Van IDEE naar UITVOERING

Transcriptie

1 Vlaanderen is open ruimte Van IDEE naar UITVOERING Samen recreatieve projecten opzetten VLM.be VAN IDEE NAAR UITVOERING 3

2 5DE UITDAGING 15 RECREATIE EN KERNKWALITEITEN 7 STAPSTENEN 27 ONTWERP EN UITVOERING INHOUD DE UITDAGING 5 STAPSTENEN in een recreatief project 7 ANALYSE Kansen en knelpunten 9 Waar we van dromen 11 Recreatie en kernkwaliteiten 13 ONTWERP EN UITVOERING Infrastructuur 27 Trage wegen en recreatieve netwerk 33 Speelplekken 36 Eenheid en herkenbaarheid nodig? 41 Hoe realiseren? 45 BEHEER TRAGE WEGEN EN RECREATIEF NETWERK 36 SPELEN OP BIJZONDERE PLEKJES TEAM EENHEID EN HERKENBAARHEID NODIG? 45 HOE REALISEREN? 4 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 5

3 Hebt u een idee of een vraag over de aanleg van infrastructuur voor recreanten in gemeente, regio of provincie? Deze brochure maakt u wegwijs in de aanpak die de Vlaamse Landmaatschappij vooropstelt bij een samenwerking om uw idee of vraag te onderzoeken en mogelijk ook te realiseren. DE UITDAGING investeren in omgevingskwaliteit op het platteland en in de stadsrand Deze brochure maakt duidelijk welke opdrachten de VLM uitvoert op het vlak van toerisme en recreatie. In de marge maakt u kennis met gerealiseerde VLM-projecten. De VLM is een agentschap van de Vlaamse overheid. Naast een hoofdkantoor in Brussel heeft de VLM twee regionale afdelingen: Regio West, met vestigingen in Gent en Brugge; Regio Oost, met vestigingen in Leuven, Herentals en Hasselt. De missie van de VLM is samen gebiedsgericht investeren in omgevingskwaliteit op het platteland en in de stadsrand. We leveren graag maatwerk en hebben daarbij bijzondere aandacht voor gebiedsgericht werken, innovatie en duurzaamheid. 6 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 7

4 STAPSTENEN IN EEN RECREATIEF PROJECT Wanneer binnen de VLM een project wordt gestart kunnen een aantal projectfasen worden afgelijnd. Hieronder worden de hoofdlijnen opgelijst. In deze brochure worden een aantal elementen belicht per fase. De illustraties geven een beeld van wat het eindresultaat zou kunnen zijn. In praktijk is er dikwijls overlap of een wisselwerking tussen de verschillende fases. ANALYSE onderzoek van de kansen en knelpunten WAAR WE VAN DROMEN uitwerken van een geïntegreerde visie recreatie en omgevingskwaliteit ONTWERP EN UITVOERING, BEPALEN VAN: de nodige infrastructuur de nodige inrichting van trage wegen de realisatie van speelplekken de huisstijl de inzet van instrumentarium BEHEER 8 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 9

5 ANALYSE KANSEN EN KNELPUNTEN inzicht in de recreatieve structuur Wanneer we uw onderzoeksvraag gedefinieerd hebben, starten we doorgaans met een studie om inzicht te krijgen in de recreatieve structuur, de inrichting en recreatieve organisatie in het studiegebied. Een dergelijke studie geeft ook inzicht in hoe landschap, erfgoed, natuur en de cultuurhistorische elementen een meerwaarde betekenen voor toerisme en recreatie. Zo krijgen we een goed zicht op de sterke en zwakke punten van een regio en op de kansen en bedreigingen. De studie krijgt vorm door bijvoorbeeld diepte-interviews, GIS-analyses, een SWOT-analyse, terreinbezoeken, discussietafels, De aanpak hangt af van het gewenste detailniveau en wordt in overleg met partners en opdrachtgever afgebakend. Met de resultaten in de hand kunt u beter inspelen op de toeristischrecreatieve wensen en noden en kunt u budgetten efficiënter inzetten om de ruimtelijk-recreatieve structuur te verbeteren. De resultaten geven u ook aanknopingspunten om de streekidentiteit te versterken en de belevingswaarden van toeristisch-recreatieve plaatsen te verhogen. sterke en zwakke punten 10 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 11

6 WAAR WE VAN DROMEN RECREATIE IN EEN GEÏNTEGREERDE VISIE RECREATIE IN EEN GEÏNTEGREERDE VISIE De verzamelde informatie uit de recreatieve studie en de andere analyses vertalen wij samen met de partners in een gebiedsvisie. Afhankelijk van de schaalgrootte van het projectgebied en uw concrete vraag, maken wij concepten en visies op micro- (voor bv. een onthaalpoort), meso- (voor een deelgebied) of macroschaal (voor het gehele gebied). Het detailniveau spreken we vooraf af. Wij vinden het noodzakelijk dat recreatieve concepten ingebed zijn in een ruimere gebiedsvisie voor het totale projectgebied. In principe ondersteunt VLM gebiedsprojecten waarvan de realisatie van recreatieve doelstellingen één onderdeel vormt. Alleen door geïntegreerd te werken, werken we duurzaam. We stemmen onze concepten en visies daarom af op de andere thema s die in het studiegebied spelen. VLM werkt daarom met multidisciplinaire projectteams. De visie concreet maken gebeurt in overleg en doet ons nadenken over de vraag HOE gaan we te werk?. We stemmen onze concepten en visies af op thema s die in het studiegebied spelen. 12 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 13

7 KERNKWALITEITEN VAN DE OPEN RUIMTE RECREATIE EN OMGEVINGSKWALITEIT Binnen de gebiedsgerichte projecten werkt VLM aan omgevingskwaliteit. Hiertoe wordt gestreefd naar 9 kernkwaliteiten. Vanuit de recreatieve invalshoek kunnen drie kernkwaliteiten als streefdoel worden meegenomen: Een omgeving met een vitale economie. Een goed ontsloten omgeving met aandacht voor de gebiedsdraagkracht en conform de behoeften van de bewoners en functies van het gebied. Het gebied is toegankelijk voor alle lagen van de bevolking en biedt stimuli tot ontmoeting en beweging. De omgeving is zo vormgegeven dat ze identiteit uitdrukt, betrokkenheid bevordert en esthetische aantrekkelijkheid bezit. Deze kernkwaliteiten kunnen inspireren voor het verder verfijnen van de visie en de vertaling in doelstelling en acties. Het stappenplan beschrijft een werkmethode om binnen onze gebiedsgerichte projecten steeds de focus te behouden op het uiteindelijke doel, namelijk de omgevingskwaliteit verbeteren. ENKELE VISIES DOOR DE VLM ONTWIKKELD 14 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 15

8 GENIETENvan het achterliggend landschap en dorpen Schelde en Rupel Kruibeke Schelle Berrenheibos - Schelle Aa Niel Vliet Boom Ontsluiten van ONTHAASTEN van de Scheldedijken N16 Puurs erfgoed en natuur Willebro AANTREKKELIJKE VERBINDINGEN realiseren Meer informatie VLM REGIO OOST Eddy Vermeerbergen Schelde en Rupel 16 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 17

9 GROENE PLEKJES rond Brugge verbinden Groene Fietsgordel Legende Nieuwmunster! knooppunten fietsroutenetwerk fietsnetwerk groene polen! assen route_2011 nieuwe link fase 1 niewe link fase 2 Houtave uitbreiding 2 Brugge veilig van het DORP naar het centrum van Brugge WAARDEN LANDSCHAP versterken Meer informatie VLM REGIO WEST Liesbeth Gellinck Groene Fietsgordel Brugge 18 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 19

10 GROENPOOL uitbouwen rond Gent Portalen als toegangszones Vinderhoutse Bossen boscomplex vrijwaren door fysische scheiding van recreatieve verbindingen attractieve ontvangstruimten uitbouw van recreatieve hoofdassen Meer informatie VLM REGIO WEST Stefan De Brabander Vinderhoutse bossen 20 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 21

11 KWALITEITSVOLLE recreatieve De Merode, prinsheerlijk platteland netwerken TOEGANGSPOORTEN en onthaalvoorzieningen BOS & HEIDE uitbouwen RUST & BEZINNING Het gebied als prinsheerlijk platteland in de markt zetten Meer informatie VLM REGIO OOST Hoy-Ming To Vinderhoutse De Merode bossen 22 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 23

12 EDUCATIEVE onthaalpoorten De Wijers land van 1000 vijvers een streekidentiteit door communicatie en overleg WATERBELEVING VERBINDENDE STRUCTUUR beekvalleien UITBOUW van recreatief, toeristisch netwerk Meer informatie VLM REGIO OOST Karel Stevens Vinderhoutse De bossen Wijers 24 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 25

13 regionaal landschapspark Bulskampveld PROMOTEN Bulskampveld mis geen enkel stukje Landschap en natuur versterken toeristisch-recreatief productaanbod versterken Positioneren als recreatief bestemmingsgebied Meer informatie VLM REGIO WEST Frank Debeil bulskampveld.be Vinderhoutse De bossen Wijers 26 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 27

14 ONTWERP & UITVOERING infrastructuur als ontsluiting van het gebied INFRASTRUCTUUR U kunt heel wat infrastructuurelementen aanbrengen die bijdragen tot de ontsluiting van een gebied of regio: onthaalpoorten, bewegwijzering, parkeermogelijkheden, recreatieve paden, rustpunten,. Andere elementen dragen dan weer bij aan de educatieve potenties van de omgeving of verhogen de belevingswaarde van een gebied: uitkijkpunten, informatiepanelen, educatieve routes, landschapskunst,. U vindt hier een aantal voorbeelden. 28 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 29

15 VERTOEVEN, BELEVEN EN ONTDEKKEN infrastructuur als ontsluiting van het gebied 30 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 31

16 flaneren, rusten en genieten 32 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 33

17 TRAGE WEGEN EN RECREATIEF NETWERK Trage wegen of wegen voor voetgangers, fietsers, ruiters, maar niet voor gemotoriseerd verkeer, zijn zeer waardevol in een recreatieve context. Vandaag zijn er heel wat trage wegen verdwenen, of ze dreigen te verdwijnen, of het beheer is niet toereikend. Een netwerk van trage wegen uitbouwen is niet altijd makkelijk. Het vergt de nodige juridische kennis. Om bepaalde trajecten als trage weg te herstellen, werkt de VLM vaak samen met de vzw Trage wegen, de betrokken gemeente(n) en provincie(s). KERKWEGEL, VELDWEGEL, JAAGPAD,... TRAGE WEGEN getuigen van oude relicten en verbindingen tussen dorpen Het nieuwe decreet landinrichting biedt een aantal instrumenten om een goed netwerk van trage wegen op te zetten. Naast de aankoop van gronden kan de VLM nieuwe instrumenten inzetten zoals de erfdienstbaarheid van openbaar nut, kleinschalige kavelruil of recreatieve beheerovereenkomsten. Wanneer de juridische context duidelijk is en de trage weg kan worden ingericht, helpen wij u om de inrichting af te stemmen op de gebruiker(s) en de omgeving. In bepaalde gevallen moet ook rekening worden gehouden met de toegankelijkheid voor plaatselijk landbouwverkeer. 34 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 35

18 REALISATIES TRAGE WOESTEN TRAGE WEGEN WEGEN ELINGEN MEILEGEM-ZINGEM STADSRANDBOS MALEM GROENE GORDEL BRUGGE LAMPERNISSE 36 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 37

19 REALISATIES GERHAGEN SPEEL TRAGE WEGEN PLEKKEN SPELEN OP BIJZONDERE PLEKKEN... Bij het ontwerpen van speelruimte voor kinderen besteden wij veel aandacht aan de relatie met de natuur en de bosomgeving. Met natuurlijke materialen, waterelementen en eenvoudige ingrepen proberen we leuke plekken vol spelprikkels te creëren. In nauw overleg met de partners, jeugdbewegingen, jeugdraad, maken we een ontwerp op. PIERLAPONT LOPPEM WOESTEN ZORGVLIET GROOTLOON GEEL 38 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 39

20 spelen, turen, ervaren en leren 40 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 41

21 HUISSTIJL EENHEID EN HERKENBAARHEID NODIG? de identiteit van een gebied versterken Om eenheid en herkenbaarheid van een gebied te versterken, kan een huisstijl zeer nuttig zijn. Het gebruik van een huisstijl versterkt de identiteit van een gebied en speelt een belangrijke rol bij vermarkting en promotie. Wanneer een gebied sterk versnipperd of uitgestrekt is of als het een veelzijdig karakter heeft, kan voor de invoering van een huisstijl worden gekozen. We werken een huisstijl uit in samenwerking met overheden en beherende instanties. Als u beslist een huisstijl uit te werken, moet het draagvlak bij de partners groot zijn. Een gedragen huisstijl is een garantie dat de partners hem zullen toepassen bij het realiseren van nieuwe infrastructuur. Vermijd in één gebied het gebruik van verschillende huisstijlen. Een huisstijl kan op twee manieren ingevuld worden: als grafische huisstijl (logo s, infoborden, brochures, kaartmateriaal, ) als huisstijl voor infrastructuur (banken, infoborden, picknicktafels, schuilhuisjes, bewegwijzering, ) Beide types huisstijlen versterken elkaar en zijn nuttig om een gebied op recreatief en toeristisch vlak in de kijker te zetten. De VLM heeft een rijke ervaring in het uitwerken en toepassen van huisstijlen op vlak van infrastructuur (De Merode, Bulskampveld, De Wijers, Groene Fietsgordel Brugge, ). 42 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 43

22 REALISATIES HUIS- STIJLEN GROENE GORDEL BRUGGE TRAGE WEGEN DE MERODE 44 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 45

23 HOE? participatieve trajecten projectbeheer werftoezicht HOE REALISEREN Voor de projectrealisatie op het terrein reikt de VLM verschillende instrumenten aan. Een aantal instrumenten zit vervat in het decreet landinrichting. Soms passen de uitgewerkte ideeën in andere types projecten zoals ruilverkaveling of natuurinrichting. Een grondenbank kan worden opgezet om de nodige gronden te verwerven. Er kan alternatieve financiering worden gezocht. Meer informatie hierover vindt u op VLM biedt ook ondersteuning op het vlak van procesbegeleiding, participatieve trajecten, projectleiding, beheer, werftoezicht, financiële vraagstukken, enz. procesbegeleiding financiële vraagstukken 46 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 47

24 BEHEER Na de realisatie is het tijd om te genieten en de nieuwe infrastructuur, paden, plekken, in gebruik te nemen. De duurzaamheid en de kwaliteit van de realisaties zijn sterk afhankelijk van het beheer. Na realisatie wordt het beheer aan de partners over gedragen. VLM kan de partner ondersteunen door suggesties te doen voor het beheer of in samenwerking met de partners een beheerplan opmaken. 48 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 49

25 TEAM TRAGE WEGEN WIE IS WIE Els Stijn Eva Ingrid Stef Frank Martin 50 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN VAN IDEE NAAR UITVOERING 51

26 FOTO TINE VERSCHUEREN 52 SAMEN RECREATIEVE PROJECTEN OPZETTEN

27 Vlaanderen is open ruimte Voor bijkomende informatie Neem contact op met het VLM-diensthoofd Platteland & Ontwikkeling: Regio West: (afdeling Oost- en West- Vlaanderen) Regio Oost: (adeling Vlaamse Brabant, Antwerpen, Limburg) Of neem contact op met voor afdeling West-Vlaanderen: voor afdeling Oost-Vlaanderen: voor afdeling Antwerpen: voor afdeling Limburg: voor afdeling Vlaams-Brabant: Vlaamse Landmaatschappij, augustus 2016 VLM.be