfgoedwaarden (niet beschermd): weinig of geen mogelijkheden voor financiële ondersteuning beheer

41 Beheerovereenkomsten onroerend erfgoed

42 BO onroerend erfgoed Nieuw type beheerovereenkomst behoefte aan instrument voor beheer van klein ruraal erfgoed uitgewerkt door VLM doch niet geïmplementeerd 5 pakketten: instandhouding en beheer van: Bodemarchief Reliëfvormen Houtig erfgoed Bouwkundig erfgoed Traditionele teelten