1.6 Programma 6 Economie, toerisme en recreatie

Transcriptie

1 1.6 Programma 6 Economie, toerisme en recreatie Portefeuillehouders: de heer J.H.J. Konst, mevrouw J.A. de Vries, mevrouw S.A.E. Poepjes, mevrouw C. Schokker-Strampel en de heer J.A. Jorritsma Inleiding Met het economisch beleid wil de provincie een bijdrage leveren aan het duurzaam versterken van de economische structuur, naar een economie die gericht is op kennis en innovatie. Daarbij wordt gestreefd naar het vergroten van de werkgelegenheid, op een Frysk eigen manier. Kulturele Haadstêd De uitverkiezing tot KH18 is een ontwikkeling die een impuls gaat geven aan de Friese economie en de werkgelegenheid. Belangrijk speerpunt is bijvoorbeeld gastvrijheid in de toeristische sector (sluit aan op de op te zetten programmatische aanpak rond Experience uit het bidbook KH). Het economisch speelveld is breed. Met de inzet van een deel van de Nuon-middelen in Wurkje foar Fryslân heeft de provincie een stimulerende en faciliterende rol. Samen met betrokkenen zoekt de provincie naar wat er nodig is om de economische structuur te versterken. De provincie heeft een nadrukkelijke rol in de lobby om in deze Europese programmaperiode weer een deel van de Europese structuurfondsen en cohesiegelden naar Noord-Nederland te halen, mede gericht op het realiseren van de doelen uit het bidbook KH. Dit zal minder zijn dan in de afgelopen periode (2007-). Ons antwoord is de Noordelijke Innovatiestrategie, de Research and Innovation Strategy for smart specialisation (RIS), waarbij wij met Groningen en Drenthe inzetten op drie investeringslijnen: een krachtig MKB, vernieuwing van het innovatiesysteem en het bieden van oplossingen voor wereldwijde uitdagingen. Digitalisering, internationalisering en human capital vormen een rode draad door de gehele agenda. Daarnaast maakt de provincie de overgang naar een revolverende inzet van provinciale middelen, namelijk via het Doefonds, het Fûns Skjinne Fryske Enerzjy (FSFE) en het Breedbandfonds. De algemene inzet voor de Friese economie is beschreven in beleidsveld 6.1, waaronder ook de speerpunten Watertechnologie, Agrofood en Zorgeconomie. Beleidsveld 6.2 gaat over Toerisme en Recreatie en in beleidsveld 6.3 staan de doelen en maatregelen centraal die het gebruik van duurzame energie stimuleren. Wurkje foar Fryslân Met het investeringsprogramma Wurkje foar Fryslân zetten we in op een verdere versterking van de economische structuur. Een sterke economische structuur is nodig om te zorgen dan Fryslân op de lange termijn haar concurrentiepositie verbetert en minder gevoelig is voor perioden van laagconjunctuur. Het programma is opgebouwd uit vijf subdoelen: het vergroten van het innovatief vermogen, het beschikbaar stellen van bedrijfsfinanciering, het versterken van het menselijk kapitaal, het vergroten van het organiserend vermogen en het vergroten van de aantrekkelijkheid van de leefomgeving. Met name de eerste vier subdoelen hebben een sterk verband met dit begrotingsprogramma. Daarbij gaan we er steeds vanuit dat we de basis op orde brengen met regulier beleid (de economische beleidsvisie Groen, Slim en Grensverleggend). Met het programma Wurkje foar Fryslân zetten we daar een plus op.

2 Beleidskader De beleidsvisie economie Groen, Slim en Grensverleggend (Provincale Staten 19 september 2012) is de basis voor de provinciale inzet in het economisch domein. Op grond van deze beleidsvisie is de afgelopen periode ook een aantal uitvoeringsprogramma s/plannen opgesteld, o.a. voor agrofood, zorgeconomie, breedband en de investeringsagenda Drachten-Heerenveen. Op het terrein van recreatie en toerisme werkt de provincie op basis van het Uitvoeringsprogramma Gastvrij Fryslân -, het Toeristisch Programma Friese Wadden ( en ) (beide documenten door Provinciale Staten op 26 maart vastgesteld) en het Uitvoeringsprogramma Friese Meren Project 2011 t/m Versoberen, investeren, verzilveren en borgen (Provinciale Staten, 30 november 2011). Voor duurzame energie zijn het uitvoeringsprogramma Duurzame Energie en het Businessplan Fûns Skjinne Fryske Enerzjy (FSFE) belangrijke documenten. Daarnaast hebben wij met de gemeente Leeuwarden onder meer afspraken vastgelegd in de Samenwerkingsagenda rond de thema s Economie, Arbeidsmarkt, Onderwijs en Armoedebestrijding. Zie bijlage 10 voor een overzicht van de relevante beleidsnota s en regelgeving. Aan Provinciale Staten voor te leggen nota s Jaarstukken SNN Het jaarverslag SNN De jaarrekening SNN De gewijzigde begroting SNN De begroting SNN Totaal baten en lasten programma 6 Economie, toerisme en recreatie Bedragen x 1.000,- 6.1 Bedrijvigheid Toerisme en recreatie 6.3 Duurzame energie Totaal baten Bedrijvigheid Toerisme en recreatie 6.3 Duurzame energie Totaal lasten Saldo De fluctuaties tussen de jaren worden veroorzaakt doordat de inzet van de tijdelijke budgetten en de hiermee te bereiken resultaten niet gelijkmatig over de jaren zijn verdeeld.

3 Hieronder wordt de verdeling van de lasten over de beleidsvelden weergegeven. Beleidsveld Structurele lasten, excl. bedrijfsv. kosten Nietstructurele lasten Bedrijfsvoeringskosten Totaal bedragen x 1.000,- Bedrijvigheid Toerisme en recreatie Duurzame energie Totaal Beleidsveld 6.1 Bedrijvigheid Wat willen we bereiken? De provincie wil de economische structuur in Fryslân versterken door middel van generiek stimuleringsbeleid en de beleidsprioriteiten watertechnologie, agrofood en zorgeconomie. Sociaal beleid De integratie van het sociale beleid (inclusief zorg) op economisch terrein is gestalte gegeven in het beleidsthema Zorgeconomie. Watertechnologie De provincie wil Fryslân uitbouwen tot Europese Watertechnologiehub, met Leeuwarden als fysieke kern en de Watercampus als proeftuin voor innovatie. De provincie wil een bijdrage leveren aan de vertaling van de excellente kennispositie naar meer bedrijvigheid en werkgelegenheid: een hoogwaardige watertechnologiesector met kenniswerkers in 2020 en een forse toename van werkgelegenheid bij de toeleverende maakindustrie en dienstverlening. Het Uitvoeringskader Watertechnologie (Statenvergadering van 24 september ) bestaat uit de vier actielijnen: Talent, Transnationaal, Techniek en Tolerantie. Vanuit het beleidsterrein watertechnologie werken we de link verder uit met het event Embassy for Water uit het Bidbook KH18.

4 Agrofood De provincie wil de kracht en het innovatieve vermogen van de Friese agrofoodsector verder uitbouwen voor behoud en groei van de werkgelegenheid. Daarnaast wil de provincie de beschikbaarheid bevorderen van goed gekwalificeerd personeel en een goede, flexibele, ook internationaal aansprekende, kennisinfrastructuur. Zorgeconomie *) De zorgeconomie is een belangrijke factor in Fryslân. Vanuit dit oogpunt willen wij de positie en ontwikkelingen van de zorg in Fryslân in economische zin versterken. *) Behandeling van het uitvoeringsprogramma Zorgeconomie staat gepland voor de Statenvergadering van 24 september. Wurkje foar Fryslân In het kader van dit investeringsprogramma zet de provincie in op het vergroten van het organiserend vermogen van bedrijven, kennisinstellingen en overheden, waarbij een coördinerende en stimulerende rol wordt vervuld. Sleutelbegrippen zijn clustervorming, internationaal ondernemen en versterking van het vestigingsklimaat. Agrofood, watertechnologie en toerisme & recreatie zijn drie prioritaire sectoren, waarbij een impuls wordt gegeven door middel van structuurversterkende maatregelen en een clusteraanpak. Bij de sectoren duurzame energie en zorgeconomie wordt vooral duurzaamheid en innovatie gestimuleerd. Kulturele Haadstêd Wij werken samen met de gemeente Leeuwarden de stichting KH18 aan de programmatische rond de thema s Empowerment en Entrepeneurship. Dit biedt kansen voor een verdere integratie en verbinding tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt. Welke resultaten willen we in behalen? Generiek stimuleringsbeleid De economische structuur van Fryslân versterken we onder andere door deel te nemen in de uitwerking van de RIS. De aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt proberen we te verbeteren via onder andere het Centrum Duurzaam, dit speelt vooral bij de technieksector (o.a. Techniekagenda Noord Nederland, Nationaal Techniekpact 2020), van waaruit vervolgens verbindingen kunnen worden gelegd met de speerpunten Agrofood en watertechnologie. Samen met de F4 gemeenten (Leeuwarden, Súdwest Fryslân, Smallingerland en Heerenveen) werken we aan de uitvoering van hun economische uitvoeringsprogramma. In SNN-verband proberen we ook voor de nieuwe EU-periode weer volop middelen naar het noorden te halen. Ten slotte zetten we in op grote economische projecten als: Heerenveen, stad van sport (Nieuw Thialf) Europese watertechnologiehub Dairy Campus Fryslân Breedbandinfrastructuur in Fryslân. Innovatiecluster Drachten (voorheen Technocampus) Doefonds KH18 Zie paragraaf 9 Grote projecten. Watertechnologie De provincie zet in op het verzekeren van langjarige financiering van Wetsus-onderzoek tot 2020 uit REP, rijksmiddelen en Europese middelen. De provincie faciliteert het vertalen van de excellente kennispositie naar meer bedrijvigheid en werkgelegenheid. De provincie stimuleert en faciliteert de samenwerking in het watertechnologiecluster en

5 vervult een actieve rol in de internationale profilering en branding van de Europese watertechnologiehub. Agrofood De provincie stimuleert en ondersteunt duurzame innovaties bij (clusters van) bedrijven/instellingen, waarbij nieuwe en bestaande kennis wordt toegepast en uiteindelijk opgeschaald voor de markt (kennisvalorisatie). Hierin spelen de nieuwe clusterorganisatie agrofood en het netwerk van de NOM (bio based economy) een centrale rol. De provincie zet in op de verdere ontwikkeling van de Dairy Campus, waarbij de hele agro-foodketen in beeld is. De provincie bevordert de beschikbaarheid van goed gekwalificeerd personeel en een goede, flexibele, ook internationaal aansprekende kennisinfrastructuur. Hiertoe ondersteunt de provincie ook de ontwikkeling van de Dairy Chain Friesland. Zorgeconomie Wij willen - vooruitlopend op de behandeling van het Uitvoeringsprogramma Zorgeconomie Innoveren en verbinden met zorg - uitvoering geven aan de eerste jaarschijf van het uitvoeringsprogramma via de programmalijnen: business development en projectontwikkeling;arbeidsmarkt en onderwijs; procesinnovatie in de zorg; en stimulering cluster- en netwerkvorming. De provincie wil vanuit haar kerntaak bijdragen aan innovatie en verbinding van MKB en de zorgsector. Hiermee willen we bijdragen aan een betaalbare, adequate en beschikbare (toekomstbestendige) zorgsector voor de Friese burgers, met economische spin-off voor het Friese MKB. Kulturele Haadstêd Wij willen binnen het thema Tolerantie van het Uitvoeringsprogramma watertechnologie projecten aansluiten op het gedachtegoed van Kulturele Haadstêd. In het Uitvoeringskader Watertechnologie is een van de elementen van de actielijn Tolerantie: realisatie van watertechnologieprojecten in het kader van Lwd. Verder zetten wij fors in op het verhogen van de participatiegraad van mensen die extra zorg behoeven. De mienskipsgedachte staat binnen het uitvoeringsprogramma zorgeconomie centraal. Op het terrein van breedband en.frl-extensie kunnen wij een belangrijke rol spelen in het opzetten en uitvoeren van lokale en regionale activiteiten binnen KH18. Wurkje foar Fryslân In werken we de maatregelen uit de subdoelen - het vergroten van het innovatief vermogen, het beschikbaar stellen van bedrijfsfinanciering, het versterken van het menselijk kapitaal en het vergroten van het organiserend vermogen - uit tot instrumenten. Op basis van die instrumenten verstrekken wij financiering, vooral voor bedrijven en instellingen. Dit op basis van aanvalsplannen. Er wordt een nauwe relatie gelegd met Wurkje foar Fryslân als het gaat om onze extra inzet voor het verbeteren van de aansluiting tussen arbeidsmarkt en onderwijs. Het aanvalsplan Versterken Menselijk Kapitaal is op 25 juni door Provinciale Staten vastgesteld. Zie ook programma 11 Inzet Nuon-middelen. (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Doelwaarde Watertechnologie Langjarige financiering Wetsus geregeld Aantal projecten Meer bedrijvigheid en werkgelegenheid geregeld 5 stijging Agrofood Aantal projecten (ketenprojecten en crosssectorale projecten) 5 Zorgeconomie Afbakening van onze rol op het gebied van de zorgeconomie. Keuzes gemaakt

6 (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Doelwaarde Onderwijs en arbeidsmarkt Projecten op het gebied van onderwijs en arbeidsmarkt 7 Doefonds Breedband Wat mag het kosten? Bedragen x 1.000,- Aantal gehonoreerde leningen Aantal gehonoreerde participaties Inrichting Breedbandloket Inrichting Breedbandfonds Aantal gehonoreerde fondsaanvragen 7 3 In uitvoering In uitvoering 5 Structurele budgetten Tijdelijke budgetten Overlopende passiva Totaal baten Structurele budgetten Tijdelijke budgetten Reserves Overlopende passiva Bedrijfsvoeringskosten Totaal lasten Saldo Toelichting De baten hebben betrekking op de inkomsten vanuit Interregprojecten. Tot de tijdelijke budgetten behoren o.a. de jaarlijkse decentralisatie-uitkering van het Waddenfonds en de middelen voor de projecten Thialf, IJshal Leeuwarden, ANNO (zie paragraaf 10 Samenwerkingsverbanden) en cofinancieringsprojecten. Kadernota In bovenstaande tabel zijn de ramingen van onderstaande onderwerpen uit de kadernota verwerkt. Inzet vrijval Convenantsmiddelen A7 Westergo voor dekking kadernotavoorstel Cofinanciering POP 3. Stelpost programma 6 voor dekking kadernotavoorstel Cofinanciering POP3. bedragen x 1.000,- S/T Totaal baten Convenant Westergozone actualisatie T Stelpost programma 6 kadernota T Totaal lasten Saldo

7 Beleidsveld 6.2 Toerisme en recreatie Wat willen we bereiken? Doel is dat de sector recreatie en toerisme een proactieve en volwaardige sector wordt, c.q. blijft, waarbinnen: het aantal toeristische overnachtingen stijgt (van 9,5 naar 10,5 miljoen in ), het aantal bezoekers toeneemt (van 60 naar 70 miljoen in ), het aantal directe toeristische banen stijgt (van 19 naar 20 duizend in ), de toeristische bestedingen vanaf stijgen met 5% (vanaf ). Kulturele Haadstêd Het programma Gastvrij Fryslân is nauw verbonden met Kulturele Haadstêd, met name bij het kernthema internationalisering. Onze strategie is om recreatief-toeristisch Fryslân klaar te stomen voor Kulturele Haadstêd met o.a. een investering in de gastvrijheid van de provincie en de totstandkoming van een Evenementenkalender (inclusief financieringsbronnen). Kulturele Haadstêd is een belangrijk marketinginstrument van Stichting Merk Friesland. Hiervoor wordt een afzonderlijke marketingstrategie ontwikkeld. Wurkje foar Fryslân Met het programma Wurkje foar Fryslân willen we het organiserend vermogen van de toeristische sector versterken waardoor een meer samenhangend productaanbod ontstaat. Daarnaast stimuleren we innovatie in deze sector om het aanbod zoveel mogelijk aan te laten sluiten op de behoefte van de consument. Welke resultaten willen we in behalen? Recreatieve basisinfrastructuur Voor het eerste thema werken we onder andere aan een dekkend routenetwerk voor wandelen, fietsen en (elektrisch) varen, slimme en daadkrachtige marketing, een goede digitale basisinfrastructuur en het handhaven van de programmatische aanpak voor de Wadden, Grenzeloos Varen, Elfsteden en Friese Wouden. Een robuuste en slimme regiomarketingstructuur is van groot belang voor de kaders van ons economisch beleid en de Friese economie. Na besluitvorming door Provinciale Staten over de subsidiëring van Stichting Merk Friesland - op basis van het strategisch marketingplan - zal de stichting in de koers uitzetten. Vanaf 1 oktober is er één organisatie verantwoordelijk voor de marketing, de productontwikkeling en het gastheerschap van Friesland: Stichting Merk Friesland. Deze stichting ontwikkelt zich tot het marketing(kennis)centrum van onze provincie. Het domein van de organisatie omvat toerisme, wonen, werken en studeren. De rol van Merk Friesland zal variëren van initiator, regisseur, sparring partner tot ondersteuner. De opdracht van Merk Friesland is tweeledig. In de eerste plaats het formuleren en uitdragen van de positionering en kernwaarden van de merken Friesland en Wadden op een eenduidige manier, naar interne en externe doelgroepen. In de tweede plaats het ondersteunen en faciliteren van het product Friesland in samenwerking met ondernemers, gemeenten, provincie en andere stakeholders. Internationalisering De provincie stimuleert het aanbod van meertalige informatie in de toeristische sector en bereidt een volwaardige en internationale programmering voor van events.

8 Innovatie Om innovatie te bevorderen biedt de provincie ruimte voor de ontwikkeling van nieuwe economische verdienmodellen in bijzondere landschappen. De provincie legt verbindingen met andere sectoren en ondersteunt daar waar mogelijk de Innovatieagenda Toeristisch Fryslân. Friese Meren Binnen het Friese Merenproject leggen wij de nadruk op het verzilveren van de investeringen in de waterinfrastructuur en de watersportvoorzieningen. We ronden lopende projecten af en lossen resterende knelpunten op: opwaarderen van vaarverbindingen, capaciteit en drempeldieptes van sluizen, tegengaan van wachttijden bij sluizen en bruggen en wegwerken van achterstallig onderhoud in de vaarverbindingen. In de laatste fase zijn drie nieuwe accenten aangebracht, namelijk jeugd en watersport, elektrisch varen en Wifi in toeristische watersportkernen. 47 toeristische locaties en locaties met toeristisch potentieel, kunnen subsidie aanvragen voor de realisatie van een wifi-netwerk. Dit op basis van de subsidieregeling Wifi-netwerken op toeristische locaties. Kulturele Haadstêd De provincie zet zich in voor een interessant aanbod aan (inter)nationale topevenementen in de periode -, enerzijds om ondernemers voor te bereiden op een toename van internationale gasten en anderzijds om nieuwsgierige internationale burgers te verleiden een bezoek te brengen aan Fryslân. De denkbeeldige 500 km-straal rondom Fryslân voor het bereik van de doelgroepen is losgelaten. Het marktaandeel van buitenlandse overnachtingen in Nederland willen wij in vijf jaar verdubbelen (nu 3,1%). De internationale marketingstrategie wordt uitgewerkt in de totale planvorming van Kulturele Haadstêd. Wurkje foar Fryslân Voor de sector recreatie en toerisme zoeken we manieren voor het realiseren van een duurzaam organiserend vermogen als basis voor innovatie. Wij zijn inmiddels met een verkenning van dit proces gestart, in nauw overleg met ondernemers en relevante kennisinstellingen. We verwachten hier in verder uitvoering aan te geven. Kadernota : Gastvrij Fryslân Met het programma Gastvrij Fryslân zet de provincie in op het op orde krijgen en houden van de recreatieve basisinfrastructuur. (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Doelwaarde Ontwikkeling sector Recreatie en Toerisme Aantal overnachtingen 10,5 miljoen Stimulering WiFi Aantal toeristische locaties met WiFi 47 Koepeldatabase De koepeldatabase is in helemaal op orde. Gereed voor ontsluiting

9 Wat mag het kosten? Bedragen x 1.000,- Structurele budgetten Tijdelijke budgetten Overlopende passiva Totaal baten Structurele budgetten Tijdelijke budgetten Reserves Bedrijfsvoeringskosten Totaal lasten Saldo Toelichting De daling van de tijdelijke budgetten wordt veroorzaakt door het aflopen van het Friese Merenproject in. Hierdoor dalen ook de tijdelijke baten uit bijdragen van derden. Kadernota In bovenstaande tabel is de raming van onderstaand onderwerp uit de kadernota verwerkt. bedragen x 1.000,- S/T Totaal baten Gastvrij Fryslân S Totaal lasten Saldo Beleidsveld 6.3 Duurzame energie Wat willen we bereiken? Duurzame energie betekent dat wij, conform Europese - en rijksdoelstellingen, meer van onze energie duurzaam willen opwekken (16% in 2020) en dat wij een energiebesparing willen realiseren: 20% in 2020, ten opzichte van Daarnaast willen wij in 2020 in totaal energiegerelateerde banen (in alle lagen van de bevolking) in Fryslân realiseren. Daarmee geven wij ook een impuls aan de innovatiepositie van onze provincie. Fryslân wil samen met de Noord-Nederlandse partnerprovincies in het Energy Valleygebied koploper en natuurlijk laboratorium zijn in de energietransitie. Dit vanuit de zorg voor de leefomgeving en omdat deze transitie voor de economie kansen biedt, bijvoorbeeld in de verbinding met andere Friese economische speerpunten zoals agrofood en watertechnologie.

10 Kulturele Haadstêd De cooperatieve Mienskipgedachte achter KH18, onder meer tot uitdrukking komend in het event Energy Now, heeft sterke relaties met het beleidsveld Duurzame Energie. Wij zien kansen dit komende jaren verder te ontwikkelen en te ondersteunen. Welke resultaten willen we in behalen? De provincie faciliteert het Friese bedrijfsleven bij het opzetten van business cases rond de energieproductie (wind, zon, warmte en biogas) en energiebesparing (woningvoorraad, maatschappelijk vastgoed, zakelijk vastgoed, landbouw, mobiliteit en circulaire economie). Deze kunnen vervolgens worden overgedragen aan de fondsbeheerder van het FSFE. Zie ook paragraaf 9 Grote projecten. Energieproductie De provincie draagt bij aan de toepassingsmogelijkheden van Liquified Natural Gas (LNG) in de scheepvaart en het zwaardere wegtransport (duurzame mobiliteit). Met corporaties en zorginstellingen ontwikkelen we samen een plan voor zonnestroom. Bij het project De Nieuwe Afsluitdijk zoeken we naar innovatieve vormen van duurzame energie op de Afsluitdijk. Tot slot faciliteren we lokale en kleinschalige initiatieven, in nauwe samenwerking met de Enerzjy Kooperaasje Fryslân (EKF), de Energiewerkplaats, de Friese Milieufederatie en Doarpswurk. Energiebesparing Jaarlijks leveren we een bijdrage aan het verbeteren van woningen met minimaal twee energielabels. We werken plannen uit voor een pilot energieneutraal renoveren (met de gemeente sudwest Fryslân) en om het maatschappelijk en zakelijk vastgoed te verduurzamen. We ondersteunen Friese gemeenten in de lokale aanpak rond energiebesparing. In het verlengde hiervan intensiveren wij de contacten met onze partners en betrekken we het Friese onderwijs hierbij. Ook versterken wij onze netwerken in Den Haag en Brussel en zoeken we gericht naar mogelijkheden voor (inter)nationale samenwerking en verwerving van Europese middelen voor de nieuwe Europese programmaperiode. Wurkje foar Fryslân De Friese energiepremie maakt deel uit van de investeringsagenda Wurkje foar Fryslân. Daarnaast zetten we met Wurkje foar Fryslân in op ondersteuning van de Friese samenleving bij de transitie naar duurzame vormen van energievoorziening. In nauwe samenhang met de maatregel stimuleren initiatieven voor energiebesparing in de circulaire economie (zie programma 4) wordt op dit moment een plan van aanpak opgesteld met als doel de marktkansen te verkennen. Wij verwachten hier in verder uitvoering aan te kunnen geven. (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Doelwaarde Besparing energie Energiebesparing in PJ per jaar Verdere energiebesparing Productie duurzame energie Duurzame energieproductie in PJ per jaar Hogere duurzame energieproductie Werkgelegenheid Aantal arbeidsplaatsen Stijging aantal arbeidsplaatsen Fûns Skjinne Fryske Enerzjy Uitgezet vermogen De doelwaarde is nog niet bekend. Dit moet blijken uit het Werkplan van de BV. Na afronding van de aanbesteding zal dit plan door de fondsbeheerder worden geschreven.

11 Toelichting De (prestatie) indicatoren zijn afgeleid van onze doelstellingen. Het bereiken van deze doelen is echter van vele factoren afhankelijk en de (significante) effecten van de uitvoering zijn pas op de langere termijn zichtbaar. Daarom meten we om de twee jaar de effecten van onze uitvoering van het programma, zodat er een duidelijke trend zichtbaar wordt. Deze trend wordt vervolgens doorgetrokken naar 2020, waarmee we een goede indicatie krijgen of we de beoogde doelen halen. Wat mag het kosten? Bedragen x 1.000,- Tijdelijke budgetten Voorzieningen Totaal baten Structurele budgetten Tijdelijke budgetten Reserves Voorzieningen Bedrijfsvoeringskosten Totaal lasten Saldo Toelichting Voor het programma duurzame energie is in een bedrag van 1,43 miljoen aan tijdelijk budget beschikbaar. In de jaren daarna loopt het tijdelijk budget af. Dit resterende budget is grotendeels bestemd voor de bestuurlijke verplichtingen van het programma. In het Uitvoeringsprogramma duurzame energie is aangekondigd dat er passende financieringsvoorstellen zullen worden ingediend om het vervolg van het programma te financieren. De verstrekte revolverende leningen zijn onder de post voorzieningen opgenomen. Kadernota : programma duurzame energie In bovenstaande tabel is de raming van onderstaand onderwerp uit de kadernota verwerkt. bedragen x 1.000,- S/T Totaal baten Programma Duurzame Energie T Totaal lasten Saldo Een deel van het budget Duurzame Energie is ingezet ter dekking van het kadernotavoorstel Iepen Mienskipsfûns.

12 Bijlage Bedrijvigheid (B0601) Naar hoofddocument Specificatie Exploitatie GS budgetautorisatie Totaal Agenda economie Totaal Bedrijvencontactdagen voor Friesland Totaal Deelname NOM 2 Totaal Deelnemersbijdrage NOM Totaal Garantiebijdrage uitbreiding industriehaven Harlingen Totaal Interreg ( ) formatie tlv middelen derden 273 Totaal 1 Structurele budgetten Totaal Agenda Netwerk Noordoost Fryslan Totaal Bijdrage gemeenschappelijke regeling Waddenfonds Totaal Brede regiomarketing 530 Totaal Breedband Totaal Cofinancieringsbudget Efro- Ez/Interreg/Waddenfonds Totaal Convenant A7- en Westergozone projectbureau Totaal Convenant A7 en Westergozone projecten Totaal Convenant A7 projecten Totaal Convenant A7 projectenfonds Totaal Convenant A7 zone -139 Totaal Convenant Westergozone Totaal Convenant Westergozone projecten 10 Totaal Doefonds Totaal Efro-Ez projecten Totaal Gebiedsontwikkeling WTC fase 1 ijshal Totaal Glasvezel Quick Win Totaal Herinrichting haven de kom Terschelling Quick Win Totaal Innovatiecluster Drachten Totaal Interreg projecten Totaal Project Fryslan Fernijt III Totaal Project Fryslan Fernijt IV Totaal Regionaal Economisch Pakket (REP) Totaal Regionaal Economisch Pakkket (REP) NUON Totaal RIPF Fryslan Fernijt II 81 9 Totaal RSP REP Totaal Sportstad Heerenveen (procesgeld) Totaal Stadsconvenant Leeuwarden 13 Totaal Stelpost kadernota Totaal Stimuleringsprogramma Wifi Totaal Traineeships in Fryslan Totaal Voorbereidingskosten Toeristisch Waddenprogramma Totaal Waddenfonds projecten Totaal Watertechnologie (procesgeld) Totaal (gtld) Totaal 2 Tijdelijke budgetten Totaal Inzet NUON A-ware Food Group Totaal Inzet NUON Closing the Loops 400 Totaal Inzet NUON Dairy Chain 1e fase

13 Specificatie Exploitatie GS budgetautorisatie Totaal Inzet NUON Healthy Ageing Netwerk HANNN II Totaal Inzet NUON NGA breedband Totaal Inzet NUON Nieuw Thialf Totaal Inzet NUON Pastiel werkt 98 Totaal Inzet NUON Samenwerkingsagenda Smallingerland Totaal Inzet NUON Traineeships in Fryslan Totaal 3 Reserves Totaal Project Fryslan Fernijt III Totaal 5 Overlopende Passiva Totaal Bedrijfsvoeringskosten Totaal Interreg ( ) formatie tlv middelen derden 132 Totaal 6 Bedrijfsvoeringskosten Totaal B Bijlage Toerisme en recreatie (B0602) Naar hoofddocument Specificatie Exploitatie GS budgetautorisatie Totaal Deelnemersbijdrage in GR de Marrekrite Totaal Projectontwikkeling & knelpunt toerisme recreatie Totaal St Fryslan Marketing Totaal Voorlichting watersport Totaal 1 Structurele budgetten Totaal Afboeking stoomtrein Totaal Bakkeveen Dunsan Quick Win Totaal Bezinningstoerisme Totaal Brug Dongeradijk Quick Win Totaal Energiek Noordwolde Quick Win Totaal Fan Fryslân Totaal Friese Meren Project Totaal Friese Meren Project Boarnsterhim Totaal Friese Meren Project fietspad Swette bijdrage Totaal Friese Meren Project Gaasterlan-Sleat Totaal Friese Meren Project Noordelijke Elfsteden Route Totaal Friese Meren Project projecten Totaal Friese Meren Project watersportvoorziening Leeuwarden bijdrage 100 Totaal Hart van Joure Quick Win Totaal Herinrichting Lies Terschelling Quick Win Totaal Jachthaven Ameland drijvende steiger Quick Win Totaal Masterplan Appelscha Quick Win Totaal Programma Topattractie Elfsteden en Wadden Totaal Recreatieve voorzieniungen Schier Quick Win Totaal Rondje Lauwersmeer Quick Win Totaal Strandovergangen 9 stuks Quick Win Totaal Topattractie project Fryslan topattractie Totaal Topattractie projecten Totaal Topattractie subsidie toerisme natuurlijk STINAF Totaal Uitvoeringsovereenkomst Baggerprogramma Leeuwarden

14 Specificatie Exploitatie GS budgetautorisatie Totaal Vaart Dokkumer Ie-Waldfeart Quick Win Totaal Varen naar Stiens Quick Win Totaal Wetterwalden Quick Win Totaal 2 Tijdelijke budgetten Totaal Inzet NUON Stagnerende projecten Recreatie en Toerisme Totaal Inzet NUON Toerisme Natuurlijk Fryslan STINAF Totaal 3 Reserves Totaal Friese Meren Project projecten Totaal Topattractie subsidie toerisme natuurlijk STINAF Totaal 5 Overlopende Passiva Totaal Bedrijfsvoeringskosten Totaal Deelnemersbijdrage in GR de Marrekrite Totaal 6 Bedrijfsvoeringskosten Totaal B Bijlage Duurzame energie (B0603) Naar hoofddocument Specificatie Exploitatie GS budgetautorisatie Totaal Afschrijvingen OV Duurzaam Totaal 1 Structurele budgetten Totaal Afsluitdijk Totaal Afsluitdijk (procesgeld) Totaal Asbest en zonnepanelen Totaal DU Afsluitdijk pilot Den Oever Totaal Elektrisch vervoer Terschelling Quick Win Totaal Programma Duurzame Energie Totaal Programma Duurzame Energie projecten Totaal RSP REP Totaal Sterke Regios Verduurzaming Waddenglas Totaal Verduurzamen sportcomplex/zwembad Vlieland Quick Win Totaal 2 Tijdelijke budgetten Totaal Inzet NUON Versnelde verbetering energieprestatie bestaande woningvoorraad Totaal 3 Reserves Totaal Revolverende middelen lening Energy Challenges Totaal Revolverende middelen lening Enerzje Kooperaasje Fryslan en Noorderlijk Lokaal Duurzaam Totaal 4 Voorzieningen Totaal Bedrijfsvoeringskosten Totaal 6 Bedrijfsvoeringskosten Totaal B Totaal P06 Economie, toerisme en recreatie