Op Sterksel luiden de klokken zo!

Transcriptie

1 Op Sterksel luiden de klokken zo! Gerry van den Wildenberg Gielen Maart 2017 In de parochiekerk van Sterksel, de H. Catharina van Alexandrië hangen drie luidklokken. Een hangt er in de kerk en twee hangen er in de klokkentoren. Alle drie de klokken zijn luidklokken, klokken die men kan horen. De luidklok links voor in de kerk tegen de sacristie aan is de oudste klok van de parochie, deze is van brons en opgehangen aan een stalen beugel. Doordat het klokje jarenlang op de pastorie bewaard is gebleven heeft het de tand des tijds doorstaan. (1) Dit luidklokje is afkomstig uit de oude, in 1866 gebouwde St. Gertrudiskapel, die vroeger stond op de hoek van de Pastoor Thijssenlaan Valentijn en die in de nacht van 24 mei 1976 heimelijk zou zijn gesloopt. Het betreffende klokje werd in 1846 gevonden in de ruïne van de St. Catharinakapel, welke stond op de plaats waar nu de begraafplaats is. Het klokje (2) heeft het volgende opschrift: Alexius Petit en Henricus zynen zoon hebben mynen gegooten A.D Wat betekent dat deze klok gegoten is bij de bekende klokkengietersfamilie Petit in Kerkklokje van de St Catharinakapel uit Heemkronyk jaargang 35 1

2 In de klokkentoren hangen de twee anderen luidklokken. ( 3) Deze klokken hangen hier sinds 1951 en zijn door de parochianen geschonken aan Pastoor Verhoeven ter gelegenheid van zijn zilveren priesterfeest op 29 mei van dat jaar. De grote klok heeft de Ais van toon, heeft een diameter van 87 cm en weegt 437 kg daarbij komt nog 16 kg, het gewicht van de klepel. Op deze klok staat het volgende opschrift te lezen: S. NORBERTUS CARPE DIEM ET DA LAUDEM DEO PETIT ET FRITSEN ME FUDERUNT Dit betekent: PLUK DE DAG EN ERE GOD. Petit en Fritsen hebben mij gegoten. De kleinere klok die Cis van toon is, een diameter heeft van 73½ cm en 259 kg weegt met een klepel van 10 kg heeft als opschrift: S. CATHARINA E PLURIBUS UNUM PETIT ET FRITSEN ME FUDERUNT hetgeen wil zeggen: UIT VELEN ÉÉN wat een zinspeling is op de samenstelling van de Sterkselse bevolking, die immers overal vandaan kwam. 2

3 In 1952 werd in het kerkarchief geschreven dat deze tekst ook staat op het zwaard dat Koningin Wilhelmina heeft geschonken aan Generaal Eisenhower. (4) Hij kreeg dit zwaard op 14 oktober 1947 voor zijn verdiensten bij de bevrijding van Nederland. Verder staat op beide klokken het opschrift: ME DEDERUNT PAROCHIANI STERKSEL DIE 29 MAJI A.D Dit wil zeggen : de parochianen hebben mij geschonken in het jaar onzes Heren Nadat het cadeau geschonken was moesten de parochianen nog herhaaldelijk worden aangespoord om de rekening te voldoen. De namen St. Norbertus en St. Catharina herinneren ons nog aan de historische binding met de Abdij van Averbode die van 1197 tot 1798 eigenaar was van de Heerlijkheid Sterksel. Deze klokken uit 1951 waren niet de eerste klokken die in de nieuwe parochiekerk hingen. In oktober 1931 werden naast een torenuurwerk ook klokken gegoten en gestemd door de fa. Eijsbouts uit Asten zoals staat opgeschreven in een brief van 6 november Evenals de latere klok had de grootste klok St. Norbertus de Ais als toon en woog 410 kg. De kleinere St. Catharina klok zou 215 kg hebben gewogen en Cis van toon zijn. 3

4 Beide klokken werden ook toen door de parochianen geschonken nu aan de toenmalige pastoor Thijssen. Het opschrift van die klokken is te lezen in dit krantenknipsel (6) in het weekblad Kanton Weert van Op de Catharina klok staat: Catharina bloedgetuige, Onwrikbaar als de rots Leer ons geloovig buigen Voor ď eeuwige wijsheid Gods. De Norbertus klok heeft als opschrift: Aan St. Norbertus ben ik gewijd Ter vroome heugnis aan vroeger tijd Ik volg zijn zonen in t heilig werk En roep het volk tot God en Kerk. In een ander krantenknipsel in het weekblad Kanton van Weert van kunnen we lezen dat de door de parochianen geschonken kerkklokken door den H.E. heer deken de Bruin plechtig zijn ingewijd. Zijn Hoogeerwaarde werd hierbij geassisteerd door Dr Smoor, Overste van het St. Pauluscollege en Rector Hoogland van het gesticht Providentia. Verder waren diverse wereldlijke en geestelijke overheidspersonen aanwezig. Van vele zijden kwamen gelukwenschen binnen. Zoals we reeds hebben kunnen lezen werden er in 1931 klokken in onze nieuwe parochiekerk geplaatst en in 1951 werden er opnieuw klokken geplaatst. Dit kwam omdat er op 4 respectievelijk 5 januari 1943 dus tijdens de 2 e Wereldoorlog de luidklokken door de Duitse bezetter werden gevorderd. In een besluit uit september 1942 moesten alle kerkklokken worden aangemeld bij de Rüstungsinspection. Zij zouden in beslag worden genomen om daarna omgesmolten te worden om er kanonnen en munitie van te maken. Voor deze inbeslagname had zich het Limburgse bouwbedrijf P.J.Meulenberg gemeld. In de volksmond Klokken-Peter genoemd. Het verwijderen van de klokken was een arbeidsintensief karwei omdat dit meestal met touwen, takels en katrollen moest gebeuren. Volgens ooggetuigen (8) zou ook op Sterksel op het plein voor de kerk een met de hand aangedreven lier hebben gestaan waarbij een staalkabel door de galmgaten naar een katrol in de nok van de toren liep die de klokken naar beneden liet zakken. Daarna hebben ze hier nog enige tijd in het kerkportaal gestaan alvorens ze werden weggevoerd. 4

5 Na de oorlog bedroeg de rijksbijdrage voor gestolen klokken f. 2,25 per kilo wat onvoldoende was voor nieuwe klokken waardoor de Sterkselse geloofsgemeenschap opnieuw klokken schonk aan de kerk. (9) Zoals hierboven te lezen heeft burgemeester van Schaik van de gemeente Maarheeze ( 10 ) in december 1942 nog geprobeerd om enkele klokken te redden maar dit is hem niet gelukt. Want in een antwoord op zijn schrijven werd hem gezegd dat er al twee M klokken, dit zijn klokken met een historische waarden in zijn gemeente zouden blijven hangen, hiermee zijn de klokken uit Soerendonk en Maarheeze bedoeld. Dus moesten de overige klokken in de gemeente worden ingeleverd want in elke gemeente mocht maar één klok voor alarmeringsdoeleinden blijven hangen. Later is dit zelfs nog gewijzigd zoals in de volgende verordening is te lezen. 5

6 6

7 Bronnen 1. Parochie St Nicasius waarvan de parochiekerk van Sterksel sinds 1 januari 2015 deel van uit maakt. 2. Heemkronyk, jaargang 35, 750 jaar geschiedenis van de parochie Sterksel door Peter Dekkers. Verder heeft Dhr de Leeuw hierover al een artikel geschreven te vinden op de site 3. Beschrijving van de klokken in het parochieblaadje medio jaren 80 vorige eeuw met als vermoedelijke schrijver Dhr. Schilleman. 4. Parochiearchief, schriftje van Pastoor Thijssen waarin Pastoor Verhoeven in 1951 schreef. 5. De foto s van de klokken zijn gemaakt door Wim Stolp waarbij geprobeerd is de tekst zo goed mogelijk in beeld te brengen. 6. Artikelen uit het Kanton Weert van resp en via de website Erfgoedhuis Weert. 7. Websites met beschrijvingen omtrent de klokkenroof zoals Ooggetuige is in dit artikel Dhr. Sjef Driessens. 9. Uit het boek: Budel en Cranendonk voorheen en thans, door S.H.Winkelmolen. 10. Via het RHC-Eindhoven verkregen informatie omtrent de vordering van klokken, uit inventaris Gemeentebestuur Maarheeze