Boekbespreking Ilja Maso. Onsterfelijkheid: van twijfel naar zekerheid. Kampen: Ten Have, ISBN Kort na de boekpresentatie
|
|
- Cecilia Jonker
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Boekbespreking Ilja Maso. Onsterfelijkheid: van twijfel naar zekerheid. Kampen: Ten Have, ISBN Kort na de boekpresentatie van Eindeloos Bewustzijnvan Pim van Lommel, organiseerde men in Utrecht een symposium over een ander boek van Uitgeverij Ten Have met een aanverwant onderwerp. We hebben het overonsterfelijkheid van prof. dr. Ilja Maso, verbonden aan de Universiteit voor Humanistiek. Zoals te verwachten was, is dit boek inmiddels al ten prooi gevallen aan een zeer onredelijke en zelfs ronduit vijandige bespreking op de weblog van Skepsis. Ook binnen de kringen van het humanisme heeft men zich niet altijd even positief uitgelaten over deze publicatie. De rector van de UvH, Hans Alma, zegt in haar nieuwjaarstoespraak zelfs dat Maso 'vermoedelijk onbedoeld' het imago van de universiteit heeft geschaad (Trouw, 11 januari 2008). Ilja Maso gaat zoals de ondertitel al aangeeft op zoek naar een maximale zekerheid rond een persoonlijk overleven na de dood. Wat dit betreft lijkt het boek enigszins opsearching for Eternity van Don Morse. Het is verfrissend om te lezen dat Maso niet meegaat in de gangbare (humanistische) 'zingeving' van de dood als vernietiging van de persoon en in plaats daarvan erkent dat hij een definitief persoonlijk einde ondraaglijk en volkomen zinloos zou vinden. Tijdens zijn speurtocht naar zekerheid rond een persoonlijk overleven na de dood besteedt Maso eerst aandacht aan filosofische argumentatie tegen een zuiver geestelijk voortbestaan. De auteur komt (m.i. terecht) tot de conclusie dat de geleverde tegenargumenten niet steekhoudend zijn, maar hij sluit niet helemaal uit dat er ooit nog een doorslaggevend argument tegen een voortleven als onstoffelijke geest zou worden geformuleerd. Daarom besteedt Maso ook aandacht aan de mogelijkheden van onsterfelijkheid door middel van verrijzenis of een astraal lichaam. Vooral zijn bespreking van lichamelijke verrijzenis komt een beetje bizar over op mij, maar dat komt wellicht alleen omdat
2 ik er zelf niet in geloof. In het tweede hoofdstuk komen argumenten tegen maar ook voor het substantie-dualisme aan bod. Ik ben onder meer gecharmeerd van een paginalang citaat van Adam Crabtree over het 'ik' (blz. 58). Mede aan de hand van een bespreking van werk van David Chalmers stelt Maso dat er goede gronden zijn om het bewustzijn als substantie te zien, maar hij benadrukt meteen dat goede gronden nog geen zekerheid geven. Dit is merkwaardig omdat zulke gronden toch alleen weerlegd zouden kunnen worden door tegenargumenten. Zolang die er niet zijn, lijkt het me ongefundeerd om de conclusie dat we geestelijke substanties zijn zomaar in twijfel te trekken. Het gaat dan immers om loze twijfel zonder rationele basis. In hoofdstuk 3 staat Maso stil bij wetenschappelijk, dat wil zeggen parapsychologisch onderzoek naar een voortbestaan. Concreet gaat het om het automatisch schrift-geval van Patience Worth, het spontane reïncarnatiegeval van Jagdish Chandra, het hypnosegeval van Laurel Dilmen, en het mediamieke geval van de vermoorde Jacqueline Poole. Hoe men deze casussen ook wil verklaren, het gaat zonder twijfel om goed gedocumenteerde gevallen die niet op een alledaagse manier verklaard kunnen worden. Vervolgens wordt het de vraag of er ook echt paranormale aspecten aan de gevallen zitten die eenduidig wijzen op een voortbestaan. Binnen de parapsychologie is er wat dit betreft vanaf het begin sprake geweest van een alternatieve verklaring, die tegenwoordig meestal als Super-Psi theorie bekend staat. De vastgestelde paranormale aspecten zouden volgens deze theorie niet berusten op informatie van iemand die overleden is of herinneringen aan een eigen vorig leven, maar altijd op de werking van onbewuste vermogens van levenden, in de vorm van telepathie, helderziendheid of psychokinese. Zoals ik Maso begrijp, vindt hij de voortbestaanstheorie in al deze concrete gevallen aannemelijker en dat lijkt in de meeste daarvan zeker terecht. Alleen veronderstelt hij daarbij dat helderziendheid in het verleden gebonden moet zijn aan de beschikbare historische bronnen. Als er sprake is van Super-Psi zou men volgens hem daarom ook de fouten in die
3 bronnen 'doorkrijgen' (blz. 83). Dit is echter alleen aannemelijk wanneer terugschouw altijd put uit fysieke bronnen en er is geen reden om daarvan uit te te gaan. Het zou immers ook kunnen gaan om een onstoffelijke informatiebron over het verleden. Op blz. 106 blijkt Maso op de hoogte van deze mogelijkheid van de zogeheten Akasha-archieven (of -kronieken), maar hij blijft erbij dat ook in zulke onstoffelijke archieven niet alleen alle juiste maar tevens alle onjuiste informatie bewaard zou blijven. Misschien kan hier een klassiek onderscheid nuttig zijn, tussen informatie over episodische herinneringen van overledenen aan gebeurtenissen uit hun eigen leven en opgeslagen feitelijke informatie die niet direct verband houdt met de eigen ervaringen. Wat betreft de feitelijke informatie kan men misschien nog fouten verwachten, maar niet wat betreft genoemde episodische ervaringen die volledig correct opgeslagen zouden moeten zijn. Wat dit betreft zijn de zogeheten motivatie-psychologische argumenten tegen Super-Psi theoretisch gezien veel belangrijker, en het getuigt van deskundigheid dat Maso die ook duidelijk vermeldt (blz ). In hoofdstuk 4 doet hij echter enigszins afbreuk aan de waarde van dit tegenargument door te stellen dat we niet weten wat voor (functionele) grenzen Super-Psi zou hebben. Dit is correct, maar het motivatie-psychologische argumenten gaat over de mogelijke motieven van levenden om onbewust paranormale informatie over een specifieke overledene te verzamelen. Niet over de grenzen aan helderziendheid of telepathie als zodanig. Toch blijkt hij in de rest van het hoofdstuk allerlei specifiekere tegenwerpingen af te wijzen, en hij concludeert: Zolang er geen betere verklaringen zijn, blijven de conclusies die ik in het vorige hoofdstuk heb getrokken overeind. (blz. 107). Desondanks is Ilja Maso nog niet helemaal tevreden- of gerustgesteld, omdat het mogelijk zou zijn dat we een hypothetische verschijningsvorm van Super-Psi over het hoofd hebben gezien en omdat er methodische fouten gemaakt kunnen zijn tijdens het onderzoek. Zelfs als dat waar is, dan nog mag je uit
4 de vergaarde wetenschappelijke resultaten in ieder geval wél de conclusie trekken dat het waarschijnlijker is dat er een voortbestaan is dan dat we na de dood vernietigd zullen worden. Met andere woorden, als we de balans opmaken dan pleit er (veel) meer voor een leven na de dood dan voor de dood als ultiem einde. Dit geeft Ilja Maso een aantal pagina's verderop trouwens zelf wel degelijk toe, maar toch schrijft hij nog: Hoewel ik erken dat ik, op grond van mijn gezond verstand, geen reden heb om de zekerheid van het leven na de dood af te wijzen, mis ik nog iets. (blz. 117). De laatste twee hoofdstukken gaan in feite niet over het bereiken van een (onto)logische zekerheid of een maximale empirisch-theoretische aannemelijkheid, maar over de persoonlijke worsteling om zich zeker te voelen. Voor mij is het vreemde hieraan dat de zekerheid die je ergens over voelt uiteindelijk toch primair zou moeten wortelen in wat je filosofisch en wetenschappelijk aannemelijk vindt. Maar wellicht is dit precies wat Maso bedoelt als hij in hoofdstuk 6 wijst op het belang van het tot werkelijkheid maken van een leven na de dood, onder meer door zich te baseren op informatie van bijnadoodervaringen. Hij eindigt het boek door te wijzen op het belang van een 'werkelijkheidsbesef' rond onsterfelijkheid voor onze psychologische, morele en spirituele groei (blz. 141). Dit is heel wat meer dan het 'gezwatel' dat één van de genodigde sprekers op het symposium, Antoine Bodar, met kennis over een hiernamaals associeerde. Over het algemeen is dit beknopte boek echt een aanwinst voor de literatuur op het gebied. Er zijn een paar schoonheidsfoutjes, zoals dat David Chalmers in de inleiding onder de materialisten geschaard wordt (blz. 15), en dat voetnoot 57 vermeldt dat de (impersonalistische) boeddhisten het hebben over 'de spirituele aanwezige' in onszelf. Op blz. 105 bespreekt Maso de theorie van een genetisch geheugen voor de genoemde casussen, maar hij vergeet daarbij dat zelfs als Jai Gopal nageslacht had gekregen, Jagdish Chandra daar hoe dan ook niet bij kon horen. Zulke kleinigheden vallen echter in het niet bij de moedige
5 prestatie die Ilja Maso, met name ook in zijn hoedanigheid van medewerker aan de Universiteit voor Humanistiek, heeft neergezet. In zijn boek wordt op een toegankelijke manier, en steeds op niveau, aangetoond dat een leven na de dood rationeel gezien beduidend waarschijnlijker is dan het tegendeel. Dit zou onder meer kunnen leiden tot een herbezinning onder humanisten op de vraag naar wezen, oorsprong en bestemming van de individuele mens. Titus Rivas Deze recensie is verschenen in Terugkeer, het tijdschrift van Stichting Merkawah (2008), jaargang 19, nummer 1, pagina 31. Contact:
Parapsychologisch reïncarnatieonderzoek en een persoonlijk voortbestaan
Civis Mundi Parapsychologisch reïncarnatieonderzoek en een persoonlijk voortbestaan door Titus Rivas* Inleiding De parapsychologie kan volgens sommigen worden teruggebracht tot twee deelgebieden, die soms
Nadere informatieOpgave 2 Doen wat je denkt
Opgave 2 Doen wat je denkt 7 maximumscore 2 een argumentatie waarom Swaab het bestaan van vrije wil verwerpt op grond van de experimenten van Libet: bewustzijn komt pas na de beslissingen van de hersenen
Nadere informatieDISCUSSIE OVER BEWUSTZIJN BIJ DIEREN EN DE NOODZAAK VAN HET ANALOGIE-POSTULAAT door Titus Rivas In de discussie rond bewustzijn (d.w.z.
DISCUSSIE OVER BEWUSTZIJN BIJ DIEREN EN DE NOODZAAK VAN HET ANALOGIE-POSTULAAT door Titus Rivas In de discussie rond bewustzijn (d.w.z. subjectieve beleving) bij dieren wordt soms geopperd dat het analogie-principe
Nadere informatieDE BACHELORPROEF: 40 VRAGEN EN ANTWOORDEN
DE BACHELORPROEF: 40 VRAGEN EN ANTWOORDEN DE BACHELORPROEF: 40 VRAGEN EN ANTWOORDEN Bart Henssen Stefanie Beghein Antwerpen Cambridge De bachelorproef: 40 vragen en antwoorden Bart Henssen en Stefanie
Nadere informatieEindexamen vwo filosofie II
Opgave 2 Leven vanuit vrije wil 7 maximumscore 3 een weergave van een overeenkomst tussen de Avatar-training en Sartre wat betreft de opvatting over vrijheid als zelfverwerkelijking: beiden lijken uit
Nadere informatieWillem & Anne van der Meiden. Gids voor zinvol spreken. aandacht. Uitgeverij Meinema, Zoetermeer
Mag ik uw Willem & Anne van der Meiden Gids voor zinvol spreken aandacht Uitgeverij Meinema, Zoetermeer www.uitgeverijmeinema.nl Ontwerp omslag: Mulder van Meurs Foto s binnenwerk: Christiaan Krouwels
Nadere informatiefilosofie vwo 2016-II
Opgave 2 Theoriegeladenheid van de waarneming 5 maximumscore 3 Een goed antwoord bevat een uitleg met de afbeelding van het eend-konijn van: Kuhns Aristoteles-ervaring: plotselinge perspectiefverandering
Nadere informatieVraag Antwoord Scores. Opgave 1 Intussen in de wereld van de robots
Opgave 1 Intussen in de wereld van de robots 1 maximumscore 3 een uitleg van de identiteitstheorie: gedachten en ervaringen zijn identiek aan hersentoestanden 1 twee andere redenen waarom de identiteitstheorie
Nadere informatieOpgave 3 De gewapende overval
Opgave 3 De gewapende overval 12 maximumscore 2 een argumentatie dat het idee van vrije wil als bovennatuurlijke kracht in het kader van vrije wil als bewuste aansturing voor veel mensen aantrekkelijk
Nadere informatieBoekverslag Nederlands De onverbiddelijke tijd door Jan Wolkers
Boekverslag Nederlands De onverbiddelijke tijd door Jan Wolkers Boekverslag door een scholier 1284 woorden 19 juni 2002 6,2 30 keer beoordeeld Auteur Genre Jan Wolkers Psychologische roman, Briefroman
Nadere informatieBij twijfel zeker doen
Marly Senden Bij twijfel zeker doen voor de relatietwijfelaar Mosae Libro De namen van personen in alle casuïstiek zijn fictief. De verhalen zijn zodanig geschreven dat zij niet traceerbaar zijn. 2017,
Nadere informatieNederlands (nieuwe stijl) en Nederlands, leesvaardigheid (oude stijl)
Nederlands (nieuwe stijl) en Nederlands, leesvaardigheid (oude stijl) Examen VWO Vragenboekje Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Maandag 19 mei 9.00 12.00 uur 20 03 Voor dit examen zijn
Nadere informatieGaan samen hun krachten bundelen door het geven van workshops.
Marion Mooren www.natural-body-balance.nl Harold van Berlicum www.balanceyourlimits.nl Gaan samen hun krachten bundelen door het geven van workshops. Marion is eigenaresse van Natural Body Balance en werkt
Nadere informatieCreëert Callostomie alleen een gespleten brein of ook een gespleten ziel?
Creëert Callostomie alleen een gespleten brein of ook een gespleten ziel? door drs. Titus Rivas 1 Bij epilepsiepatiënten met veel epileptische aanvallen, past men soms een zogeheten callostomie (of callosotomie)
Nadere informatieEen niet biologisch verklarings- en behandelmodel voor hardnekkige psychiatrische klachten
Een niet biologisch verklarings- en behandelmodel voor hardnekkige psychiatrische klachten Maureen Oliver Lezing gehouden tijdens het symposium van de Vereniging voor Transpersoonlijke Psychiatrie op 20
Nadere informatieEVEN STILSTAAN KALENDER JANUARI MAANDAG. Nieuwjaarsdag. Elke reis van duizend mijl begint met de eerste stap. Lao Zi
EVEN STILSTAAN JANUARI 1 MAANDAG Nieuwjaarsdag Elke reis van duizend mijl begint met de eerste stap Lao Zi 1 JANUARI 2018 Goede voornemens zijn minder moeilijk vol te houden als je in kleine stapjes denkt.
Nadere informatiePsychosociale hulpverlening voor naasten van traumapatiënten
Psychosociale hulpverlening voor naasten van traumapatiënten Psychosociale hulpverlening voor naasten van traumapatiënten Doorbreken van de cirkel van verdriet Psychosocial assistance for relatives of
Nadere informatieHC zd. 22 nr. 32. dia 1
HC zd. 22 nr. 32 een spannend onderwerp als dit niet waar is, valt alles duigen of zoals Paulus het zegt in 1 Kor. 15 : 19 als wij alleen voor dit leven op Christus hopen zijn wij de beklagenswaardigste
Nadere informatieNederlands vwo 2016-I
Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 scorepunt toegekend. Tekst 1 De prijs van werk 1 maximumscore 1 alinea 8 2 maximumscore 1 alinea 13 3 maximumscore 2 meer regels (voor allerlei instellingen)
Nadere informatieHC zd. 42 nr. 31. dia 1
HC zd. 42 nr. 31 weinig mensen zullen zeggen dat ze leven voor het geld geld maakt niet gelukkig toch zeggen we er graag achteraan: wel handig als je het hebt want waar leef ik voor? een christen mag zeggen:
Nadere informatieDe in de Wet bevordering voortgezet ouderschap en zorgvuldige scheiding vergeten voogden en het voogdijplan
Rotterdam Institute of Private Law Accepted Paper Series De in de Wet bevordering voortgezet ouderschap en zorgvuldige scheiding vergeten voogden en het voogdijplan A.J.M. Nuytinck Published in WPNR, 2008,
Nadere informatieInleiding 11 Hans Alma & Adri Smaling
Inleiding 11 Hans Alma & Adri Smaling Referenties 15 Hoofdstuk 1. Zingeving en levens beschouwing: een conceptuele en thematische verkenning 17 Adri Smaling & Hans Alma 1. Wat kan onder zingeving worden
Nadere informatieCorrectievoorschrift. Voorbeeld van een goed antwoord: Nagel volgt Kant door op te merken dat het vreemd en onwenselijk is
Toets Vrije Wil en 2 Correctievoorschrift Correctievoorschrift Maximumscore 3 Een correcte uitleg van Kants analyse van morele verantwoordelijkheid Een correcte uitleg van waarom we het bestaan van de
Nadere informatieToelichting bij de Korte Verhandeling van Spinoza Nummer 5
Toelichting bij de Korte Verhandeling van Spinoza Nummer 5 Deel 1, Hoofdstuk 4 en 6 De volmaakte natuur en het niet bestaan van toeval Rikus Koops 24 juni 2012 Versie 1.0 Hoewel het vierde hoofdstuk op
Nadere informatieSpinoza - ook tafels hebben een ziel
Spinoza - ook tafels hebben een ziel In de zeventiende eeuw kwam de filosoof René Descartes met de beroemde stelling dat alles in de wereld tot twee substanties teruggeleid kan worden: lichaam of geest.
Nadere informatieBepaal eerst de probleemstelling of hoofdvraag
Bepaal eerst de probleemstelling of hoofdvraag De probleemstelling is eigenlijk het centrum waar het werkstuk om draait. Het is een precieze formulering van het onderwerp dat je onderzoekt. Omdat de probleemstelling
Nadere informatieEthische vragen. Dick Willems. Medische ethiek / Huisartsgeneeskunde AMC
Ethische vragen Dick Willems Medische ethiek / Huisartsgeneeskunde AMC d.l.willems@amc willems@amc.uva.nl Voorbeelden van ethische vragen in de palliatieve zorg Toegankelijkheid van zorg Cognitieve problemen
Nadere informatieVerschillende soorten argumentatie en controlevragen
Verschillende soorten argumentatie en controlevragen Naar: J. de Jong & S. Wils (1995/1998). Schriftelijke verslaglegging van onderzoek. Materiaal bij Scriptiecursus II. Interne publicatie, Ivlos, Universiteit
Nadere informatieEindexamen vwo filosofie 2013-I
Opgave 1 Het tastende brein 1 maximumscore 3 Een goed antwoord bevat een uitleg van de drie definities van vrije wil aan de hand van tekst 1: een uitleg van vrije wil als voorwaarde voor verantwoordelijkheid
Nadere informatieNIEMAND LUISTERT. Lia Lucas
niemand luistert 1 2 NIEMAND LUISTERT Lia Lucas 3 Uitgeverij U2pi BV (www.jouwboek.nl), Voorburg 2e druk november 2014 Titel: Niemand luistert Auteur: Lia Lucas Illustraties: Lia Lucas ISBN: 978-90-8759-465-7
Nadere informatieBoekverslag Nederlands Il visconte dimezzato door Italo Calvino
Boekverslag Nederlands Il visconte dimezzato door Italo Calvino Boekverslag door een scholier 1809 woorden 14 april 2016 3,3 4 keer beoordeeld Auteur Italo Calvino Eerste uitgave 1952 Vak Nederlands Zakelijke
Nadere informatiePositieve psychologie & Zingeving
Positieve psychologie & Zingeving Studiebijeenkomst KSGV Vrijdag 29 maart 2019, 13.00-17.00 uur Auditorium Catharijneconvent (Lange Nieuwstraat 38 te Utrecht) Informatie en aanmelding: www.ksgv.nl ksgv@ksgv.nl
Nadere informatieFout van CPB bij berekening remgeldeffect eigen risico
Fout van CPB bij berekening remgeldeffect eigen risico Wynand van de Ven en Erik Schut Wederreactie op Douven en Mannaerts In ons artikel in TPEdigitaal (Van de Ven en Schut 2010) hebben wij uiteengezet
Nadere informatieRecensie Nederlands Een Schitterend Gebrek Arthur Japin
Recensie Nederlands Een Schitterend Gebrek Arthur Japin Recensie door A. 1809 woorden 12 maart 2017 8,1 4 keer beoordeeld Auteur Genre Arthur Japin Psychologische roman, Eerste uitgave 2003 Geschiedenis
Nadere informatie1. Wat is geloof? Zekerheid
1. Wat is geloof? Zekerheid Het gaat dus over geloof en zekerheid. Ieder zoekt naar zekerheid. In onze tijd probeert men heel het leven te omringen met zekerheden, verzekeringen. Veel mensen zijn verzekerd
Nadere informatieWillen sterven. Wie anders dan ik zelf zou het recht hebben om te beslissen over mijn leven? Moment voor religieuze bezinning en waardevol leven
Wie anders dan ik zelf zou het recht hebben om te beslissen over mijn leven? Paul van Tongeren was tot zijn emeritaat hoogleraar wijsgerige ethiek in Nijmegen en Leuven. Hij is als geassocieerd onderzoeker
Nadere informatieLeven. Akasha. vanuit je. Een workshop in boekvorm. Thorsten Weiss. Uitgeverij Akasha
Leven vanuit je Akasha Een workshop in boekvorm Thorsten Weiss Uitgeverij Akasha Inhoud Voorwoord 7 1 Wacht niet op 2012 9 2 Volg de stem van je hart 15 2.1 Oefening: Je grote visioen 20 3 Activeer je
Nadere informatieVOORBEREIDING OP DE DOOP
DOOR HET WATER HEEN Door het water heen is een waardevol geschenk aan doopouders en biedt een goede voorbereiding op de doopdienst. Bernard & Eline van Vreeswijk De doop van je kind is altijd een bijzondere
Nadere informatieVraag Antwoord Scores
Opgave 2 Spiritueel scepticisme 6 maximumscore 4 een uitleg dat McKenna in tekst 6 vanuit epistemologisch perspectief over solipsisme spreekt: hij stelt dat de kennisclaim over het bestaan van andere mensen
Nadere informatieVoorwoord 7. Inleiding 9. Renaissance, humanisme, verlichting 13 Renaissance en humanisme 15 Verlichting 20
Inhoud Voorwoord 7 Inleiding 9 Renaissance, humanisme, verlichting 13 Renaissance en humanisme 15 Verlichting 20 David Hume 35 Hume en Kant 37 Het postume werk 45 Korte levensloop 49 James Boswell 59 Laatste
Nadere informatie1. HOE WETEN SPIRITUALISTEN ZO ZEKER DAT HET LEVEN VERDERGAAT NA DE DOOD?
TWAALF VRAGEN Spiritualisme roept vaak vragen op. Misschien dat enkele daarvan in deze brochure in het kort beantwoord worden. 1. HOE WETEN SPIRITUALISTEN ZO ZEKER DAT HET LEVEN VERDERGAAT NA DE DOOD?
Nadere informatieAffirmaties, welke passen bij mij?
Affirmaties, welke passen bij mij? Veel mensen maken gebruik van affirmaties, om hun gevoel, zelfbeeld en gedachten positief te beïnvloeden. Regelmatig hoor ik van cliënten, dat hoe vaak ze ook affirmeren,
Nadere informatieEmotionele Afhankelijkheid en Overlevingsstrategieën
Dr. Rudolf Snel Emotionele Afhankelijkheid en Overlevingsstrategieën Dit eboek is bedoeld als zelfhulpboek voor iedereen die zich niet tevreden voelt over zijn of haar eigen leven. Daarnaast blijkt het
Nadere informatieTijdschrift voor Didactiek der B-wetenschappen 7 (1989) nr.1 79
Tijdschrift voor Didactiek der B-wetenschappen 7 (1989) nr.1 79 Boekbespreking Techniek in het natuurkunde-onderwijs M.J. de Vries, Uitg.: Technische Universiteit Eindhoven, 1988 Dissertatie, 278 p. De
Nadere informatieEn dus bestaat God. De beste argumenten. Emanuel Rutten Jeroen de Ridder. Buijten & Schipperheijn Motief - Amsterdam
En dus bestaat God De beste argumenten Emanuel Rutten Jeroen de Ridder Buijten & Schipperheijn Motief - Amsterdam Colofon 2015 Buijten & Schipperheijn Motief Omslagontwerp: Kunny van der Ploeg, Berlijn
Nadere informatieOver Plantinga s argument voor de existentie van een noodzakelijk bestaand individueel ding. G.J.E. Rutten
1 Over Plantinga s argument voor de existentie van een noodzakelijk bestaand individueel ding G.J.E. Rutten Introductie In dit artikel wil ik het argument van de Amerikaanse filosoof Alvin Plantinga voor
Nadere informatieIN DEN BEGINNE WAREN DE WERELDEN VAN DE LEVENDEN EN DODEN NOG NIET GESCHEIDEN
IN DEN BEGINNE WAREN DE WERELDEN VAN DE LEVENDEN EN DODEN NOG NIET GESCHEIDEN In den beginne waren de werelden van de levenden en de doden niet gescheiden. Het leven na de dood en Bijna Dood Ervaringen
Nadere informatiePROCESDOEL 1 VRIJ EN ZELFSTANDIG LEREN DENKEN EN HANDELEN
PROCESDOEL 1 VRIJ EN ZELFSTANDIG LEREN DENKEN EN HANDELEN Bijzondere procesdoelen 1.1. Groei naar volwassenheid 1.2. Zelfstandig denken 1.3. Zelfstandig handelen 1.4. Postconventionele instelling 1.1 Groei
Nadere informatieBoekverslag Nederlands Het woeden der gehele wereld door Maarten 't Hart
Boekverslag Nederlands Het woeden der gehele wereld door Maarten 't Hart Boekverslag door een scholier 1563 woorden 28 juli 1999 6,4 31 keer beoordeeld Auteur Genre Maarten 't Hart Whodunit, Thriller &
Nadere informatieReikwijdte WBP ten aanzien van archiefbescheiden
R e g i s t r a t i e k a m e r Rijksarchiefdienst..'s-Gravenhage, 8 mei 2000.. Onderwerp Naar aanleiding van uw verzoek om commentaar op het conceptartikel "Archiefdiensten en de Wet bescherming persoonsgegevens"
Nadere informatie12 april 2015 Met Thomas onze wonden laten zien
12 april 2015 Met Thomas onze wonden laten zien Laat eerst maar eens zien.. We zien en horen en lezen zoveel over hoe het in de wereld toegaat. Wat onze vrienden, familie, en, wie weet, onszelf overkomt
Nadere informatieSamenvatting Nederlands Lezen en Argumenteren
Samenvatting Nederlands Lezen en Argumenteren Samenvatting door B. 1258 woorden 29 oktober 2014 4,3 4 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands Betrouwbaarheid controle 1.auteur 2.publicatieplaats
Nadere informatieWerkstuk of verslag. de vormvoorschriften
Werkstuk of verslag de vormvoorschriften begeleider: (naam van de docent) het vak waarvoor je het verslag maakt naam en klas van de leerling schooljaar en datum van inleveren 2 Samenvatting Elk onderzoeksverslag
Nadere informatieOnderzoek de spreekkamer!
Onderzoek de spreekkamer! Lennard Voogt Inleiding Het wetenschappelijk fundament van de manuele therapie wordt sterker. Manueel therapeuten krijgen steeds meer inzicht in de effectiviteit van hun inspanningen
Nadere informatieSamenvatting Nederlands H2 Argumentatie
Samenvatting Nederlands H2 Argumentatie Samenvatting door S. 873 woorden 26 november 2016 5,8 5 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands H2 Argumentatie Par 1 Standpunten Als je een standpunt
Nadere informatieHet advies van de Commissie Wetenschappelijke Integriteit
LOWI Advies 2015, nr. 10 Advies van het LOWI van 17 september 2015 ten aanzien van een verzoek van, bij het LOWI ingediend op 17 augustus 2015 betreffende het voorlopig besluit van het Bestuur van, inzake
Nadere informatiefilosofie havo 2018-I
Opgave 2 Online roleplayinggames 10 maximumscore 2 een uitleg dat een avatar in WoW niet kwalitatief identiek is met zichzelf als hij een hoger level bereikt: zijn mogelijkheden/eigenschappen/kwaliteiten
Nadere informatieInhoud. Wanneer is wetenschap ontstaan?
De wetenschappelijke wereld College Onderzoeksmethoden 21 september 2006 Wolter Pieters waar m oet je zelf op letten? waar moet je zelf op letten? Wat is wetenschap? Wanneer is wetenschap ontstaan? De
Nadere informatiePreek op Oudjaarsavond Alles heeft zijn tijd
Preek op Oudjaarsavond 2018 - Alles heeft zijn tijd Lezing: Prediker 3 Dat we hier vanavond bij elkaar zijn wordt vooral bepaald door de wereldse kalender. En niet de kalender van de christelijke feesten.
Nadere informatieOpmerkzaam zijn. Sterrelaansessies - januari inleiding
Sterrelaansessies - januari 1990 Opmerkzaam zijn inleiding De vorige keer is de kwestie van de waarnemer in jezelf uitvoerig aan de orde gesteld. Ik was op het moment zelf niet alert genoeg om op te merken
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/123348
Nadere informatieVOORBIJ DE STERFELIJ KE WERELDEN
VOORBIJ DE STERFELIJ KE WERELDEN VOORBIJ DE STERFELIJKE WERELDEN Voorbij de sterfelijke werelden Deel 1 Het lijkt natuurlijk allemaal rozengeur en maneschijn na de fysieke dood. Maar wanneer wij weten
Nadere informatieImaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries
Imaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries Dit boek, Imaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Bij deze titel is tevens een werkboek
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 11. 1. Inleiding Kennismaking met de psychologie 13. 2. Biologie en gedrag De hardware van het psychisch functioneren 51
Inhoud Woord vooraf 11 1. Inleiding Kennismaking met de psychologie 13 1.1 Een definitie van de psychologie 14 1.2 Wetenschappelijke psychologie en intuïtieve mensenkennis 16 1.2.1 Verschillen in het verzamelen
Nadere informatieU I T S P R A A K
U I T S P R A A K 1 1 1 4 6 van het College van beroep voor de examens van de Universiteit Leiden inzake het beroep van XXX, appellant tegen de Bachelor Examencommissie Geneeskunde, verweerder 1. Ontstaan
Nadere informatieWat is de mens? - Context. De opkomst van de filosofische antropologie
De menselijke natuur, week 9 De opkomst van de filosofische antropologie Overzicht van reeds behandelde mensbeelden en de mechanistische visie uit de late 19e eeuw Wat is de mens? - Context Plato / Descartes
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE 5 DEEL I KENNIS... 6 DEEL II WETENSCHAP... 76
INHOUDSOPGAVE 5 DEEL I KENNIS... 6 DEEL II WETENSCHAP... 76 Vergeten... 7 Filosofie... 9 Een goed begin... 11 Hoofdbreker... 13 Zintuigen... 15 De hersenen... 17 Zien... 19 Geloof... 21 Empirie... 23 Ervaring...
Nadere informatieHet onderzoeksverslag
Het onderzoeksverslag Rian Aarts & Kitty Leuverink Onderzoeksverslag (zie ook handboek blz. 306) Titel en Titelpagina Voorwoord Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding (ook wel: Aanleiding) Probleemstelling
Nadere informatieEindexamen Filosofie vwo II
3 Antwoordmodel Opgave 1 De empirische werkelijkheid 1 Een goed antwoord bevat de volgende elementen: een goede uitleg van wat het verificatie- en het confirmatieprincipe inhouden 2 een goede uitleg dat
Nadere informatieBronnen en bronvermelding
Bronnen en bronvermelding Bronnen gebruiken Wie een zakelijke tekst schrijft (een essay, een boekbespreking ), zal vaak gebruik maken van bronnen: boeken, artikelen en websites waarop meer informatie te
Nadere informatieWERKSTUK Taalexpert PRIMO 2015-2016
HANDLEIDING VOOR HET SCHRIJVEN VAN EEN WERKSTUK Taalexpert PRIMO 2015-2016 VIA VINCI ACADEMY 2015-1 - In het portfolio worden per module* werkstukken opgeslagen, welke door de docent positief zijn beoordeeld.
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo II
Opgave 2 Over wetenschap en religie: zij die uit de hemel kwamen 7 maximumscore 2 een argumentatie waarom wetenschappelijke kennis niet als probleemloze bron van vooruitgang kan worden beschouwd: wetenschap
Nadere informatieWat orakelkaarten zijn. Wat een reading is. Wie er met kaarten kunnen werken
Waarom ik met orakelkaarten werk Wat orakelkaarten zijn Wat een reading is Wie er met kaarten kunnen werken 5 stappen om zelf met kaarten te werken Dit is het begin van een nieuwe fase in je leven! Een
Nadere informatieDat we hier vanavond bij elkaar zijn wordt vooral bepaald door de wereldse kalender. En niet de kalender van de christelijke feesten.
Preek op Oudjaarsavond 2013 Dat we hier vanavond bij elkaar zijn wordt vooral bepaald door de wereldse kalender. En niet de kalender van de christelijke feesten. Oudjaarsdag: het lijkt een dag als alle
Nadere informatie1. STRESS EN TIME MANAGEMENT
1 VOORWOORD Voordat ik StressPro oprichtte ben ik enkele jaren actief geweest op het terrein van time management. Ik had namelijk zelf ervaren hoe hectisch en gejaagd het leven kon zijn. Ik had behoefte
Nadere informatiefilosofie vwo 2015-II
Opgave 2 Onbewuste discriminatie 6 maximumscore 4 Een beschrijving van de twee groepen waarin bij Descartes de gedachten van de ziel uiteenvallen: acties en passies van de ziel 1 een antwoord op de vraag
Nadere informatieHieronder staan 80 uitspraken. Kruis aan of je het er mee eens bent of juist niet. Sla geen uitspraken over.
Leerstijl test Vragenlijst leerstijl Hieronder staan 80 uitspraken. Kruis aan of je het er mee eens bent of juist niet. Sla geen uitspraken over. Eens 1. Ik heb uitgesproken ideeën over recht, onrecht,
Nadere informatieParanormaal of psychisch gestoord? Wat te doen als er problemen zijn?
Paranormaal of psychisch gestoord? Wat te doen als er problemen zijn? door Kees Aaldijk transpersoonlijk coach en therapeut 06-142 742 93 www.transpersoonlijk.nl gepubliceerd in Spiegelbeeld januari 2010
Nadere informatiePreek 2 Timotheüs 1:6 6 januari 2019
Preek Gemeente van Christus, Het is altijd een indrukwekkend iets. Het moment waarop iemand neerknielt en de handen opgelegd worden. Veel stelt het niet voor, zou je misschien zeggen. En toch is het tegendeel
Nadere informatieTom Regans pleidooi voor dierenrechten als basis voor ethisch veganisme door Titus Rivas Zoals veel lezers van Vega! al zullen weten, bestaat er
Tom Regans pleidooi voor dierenrechten als basis voor ethisch veganisme door Titus Rivas Zoals veel lezers van Vega! al zullen weten, bestaat er sinds enkele maanden een leesclubje van veganisten met belangstelling
Nadere informatieNieuw Nederlands Katern 4/5 havo 5/6 vwo. 1
Nieuw Nederlands Katern 4/5 havo 5/6 vwo www.mevrouwzus.wordpress.com 1 Hoofdstuk 1 www.mevrouwzus.wordpress.com 2 Paragraaf 1.1 www.mevrouwzus.wordpress.com 3 standpunt = mening signaalwoorden standpunt:
Nadere informatiezondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar
Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.
Nadere informatieVersie 1.0 19 april 2005. Cliëntroute Bureau Jeugdzorg Onderzoek Advies- en Meldpunt Kinderbescherming
Versie 1.0 19 april 2005 Cliëntroute Bureau Jeugdzorg Onderzoek Advies- en Meldpunt Kinderbescherming Inleiding Vanaf 1 januari 2005 zijn de Advies- en Meldpunten Kindermishandeling (AMK) een onderdeel
Nadere informatieDE MEMORABELE RICHTER
DE MEMORABELE RICHTER Het Werk van de Richter met het oog op overleving tijdens ons leven op Aarde. bij onze dood. bij ons ontwaken op de Woningwereld. Driebergen (NL) - 21 augustus 2012 Urantia - Lezing
Nadere informatieRapport. Rapport naar aanleiding van een klacht over het regionale politiekorps Amsterdam-Amstelland. Rapportnummer: 2011/306
Rapport Rapport naar aanleiding van een klacht over het regionale politiekorps Amsterdam-Amstelland. Rapportnummer: 2011/306 2 Datum: 17 oktober 2011 Feiten Op 8 september 2009 hebben ambtenaren van het
Nadere informatieEindexamen filosofie havo I
Beoordelingsmodel Opgave 1 De graaf van Monte-Cristo 1 maximumscore 3 een uitleg van welke primaire hartstocht haat kan worden afgeleid: de droefheid 1 de opvatting van Spinoza over haat: de wil tot verwijderen
Nadere informatiefilosofie Het IK en de vrije wil zin en onzin
filosofie Het IK en de vrije wil zin en onzin Het bewustzijn Fasen van het bewustzijn Fysieke sector Mentale sector Verbeeldingen sector Zintuiglijke waarnemingen en impulsen. De ervaren werkelijkheid
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2010 - II
Opgave 2 Religie in een wetenschappelijk universum 6 maximumscore 4 twee redenen om gevoel niet te volgen met betrekking tot ethiek voor Kant: a) rationaliteit van de categorische imperatief en b) afzien
Nadere informatieDe mens faalt (steeds weer)! Adam, Israël, Simson, Elia, David,
WAT WIL GOD? Terug naar de schepping en de Schepper! God zag dat het goed was! Gods (oorspronkelijke) bedoeling! Intieme omgang met Zijn gelijke! De mens faalt (steeds weer)! Adam, Israël, Simson, Elia,
Nadere informatiegerard akse Moluks Geheugen gedichten Uitgeverij Nieuwe Druk Arnhem
gerard akse Moluks Geheugen gedichten 2015 Uitgeverij Nieuwe Druk Arnhem lautan biru blauwe zee boven grijze wolken illusie Bericht van de opdrachtgever. Herinneringen. Daarover gaat het in deze bijzondere
Nadere informatiefilosofie havo 2019-II
Opgave 2 Leefregels 10 maximumscore 3 een uitleg met tekst 6 dat het zelf volgens Dennett een narratief zwaartepunt is: de nummers op de tape zijn het abstracte centrum waaromheen Nora s zelf valt te begrijpen
Nadere informatieLiturgie 7 mei 2017 Morgendienst. Ik zal er zijn
Liturgie 7 mei 2017 Morgendienst Ik zal er zijn Hoe wonderlijk mooi is uw eeuwige Naam. Verborgen aanwezig deelt U mijn bestaan. Waar ik ben, bent U: wat een kostbaar geheim. Uw naam is Ik ben en Ik zal
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2011 - I
Beoordelingsmodel Opgave 1 Het bestaan van God en het voortbestaan van religie 1 maximumscore 3 een uitleg hoe het volgens Anselmus mogelijk is dat Pauw en Witteman het bestaan van God ontkennen: het zijn
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Afscheid nemen betekent loslaten. We hebben in het afgelopen jaar afscheid moeten nemen van een aantal mensen. We zullen straks hun namen noemen, één
Nadere informatieeen poort in de tijd
Caroline Cory 2012 een poort in de tijd Het Goddelijk Plan onthuld Uitgeverij Akasha Inhoud Voorwoord 7 Deel I: Inleiding 1 Het onvermijdelijke goddelijke ingrijpen 15 2 Grondbeginselen van de schepping
Nadere informatieBetreft: Beroepsschrift inzake besluit op bezwaar inzake handhavingsverzoek mbt brandveiligheid Hummel Recycling BV
Leek, 16 april 2013 Van: FrisLeek p/a Mulderspark 9-1 9351 NR Leek Aan: Rechtbank Noord Nederland Sector Bestuursrecht Postbus 200 9400 AE Assen Betreft: Beroepsschrift inzake besluit op bezwaar inzake
Nadere informatieVerwachting, de vierde dimensie
Verwachting, de vierde dimensie Geschreven voor eenieder die wel wíl geloven maar niet kan Verwachting, de vierde dimensie Copyright 2017 Kees Berkhout Auteur: Kees Berkhout Druk: Pumbo.nl ISBN: 978-94-6345-155-0
Nadere informatie2014 Advies Commissie Wetenschappelijke Integriteit Universiteit Maastricht
2014 Advies Commissie Wetenschappelijke Integriteit Universiteit Maastricht Aanleiding De Commissie Wetenschappelijke Integriteit UM heeft op (..) 2014 een door (..) (klager) ingediende klacht ontvangen.
Nadere informatieVan je nachtmerries af
Van je nachtmerries af 2 van je nachtmerries af Dit boek, Van je nachtmerries af, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor
Nadere informatieDe aansprakelijkheidsverzekering
De aansprakelijkheidsverzekering Dit boek is het achtste deel van een boekenreeks van Uitgeverij Paris: de ACIS-serie. ACIS staat voor het UvA Amsterdam Centre for Insurance Studies. Dit multidisciplinaire
Nadere informatie