VOORWOORD. Katrien Schryvers Voorzitter Ray of Hope

Transcriptie

1

2 VOORWOORD 2015 was een bewogen jaar voor iedereen die betrokken is bij adoptie, dat kan je wel stellen. Zo gingen er in het begin van het jaar hoorzittingen door in het Vlaams parlement over de gedwongen adopties die hebben plaatsgevonden tussen de jaren 50 en 80. Die hoorzittingen en een onderzoek van een expertenpanel leidden tot een aantal conclusies die hun weerslag kregen in 2 resoluties, waarin onder meer het onderzoek naar een afstammingscentrum en een nieuwe regelgeving voor binnenlandse adoptie werden opgenomen. Net voor de zomer keurde het parlement een nieuw decreet voor de binnenlandse adopties goed. Daarin worden de procedures voor interlandelijke en binnenlandse adoptie meer op mekaar afgestemd, zodat kandidaat-adoptanten pas later een keuze moeten maken. Intussen voerde VCA een aanmeldingsstop in, die pas recent werd opgeheven. De beslissing van VCA in november 2015 tot opschorting van de adopties uit Ethiopië kwam voor onze dienst en de adoptie-ouders hard aan. De voorbije jaren kwamen de meeste kindjes die via Ray of Hope werden geadopteerd immers uit Ethiopië. De opschorting zorgde dan ook voor veel onzekerheid, zeker ook bij de adoptie-ouders die al een toewijzing hadden gekregen. Ray of Hope heeft onmiddellijk haar medewerking verleend aan de bijkomende onderzoeken en er op aangedrongen om snel zekerheid te krijgen. Duidelijkheid hebben omtrent de adoptabiliteit van een kindje, het is een grote bekommernis van onze dienst en zeker ook van alle kandidaat-adoptanten. Op het moment dat ik dit voorwoord schrijf, hebben we de bevestiging dat alle onderzoeken positief zijn afgerond. Voorlopig vraagt VCA wel nog een aantal bijkomende controles. Onder meer door deze opschorting daalde het aantal adopties via Ray of Hope vorig jaar verder. Intussen blijven we echter wel met heel grote nauwgezetheid onze bestaande kanalen opvolgen, en wordt sterk geïnvesteerd in onderzoek van nieuwe kanalen. De betrouwbaarheid ervan blijft voor ons voorop staan. Ook in 2016 werken onze medewerkers en de Raad van Bestuur verder met onze missie voor ogen: een warme thuis vinden voor kinderen in nood die die, ondanks inspanningen, in hun herkomstland niet kunnen krijgen. Katrien Schryvers Voorzitter Ray of Hope 2

3 Inhoudsopgave 1. Doelstellingen in Interne werking Bestuursorgaan Algemene Vergadering Raad van Bestuur Directiecomité Team Personeelsteam Andere Teamleden Werking van het Team Werkinstrumenten Vergaderingen binnen de adoptiesector Vorming van de personeelsleden Werking in België Algemeen Procedure binnen Ray of Hope Instrumenten Verloop van de Procedure Informeren van kandidaat-adoptanten Geschiktheid van kandidaat-adoptanten Intake Voorbereiding van de kandidaat-adoptanten Toewijzing Reisvoorbereiding Aankomstgesprek Nazorg Landen Algemeen Ethiopië Procedure Wachttijd en Wachtlijst Werking in Ethiopië

4 4.3. Sri Lanka China India Burkina Faso Marokko Haïti Proeffase Togo Proeffase Vietnam - Proeffase Kanalen in Onderzoek Bhutan inlichtingendossier ingediend in Democratische republiek Congo Burundi Benin Rwanda: Ghana Jamaica Laos opgeschort Evaluatie

5 1. Doelstellingen in 2015 Samenwerking en overleg zullen in 2015 noodzakelijk zijn om de Vlaamse adoptiesector op een zinvolle manier te laten blijven werken, zodat de essentie van het adoptiewerk van Ray of Hope gegarandeerd kan blijven: een thuis bieden aan kinderen in nood waarvoor geen alternatieven meer bestaan in hun herkomstland. Dit was het besluit van de doelstellingen voor 2015 in het jaarverslag van vorig jaar. In 2015 bleek dit overduidelijk. Er was heel veel overleg, veel samenwerking met VCA, de collega-adoptiediensten, FCA, VAG, met de binnenlandse adoptiediensten en het Steunpunt Adoptie. Er is hard gewerkt, aan het zoeken van oplossingen, aan de uitbouw van nieuwe samenwerkingen, aan de nazorg, maar uiteraard ook aan de huidige lopende kanalen. We hadden ons tot doel gesteld om de lopende samenwerkingen te verbeteren. We herbekeken de nazorg. Het hele bestuur kwam samen om een toekomstvisie uit te werken. Ook in 2015 bleven de vragen naar meer achtergrondinformatie en rootsvragen een groot aandeel hebben in onze werking. Vanuit VCA kwam ook het voorstel om het inzagerecht ook te laten verlopen via de adoptiediensten, omdat de praktijk heeft aangetoond dat het voor hen moeilijker is om aan meer achtergrondinformatie te geraken, dan voor de adoptiedienst die in het herkomstland beroep kan doen op bestaande contacten. Op verschillende vlakken wordt hieraan gewerkt in Vlaanderen. Uitwisseling en samenwerking op het gebied van vorming, alsook het blijven aankaarten van het belang van correcte achtergrondinformatie in herkomstlanden, mede door het aanreiken van tools, zijn hierin permanente opdrachten. Hiertoe vroegen we een projectsubsidie aan bij VCA, maar dit werd uiteindelijk niet weerhouden door de inspectie van financiën. Nieuwe samenwerkingen uitbouwen was ook een belangrijke opdracht in Veel werk ging naar samenwerkingen die ROH nu nog niet kan opstarten (Burundi, DR Congo). ROH verkoos om bepaalde samenwerkingen niet uit te bouwen (Kazachstan) omwille van gebrek aan transparantie in kinddossiers en het ontbreken van correcte medische gegevens, alsook niet te rechtvaardigen kostprijzen. Ray of Hope startte opnieuw met Vietnam en Haïti, diende een inlichtingendossier in voor Bhutan, en er werden nieuwe kanalen onderzocht. Samenwerking met collega adoptiediensten in het buitenland kreeg ook veel aandacht. Steeds vaker is er onderling overleg en proberen we op het niveau van de adoptiediensten klaarheid te krijgen in procedures die gevolgd worden en kosten die betaald worden. In 2016 trachten we dit verder uit te bouwen. Het opvolgen van de projecten die worden ondersteund door de adoptanten vroeg niet alleen tijd maar gaf ook aanleiding tot het stellen van vragen over de correctheid er van. Het bestuur suggereerde aan VCA om na te gaan of een fonds kan worden opgericht om dergelijke steun te organiseren en op te volgen. Indien dit niet mogelijk blijkt, moeten we ons in 2016 verder buigen over de samenwerking met andere organisaties die projecten in herkomstlanden ondersteunen. Dit i.f.v. een goede besteding en opvolging van de gelden in de herkomstlanden en het eventueel uitreiken van een fiscaal attest voor deze gelden aan de KA. 5

6 In 2016 staat er een nieuw decreet interlandelijke adoptie voor de deur. Hopelijk resulteert dit in een betere subsidiering voor de adoptiediensten. De aanstelling van een nazorgverantwoordelijke zal een kwaliteitsvollere nazorg mogelijk maken. Nazorg en rootsvragen beslaan een steeds groter aandeel binnen onze werking. Ray of Hope heeft in 2015 zijn visie kenbaar gemaakt aan de Vlaamse overheid en toont zich hiermee bereid om in 2016 te mogen meewerken aan het nieuwe beleid inzake interlandelijke adoptie. We geven het hieronder graag mee: Visie van Ray of Hope op ontwikkelingen in het Vlaamse Adoptielandschap 1. Voor de werking gelden de principes vastgelegd in het Haagse Verdrag als uitgangspunt. Veel aandacht gaat naar de samenstelling van het kinddossier, weliswaar beperkt door de beschikbare middelen, waaruit moet blijken dat alles in het werk werd gesteld om na te gaan of geen opvang in de familie van herkomst of in het land van herkomst mogelijk is. Wanneer er geen oplossing mogelijk is in eigen land kan interlandelijke adoptie kansen bieden. De laatste jaren wijzigde er heel veel in het adoptielandschap, waardoor er meer druk komt op interlandelijke adoptie. Toch zijn we ervan overtuigd dat er nog kinderen in nood zijn waarvoor interlandelijke adoptie de enige kans biedt om op te groeien in een gezin. We baseren ons hiervoor op de cijfers van Unicef. Aan de andere kant, en mede als gevolg van de terugloop van de adopties, stellen we vast dat er een grotere druk komt om het recht op een kind te claimen. ROH wijst deze ontwikkeling af. Wanneer het belang van een kind in nood samenvalt met de wens van ouders om een kind in hun gezin te laten opgroeien, spreken we van een geslaagde bemiddeling. 2. Het volgen van de uitgangspunten van het Haags Verdrag heeft voor gevolg dat een bemiddelingsdienst prioritair een ethische en kwaliteitsvolle adoptie voorop moet stellen. Dit stelt wel eisen aan de bemiddelingsorganisatie: a. Kanaalcontrole, bemiddeling, matching en nazorg vereisen een multidisciplinair basisteam dat op elk van deze gebieden de nodige expertise kan inbrengen. b. Controle van de nood aan adoptie voor een kind en de controle van de subsidiariteit is van groot belang en gebeurt in de eerste plaats in het land van herkomst. De contactpersoon in het land van herkomst vervult hier een belangrijke vertrouwensfunctie. We vragen dat de overheid initiatief neemt met betrekking tot de betrouwbaarheid van de contactpersonen. c. Er is een toegenomen vraag van herkomstlanden om projecten te financieren die er mee voor kunnen zorgen om kinderen een toekomst te geven in hun eigen land. Deze vraag verhoogt niet alleen de kostprijs van interlandelijke adoptie maar brengt ook andere problemen met zich mee. De projectsteun wordt via de contactpersoon en de weeshuizen toegewezen aan projecten. Zo ontstaat er een link tussen de toegekende projectsteun en het aantal gerealiseerde adopties. ROH vraagt aan de Vlaamse overheid om mee na te denken over een oplossing om deze link door te 6

7 knippen. d. Elk kind heeft het recht om zijn achtergrond te kennen. In het belang van het kind is het noodzakelijk om een zo volledig mogelijk kinddossier samen te stellen voor matching. Wellicht is meer inzetten op ondersteuning en controle van de maatschappelijke onderzoeken in herkomstlanden hier een aangewezen weg. Bovendien zorgen goede kinddossiers voor voldoende informatie wanneer geadopteerden op zoek gaan naar hun herkomst. Op dit ogenblik zijn er onvoldoende middelen voorhanden die de bemiddelingsdienst kunnen toelaten om hier meer op in te zetten. 7

8 2. Interne werking 2.1 Bestuursorgaan Algemene Vergadering Voorzitter: Katrien Schryvers Leden: Christine Gonnissen, Christel Vergauwen, Erna Smet, Gaby Jennes, Guy De Meester, Marc Claeys, Walter Janssens, Wilfried Verniest. In 2015 kwam de algemene vergadering eenmaal samen. Voor 2016 werd een nieuw lid, Joshi Janssen, voorgedragen Raad van Bestuur Voorzitter Katrien Schryvers: Leden van de raad van bestuur: Christine Gonnissen Christel Vergauwen Gaby Jennes Guy Demeester Marc Claeys Wilfried Verniest De raad van bestuur vergaderde zes maal in De agenda van de Raad van Bestuur wordt minstens één week voor de vergadering doorgestuurd naar alle leden. Per agendapunt wordt een korte nota toegevoegd. De verslagen worden bewaard in het kantoor van de adoptiedienst. In 2015 besteedde de Raad van Bestuur extra aandacht aan het bepalen van een toekomstvisie en legde deze voor aan VCA. 8

9 2.1.3 Directiecomité Het directiecomité bestaat uit twee leden van de Raad van Bestuur m.n. Christine Gonnissen, Wilfried Verniest en de coördinator Erika Van Beek. Het directiecomité kwam in 2015 vijfmaal samen in functie van de personeelsbesprekingen en dagelijkse werking. Daarnaast is er regelmatig rechtstreeks overleg met de voorzitter en het directiecomité om snel te kunnen reageren wanneer nodig. 2.2 Team Personeelsteam De verantwoordelijkheden van de werking van de dienst liggen bij drie personeelsleden. De verdeling ervan ziet er als volgt uit: Erika Van Beek, coördinator en kanaalverantwoordelijke voor Sri Lanka, Haïti, Togo en vertegenwoordigt Ray of Hope in diverse organen. Charlotte Leloup, maatschappelijk assistente, is kanaalverantwoordelijke Ethiopië, China (Special Needs) en Burkina Faso. Annelies nelies De Prest, maatschappelijk assistente, is kanaalverantwoordelijke India, Marokko en Vietnam. Zij neemt de nazorg op zich en ook de boekhouding. 9

10 2.2.2 Andere Teamleden Dr. Luc Janssen: Teamarts. In februari 2012 bracht hij reeds een bezoek aan Ethiopië. Kinderarts op rust Van Goethem staat ons nog bij in de evaluaties van de kinddossiers. kinderen. Er is ook een samenwerking uitgebouwd met een netwerk van specialistkinderartsen en vnl. met dr. Wojciechowski, kinderarts van UZA en het Tropisch Instituut, voor de beoordeling van de medische rapporten van de special needs Meester Willy Van der Gucht : Teamjurist. Hij geeft advies op gebied van juridische zaken. Praktische zaken, zoals het in orde brengen van legalisaties, worden ingevuld via een dienstencontract Werking van het Team Om de interne werking zo vlot mogelijk te laten verlopen, is er een duidelijke taakverdeling onder de teamleden. Daarnaast worden er op vaste tijdstippen overlegmomenten georganiseerd om de functionaliteit van het team te optimaliseren. De briefing is een formeel overlegmoment waarop alle leden van het personeelsteam samen zitten om de dossiers kritisch te evalueren en de werking te bespreken. De stand van zaken van dossiers wordt overlopen, dossiers van toegewezen kinderen en kandidaat-adoptanten worden besproken. De briefwisseling, het verkeer en de telefonische communicatie met de dienst worden opgevolgd en er worden onderlinge afspraken gemaakt. Op deze manier worden alle teamleden op de hoogte gehouden van de stand van zaken van dossiers en de werking in de herkomstlanden. Per land is er een vast schema dat een duidelijk zicht geeft op het verloop van de dossiers. Daarnaast wordt er ook aandacht gegeven aan de evaluatie van de werking. De teamvergadering vindt op regelmatige basis plaats. Alle teamleden nemen er aan deel. De teamarts was in 2015 altijd aanwezig. De jurist wordt enkel uitgenodigd indien er vragen zijn van juridische aard. Tijdens de vergadering wordt eerst verslag uitgebracht van de huisbezoeken die gedaan werden in het kader van de primaire nazorg. Vervolgens worden de families besproken waarvan er een extra zorgvraag kwam. Daarna worden de profielen van de voorgestelde kinderen besproken en wordt de matching bekrachtigd. Tot slot volgt er een bespreking van de kanalen. Er wordt ook aandacht besteed aan het uitdiepen en toelichten van bepaalde medische problemen die zich regelmatig stellen bij adoptiekinderen. Op die manier wordt in elke teamvergadering ook een vormingsmoment ingebouwd. Er wordt ook steeds gekeken welke instrumenten geëvalueerd moeten worden. 10

11 Jaarlijks in het eerste kwartaal is er een evaluatiegesprek met de personeelsleden. Deze evaluatiegesprekken worden gevoerd door Christine Gonnissen en Erika Van Beek. Tussentijdse functioneringsgesprekken worden opgenomen door coördinator, Erika Van Beek. Op de briefing wordt ook voldoende tijd en ruimte voorzien om eventuele grieven omtrent dagelijkse werking mee te delen Werkinstrumenten Om een correcte en continue werking te kunnen handhaven, wordt er op de dienst gebruik gemaakt van enkele instrumenten en principes. Dat adoptanten dit waarderen vinden we terug in de resultaten van de tevredenheidmeting. Voor elk kanaal wordt er een collega aangesteld die kan inspringen indien de kanaalverantwoordelijke (on)verwacht niet aanwezig is. Om dit vlot te laten lopen worden lijsten, met details per dossier, bijgehouden door de kanaalverantwoordelijke en zijn er procedurehandboeken per kanaal. Deze draaiboeken geven de procedurestappen volledig weer. Dit helpt de vervanger om geen stappen in de procedures over te slaan wanneer deze een kanaal moet overnemen. Deze handboeken zijn levende instrumenten die bij elke wijziging worden aangepast. Het kwaliteitshandboek is een instrument dat alle informatie omtrent kwaliteit en werking bundelt, waarin afgesproken regels worden opgenomen en veranderingen ook steeds worden ingepast. Het wordt aangepast op basis van tussentijdse evaluaties. Daarnaast is er de database. Hierin worden alle dossier gebonden gegevens aangevuld. Dankzij de database kan elkeen op een snelle en adequate manier op de hoogte zijn van de stand van zaken van een dossier en van de communicatie die daaromtrent met de betrokken (kandidaat-) adoptanten werd gevoerd. Per herkomstland zijn er lijsten waarop de kandidaat-adoptanten in volgorde van de wachtlijst worden genoteerd. Zo wordt de stand van zaken van elk dossier bijgehouden. Het is van belang voor de kanaalverantwoordelijke om de dossiers in detail te kunnen opvolgen en zo kunnen ook andere leden steeds correct antwoorden op dossiergebonden vragen Vergaderingen binnen de adoptiesector Naast de interne vergaderingen van Ray of Hope, is er ook een netwerk binnen de adoptiesector. De coördinator vertegenwoordigt Ray of Hope op de vergaderingen georganiseerd door VCA (groot adoptieoverleg, bilateraal overleg en coördinatorenoverleg) en op EVA, de federatie van Erkende Vlaamse Adoptiediensten. Erika Van Beek vertegenwoordigt de buitenlandse adoptiediensten op het Raadgevend Comité van VCA. Ray of Hope werkt mee aan de Leuvense Adoptiestudie, een grootschalig onderzoek van de KU Leuven naar adoptiekinderen. In 2013 startte de Gen-omgevingsinteracties in Gezinnen met Adolescenten (GIGA studie). Ook aan dit laatste werkt Ray of Hope actief mee. 11

12 2.2.6 Vorming van de personeelsleden Werkgerelateerde literatuur en het volgen van internationale communicatie en nieuwsbrieven dragen zeer sterk bij om nieuwe inzichten te verkrijgen. Daarnaast krijgt overleg met collega s in binnen- en vooral buitenland een steeds belangrijker aandeel in onze werking. Het team tracht op deze manier samen bij te leren. Charlotte volgde de opleiding Triple P, positief opvoeden. Annelies volgde de mentoren opleiding van de opleiding Pedagogie van het jonge kind, in functie van stagebegeleiding. Annelies volgde een screening bij het DMO Gent. Stagiaire Sarah Clippeleir zorgde voor enkele coachingsmomenten voor Erika Van Beek en voor twee teammomenten voor de drie personeelsleden. Erika volgde ook de vorming van de Leuvense Adoptiestudie. Het team volgde samen een vormingsavond omtrent adoptie van HIV-positieve kinderen. 3. Werking in België 3.1 Algemeen Als erkende adoptiedienst willen we kandidaat-adoptanten op een kwaliteitsvolle manier begeleiden in de soms moeilijke weg naar de adoptie van een kind. In alle activiteiten die Ray of Hope onderneemt, staat steeds het borgen van het belang van het kind centraal. Ray of Hope is immers van mening dat het opgroeien in een liefdevol en respectvol gezin een fundamenteel recht is van elk kind. Ray of Hope wil vanuit deze overtuiging verantwoordelijkheid nemen voor een kwaliteitsvolle dienstverlening en transparante werking naar kandidaten en kinderen toe. We trachten dit te realiseren door te werken aan een open en vlotte communicatie. Naast persoonlijk, telefonisch contact en contact per gebeurt dit via de website en het achterliggend forum. Langs deze weg ontvangen (wachtende) adoptanten sneller en actiever toegang tot informatie. De geanonimiseerde wachtlijsten blijven we langs deze weg verspreiden. De wachtlijsten onder controle houden is een blijvende opdracht. We streven naar een haalbare wachttijd voor kandidaat-adoptanten wanneer ze de procedure starten. De kandidaten die niet meteen terecht kunnen op een wachtlijst, kunnen zich wel geheel vrijblijvend op een pre-wachtlijst aanmelden. Onderstaande grafiek geeft een overzicht van de verhouding tussen het aantal inschrijvingen bij Ray of Hope en het aantal aangekomen kinderen. Er vonden, voor het eerst, meer intakes dan aankomsten plaats. De reden is dat er twee kanalen in proeffase konden opstarten: Vietnam (special needs) en Haïti, waar er respectievelijk 5 en 8 dossiers konden opstarten. Voor India konden er 4 en voor Togo één dossier worden opgestart. Er werden slechts twee dossiers voor Ethiopië opgestart, dit laatste gebeurde op basis van het uitzonderlijke kindprofiel dat de kandidaten voorop stelden. 12

13 De berekening om tot een planning voor intakes te komen gebeurt per herkomstland. De toelichting hiervan vindt u onder deel 4. Adoptiebemiddeling. We zien b.v. in sommige landen dat de wachttijd tussen toewijzing en aankomst vrij lang is. Dit breng met zich mee dat er soms dossiers opgestart worden wanneer er nog niet zoveel aankomsten zijn, maar dat wel bijna alle dossiers een toewijzing hebben, zo is het b.v. in India Inschrijvingen vs aankomsten INTAKE AANKOMST Tabel 2: 2 Overzicht van het aantal inschrijvingen van kandidaat-adoptanten en de uitbreiding van kanalen die Ray of Hope de laatste 5 jaar doormaakte. In 2010 waren er 4 actieve kanalen, in 2015 waren dat er 9. De verhouding tussen het aantal inschrijvingen in 2010 en 2015 betekent een daling van 66% in het aantal inschrijvingen, tegenover een stijging van meer dan 50% in het aantal actieve kanalen. Aantal inschrijvingen bij Ray of Hope Ethiopië China Special Needs Sri Lanka Marokko Haïti Burkina Faso Togo India Vietnam Zelfstandige KA met nazorgovereenkomst TOTAAL * * Deze dossiers kwamen over van De Vreugdezaaiers 13

14 In 2015 werden dossiers voor Vietnam opgestart en ook voor Haïti. Zowel Vietnam als Haïti leggen quota op aan de landen waar ze mee samenwerken. Dit is een duidelijke en goede manier van werken. Sri Lanka is weggevallen als actief herkomstland gezien we daar de afgelopen drie jaren geen toewijzingen kregen. In praktijk verandert dit niets aan de samenwerking, maar dit betekent wel dat VCA voor dit kanaal geen subsidies meer voorziet. Voor 2016 hopen we dat de samenwerking met de Democratische Republiek Congo kan worden gestart, alsook met Bhutan en ev. Burundi. Togo zal na een positieve evaluatie van de proeffase normaal gezien een actief land worden. 3.2 Procedure binnen Ray of Hope Instrumenten Kandidaat-adoptanten krijgen op verschillende manieren informatie doorheen de procedure. Voor elk herkomstland bestaat een informatiebrochure, een voorbereidingsbundel en een reisvoorbereidingsbundel. Adoptanten ontvangen een boekje 1 in het kader van de eerste nazorg wanneer ze een toewijzing krijgen. Via de website kunnen kandidaat-adoptanten inloggen op het forum om het verloop van de wachttijd te volgen. Hier worden ook regelmatig nieuwsberichten gepost Verloop van de Procedure Met het nieuwe decreet werd er in 2013 een stapje toegevoegd aan de procedure die kandidaatadoptanten moeten volgen. Het Steunpunt Adoptie organiseert een informatiemoment waarop de erkende buitenlandse adoptiediensten aanwezig zijn. De inhoud van deze informatiesessie is bepaald in art 7 van het BVR betreffende voorbereiding en nazorg inzake interlandelijke adoptie. De adoptiediensten geven informatie over: - de voorwaarden die gesteld worden aan de kandidaat-adoptant door de herkomstlanden waarmee de erkende adoptiediensten samenwerken; - de wachttijden; - de kindprofielen van de verschillende herkomstlanden waarmee de erkende adoptiediensten samenwerken. Het kindprofiel bevat informatie over de kenmerken en noden van de adoptabele kinderen. Op deze manier worden kandidaat-adoptanten, nog voor ze wensen te starten met de adoptieprocedure, geïnformeerd over adoptierealiteiten en -opportuniteiten. De sessie maakt deel uit van het instroombeheer. In 2013 werden de eerste gevolgen reeds duidelijk: heel wat mensen vallen uit in de te volgen procedure om bij een adoptiedienst te geraken. Enerzijds is het goed dat kandidaten realistisch geïnformeerd worden en dus geen uitzichtloze wachttijd tegemoet gaan. Anderzijds haken er nu kandidaten af die net een ruimer kindprofiel voor ogen hebben en worden mogelijke kansen voor kinderen die minder gemakkelijk een thuis kunnen vinden hierdoor kleiner. 1 Hoezo Geadopteerd?! 14

15 Indien kandidaat-adoptanten besluiten om de procedure verder te zetten na de informatiesessie dienen zij eerst een voorbereiding te volgen. Deze wordt georganiseerd door het Steunpunt Adoptie. Vervolgens moeten zij de procedure doorlopen om een geschiktheidsvonnis te behalen. Kandidaten die een geschiktheidsvonnis behalen kunnen dan terecht bij een adoptiedienst voor bemiddeling inzake interlandelijke adoptie. In 2016 zal het instroombeheer een nieuwe vorm krijgen waardoor deze algemene infosessies wegvallen en de kandidaten aangespoord worden om bij de adoptiediensten een informatiesessie te volgen. In grote lijnen bestaat de adoptieprocedure bij Ray of Hope uit volgende stappen Informatieavond of gesprek bij Ray of Hope: Informeren over visie en werking van Ray of Hope, procedures en realiteiten in de verschillende herkomstlanden (eventueel) aanmelding op de pre-wachtlijst Intake: landkeuze en bespreking kindprofiel Wachttijd : verwerking dossier gericht informeren kandidaten door voorbereidings- en thema-avonden Kindvoorstel: teambespreking - matching goedkeuring VCA - Toewijzing Reisvoorbereiding begeleiden bij praktische en emotionele aspecten ivm adoptie Afreis ophalen kindje onder begeleiding contactpersoon Thuiskomst Aankomstgesprek definitieve erkenning adoptie Nazorg begeleiden ouders na thuiskomst 15

16 3.2.3 Informeren van kandidaat-adoptanten adoptanten Het informeren van kandidaat-adoptanten gebeurt langs verschillende wegen: 1. In eerste instantie ontvangen kandidaat-adoptanten informatie over de werking van Ray of Hope tijdens de informatiesessie georganiseerd door het Steunpunt Adoptie. Dit is voor de kandidaat-adoptanten de eerste maal waarop zij informatie over de werking van onze dienst ontvangen. 2. Geïnteresseerde kandidaat-adoptanten kunnen de ontvangen basisinformatie verder uitdiepen via de website bsite. Hierop kunnen zij gericht en overzichtelijk informatie opzoeken. Op de homepage worden nieuwsberichten weergegeven, zodat bezoekers van de website snel nieuwe informatie kunnen ontdekken. Procedures worden per land, duidelijk en overzichtelijk weergegeven. 3. Voor families die op de wachtlijst bij Ray of Hope staan is er een forum waarlangs zij gericht informatie ontvangen. Hier kunnen zij ook hun plaats op de anonieme wachtlijst volgen. 4. Ongeveer tweemaandelijks wordt er een informatie-avond avond georganiseerd. Onderstaande tabel 3 geeft weer hoeveel kandidaten in 2015 werden geïnformeerd en in welke maand zij op een informatieavond of op een individueel informatiegesprek aanwezig waren. De data van deze informatieavonden worden op de website meegegeven. Op zo n informatiemoment krijgen kandidaten toelichting over de algemene werking, taak en visie van Ray of Hope, de procedure bij Ray of Hope, alsook informatie over de eigenheden van de herkomstlanden m.b.t. de contactpersonen, het gevoerde adoptiebeleid, bepaling van adoptabiliteit, de procedure in het land, de cultuur en de kostprijs van de adoptie. De kandidaat-adoptanten die aanwezig zijn op een informatieavond hebben minimaal de voorbereidingscursus gevolgd bij het Steunpunt Adoptie alvorens zij kunnen deelnemen. Indien kandidaten niet op een informatieavond aanwezig kunnen zijn of specifieke vragen hebben, kunnen zij ook op een individueel informatiegesprek komen. 5. De volledige inhoud van deze informatieavond krijgen de kandidaten mee in een duidelijke informatiebundel. Deze wordt regelmatig herzien. De verwerking gebeurt o.a. op basis van verrichte kanaalcontroles, verslagen en informatie van verandering in procedures. In tabel 3 is af te lezen hoeveel kandidaat-adoptanten we informeerden en op welke manier. 267 adoptie-entiteiten 2 werden geïnformeerd op de informatiesessie van Steunpunt Adoptie. 55 entiteiten werden geïnformeerd in groep tijdens een informatieavond van Ray of Hope. Dat zijn er 10 meer dan vorig jaar. We ontvingen maar beperkt de vraag voor een individueel informatiegesprek. Dit was vnl. voor adoptanten die kiezen om een of meer kinderen met specifieke ondersteuningsbehoefte een thuis te geven. Het verschil tussen het aantal entiteiten dat bij Steunpunt de eerste informatiesessie volgde met het aantal kandidaten die uiteindelijk naar een informatiesessie bij onze adoptiedienst kwamen, is erg groot. Het nieuwe instroombeheer zal hier mogelijks een wijziging in brengen, aangezien kandidaten 2 Een adoptie-entiteit is een koppel kandidaat-adoptanten of een alleenstaande die een kindje wenst te adopteren 16

17 al in het begin worden aangespoord om een infosessie bij een adoptiedienst bij te wonen. Daarnaast kan ook de vraag gesteld worden waar en waarom zoveel kandidaten uitvallen in de procedure. Het jaarverslag van VCA zal hierover meer duidelijkheid kunnen brengen. We kregen ook regelmatig vragen van studenten. Waar mogelijk trachten we hen steeds te woord te staan. Tabel 3: Aantal kandidaat-adoptanten dat werd geïnformeerd door Ray of Hope in infosessie Steunpunt Adoptie Aantal Info- avonden Aantal KA op info- avond Aantal KA op individueel infogesprek Info dossier of overstap TOTAAL KA Geschiktheid van kandidaat-adoptanten adoptanten Om de geschiktheid van de kandidaat-adoptanten te bepalen, vraagt de jeugdrechter advies aan een Dienst voor Maatschappelijk Onderzoek (DMO). Na het onderzoek oordeelt de rechter of de kandidaten al dan niet geschikt worden bevonden voor het adopteren van één of meerdere kinderen. Wanneer de jeugdrechter de kandidaten een positief vonnis geeft, kunnen zij starten bij een adoptiedienst. Indien een verslag van een DMO negatief was en de rechter toch een positief vonnis velt, is het de taak van het Openbaar Ministerie om dit verslag te herschrijven. Het verslag van de DMO wordt echter niet altijd voldoende herschreven door het Openbaar Ministerie. Hierdoor stelt zich soms het probleem dat het ouderdossier voor het herkomstland een positief vonnis met een negatief verslag bevat, wat bemiddelingsmoeilijkheden met zich meebrengt. Een dergelijk positief vonnis geeft dus geen garantie op de goede afloop van de adoptieprocedure. Het is immers de rechtbank of de overheid in het herkomstland die uiteindelijk beslist of kandidaten worden aanvaard voor de adoptie van een kind. Zij baseren zich hiertoe op het verslag van het openbaar ministerie. In 2015 moesten 21 families hun geschiktheidsvonnis verlengen. Dit bedraagt 38% van de families die bij Ray of Hope in 2015 op een wachtlijst stonden. In totaal waren dat er 81 in (Er waren 55 wachtenden KA einde KA kwamen thuis met hun kind + 15 KA zetten hun dossier definitief stop). Dit is een groot aandeel van de wachtlijst. Wanneer we dieper op de cijfers ingaan stellen we vast dat het merendeel van de KA die hun vonnis moesten verlengen op 17

18 de wachtlijst van Ethiopië staan (14 van 41 wachtenden in 2015). Daar is een langere doorlooptijd van procedures gebleken in Hierover wordt meer toelichting gegeven onder 4.2 Ethiopië. De procedure voor verlenging is vereenvoudigd waardoor families enkel nog een maatschappelijk onderzoek moeten doorlopen als er wijzigingen zijn in de gezinssituatie. Uit Tabel 4 blijkt dat er in 2015 geen negatieve vonnissen na aanvraag tot verlenging werden uitgesproken. Minder families zetten hun dossier stop omwille van het feit dat ze een verlenging moesten aanvragen. De nieuwe procedure tot het bekomen van een verlenging maakt deze procedure eenvoudiger en dus beter toegankelijk voor kandidaat-adoptanten. Families moeten immers enkel nog voor de rechter komen voor een verlenging als er een wijziging in gezinssituatie is. Soms zijn er ook andere redenen waarom een bijkomende screening nodig is (bv na weigering kindvoorstel, ernstige medische of psychische problemen, ). De regelgeving laat momenteel geen ruimte om deze kandidaten opnieuw te screenen. Hopelijk kan dit in de toekomst toch herbekeken worden. Tabel 4: Stand van zaken verlengingen vonnissen voor lopende dossiers bij Ray of Hope in verlenging positief vonnis verlenging negatief vonnis gestopt zonder verlenging China Ethiopië India nvt nvt Nvt Marokko nvt nvt nvt Haitï nvt nvt nvt nvt nvt nvt Sri Lanka nvt nvt nvt nvt nvt nvt Vietnam nvt nvt nvt nvt 0 nvt nvt nvt nvt 0 nvt nvt nvt nvt 0 Togo nvt nvt nvt nvt 2 nvt nvt nvt nvt 0 nvt nvt nvt nvt 0 TOTAAL Intake Voor de herkomstlanden waar voldoende kandidaten op de wachtlijst staan wordt met een prewachtlijst gewerkt. Het gaat vnl nog om Ethiopië en de proefkanalen. Voor China Special Needs en India Special Needs is er ruimte op de wachtlijst zodat kandidaten zich meteen kunnen aanmelden. Daarnaast konden we ook voor Vietnam en voor Haïti nieuwe dossiers zoeken. Kandidaten kunnen een plaats op de prewachtlijst krijgen of op intake komen wanneer zij over een positief geschiktheidsvonnis beschikken. Om zich te kunnen aanmelden, moeten zij een kopie van het vonnis en verslag van het maatschappelijk onderzoek aan de dienst bezorgen. De dossiers worden steeds uitgebreid doorgenomen voor de kandidaten worden uitgenodigd om op intake te komen. De dienst vraagt hiervoor een inschrijvingsbijdrage van 150. Voor de intake wordt aan de kandidaten gevraagd dat zij de Vlaamse Centrale Autoriteit Adoptie vragen om hun vonnis en verslag door te sturen naar Ray of Hope. Na intake staan zij meteen op de wachtlijst en zijn ze op de hoogte van de vermoedelijke wachttijd tot aan de toewijzing van een kind. 18

19 Op een intakegesprek worden, na de kennismaking, de verwachtingen van de herkomstlanden aangaande leeftijd, gezondheid en eventueel andere kinderen in het gezin besproken. Er wordt toelichting gegeven over de adoptieprocedure in het gekozen land van herkomst alsook de verplichte nazorg en follow up. Er wordt een kindprofiel opgesteld dat de kandidaten ondertekenen voor akkoord. Op basis hiervan wordt meer toelichting gegeven bij de anonieme wachtlijst die zij tijdens hun wachttijd via het beveiligde deel op de website kunnen raadplegen. Er wordt ook een inschatting van de wachttijd gemaakt op basis van deze wachtlijst. Wanneer families kandidaat zijn voor een kindje met bijzondere noden (special needs), wordt er een uitgebreid profiel opgesteld. Dit gaat vnl. over kinderen met medische problemen. Van dit gesprek wordt een verslag opgemaakt dat de kandidaten krijgen toegestuurd. Zij kunnen dit dan rustig nalezen alvorens zich akkoord te verklaren met de inhoud ervan. Tijdens het praktische deel wordt de lijst van de documenten in functie van hun dossier voor het herkomstland overlopen en toegelicht. Tot slot wordt de bemiddelingsovereenkomst overlopen. Een deel daarvan bestaat uit een voorbeeldafrekening waardoor zij de te verwachten kosten van een adoptieprocedure uit het gekozen herkomstland kennen, evenals de precieze kostenverdeling. Hieronder vindt u een samenvattend overzicht, tabel 5, 5 van de huidige kostprijzen in de actieve herkomstlanden. De proefkanalen werden niet opgenomen omdat de kostprijs hiervan nog kan wijzigen. In 2015 werden er geen wijzigingen aan de kostprijs doorgevoerd. Wel liepen voor Ethiopië de kosten voor opvang van een kind in het tehuis op door de langere wachttijden. 19

20 Tabel 5: Overzicht van de procedurekosten per actief herkomstland. Kosten voor de procedure in het herkomstland Opvangkosten voor het kind Projectsteun Kosten contactpersoon (incl begeleiding) Administratieve en dossier kosten procedurekosten Medische kosten Overhead Kosten voor de procedure in België Werkingskost Legalisaties Vertaalkosten Nazorg TOTAAL Ethiopië 1 kind Ethiopië sibling 6600 * * Sri Lanka 6500 USD TOTAAL USD China SN CNY India USD Burkina Faso Marokko CNY USD *Voor Ethiopië wordt er een aanvullend deel voor projectsteun betaald op rekening van vzw Vreugdezaaiers. Dit deel bedraagt 2200 per dossier. Let op! Alle kosten werden berekend o.b.v. het maximum aantal jaren nazorg dat in een herkomstland wordt verwacht. Het BVR inzake bemiddeling bepaalt welke bedragen worden aangerekend voor nazorg en follow up. Bij intake worden deze bedragen bekeken naargelang het vooropgestelde kindprofiel door de KA Voorbereiding van de kandidaat-adoptanten adoptanten Wanneer kandidaat-adoptanten een bemiddelingsovereenkomst hebben ondertekend en hun dossier is verstuurd, volgt er voor hen een voorbereidingsavond (voorbereiding II) bij de dienst. De kandidaat-adoptanten zijn verplicht deze voorbereidingsavond te volgen. Op deze avond wordt, in groepen van een zestal adoptie-entiteiten, toelichting gegeven over de achtergrond van het herkomstland. De verschillende stappen van de adoptieprocedure worden in detail overlopen. Er wordt uitgebreid ingegaan op de verwachtingen en realiteiten in het herkomstland. De medische aspecten zoals HIV-besmetting van moeder op kind, tuberculose, hepatitis B, vervroegde puberteit e.d. worden belicht. Er worden ook tips gegeven in verband met specifieke opvoedingsthema s die betrekking hebben op adoptie. 20

21 De kandidaten krijgen een uitgebreide voorbereidingsbundel. Deze wordt jaarlijks aangepast op basis van nieuwe informatie die verkregen wordt bij kanaalcontroles. Onderstaande tabel 6 geeft een zicht op het aantal KA die op een voorbereidingsavond werden gevormd. Voorbereiding II Er vonden voorbereidingsmomenten voor Ethiopië, India en Togo plaats Naast de verplichte voorbereidingsmomenten voorziet Ray of Hope ook meer algemene themamomenten. Dit zijn avonden waarop een specifiek thema dat betrokken is op adoptie, opvoeding, het herkomstland, wordt aangebracht en uitgediept. In 2015 werden deze per land georganiseerd: een voor Togo, voor India, al kon die niet doorgaan wegens gebrek aan belangstelling, en een voor Burkina Faso. Daarnaast nodigen we kandidaat-adoptanten steeds uit op de vele feesten die door Belgische organisaties, werkzaam in de herkomstlanden, worden georganiseerd. Zo is er het Ethiopisch Kerstfeest, het diner voor Togo, de nacht van de Caraïben voor Haïti, de bijeenkomsten van Sri Lanka in ons hart, het Chinees Nieuwjaar,. We trachten er voor te zorgen dat er steeds iemand van de dienst aanwezig is op deze bijeenkomsten. Dit maakt geen deel uit van de verplichte voorbereiding maar geeft aan de kandidaten wel de mogelijkheid zich te verdiepen in de cultuur van het land van herkomst. Voor Burkina Faso vond er ook een bijeenkomst plaats van adoptieouders naar aanleiding van een bezoek van de contactpersoon van Burkina Faso aan België Toewijzing Een toewijzing kan op twee manieren gebeuren: 1. Het herkomstland doet de matching en stelt aan ROH (al dan niet met tussenkomst van VCA) een kindje aan een bepaalde familie voor. Deze toewijzing wordt dan al dan niet bekrachtigd door het multidisciplinaire team van ROH. 2. Het multidisciplinaire team van ROH ontvangt een of meerdere kindvoorstellen en bespreekt aan welke familie het betrokken kind kan worden toegewezen. Dit gebeurt op basis van het met de KA afgesproken kindprofiel. Hierna wordt het verslag van de matching opgesteld. Dit wordt met de nodige documenten overgemaakt aan het Vlaams Centrum voor Adoptie. Wanneer ook VCA zijn akkoord heeft gegeven voor de matching worden de kandidaat-adoptanten op de hoogte gebracht van de toewijzing en uitgenodigd op de dienst om dit voorstel voor een kindje te aanvaarden. In het aanvaardingsgesprek worden alle gekende kindgegevens overlopen en besproken. Wanneer de kandidaten het kindje aanvaarden, ondertekenen zij de akkoordverklaring met de toewijzing. Tot slot wordt het herkomstland op de hoogte gebracht van de aanvaarding door de kandidaatadoptanten van het voorgestelde kind. In 2015 werden in totaal 17 kinderen toegewezen uit de herkomstlanden. In 2014 hadden we opnieuw een stijging voorzien in het aantal toewijzingen voor Dit op basis van de nieuwe afspraken met Ethiopië die vorm hadden gekregen halverwege Ook de opstart van de nieuwe kanalen Vietnam en Haïti waren mogelijks beloftevol. Echter voor de nieuwe kanalen zullen we pas 21

22 toewijzingen in 2016 mogen verwachten en wat betreft Ethiopië konden we de samenwerking met een nieuw weeshuis opstarten, maar had een ander weeshuis geen nood meer aan adoptieouders waardoor die samenwerking stil viel. Het aantal toewijzingen uit Ethiopië daalde bijgevolg verder in 2015 en de tijdelijke stopzetting door het onderzoek van de dossiers maakte dat eventuele bijkomende kindvoorstellen niet konden worden gerealiseerd. Wat betreft de wachttijd voor de kandidaten voor China is deze dermate opgelopen dat de eerstvolgende wachtende dossiers mogelijks einde 2016 een kindje voorgesteld kunnen krijgen, maar als de wachttijd aan het zelfde tempo verder blijft oplopen zal ook dit niet realistisch zijn. Wat betreft kandidaten voor een kindje uit China met een specifieke ondersteuningsbehoefte, wordt aan nieuwe kandidaten voorgesteld om voor India te kiezen, waar meer nood is aan kandidaat-adoptanten dan in China. Voor Marokko konden geen toewijzingen gebeuren gezien het Hof van Cassatie in 2015 heeft besloten het dossier ivm de weigering van de omzetting van Kefala naar een adoptie, niet te behandelen. Nu moet eerst een wetswijziging gebeuren alvorens er nieuwe toewijzingen kunnen plaatsvinden. Concrete informatie per land vindt u in het hoofdstuk adoptiebemiddeling. Tabel 7: Overzicht van het aantal toewijzingen per land sinds 2006 Ethiopië Sri lanka Haïti Burkina Faso China regulier China SN Marokko India Togo TOTAAL TOT Wat betreft de toewijzingen van de afgelopen 5 jaar, komen we op een gemiddelde van 35 toewijzingen per jaar. De verwachting is dat er volgend jaar ook toewijzingen zullen kunnen gerealiseerd worden uit de nieuwe landen. Indien we de samenwerking met DR Congo kunnen starten zullen van daaruit ook kinderen worden toegewezen Reisvoorbereiding De reisvoorbereiding volgt na toewijzing van een kindje. Het tijdstip is afhankelijk van de te volgen procedure in het herkomstland. Soms gaat deze in groep door, soms individueel. Dit is eveneens 22

23 afhankelijk van land tot land. Voor alle herkomstlanden vindt deze voorbereiding plaats kort voor afreis naar het herkomstland. In dit gesprek worden de volgende onderwerpen overlopen: praktische voorbereiding van de reis o.a. vliegschema s, visumaanvraag en reisbenodigdheden, tips voor de eerste periode na aankomst in het kader van opvang van het kind, administratie na aankomst van het kind in België, juridische procedures en rechten en plichten van de toekomstige ouders, nazorg. Tot slot worden er een film en/of foto s getoond over het herkomstland. Op deze manier krijgen de families een beeld van het land waar ze naartoe zullen reizen. Tabel 8: Overzicht van het aantal kandidaten dat een reisvoorbereiding volgde sinds 2006 Reisvoorbereiding TOTAAL TOTAAL TOTAAL TOTAAL TOTAAL TOTAAL Ethiopië China Sri Lanka Marokko Burkina Faso Haiti Togo India Aankomstgesprek Ook het opvolgen van de kindjes na aankomst vormt een belangrijk deel van de werking. Alle landen vragen een bepaalde vorm van nazorg en deze start reeds bij het aankomstgesprek. Dit gesprek vindt plaats kort na aankomst van het kind in België. Meestal gaat dit gepaard met het binnenbrengen van de kopies van het kinddossier. Het aankomstgesprek is een belangrijk moment om na te gaan hoe families de procedure hebben ervaren, hun tevredenheid te kennen en eventueel ongenoegen op te vangen maar ook als start van de nazorg. Ook tips voor de toekomst, voor andere ouders en voor Ray of Hope, kunnen op dat moment ter sprake komen. Deze informatie helpt om de werking van de dienst bij te sturen. Indien kandidaten niet naar het kantoor kunnen komen, vindt dit gesprek plaats tijdens het eerste huisbezoek of is er telefonisch contact. In 2015 werd voor alle thuisgekomen families een aankomstgesprek gerealiseerd. De resultaten van deze tevredenheidanalyse kan u vinden in het hoofdstuk Evaluatie. Tijdens het aankomstgesprek worden volgende zaken besproken: evaluatie van de procedure bij Ray of Hope, evaluatie van de afreis, 23

24 evaluatie van de contactpersoon, de begeleiding ter plaatse, eventuele onduidelijkheden in verband met administratie na aankomst, juridische procedures eindafrekening, nazorgprocedure Nazorg Aangezien het grote aantal kinderen dat is aangekomen via Ray of Hope, is er ook een grote vraag naar nazorg en naar rootsbegeleiding. Deze taken werden, na het ontslag van de nazorgmedewerker in 2014, over de resterende drie teamleden verdeeld: Charlotte plant en regelt de huisbezoeken, Annelies staat in voor de jaarlijkse nazorg, en de nazorgvragen en rootsvragen worden opgenomen door de respectievelijke landverantwoordelijke. Wat betreft de primaire nazorg loopt het aantal te organiseren huisbezoeken nagenoeg gelijk met het dubbel van het aantal aankomsten. Het nazorgpakket is bepaald door het BVR en kan als volgt worden opgesplitst: 1. primaire nazorg 2. jaarlijkse nazorg of Follow up rapportage 3. nazorgvragen 4. roots 5. nazorg van adoptiekinderen van adoptanten die zelfstandig een adoptieprocedure realiseren maar de nazorg via een adoptiedienst moeten volbrengen De invulling hiervan wordt hieronder weergegeven. PRIMAIRE NAZORG De nazorg begint reeds vóór een kind in het gezin wordt opgenomen. Op de verschillende voorbereidingsmomenten, maar ook tijdens het aanvaardingsgesprek en aankomstgesprek, wordt aandacht besteed aan de specifieke aspecten in zorg en opvoeding van een adoptiekind. Het standaardpakket voor de primaire nazorg bestaat sinds het BVR van 6 mei 2013 uit twee huisbezoeken binnen 15 maanden na aankomst. Naast de huisbezoeken ontvangen de gezinnen ook op bepaalde tijdstippen een vragenlijst. Op basis van deze vragenlijst dienen ouders een verslag te schrijven over de ontwikkeling van hun kind. Het aantal huisbezoeken en de tijdstippen waarop een verslag opgevraagd wordt, hangt af van de vereisten van het herkomstland. 24

25 Tabel 9: Overzicht van de door het herkomstland gestelde vereisten voor de primaire nazorg. Rapport port Huisbezoek 1 Rapport Huisbezoek 2 Ethiopië 3 mnd na AK3 6 mnd na AK 12 mnd na AK China 1 mnd na AK 6 mnd na AK 12 mnd na AK India 3 maand na AK 6 mnd na AK 9, 18, 24, 30 en 36 mnd na AK Sri Lanka 3 mnd na AK 6 mnd en 18 mnd na AK 12 mnd na AK 12 mnd na AK Marokko 6 mnd na AK 12 mnd na AK Haiti 3 mnd na AK 6 mnd na AK 12 mnd na AK Burkina Faso 3 mnd na AK 9 mnd en 21 mnd na AK 15 mnd na AK Togo 6 mnd na AK 12 mnd na AK Vietnam 3 mnd na AK 6 mnd na AK 12 mnd na AK Tijdens de huisbezoeken en in de vragenlijsten wordt over volgende thema s gesproken: - gezondheid - ontwikkeling van het kind (motorisch, cognitief, emotioneel en psychologisch) - hechting van het kind - aanpassing van het kind - gevoelens/ beleving van de ouders en andere familieleden - impact van de adoptie op het gezinsgebeuren. Tabel 10: Overzicht van het aantal huisbezoeken in het kader van de nazorg van 2005 tot Hieruit blijkt dat het aantal huisbezoeken in 2015 iets meer bedroeg ten opzichte van We zien voornamelijk een hoger aantal tweede huisbezoeken. Dit betreft kinderen die aankwamen eind 2014 begin Eerste huisbezoek Tweede huisbezoek Extra huisbezoek Totaal Stijging/daling t.a.v. voorgaand jaar JAARLIJKSE NAZORG 3 AK = aankomst van het kind in het adoptiegezin 25

26 Naast de primaire nazorg stellen alle herkomstlanden ook voorwaarden met betrekking tot jaarlijkse nazorg of Follow up rapportage. Ouders worden op vaste momenten door de dienst uitgenodigd om een verslag te schrijven en kunnen zich hiervoor opnieuw op een vragenlijst baseren die wij hen bezorgen. De jaarlijkse nazorgrapporten worden doorgenomen door de teamleden. Indien hierbij vragen rijzen nemen ze contact op met de adoptanten. Vervolgens dienen deze rapporten op een correcte manier en volgens wens van het herkomstland te worden samengesteld en opgestuurd. Alle documenten worden eveneens bewaard in het archief bij Ray of Hope en wanneer de vereiste procedure voor nazorg is afgerond, dient het hele dossier in kopij naar VCA te worden verstuurd. Tabel 11: Overzicht per herkomstland van de vereisten m.b.t. duurtijd van de nazorg. Aantal jaren nazorg Ethiopië China India Sri Lanka Marokko Haïti Burkina Faso Togo Vietnam tot leeftijd van 18 jaar 5 jaar na aankomst 3 jaar na aankomst tot leeftijd van 10 jaar tot leeftijd van 18 jaar 5 jaar na aankomst tot leeftijd van 18 jaar tot leeftijd van 18 jaar 3 jaar na aankomst Ray of Hope voert een strikt beleid om alle nazorgrapporten tijdig en zo volledig mogelijk te ontvangen. Dit vraagt een hele inspanning. In 2015 werden de families voor het eerst per mail uitgenodigd om de nazorg in orde te brengen. Slechts een beperkt aantal families beschikt niet over mail en werd per post uitgenodigd. Na de zomer werd ook de herinnering aan families die het rapport nog niet hadden bezorgd, per mail gestuurd. Indien families twee jaar op rij geen nazorg indienen, geven wij hun gegevens door aan VCA met de boodschap dat zij de nazorg niet meer uitvoeren. Ook het herkomstland wordt dan verwittigd. Wegens de personeelsvermindering in 2014, lag het percentage ontvangen rapporten toen relatief laag. Daarom werd ervoor gekozen om de lijst na 2014 niet aan te passen en de families op te roepen om de nazorg in 2015 wel in orde te brengen. In 2015 ontvingen we 371 rapporten van de 492 die we moesten ontvangen. Het percentage van de ontvangen rapporten ligt hoger dan in Over het algemeen kunnen we stellen dat het versturen van de uitnodigingen per een succes was. Daarom zal dit in 2016 opnieuw worden toegepast. 26

27 Tabel 12: Overzicht van het aantal te ontvangen en effectief ontvangen nazorgrapporten sinds Te ontvangen Ontvangen ,27% 79,56% 82.36% 81,49% 84,13% 65,51% 75,40% Jaarlijkse nazorg afgerond Uit lijst verwijderd * * Redenen verwijderen uit lijst: - ROH beschikt niet meer over de juiste contactgegevens - Familie heeft al minstens 2 jaar geen nazorgrapport meer bezorgd Alle families die het nazorgrapport nog niet hadden ingestuurd, kregen van Ray of Hope een herinnering. Ook in 2015 kreeg de familie voor wie de volledige nazorg werd afgerond een kaartje van Ray of Hope. Op die manier bedankten we hen voor het meewerken aan de nazorg en lieten we hen weten dat de nazorg voor hun zoon of dochter was afgerond voor het herkomstland. EXTRA NAZORG De nazorg beperkt zich niet tot huisbezoeken en het opvolgen van rapporten. Adoptanten kunnen steeds op de dienst terecht wanneer er vragen zijn rond de opvoeding van hun kind. Indien er problemen of aandachtspunten zijn, wordt binnen het team bekeken welke begeleiding kan geboden worden. Deze begeleiding kan gaan van telefonische ondersteuning tot een gesprek op de dienst of een extra huisbezoek. Indien intensievere hulp nodig is, wordt er doorverwezen naar externe diensten of hulpverleners. In dit geval zal Ray of Hope van op afstand de situatie opvolgen. Tabel 13: Overzicht van het aantal families dat in 2015 contact met ons opnam naar aanleiding van een vraag om extra ondersteuning of doorverwijzing Opvoedingsondersteuning (telefoon of mail) n.a.v. hulpvraag Extra gesprek op de dienst Extra huisbezoek Vraag om doorverwijzing naar een externe hulpverlener Totaal Algemeen stellen we vast dat families die ons contacteren met een specifieke vraag rond de opvoeding van hun kind of de vraag om een extra gesprek/huisbezoek, in de meeste gevallen families zijn met kinderen die nog geen jaar thuis zijn. Families die ons contacteren met een vraag om doorverwijzing naar een externe hulpverlener, zijn vaak families die al één of meerdere jaren geleden geadopteerd hebben of die in de loop van het eerste jaar na aankomst merken dat intensievere begeleiding nodig is. 27

28 ROOTS Regelmatig vinden (jong)volwassen geadopteerden of ouders de weg naar ROH wanneer zij vragen hebben met betrekking tot hun roots of de roots van hun kind. Hierbij kunnen we een onderscheid maken tussen drie soorten vragen: 1. Vraag om achtergrondinformatie Een vraag om achtergrondinformatie heeft meestal tot doel iets te weten te komen over de biologische familie van de geadopteerde. Soms wil men enkel weten hoe het met de biologische familie (moeder, vader, ) gaat. Soms wordt ons gevraagd om (al dan niet tegen betaling van een contactpersoon ter plaatse) een zoektocht te starten met als doel (iemand van) de biologische familie terug te vinden, hen een aantal vragen te stellen en foto s te nemen. Wanneer geadopteerden of ouders zich met een vraag om achtergrondinformatie tot ROH richten, wordt ook rond verwachtingen gewerkt. In sommige landen is het heel moeilijk om meer informatie over de achtergrond van een kind te weten te komen, wat dan voornamelijk te maken heeft met cultuurgebonden factoren. In dit geval kan het zeer moeilijk zijn om nog bijkomende zaken te vinden en proberen we mensen voor te bereiden op de reële mogelijkheid dat we vanuit het herkomstland geen antwoord zullen krijgen op onze vraag. In andere landen is het gemakkelijker om bepaalde zaken te achterhalen omdat het land en de weeshuizen er meer voor open staan en zelf actief meewerken aan een zoektocht. Het al dan niet bekomen van meer informatie hangt natuurlijk ook af van de reden waarom het kind werd voorgesteld voor adoptie, b.v. wanneer een kind te vondeling is gelegd of achtergelaten werd, is het vaak erg moeilijk om meer over de biologische familie te weten te komen. Algemeen stellen we vast dat ouders die de laatste jaren geadopteerd hebben veel sneller vragen hebben met betrekking tot de achtergrond van hun kind en meer willen weten dan wat in het dossier voorhanden is. Wij zijn ons heel erg bewust van het belang van een zo volledig mogelijk achtergronddossier en trachten dit ook te bekomen van de herkomstlanden waarmee we samenwerken. In praktijk is dit jammer genoeg niet altijd mogelijk. Deze realiteiten worden meegegeven op de informatiemomenten, zodat een familie deze kent alvorens ze een overeenkomst aangaan met de adoptiedienst. 2. Vraag met betrekking tot dossier / bespreking dossier Soms komen (jong)volwassen geadopteerden bij ROH langs omdat zij één of meerdere vragen hebben met betrekking tot hun dossier. Ze willen meer weten over bepaalde documenten of willen verifiëren of ze alle documenten, die bij ons in het dossier zitten, ook zelf in handen hebben. Hieruit groeit heel vaak de nood aan meer informatie en wordt ons ook vaak de vraag gesteld om met het herkomstland contact op te nemen om bepaalde zaken na te vragen. 3. Vraag in het kader van een (eventuele) rootsreis Af en toe nemen mensen ook contact met ROH op omdat ze erover denken om een rootsreis te maken of al concreet een reis gepland hebben. Vaak komen ze dan eerst bij ons langs om hun dossier te bespreken of stellen ze ons eerst de vraag om meer achtergrondinformatie op te vragen. Soms willen ze ook hulp bij het plannen van hun rootsreis. Waar het vroeger zo was dat voornamelijk (volwassen) geadopteerden hiervoor contact met ons opnamen, zien we nu ook meer en meer adoptieouders van jonge kinderen die een rootsreis willen maken. Deze families willen niet 28

29 wachten tot wanneer hun kind oud genoeg is omdat ze denken dat het dan moeilijker zal zijn om nog iets terug te vinden. Tabel 14 toont deze stijgende vraag aan. Tabel 14 Overzicht van het aantal families dat in 2015 in het kader van een rootsvraag contact heeft opgenomen met ons. Vraag door geadopteerden Soort rootsvraag Vraag door ouders Achtergrondinformatie Bespreking dossier Rootsreis Achtergrondinformatie Achtergrondinformatie + dossier Achtergrondinformatie + rootsreis Bespreking dossier + rootsreis Totaal

30 NAZORG VOOR ZELFSTANDIG ADOPTANTEN Sinds 1 september 2005 zijn adoptanten, die zelfstandig een adoptie realiseren, verplicht de nazorg door een erkende adoptiedienst te laten uitvoeren. VCA verdeelt deze nazorgpakketten onder de diensten op basis van geografische bereikbaarheid. Volgens de regelgeving moet een adoptiedienst een contract met deze families afsluiten tijdens een intakegesprek, waarna de dienst pas terug tussenkomt op het moment dat er een kindje is geplaatst in het gezin. Dan start de primaire nazorg. In praktijk stellen we vast dat deze families ons vaak contacteren doorheen de procedure, en begeleiding vragen tijdens de procedure en vaak ook bij het al dan niet aanvaarden van kinddossiers. We stellen vast dat een zelfstandig nazorgdossier vaak heel wat extra werk vraagt van ROH dat niet in verhouding wordt vergoed. Ray of Hope heeft reeds met 18 families een contract afgesloten. Voor 5 families is de nazorg intussen afgerond. Eén familie weigerde medewerking en 1 familie kreeg geen goedkeuring voor haar project. Na het samengaan met vzw Vreugdezaaiers kwamen 5 kandidaten voor zelfstandige adoptie over naar Ray of Hope. In 2015 werd met 1 familie een nieuw contract afgesloten en werd voor 1 familie de nazorg afgerond. Het opvolgen van zelfstandige adopties vraagt van de adoptiedienst extra werk. Wanneer zelfstandige adopties worden gerealiseerd in landen waar de dienst een werking heeft, geeft dit aanleiding tot bijkomende vragen. In de loop van het jaar werd met VCA gesproken over de opvolging van zelfstandige adopties met het oog op het zoeken naar een gepaste oplossing. LAS (L (LEUVENSE ADOPTIE DOPTIESTUDIE TUDIE) Ray of Hope heeft zich geëngageerd om mee te werken aan de Leuvense Adoptie Studie en maakt dit onderzoek bekend bij kandidaat-adoptanten die bij ROH op de wachtlijst staan. De Leuvense Adoptie Studie (LAS) is het eerste grootschalige lange termijn onderzoek naar adoptiegezinnen, ouders én kinderen, in Vlaanderen. Centrale thema s in dit onderzoek zijn verwachtingen en gevoelens bij adoptieouders, de sociaal-emotionele ontwikkeling van adoptiekinderen, en de interactie tussen adoptieouders en hun adoptiekind. De LAS start voor de aankomst van het kindje. Voor het onderzoek spitst de LAS zich toe op volgende gezinnen: (a) koppels die een overeenkomst getekend hebben met en op de wachtlijst staan van een Vlaamse dienst voor interlandelijke adoptie (b) die een eerste kindje wensen te adopteren met een leeftijd tussen 0 en 2,5 jaar (c) die geen biologische kinderen hebben. De LAS maakt gebruik van multipele methoden zowel vragenlijsten als interviews en observaties om de ervaring en het verhaal van de deelnemende adoptiegezinnen zoveel mogelijk tot hun recht te laten komen. Begin 2013 besloten we ook mee te werken aan een nieuwe studie van de KU Leuven en Universiteit Gent: de GiGA-studie. GiGA staat voor de Gen-omgevingsinteracties in Gezinnen met 30

31 Adolescenten. Het is een vernieuwende studie die de ontwikkelingstrajecten van jongeren tracht te verklaren vanuit een interactie tussen genetische factoren en omgevingsfactoren. Ouders die een buitenlands kind tussen 0 en 1 jaar geadopteerd hebben en wiens kind nu tussen de 12 en 18 jaar is, kunnen hieraan deelnemen. Ray of Hope engageert zich om ook deze studie bij iedereen die hiervoor in aanmerking komt, bekend te maken. Jaarlijks vindt er een LAS-studiedag plaats in Leuven, waarop de resultaten van de onderzoeken en de toekomstige onderzoeken worden voorgesteld. In 2016 zal men bv meer aandacht schenken aan de adoptievaders. Naast resultaten van onderzoeken die worden gegeven is deze dag steeds ook besteed aan vorming in functie van nazorg. Op deze manier wil de LAS iets teruggeven aan de diensten en medewerkers als dank voor de samenwerking. Bovendien is de LAS eenvoudig aanspreekbaar in geval van specifieke vragen over nazorg, indien nodig verwijst LAS door naar PraxisP, een praktijk gekoppeld aan de faculteit Psychologie en pedagogie van de KULeuven. 31

32 4. Landen 4.1. Algemeen In 2011 werden uit 4 landen kinderen geplaatst, intussen werken we met 9 herkomstlanden samen waaruit kinderen voorgesteld kunnen worden. Niettegenstaande is het aantal adopties sterk gedaald. Gezien het feit dat een dergelijke uitbreiding enige tijd vraagt om tot effectieve toewijzingen te komen, en de landen waarmee een jarenlange samenwerking bestaat voor minder kinderen een thuis zoeken, bevinden we ons momenteel in een dieptepunt. We kunnen stellen dat we met steeds meer landen zullen samenwerken, en daartegenover minder plaatsingen per land realiseren. Dit is een logisch gevolg van de wereldwijde implementatie van het Haagse Verdrag inzake adoptie. Zelfs de landen die het nog niet hebben ondertekend en geratificeerd trachten toch te werken volgens de geest van het Haagse Verdrag, b.v. Ethiopië. Herkomstlanden worden creatiever en vragen hogere bijdragen om een samenwerking te mogen realiseren. Waar we vroeger slechts in enkele landen bijdragen moesten betalen voor projecten, is dit nu bijna in elke samenwerking een vereiste. Ray of Hope tracht dit zeer goed te bewaken, ondersteuning kan en is goed, maar is ook begrensd. Er mag zeker geen risico voor kinderhandel ontstaan. Dit betekent dat we hard moeten werken aan een betrouwbaar contact, maar dat ook Ray of Hope een interessante partner op andere gebieden moet zijn. Vanuit het bestuur is er nagedacht over een centraal fonds, op Vlaams niveau of zelfs hoger, om dergelijke projecten te kunnen ondersteunen. Dit zal voordeel bieden op drie gebieden: - Loskoppelen adoptie en projectsteun - Er is een onafhankelijk controle orgaan over de besteding - De kandidaten zullen een evenredige bijdrage moeten leveren en krijgen eventueel een fiscaal attest voor de gift. 32

33 Indien dit niet realiseerbaar blijkt moeten we zeker nadenken over een andere manier om dit op te lossen. B.v. een samenwerking met een organisatie voor ontwikkelingssamenwerking die projecten kan ondersteunen in de landen waar dit een vereiste is voor samenwerking. Dit zijn algemene aandachtspunten. In dit hoofdstuk wordt een toelichting gegeven gespecificeerd per kanaal. De situering van de landen is aangeduid op de kaart. Tabel 15 geeft een overzicht doorheen de jaren van het aantal kinderen dat via Ray of Hope een nieuwe thuis vond. Aantal aangekomen kinderen sinds de opstart van Ray of Hope Vietnam Haïti Ethiopië Sri Lanka China Burkina Faso Marokko India Togo totaal/jaar totaal/land

34 Grafische weergave van voorgaande tabel: Vietnam 60 Haïti Ethiopië 50 Sri Lanka 40 China 30 Burkina Faso Marokko 20 India Togo 10 gemiddelde

35 Ray of Hope wil inspanningen leveren opdat alle kandidaten met een geschiktheidsvonnis een reële kans krijgen op de plaatsing van een kind in hun gezin. Deze mogelijkheden worden mede bepaald door de voorwaarde die herkomstlanden opleggen t.a.v. kandidaat-adoptanten. Onderstaande tabel geeft een zicht op welke voorwaarden de herkomstlanden stellen aan kandidaat-adoptanten. LAND Verdragsland? Gehuwde koppels zonder kinderen Gehuwde koppels met kinderen Alleenstaanden Opmerkingen ACTIEVE LANDEN CHINA ETHIOPIË Ja Neen SPECIAL NEEDS 2 jaar (1e huwelijk) 5 jaar (2e huwelijk) SIBLINGS MOGELIJK 2 jaar gehuwd bij toewijzing SRI LANKA Ja 2 jaar gehuwd bij Intake Max 1 kind in het gezin INDIA JA 2 jaar gehuwd Kindprofiel afhankelijk van leeftijd KA MAROKKO Neen Enkel voor MRE (Marocaines Résidant à l étranger) BURKINA FASO Ja 5 jaar gehuwd PROEFFASE HAÏTI TOGO VIETNAM JA JA JA Min 5 j gehuwd/samenwonend en 1 partner min 30 jaar Alleenstaande +35j Gehuwd en 1 partner min 30 jaar Alleenstaande +35j Min 2 j gehuwd/samenwonend en 1 partner min 28 jaar Alleenstaande +28 j 35

36 4.2. Ethiopië Procedure 2015 was een jaar waarin veel gebeurde voor de werking in Ethiopië. Werkzaam in Ethiopië sinds 1996 Contactpersoon: Bruk Beyene Ayano Weeshuizen: Africa Orphan Village Association, Yeengida Hitsanat Merjia Mahiber en Brothers and Sisters Children Center Geen verdragsland Eind maart, begin april ging Charlotte Leloup, kanaalverantwoordelijke van Ethiopië, naar Ethiopië om de samenwerkingen te evalueren die in april 2014 werden aangegaan. De werking kon verdergezet worden. Er kon ook een samenwerking met een nieuw weeshuis gestart worden: Yeengida Hitsanat Merjia Mahiber (YHMM) Adara. Dit is een weeshuis dat actief is in 3 regio s: Addis Abeba, Harrar en Dire Dawa. Een vierde werking willen ze opstarten in Gambella, maar deze is nog niet rond. In 2015 waren er regionale verkiezingen. Hierbij heeft men de plaatselijke overheden hervormd. Men was echter de functie vergeten invullen van de persoon die bij de Zonale afdeling van MOWA bevoegd is om brieven te ondertekenen. Dit betekent dat er veel procedures een langere wachttijd doorliepen, omdat er niemand de brief van de Zonale MOWA kon ondertekenen. Deze brief is noodzakelijk in het kinddossier alvorens de federale MOWCYA een advies kan afleveren aan de rechtbank. Intussen werd dit probleem aangepakt en is er opnieuw iemand aangesteld ter plaatse. Door deze vertraging duren de procedures langer. Dit brengt met zich mee dat er in 2015 minder kinderen thuiskwamen dan voorzien, maar er wel veel actieve procedures lopende zijn. De werking in Gambella met het weeshuis Brothers and Sisters Children s Center stond in 2015 op een laag vuur. Er werden geen kinderen voorgesteld maar dit had te maken met het feit dat er minder adoptabele kinderen zijn in de regio. Alsook met het feit dat men in het weeshuis nu ook moeders opvangt om hen te beschermen tegen de stammenoorlog tussen de Anuak en de Nuer. Op 3 december 2015 werd door VCA een tijdelijke opschorting van het kanaal aangekondigd omdat er vermoedens waren van onregelmatigheden. VCA heeft hiervoor een onafhankelijke onderzoekster aangeduid die alle lopende dossiers onderzocht heeft. Eind februari 2016 waren de 18 onderzoeken afgerond en konden alle dossiers worden verder gezet. VCA zal voor alle wachtende adoptanten een onderzoek laten uitvoeren vooraleer een kindtoewijzing kan gebeuren. Daarnaast zal VCA in overleg met FCA en de onderzoekster adviezen geven aan ROH ifv de samenstelling van de adoptiedossiers. 36

37 4.2.2 Wachttijd en Wachtlijst Zoals reeds eerder aangegeven duren de procedures na toewijzing langer dan vroeger. Dit heeft te maken met MOWCYA die langzaam werkt, en dit zowel op lokaal als op nationaal niveau. Dit brengt met zich mee dat 10 kinderen die in 2015 werden toegewezen niet in hetzelfde jaar konden thuiskomen. Er is zelfs één kindje in 2014 toegewezen waarvan de adoptieprocedure niet kon worden afgerond in In 2015 werden 2 nieuwe contracten afgesloten, maar gebeurden er minder toewijzingen. Dit heeft 2 oorzaken. Enerzijds het uitblijven van sibling toewijzingen waarbij er telkens 2 kinderen per keer werden toegewezen en anderzijds het uitblijven van toewijzingen uit het weeshuis Brothers and Sisters Children Center van Gambella. Tabel 16 geeft een overzicht van het aantal inschrijvingen van kandidaat-adoptanten, het aantal toewijzingen van kinderen, het aantal aankomsten van kinderen en het aantal aankomsten van dossiers, alsook het aantal ouders op de wachtlijst voor de adoptie van een kind uit Ethiopië in de periode van Deze tabel is een duidelijk hulpmiddel voor de dienst om een inschatting te kunnen maken m.b.t. de wachttijd. Men staat op de wachtlijst vanaf de intake tot aan de thuiskomst met het kind. Inschrijvinge n toewijzinge n Ethiopië aankomsten: aantal kinderen aankomste n: aantal dossiers Stopzettinge n aantal op wachtlijst (intake - aankomst) s.d s.d. Nvt s.d. Nvt s.d s.d s.d s.d Om een goede inschatting van wachttijd en het aantal mensen op de wachtlijst te kunnen maken, is het belangrijk na te gaan hoeveel van de aangekomen kinderen deel uitmaken van een sibling (broers en/of zussen die samen worden geplaatst). Een plaatsing van een sibling betekent immers dat twee kinderen werden toegewezen maar slechts aan één familie. Om een indicatie te geven wordt er in tabel 16 een opsplitsing gemaakt tussen het aantal kinderen dat is aangekomen en het aantal dossiers dat is aangekomen. Beiden zijn verbonden. Maar een siblingdossier gaat over twee kinderen die door hun bloedband samen horen en dus samen worden verbonden aan één ouderdossier. 37

38 Tabel 17: Aantal kinderen die alleen worden geplaatst vs het aantal kinderen dat met broer(s) en of zus(sen) worden geplaatst. Er werden in 2015 geen siblings toegewezen waardoor er ook geen aankomsten van siblings waren. Onderstaande tabel 18 geeft een zicht op het aantal geplaatste kinderen per leeftijdscategorie sinds Het gemiddelde cijfer per leeftijdscategorie is de basis om na te gaan hoe lang mensen ongeveer zullen moeten wachten alvorens een kindje binnen deze leeftijdscategorie kan worden geplaatst. Zo kunnen we nagaan of de wachttijden voldoende zijn gedaald om binnen redelijke termijn (momenteel wordt getracht dit zeker te beperken tot 3 jaar) een kind te kunnen voorstellen. Indien dit zo is kunnen we stellen dat het gerechtvaardigd is om nieuwe kandidaten toe te laten op de wachtlijst. Het gemiddeld aantal plaatsingen is sterk gedaald t.a.v. de vorige jaren. Tabel 18: aantal plaatsingen per leeftijd Ethiopië siblings vs kinderen alleen aankomsten: aantal kinderen Waarvan kinderen alleen Waarvan Siblings van 2 Waarvan Siblings van Leeftijd aankomst Totaal/ leeftijd 1 kind Sibling 1 kind sibling 1 kind sibling 1kind sibling 1 kind Sibling TOTAAL In 2015 werd een striktere werkwijze gevolgd inzake het goede beheer van de wachtlijst. We streven ernaar niet meer dan 30 wachtende adoptanten op de wachtlijst te hebben en pas wanneer er voor bepaalde profielen niet meer voldoende dossiers wachtende zijn op een toewijzing kan een nieuwe intake gebeuren. 38

39 Intakes voor kinderen alleen gebeuren wanneer de wachtlijst zakt onder: 10 actieve dossiers voor kind 0-2j 5 actieve dossiers voor kind 2-4j 5 actieve dossiers voor kind 4-6j 4 actieve dossiers voor kind +6j 6 actieve dossiers voor sibling 0-6j Werking in Ethiopië In 2013 en 2014 is er veel gebeurd wat de werking in Ethiopië betreft. Door de veranderingen die doorgevoerd werden, gebeurden er minder toewijzingen. Onderstaande tabel 4 geeft een zicht op het aantal adopties uit Ethiopië. We kunnen vaststellen dat er na de piek van 2009 een daling plaatsvindt. De redenen hiervan zijn divers: door de bijdragen van de projectsteun kan men meer kinderen opvangen en begeleiden ter plaatse, moeders die anders een kind zouden afstaan worden ook geholpen. Ook voor België is er een sterke daling, maar vanuit Ethiopië meldt men dat er nog nood is aan adoptieouders en dat men de adoptiewerking niet wil stopzetten. In april 2015 vond de eerste evaluatie plaats na de start van de betaling van de projectsteun in De werking kon verdergezet worden onder dezelfde afspraken rond projectsponsoring. Er werd in het begin al aangegeven dat gezien het dalend aantal adopties wereldwijd- ook het aantal adopties naar België zou dalen t.o.v. vroeger. Tot op heden zijn het aantal voorgestelde kinddossiers min of meer binnen de verwachtingen, echter het aantal aankomsten is nog gedaald door de oplopende tijd tussen toewijzing en thuiskomst. 4 Peter Selman, The Global Decline in Intercountry Adoption: , Newcaste University 39

40 Sinds januari 2012 werkt Ray of Hope samen met Africa Orphan Village Association, een weeshuis dat voornamelijk actief is in de Afar Region (noordoost Ethiopië). Dit is opgericht en wordt geleid door Mr. Emeru. Naast het opvangen van adoptabele kinderen, realiseert dit weeshuis ook ondersteuning voor HIV positieve vrouwen en sponsorprogramma s die zowel kinderen als moeders helpen. Ze werken ook met micro financieringen om alleenstaande moeders bij te staan om een zelfstandig leven te kunnen leiden. Deze projecten verlopen via 2 wegen: - Enerzijds een project van Emeru in de Afar region: 80 vrouwen krijgen elk 4000 ETB waarmee ze 6 maand hun gezinsleven moeten opbouwen. Na 6 maand wordt geëvalueerd hoe het met het gezin gaat en hoe ze het geld gebruikten. Als dit positief is, wordt er voor de volgende 6 maand betaald. - Anderzijds een project van de regionale MOWA, Koro Baka genaamd. Dit wordt gefinancierd door Africa Orphan. Telkens 25 vrouwen krijgen een training van 5 dagen waarin Saving, Commercial, Social Communication en How to treat the customer aan bod komen. Men heeft een budget van ETB ter beschikking en dit wordt onder de 25 startende vrouwen verdeeld = +/- 1200ETB per vrouw. Dit budget moet men terugbetalen op een termijn van 6 maand. De vrouwen kiezen uit een aantal businessplans die ter beschikking zijn (thee-& koffiehuis, injerra, kruidenwinkel, ) Via dit programma zijn er momenteel in Awash +/-200 vrouwen die zelfstandig werken zonder enige bijkomende steun. Ray of Hope steunt naast deze projecten ook nog een educatief project waarbij leerlingen ondersteund worden om naar school te gaan. Daarnaast voorzien ze voor een grote groep kinderen ook nog schooluniformen en schoolbenodigdheden. Naast de grotere projecten, organiseren Africa Orphan en de regionale MOWA regelmatig trainingen van sociaal werkers en informatiemiddagen/weken voor de lokale bevolking. De focus hierbij ligt op voorlichting en sensibilisering rond oa. HIV, binnenlandse adoptie en pleegzorg, women empowerment,. Bruk met een sociaal werkster van de regionale MOWA in Awash 40

41 De samenwerking met dit weeshuis verloopt goed. Eind 2014 verhuisde ze naar een recenter gebouw waarbij ze betere voorzieningen hebben voor de kinderen. Nieuwe vestiging in Addis Abeba Eetkamer in Addis Abeba In april 2012 werd een samenwerking aangegaan met Brothers and Sisters Children Center dat gelegen is in Gambella nabij de grens met Zuid-Sudan. Dit weeshuis is voornamelijk actief in de regio Gambella. Het wordt geleid door Mr. Yilma. Naast de adoptiewerking ondersteunt het weeshuis alleenstaande moeders. Ze hebben ook een water- en visserijproject om de regio van water te voorzien en de visserij te doen slagen in Gambella. Ook hier ondersteunt Ray of Hope de projecten. Zoals reeds aangegeven werd er een nieuwe samenwerking uitgebouwd met het weeshuis Yeengida Hitsanat Merjia Mahiber (YHMM) of kortweg Adara. Ze zijn actief in 3 regio s, een vierde wordt opgebouwd: Addis Abeba, Harrar, Dire Dawa en de laatste is Gambella. De directeur heet Mr. Kassahun (links) en leidt samen het weeshuis met de projectmanager Fetsum (rechts). Het weeshuis heeft een zeer uitgebreide projectwerking waardoor zij erin slagen om bijna alle kinderen waarvan nog familie gekend is, via de projecten te ondersteunen waardoor deze kinderen in hun oorspronkelijke omgeving kunnen blijven. Dit brengt met zich mee dat er vanuit dit weeshuis enkel vondelingen voorgesteld worden omdat men er voor deze kinderen niet in slaagt iemand terug te vinden. Ethiopië blijft het land van waaruit de meeste kinderen worden geadopteerd via Ray of Hope. 41

42 4.3. Sri Lanka Werkzaam in Sri Lanka sinds 1996 Contactpersoon: Sunil Ananda Wijewardena Verdragsland Centrale Autoriteit: Probation and Child Care Services = Probation Office Sinds eind 2011 liggen de adoptieprocedures quasi stil in Sri Lanka. Er wordt enkel nog, beperkt, voor kinderen met een medische beperking een thuis gezocht. De andere kandidaten moesten wachten. We zochten daarom de mogelijkheden uit om kinderen met een medische beperking vanuit Sri Lanka voor te stellen maar het blijkt zeer moeilijk om juiste en volledige informatie te krijgen. Men is er erg van overtuigd dat men in het westen veel problemen kan oplossen. Op heden kon nog geen enkel voorstel van een special needs-kindje resulteren in een adoptie. In 2015 vonden er presidentsverkiezingen plaats in Sri Lanka. We kregen de boodschap dat met een nieuwe president een nieuwe commissionar van Probation Office zou worden aangesteld, zodat er opnieuw adopties gerealiseerd zouden kunnen worden. In Sri Lanka worden we vertegenwoordigd door de heer Sunil Ananda Wijewardena. Hij wordt bijgestaan door zijn dochter, Rushika, en haar echtgenoot, Mashesh. Beiden zijn advocaat. Daarnaast hebben we een zeer vlot contact ter plaatse met de assistente van de Belgische ereconsul, mevrouw Dilini. Ook zij neemt contact op met het Probation Office en volgt de plaatselijke actualiteit voor ons mee op. Het hoofd van de Centrale Autoriteit is mevrouw Yamuna Perera, Commissionar van het Department of Probation & Child Care Services (Probation Office). De taak van Probation Office is vnl. de opvolging van de plaatselijke adopties vanuit Colombo zowel lokaal als internationaal: gesprekken met de biologische moeders, contacten met adoptanten De verantwoordelijke van de cel adoptie is mevrouw Nirmalee Perera. Ook met haar kon de kanaalverantwoordelijk regelmatig contact hebben. Zij is zich zeer bewust van het feit dat ze nog dossiers hebben aanvaard maar ze gaf aan in de toekomst enkel nog dossiers voor kindjes met een beperking op te sturen. In elke provincie wordt het Probation Office vertegenwoordigd in een Provincial Council. Elke council heeft een provincial commissionar. De kinderen in de provincie waarvan geen ouders meer bekend of in leven zijn, staan onder toezicht van deze provincial commissioner. Deze tracht een thuis te vinden voor de kinderen bij lokale families. Wanneer geen familie wordt gevonden, wordt het kinddossier doorgegeven aan het Centrale Probation Office zodat er een familie in het buitenland kan gezocht worden voor het kind. Vanuit Sri Lanka worden er sinds begin deze eeuw voornamelijk kinderen binnenlands geadopteerd. De laatste gekende cijfers hieromtrent dateren van 2010 toen 72 kinderen in het buitenland een thuis vonden t.a.v binnenlands. Interlandelijke adoptie wordt er dus enkel gehanteerd als er geen andere alternatieven zijn. De reden dat deze kinderen binnenlands geen thuis vinden zijn vnl. cultureel en etnisch. Op dit moment zouden er nog steeds enkele kinderen zijn waarvoor men geen thuis vindt in eigen land en die omwille van het uitblijven van beslissingen tot plaatsing in 42

43 buitenlandse gezinnen ook geen thuis krijgen. Hierdoor is er minder plaats in de weeshuizen waardoor er opnieuw een stijging van het aantal vondelingen zou zijn. Deze informatie kregen we van onze contactpersoon op basis van persberichten en contacten met weeshuizen. In 2015 vonden er verkiezingen plaats. Waarna er hoop was op verandering. Aangezien er geen wijziging gebeurde in de situatie vonden er in 2015 ook geen toewijzingen plaats. Toen duidelijk werd dat er geen wijziging in de situatie zou komen in de nabije toekomst werd met de drie resterende families afgesproken om een overschakeling te doen naar een ander herkomstland. 43

44 4.4. China Evolutie van de wachtlijst w Van de 98 dossiers die in 2009 werden overgenomen van Horizon, zijn er einde 2015 nog 2 actief wachtende op de toewijzing van een gezond kindje uit China, 1 familie heeft zich ook kandidaat gesteld voor een special needstoewijzing uit China en 1 voor Vietnam voor een special needs toewijzing. Beslissing VCA om het kanaal China aan Ray of Hope over te dragen: September 2008 Erkenning door CCCWA 11 augustus 2009 Akkoord VCA opstart Special Needs dossiers: december 2010, opstart eerste dossier april 2011 Verdragsland Het inschatten van de wachttijd voor deze dossiers is een zeer moeilijk gegeven. In China worden alle dossiers van alle kandidaat-adoptanten wereldwijd bij de Centrale Autoriteit Adoptie (CCCWA) op een centrale wachtlijst ingelogd. De datum waarop een dossier wordt ingelogd is bepalend voor de volgorde van toewijzing. Er worden verschillende dossiers per dag ingelogd. Deze hebben dus eenzelfde inlogdatum. CCCWA geeft echter geen informatie over het aantal kandidaten dat wordt ingelogd. Het is bijgevolg niet mogelijk om een correcte berekening te maken van de lopende wachttijd. Om toch enigszins een inschatting van de wachttijd te kunnen maken houden we bij Ray of Hope een overzicht bij van de toewijzingen door CCCWA. In 2015 gebeurde er geen toewijzing vanuit het reguliere systeem aan dossiers wachtende bij onze dienst. We kunnen uit onderstaand overzicht (tabel 19) besluiten dat in 2015 de wachttijd op de reguliere wachtlijst opliep met nog eens 13 maanden tussen inlogdatum en toewijzing. Tabel 19: overzicht verloop van de reguliere wachtlijst China in 2015 Datum Toegewezen van inlogdatum Toegewezen tot en met inlogdatum Aantal inlogdagen (werkdagen in 2006) aantal toewijzingen dossier ROH /08/ /10/ /10/ /11/ /11/ /12/ jan - feb 15 18/12/ /12/ mrt 15 19/12/ /12/ april 15 24/12/ /12/ mei 15 25/12/ /12/ Juli 15 30/12/ /12/ dec 15 31/12/2006 9/01/ TOTAAL GEMIDDELD aantal dagen toegewezen per maand 1,3 Stijging aantal maanden per toewijzing in aantal maanden tot toewijzing 44

45 Wanneer we de werkdagen volgens de Chinese kalender in 2006 nagaan, kunnen we vaststellen dat er in 2015 gemiddeld 1.33 dagen gematched werd per maand. In 2014 was dit 1.91 per maand, in 2013 was dit nog 2.26 en in 2012 was dit nog 4.6 dagen per maand. Kinderen die voorgesteld worden, kunnen afwijken van het oorspronkelijk afgesproken kindprofiel dat de KA voorop stelden. In 2006 kon men bv nog een geslachtsvoorkeur uiten, maar nu houdt men in China hier geen rekening meer mee, alsook niet met de leeftijdsvoorkeur. Indien een gezond kindje voorgesteld kan worden, zal men vanuit de CCCWA de matching met de familie doen. Ray of Hope heeft geen inspraak in matching, gezien deze door de CCCWA gedaan wordt. Onderstaande tabel 20 geeft een overzicht van de evolutie van de gehele wachtlijst vanaf deze door Ray of Hope werd opgevolgd. Tabel 20: zicht op de wachtlijst China wat betreft de dossiers die werden overgenomen van HORIZON China Reguliere lijst (dossiers overgenomen van HORIZON) reguliere lijst Stopzettingen overstap naar Special Overstap special needslijst aantal op wachtlijst Toewijzingen Aankomste needslijst/overst toewijzingen aankomsten n ap naar ander land 2009 Nvt Nvt 12 nvt Nvt Nvt * CHINA-Special Needs De gehanteerde definitie in Vlaanderen aangaande Special Needs Aangezien diverse landen eigen definiëringen en begrippen hanteren, over adoptiekinderen met Special Needs, werd beslist om op basis van internationaal onderzoek en getoetst aan de ervaring in het Vlaamse werkveld, een werkgroep op te richten om het begrip Special Needs te definiëren. Dit begrip werd opgesplitst in 5 deeldomeinen, met name: (1) Siblings (2) Kinderen met lichamelijke problemen (3) Kinderen met extra belastende achtergrond en/of gedragsproblemen (4) Kinderen met ontwikkelingsachterstand (5) Oudere kinderen Er dient daarbij rekening te worden gehouden met de mogelijkheid op een cumulatief risico, kinderen zijn soms een Special Need kind in meerdere categorieën. Behalve uit China, begeleidt ROH ook special needs uit andere landen. In Ethiopië betreffen het oudere kinderen en siblings. Uit India worden kinderen met een medisch probleem, siblings en oudere gezonde kinderen voorgesteld. Ook uit Togo worden oudere kinderen voorgesteld. 45

46 Werking voor het China Special Needs kanaal Eind 2010 startte Ray of Hope dossiers op voor special needs kinderen, of kinderen met bijzondere noden, uit China. Het gaat hier vnl. over kinderen met een medische nood. Om kandidaten een weloverwogen keuze te kunnen laten maken en hen zo goed mogelijk te kunnen begeleiden in de procedure werkte de dienst een aparte procedure uit. Deze gaat als volgt: elke kandidaat-adoptant die een kindje met special needs (uit China) wenst te adopteren, komt eerst bij Ray of Hope op infogesprek om de medische aandoeningen waarvoor de familie eventueel open staat te overlopen. Veelal worden er dan extra vragen gesteld die de familie dan opnieuw met een arts dient te bespreken. Hierna wordt een intake gepland. Tijdens het intakegesprek wordt de motivatie voor de adoptie van een kindje met special needs, de beschikbaarheid van de kandidaatadoptanten, de verwachtingen van de kandidaat-adoptanten en de reactie van hun naaste omgeving bevraagd. Het vooropgesteld kindprofiel wordt opnieuw uitgebreid en gedetailleerd besproken. Van dit gesprek wordt een verslag geschreven. Dit verslag wordt naar de kandidaatadoptant gestuurd die het, mits eventuele aanpassingen, ondertekenen voor akkoord. Bij een eventueel kindvoorstel wordt de teamarts gecontacteerd. Daarnaast werd - om een zo goed mogelijke inschatting te kunnen maken van een bepaald medisch probleem- een netwerk uitgebouwd van arts specialisten die ROH bijstaat om een (snel) advies te geven omtrent de specifiek medische situatie van het kind. Om tot een matching te komen heeft CCCWA 1 grote lijst waarop zij aan de voor special needs adopties erkende adoptiediensten kinderen met extra zorg voorstellen. De adoptiediensten kunnen dan nagaan of er kinderen op deze lijst staan die zij kunnen plaatsen bij één van de kandidaatadoptanten die bij hen op de wachtlijst staan. Daar de medische problemen zeer divers zijn, werken we samen met een netwerk van specialist-artsen aan wie we advies kunnen vragen inzake de medische zorg en toekomst waarmee het kindje mogelijks zal worden geconfronteerd. Onze teamarts leidt de beslissing, om een kindje al dan niet aan een familie toe te wijzen, in goede banen. Intussen realiseren we al vijf jaar special needsadopties uit China. We kunnen besluiten dat deze adopties niet altijd eenvoudig zijn maar dat we een zeer grondige procedure hebben uitgewerkt. Op deze manier kunnen we in overleg met de kandidaten zeer duidelijk afbakenen voor welk kindprofiel de familie kan openstaan en in samenwerking met de artsen bepalen welke kinderen eventueel in aanmerking komen binnen dat profiel. Omdat dit een duidelijke manier van werken is gebleken, zowel voor ons als voor de KA, hanteren we intussen een gelijkaardig systeem voor de special needs-adopties uit andere landen. 46

47 China SN Aantal opgestarte dossiers Tijdelijke stopgezette dossiers Stopzettingen Aantal toewijzingen Aantal thuisgekomen kinderen In Tabel 21 wordt weergegeven dat er momenteel geen nieuwe kandidaten op intake komen. Dit is niet omwille van het feit dat er geen plek is, maar eerder omdat er intussen andere kanalen zijn waaruit geadopteerd kan worden en van waaruit eventuele special needs mogelijks minder ernstig zijn. Het laatste jaar is gebleken dat de adoptie van kinderen met een lichte medische aandoening eerder uitzonderlijk worden, tov het begin van de werking in China. Momenteel staat er nog 1 familie op de wachtlijst die specifiek gekozen heeft voor het kanaal China Special needs. Daarnaast is er nog 1 familie die de overstap van de reguliere lijst naar de special needs lijst maakte, die ook nog wachtende is India Sinds 1 april 2012 werden de adoptie-activiteiten van adoptiedienst Vreugdezaaiers VMKA overgenomen door Ray of Hope, inclusief het herkomstland India. Daarnaast werd ook de nazorg voor de reeds gerealiseerde adopties uit India via De Vreugdezaaiers overgenomen door Ray of Hope. Deze werd in 2014 volledig afgerond. Samenwerking overgenomen door Ray of Hope sinds 01/04/2012 Verdragsland Centrale Autoriteit: Central Adoption Resource Authority (CARA) De Central Adoption Resource Authority heeft sinds 2012 een online registratie systeem, CARINGS, waarin alle kandidaat adoptie families ingelogd worden. Cara voorziet om het aantal aanvragen te beperken en, indien er voldoende aanvragen zijn, het systeem tijdelijk te sluiten. In november 2012 meldden ze dat er geen aanvragen meer ingelogd kunnen worden tot minstens februari In maart 2013 werd de opschorting van nieuwe aanvragen gedeeltelijk opgeheven. Het werd terug mogelijk om Special Needs aanvragen in te loggen in CARINGS. CARA heeft doorheen gewerkt aan zijn systeem om special needs-kinderen te plaatsen. CARA heeft een online lijst geïnstalleerd met hierop dossiers van kinderen met een extra zorgnood.. Er hebben zich meermaals fouten in dit systeem voorgedaan en het staat nog steeds niet volledig op punt. Het biedt extra mogelijkheden om een thuis te vinden voor kinderen die in het 47

48 gewone systeem niet kunnen voorgesteld worden. Ray of Hope heeft tot en met 2015 via dit systeem 4 kinderen kunnen toewijzen. (twee in 2013, één in 2014 en één in 2015) Op 01/08/2015 gingen de nieuwe richtlijnen van CARA van kracht. De grootste wijziging in deze nieuwe richtlijnen, is de centrale wachtlijst bij CARA. De adoptie aanvragen worden niet langer doorgestuurd naar een weeshuis, om bij het weeshuis op de wachtlijst opgenomen te worden. Indien CARA een dossier aanvaardt, wordt dit nu opgenomen op de centrale wachtlijst bij CARA. Het is nu ook CARA zelf die de matching doet. Na toewijzing verloopt de procedure wel rechtstreeks met het weeshuis zoals voorheen. Daarnaast mogen sinds de nieuwe richtlijnen ook de kleinere weeshuizen kinderen via interlandelijke adoptie plaatsen. Hierdoor waren er, na de publicatie van de nieuwe richtlijnen, een verhoogd aantal kinderen adoptabel. De twee nieuwe dossiers die door Ray of Hope werden ingelogd in het heropende CARINGS systeem, kregen dan ook snel een kindvoorstel. Ook een eerder ingelogde siblingaanvraag, kreeg eind 2015 een matching. Aangezien het inlogsysteem van CARINGS opnieuw open is, kon Ray of Hope eind 2015 nieuwe aanvragen opstarten. Tabel 22: 2 Stand van zaken van de dossiers voor India INDIA Inschrijvingen Toewijzingen aankomsten: aantal kinderen en aankomsten: aantal dossiers Stopzettingen aantal op wachtlijst 2012 Nvt * * dit zijn 3 families zonder toewijzing en 5 families met toewijzing Eind 2014 wachtte nog één familie, van de wachtlijst van De Vreugdezaaiers, op een kindvoorstel. Deze familie kreeg in 2015 een kindvoorstel. Hun afreis is voorzien in Tabel 23: 2 Leeftijd bij toewijzing en bij aankomst van de toegewezen kinderen uit India Leeftijd aankoms t Leeftijd toewijzin g Leeftijd aankoms t Leeftijd toewijzin g Leeftijd aankom st Leeftijd toewijzing Leeftijd aankoms t Leeftijd toewijzin g 1 kind Sibli ng 1 kind sibli ng 1 kind sibli ng 1 kind Sibli ng 1 kind Sibli ng 1 kind sibling 1 kind TOTAAL sibli ng 1 kind sibli ng 48

49 4.6. Burkina Faso Goedkeuring VCA start proefdossiers: 17/11/2008 Ontvangen accreditatie van Burkina Faso: 28/05/2009 Goedkeuring kanaal 08/10/2014 Verdragsland Contactpersoon is Mevr. Hazara Tarnanguida In juli 2009 konden drie proefdossiers starten voor dit kanaal. De dossiers werden zo snel mogelijk naar Burkina Faso verstuurd. Na de proeffase ontving Ray of Hope in oktober 2014 de goedkeuring voor het kanaal Burkina Faso. Er werden 3 dossiers opgestart gezien er nog 1 dossier niet afgerond was. Hierdoor zijn er 4 actieve dossiers ter plaatse. In 2015 werden de 3 nieuwe dossiers verstuurd. In december 2015 kwam de eerste kindtoewijzing vanuit Burkina Faso voor een van deze 3 dossiers. Ook onze contactpersoon Hazara Tarnanguida kwam op bezoek. Er vond een ontmoeting plaats met het VCA, alsook een bijeenkomst met alle reeds aangekomen kinderen vanuit Burkina. Het was een leuk weerzien voor iedereen. 49

50 Onderstaande tabel 24 geef een overzicht van het aantal opgestarte dossiers en het aantal kandidaten nog op de wachtlijst. Burkina Faso Inschrijving toewijzingen aankomsten: aantal kinderen Stopzettingen aantal op wachtlijst * * *² *= waarvan 1 familie tijdelijk opgeschort = waarvan 1 familie overstap van een ander herkomstland ²= waarvan 1 familie met toewijzing Burkina Faso werkt zeer sterk volgens de principes van het verdrag van Den Haag. Dit brengt met zich mee dat er lang geprobeerd wordt om de kinderen, conform het subsidiariteitsprincipe, in eigen land te plaatsen. Als vastgesteld wordt dat dit niet haalbaar is, kan men een kindje voor buitenlandse adoptie voorstellen. Geschat wordt dat er 1-2 kinderen per jaar voorgesteld worden aan Ray of Hope, vandaar dat Ray of Hope de wachtlijst tracht te regelen d.m.v. een pre wachtlijst om zo de termijn tussen intake en toewijzing/thuiskomst te kunnen beperken Marokko Samenwerking overgenomen van de VZ door Ray of Hope vanaf 01/04/2012 Contactpersoon: Souad Nour Alaoui Kefala procedure Geen verdragsland Marokko is, net als India, een kanaal dat werd overgenomen van de Vreugdezaaiers in Zij realiseerden de proeffase voor dit herkomstland. Toen de overname van de adoptieactiviteiten van de Vreugdezaaiers rond was, kregen we de melding van VCA dat de drie proefdossiers een positieve evaluatie kenden. We kregen akkoord van VCA om dit kanaal te openen. De nazorg voor de 3 gerealiseerde adopties uit Marokko via de Vreugdezaaiers werd mee overgenomen. Ray of Hope heeft een samenwerkingsovereenkomst met volgende weeshuizen: - La crèche de Tanger, - Amal Al Atfal te Tétouan, - Association Dar al Atfal al Ouafae te Fès, - Fondation Rita Zniber te Meknès, - Centre Bab el Kheir te Beni-Mellal. 50

51 Daar Marokko een herkomstland is waar enkel Marokkaanse families terecht kunnen, is het aantal kandidaat adoptanten zeer beperkt. We konden in 2012 dan ook maar 3 bemiddelingsovereenkomsten voor dit land afsluiten. Sinds eind 2012 kunnen enkel nog MRE s (Marocains résidents à l étrangère) een Kafala krijgen in Marokko. In de loop van 2012 bleek dat de opname van artikel in het burgerlijk wetboek niet door alle rechtbanken wordt toegepast. Dit artikel laat nochtans toe dat een adoptie uitgesproken wordt in België voor kinderen afkomstig uit landen die noch adoptie, noch de plaatsing met het oog op adoptie kennen. Twee proefdossiers kregen probleemloos een omzetting van kafala naar adoptie. In één dossier ging het parket in beroep tegen de omzetting. In 2013 bevestigde het Hof van Beroep de bezwaren van het parket en verklaarde het de omzetting naar adoptie nietig. De familie, ondersteund door VCA diende het dossier in bij het Hof van Cassatie. Het dossier werd ontvankelijk verklaard. Wegens de lopende procedure in Cassatie, werd beslist om geen kindvoorstellen te laten doorgaan tot er duidelijkheid is. In september 2015 oordeelde het Hof van Cassatie dat de kwestie niet hun bevoegdheid is. Hierdoor werd het vonnis van het Hof van Beroep te Gent niet nietig verklaard. Hierdoor biijven we in een onzekere situatie wat betreft de omzetting van Kafala naar adoptie. Bijgevolg kan Ray of Hope geen dossiers laten verder gaan. Enkel indien een wetswijziging komt waarin de omzetting duidelijk wordt toegestaan, kan Ray of Hope in Marokko verder werken. In mei 2015 was een delegatie uit Marokko aanwezig in Brussel. Dit was naar aanleiding van een viering in Wallonië. Ray of Hope kreeg de gelegenheid om een aantal contactpersonen terug te zien waaronder Mevr. Souad Nour, algemene contactpersoon, Mme Bouebaidi en Mme Haddad, contactpersonen uit Tanger. Uit deze ontmoeting blijkt dat de nood aan adoptie in Marokko nog steeds groot is. Zij staan klaar om opnieuw met Vlaanderen samen te werken zodra er een wetswijziging in België komt. Tabel 25: 2 Evolutie van de wachtlijst voor Marokko MAROKKO inschrijvingen toewijzinge oewijzingen aankomsten: aantal kinderen aankomsten: aantal dossiers stopzettingen aantal op wachtlijst Er werden dus in 2014 en 2015 geen nieuwe dossiers opgestart en geen kinderen toegewezen. 51

52 4.8. Haïti Proeffase Werkzaam in Haïti van (222 plaatsingen) Goedkeuring heropstart met proefdossiers december 2006 Contactpersoon Yolette Aupont Verdrag van Den Haag wordt geratificeerd op 1 april 2014 Accreditatie ontvangen 19/12/2014 voor de periode oktober oktober 2016 Gesteld Quotum: 1 dossier per maand Einde 2012 werd duidelijk dat adoptiediensten die nog in Haïti willen werken geaccrediteerd moeten worden. In maart 2013 ging Marc Claeys van de Raad van Bestuur naar Haïti om de nodige zaken in orde te brengen, alsook een kanaalcontrole te doen. Hij overhandigde het dossier voor accreditatie van Ray of Hope. Einde 2013 moest er opnieuw een dossier worden ingediend. Ray of Hope bracht dit onmiddellijk in orde. Na lang wachten kreeg Ray of Hope de boodschap dat het werd aanvaard en geaccrediteerd voor de periode van oktober 2014 t.e.m. september Samen met de 48 andere geaccrediteerde adoptiediensten krijgen we de toestemming om elke maand één dossier in te dienen. In totaal dus 24 dossiers. Met de nieuwe regelgeving zullen alle adopties rechtstreeks via de Centrale Autoriteit, IBESR, lopen. Zij ontvangt ouderdossiers en wijst kinderen toe. Ray of Hope besloot om te starten met 9 dossiers en dan het verdere verloop af te wachten. Zo zouden we kunnen vergelijken hoe snel er in andere landen toewijzingen gebeuren en hoe vlot IBESR kan werken alvorens nieuwe dossiers op te starten. Op deze manier bevinden de, door ons ingestuurde dossiers, zich aan het begin van de centrale wachtlijst. IBESR legde ook de kosten vast voor een adoptieprocedure. Hiermee kent Haïti de duurste procedure van de landen waar we momenteel mee samenwerken. IBESR heeft heel duidelijk de besteding van de gelden opgelijst. Deze kostprijs is een drempel voor kandidaat-adoptanten. We stelden vast dat sommige families, die heel graag uit Haïti wensten te adopteren, hierdoor niet konden starten. Waar er in de oude wetgeving een periode van 1 tot 1.5 jaar was tussen toewijzing en het ophalen van een kindje, is het onder de nieuwe wetgeving de bedoeling dat de procedure na toewijzing korter wordt (ca 6 maanden). Bovendien reizen kandidaten kort na de toewijzing af om hun kindje te leren kennen. Na deze periode van familiarisatie zal IBESR de toewijzing bekrachtigen als alles goed is verlopen. Op dat moment start de juridische procedure. De inschatting is dat deze 4 maanden zal duren waarna de familie haarkindje naar België kan brengen. Op 10 en 11 september vonden er in Port-au-Prince workshops plaats voor de contactpersonen van de erkende adoptieorganisaties. Ook de directeurs van de erkende weeshuizen waren aanwezig. Het IBESR had dit georganiseerd om meer toelichting te geven bij de uitvoering van de adoptiewetgeving. De procedure werd toegelicht. Er werd ook toegelicht dat men nog 'oude' dossiers, van de voorgaande regelgeving, aan het afwerken is. Dit betekent concreet dat deze dossiers 3 jaar hebben moeten wachten alvorens een toewijzing te krijgen. Men gaat ervan uit dat deze wachttijd tot toewijzing zal zakken eens de procedures vlotter lopen. 52

53 Contactpersonen die reeds toewijzingen hadden gerealiseerd, bevestigden dat de procedure na toewijzing bij hen ongeveer 6 maanden duurt. Het is dus vnl. bij het IBESR dat het lang wachten is tot aan de toewijzing. Voor de periode van familiarisatie ontvangt men een uitnodiging. Men start ook een databank (SINAPS) waarin voor elk adoptiekind een dossier zal worden bewaard. Dit betekent ook dat elk kind een nummer krijgt dat aan het dossier zal worden gelinkt. Hierin zal de informatie van het kind worden bewaard vanaf het moment dat het kind in een weeshuis terecht komt. Begin 2016 werd aan onze contactpersoon, Marie-Yolette Aupont, de vraag gesteld om de weeshuizen, waarmee we vroeger samenwerkten en waar ROH dus nog steeds contact met onderhoudt, te vragen om kinddossiers aan IBESR te bezorgen. Het IBESR blijkt niet over voldoende mankracht te beschikken om de dossiers overal te gaan ophalen. We zullen het verloop van 2016 moeten afwachten om de impact hiervan op de werking te kennen. 53

54 4.9. Togo Proeffase Goedkeuring opstart kanaalonderzoek VCA op 27 april 2009 Verdragsland sinds 10/02/2010 Centrale autoriteit adoptie: Comité National d Adoption d Enfants au Togo (CNAET) Kanaalprospectie 30/09-07/ Indienen dossier bij VCA 14/10/2011 Bezoek CNAET aan VCA, onderhoud met Ray of Hope op 25/10/2011 Akkoord VCA opstart proefdossiers 27/01/2012 Eerste proefdossier afgerond : september 2014 De proeffase voor Togo loopt sinds eind januari We hadden verwacht dat we in 2014 voor de drie dossiers een toewijzing zouden krijgen. Dit bleek slechts voor één van de drie dossiers zo te zijn. Eind januari kwam er een toewijzing en in september kon de familie zijn kindje ophalen. De procedure werd zowel door de centrale autoriteit CNAET, als door de adoptieouders en ROH positief ervaren. De communicatie met de overheid en onze Belgische ereconsul ter plaatse loopt zeer vlot. Beiden hebben voor een goede begeleiding ter plaatse gezorgd. In oktober 2014 kregen we een uitnodiging voor een congres. De vraag kwam niet tijdig genoeg om nog iemand af te vaardigen. Maar vanuit onze dienst leverden we inhoudelijk een bijdrage en VCA zorgde voor een financiële bijdrage. Het uitgebreide verslag van het congres maakt duidelijk dat men adoptie en het Haagse Verdrag zeer ernstig neemt in Togo. Er worden slechts beperkt kinderen internationaal geadopteerd omdat men steeds probeert kinderen in het eigen gezin of familie op te vangen. Uit het congres blijkt dat de huidige regelgeving het heel moeilijk maakt om een kind adoptabel te verklaren. Vanuit dit opzicht is men gaan zoeken naar oplossingen. Vondelingen zijn pupilles d état waarvoor geen geboorteakte kan worden opgemaakt. Ook dit bemoeilijkt een adoptieprocedure. Ook het financiële aspect werd aangekaart. CNAET heeft bijna geen middelen voor een goede werking en de weeshuizen leven van donaties. Wanneer de procedurekosten voor Togo worden vergeleken met andere landen dan is het begrijpelijk dat dit in vraag wordt gesteld. Een dergelijke eerlijke en pure procedure is prachtig, maar het congres maakt duidelijk dat houdbaar is en zeker deze werking allicht niet altijd het belang van het kind dient. Een concrete wijziging tgv dit congres was begin 2015 niet meteen voelbaar. Halverwege 2015 kregen we voor beide resterende proefdossiers een kindvoorstel. Één van beiden bleek dermate buiten het vooropgestelde kindprofiel te liggen dat de CNAET dit zelf terugtrok. Men had een fout begaan. Begin 2016 kon een passend kindvoorstel gebeuren. In 2016 zullen beide families dan ook afreizen om hun kind op te halen. In Togo werken we niet met een vaste contactpersoon. De reden hiervan is dat het rechtstreekse contact met CNAET zo vlot loopt dat een tussenpersoon in de 54

55 procedure niet nodig is. Het indienen van de dossiers gebeurd via het Belgische ereconsulaat, dus ook dat is geen probleem. Mevrouw Kockelmann, de Belgische ereconsul, is ook steeds bereid om de procedure mee op te volgen. Daarnaast is er tijdens het verblijf Ria Etienne, die mee instaat voor de opvang en begeleiding van de families. Deze Belgische dame heeft een eigen tehuis in Togo, waar kinderen worden opgevangen, ze organiseert ook verscheidene projecten in Togo Vietnam - Proeffase Werkzaam in Vietnam (187 plaatsingen) Verdragsland 07/02/2014: Indiening inlichtingendossier Akkoord VCA opstart proefdossiers Op 1 februari 2011 ratificeerde Vietnam het Verdrag van Den Haag inzake Adoptie. Na het bezoek van de Vietnamese adoptieambtenaar, meneer Nguyen Van Binh, die in december 2012 met een delegatie naar België kwam om het bilateraal akkoord met ACC te ondertekenen, bleek dat er nieuwe mogelijkheden bestonden voor samenwerking. Het werd duidelijk dat, vóór een dienst een accreditatie kan aanvragen, er een akkoord (protocol administratif) getekend moet worden tussen de autoriteiten. Daarna kan de dienst direct de aanvraag voor accreditatie doen. VCA ondertekende dit protocol tijdens zijn missie naar Vietnam waarna Ray of Hope zijn aanvraag tot accreditatie kon indienen. In 2013 werd samen met Le Thi Thu Hong het inlichtingendossier voor Vietnam opgemaakt. Dit werd ingediend op 07/02/2014 bij de Vlaamse Centrale Autoriteit voor adoptie. Op 26/03/2014 werd door VCA gemeld dat Ray of Hope, zodra de dienst over een accreditatie in Vietnam beschikt, 3 proefdossiers mag starten. Voorwaarde hierbij is dat iemand van Ray of Hope mee ter plaatse gaat samen met de adoptanten van het eerste proefdossier. Naar aanleiding van de wijzigingen in het BVR werd door VCA in november 2014 beslist dat Ray of Hope, naast het quotum dat we krijgen voor de reguliere wachtlijst, 5 bijkomende proefdossiers mag opstarten voor de special needs-lijst. In het kader van de accreditatie-aanvraag van Ray of Hope ingediend bij het Ministry of Justice, Vietnam, kwam een delegatie van MOJ naar België van 29/06 tot 02/07. Zij ontmoette tijdens haar verblijf de Vlaamse Centrale Autoriteit, de Federale Centrale Autoriteit en de Waalse Centrale Autoriteit. Zij bezocht het kantoor van Ray of Hope waar de werking van dienst werd voorgesteld en bezocht nadien enkele families die vroeger uit Vietnam hebben geadopteerd. Ray of Hope werd op 21/11/2014 erkend door Ministry of Justice in Vietnam. Deze erkenning is geldig tot 30/06/2018. Hierbij kreeg ROH de toestemming om twee dossiers op te starten voor de reguliere wachtlijst. In december werden de twee dossiers voor de reguliere wachtlijst opgestart. Hierbij werd voorrang gegeven aan families die reeds een overeenkomst hadden bij Ray of Hope. Eén familie stond op de wachtlijst van China en een andere familie op de wachtlijst van Ethiopië. Wegens discussie omtrent de documenten, konden deze twee dossiers pas goedgekeurd worden door de Vietnamese overheid in augustus

56 De vijf special needs-aanvragen werden opgestart in de tweede helft van Hierbij werd gekozen voor kandidaten met een verschillend kindprofiel (sibling, ouder kind, medische special need). Tot op heden heeft nog geen enkel proefdossier in Vietnam een kindvoorstel Kanalen in Onderzoek Heel wat kanalen zijn in onderzoek bij Ray of Hope. Conform het BVR moet een adoptiedienst elk jaar een inlichtingendossier indienen, maar daarnaast wil Ray of Hope zijn verantwoordelijkheid opnemen om mee te werken aan het inkorten van de wachttijden. De internationale tendens toont aan dat het aantal internationaal adoptabele kinderen wereldwijd daalt 5. Een grotere spreiding is dus eveneens een gezonde en nodige reflex om geen enkel land onder druk te zetten kinderen aan ROH te blijven toewijzen. Op deze manier kan het aantal wachtende adoptanten meer gespreid worden. Bovendien resulteert niet elk onderzoek en plaatsbezoek in de opstart van een nieuwe samenwerking. Hieronder wordt de stand van zaken van de landen in onderzoek weergegeven Bhutan inlichtingendossier ingediend in 2015 Sinds 1 januari 2012 waren interlandelijke adopties vanuit Bhutan opgeschort in afwachting van een nieuwe wetgeving. Deze nieuwe wetgeving kwam er in Prospectie aanvraag: augustus /11/2015: indienen inlichtingendossier Geen verdragsland Adoptie uit Bhutan is enkel mogelijk door landen waar een Bhutanese diplomatieke post aanwezig is. Dit is zeer beperkt, maar België is daar één van. De contacten met de Bhutanese overheid, National Commission for Women and Children (NCWC) verliepen zeer vlot. Hierdoor was het bekomen van de nodige informatie voor het inlichtingendossier een stuk gemakkelijker. De Bhutanese wetgeving is op zich ook zeer duidelijk. Via de contactpersoon van Ray of Hope in New Delhi, vonden we een contactpersoon in Bhutan nl. Mevr. Nyima Om. De procedure in Bhutan verloopt volledig rechtstreeks tussen de adoptiedienst en de NCWC. Maar indien nodig kan Mevr. Om tussen komen. Bhutan kan voor de meeste kinderen in het land zelf een oplossing vinden. Slechts sporadisch zijn er kinderen die nood hebben aan interlandelijke adoptie. In het land zijn er geen weeshuizen, maar worden de kinderen tijdelijk opgevangen in een gezin. De NCWC heeft aangegeven dat zij vooral oudere kinderen kunnen voorstellen (+5j) 5 Zie ook de cijfers van Global Trends in Intercountry Adoption , dr. Peter Selman, Newcastle University, UK. 56

57 De families die afreizen, moeten dit doen via een erkend reisbureau. Bhutan kent een per diem verplichting waarbij hotel, maaltijden, gids, verplaastingen, taxen en een tourism royalty zijn inbegrepen. De kosten hiervoor bedragen 200 tot 290 dollar per persoon per nacht. De contactpersoon van Ray of Hope heeft een erkend reisbureau en kan dit voor de families regelen. Het inlichtingendossier werd op 13/11 ingediend bij het Vlaams Centrum van Adoptie Democratische republiek Congo In mei 2013 werden we gecontacteerd door mevrouw Chris Philipsen, secretaris van een Belgische vzw genaamd Zabakina. Zij stelde ons de vraag of een eventuele samenwerking met het weeshuis dat ze in Boma, Congo, steunt mogelijk zou zijn. De vzw had zelf reeds contact opgenomen met VCA en Prospectie aanvraag: ook daar werden de mogelijkheden tot samenwerking met een 04/06/2013 dienst mogelijk geacht. Advies VCA: In juni 2013 bezorgden we de wetgeving aan VCA waarna we 05/07/2013 advies van de VCA ontvingen voor het onderzoeken van de Geen verdragsland mogelijkheden van adoptie uit DR Congo. Inlichtingendossier is Chris Philipsen bracht ons in contact met père Antoine Phambu ingediend op 31/01/2014 Lutete, directeur van CREROEA, die samen met ons het 10/03/2014 erkenning programma uitwerkte voor een kanaalonderzoek ter plaatse. in DR Congo Eind oktober 2013 vertrokken twee bestuurders van Ray of Hope naar DR Congo. Zij dienden een erkenningsdossier in bij de plaatselijke autoriteiten en legden de nodige contacten in functie van een eventuele samenwerking. Uit de contacten bleek dat het niet evident werken zal zijn in Congo, maar dat een samenwerking met het weeshuis CREROEA mogelijk is. Er zou gewerkt worden met een contactpersoon in Kinshasa die ons zal vertegenwoordigen, m.n. Dr. Baudry. Hij is arts van opleiding en heeft in 2014 in België een stage gelopen bij het UZA. Hierdoor kon hij ook kennismaken met de werking van Ray of Hope. Dr. Baudry bracht in 2015 een bezoek aan het weeshuis CREROEA in Boma en besprak ook de samenwerking met père Antoine Phambu Lutete. Hij bezocht er de kinderen. In 2014 riep Congo een moratorium in het leven waardoor kinderen na de adoptieprocedure het land niet mogen verlaten. Hierdoor besloot VCA geen akkoord te geven voor opstart van een proeffase. Tot eind 2015 was het moratorium nog van kracht, maar werden met mondjesmaat 57

58 uitgangspermissies afgeleverd. Men werkt aan een wetswijziging en hoopt deze in 2016 te kunnen goedkeuren ten einde de werking te hervatten. Ray of Hope zal dit van kortbij opvolgen om een eventuele samenwerking te kunnen opstarten Burundi Aanvraag kanaalonderzoek 11/04/ 07 Indiening voorlopige kanaalcontrole 13/09/ 07 Akkoord VCA tot verderzetting kanaalonderzoek:17/10/ 07 kanaalonderzoek ingediend op 05/02/2009 Verdragsland Burundi is een land dat veel belang hecht aan het Verdrag van Den Haag en dit ook correct wenst uit te voeren. Niettegenstaande dit gegeven is het wel zeer moeilijk gebleken om er erkend te worden als adoptiedienst. VCA kon tot op heden nog geen akkoord geven om proefdossiers te starten. Om in Burundi te mogen starten met adopties dient Ray of Hope ook in Burundi erkend te worden. In 2011 werd duidelijk dat het dossier dat verstuurd werd voor de erkenning zoek was geraakt. Dit werd gemeld door de Centrale Autoriteit inzake adoptie in Burundi. Ray of Hope bracht meteen de bijkomende vragen in orde en verstuurde de antwoorden aan de Centrale Autoriteit. Een van de vereisten was dat Ray of Hope een goed doel zou steunen. Hiervoor werd een contact gelegd met IPRED, een organisatie die o.a. straatkinderen ondersteunt en waarin twee Belgen actief zijn. Via deze organisatie werd er in de loop van 2011 een aantal zaken verder opgevolgd. In 2012 bleek ons originele erkenningdossier zoek te zijn, waarna we dit een aantal maal opnieuw opstuurden via de verantwoordelijke van IPRED, meneer Harushimana. In februari 2013 vernamen we dat het originele dossier was teruggevonden. Ray of Hope opende een bankrekening in Burundi, een voorwaarde om een accreditatie te kunnen krijgen. Mr. Harushimana volgt ter plaatse het verloop van het accreditatie aanvraag op. In januari 2014 kon Mr. Harushimana ons laten weten dat het dossier werd bestudeerd en momenteel op het kabinet van de Ministre de la Solidarité Nationale, du Droit de la personne Humaine et du Genre ter ondertekening ligt. Nadien zal het dossier bezorgd worden aan de Ministre des Relations Extérieures voor het ondertekenen van de overeenkomst van samenwerking met Ray of Hope. In augustus 2014 echter liet Mr. Harushimana ons weten dat het dossier opnieuw vast zat bij de afdeling services des renseignements. In november kregen we bericht dat het dossier werd doorgegeven naar een andere afdeling voor verdere studie. In februari 2015 stuurde Mr. Harushimana een voorstel tot overeenkomst door voor een contactpersoon ter plaatse. We hadden verwacht dat een vertegenwoordiger van Ray of Hope in 2015 naar Burundi zou afreizen om een overeenkomst te ondertekenen met de overheid en een update van de vorige kanaalcontrole uit te voeren. Echter wegens onrust sedert maart 2015 in Burundi kwam het aanvraagdossier van Ray of Hope en de planning voor een kanaalbezoek terug stil te liggen. Er doen zich regelmatig gewelddadige incidenten voor in Bujumbura. FOD Buitenlandse zaken vermeldt ook het volgende Sinds oktober heerst er een klimaat van toenemende gewelddadigheden. Vijandige reacties werden geuit ten aanzien van België alsook bedreigingen ten aanzien van Belgische burgers. 58

59 Ze raden ten sterkste af om naar Burundi te reizen en roepen Belgen in Burundi op om het land te verlaten Benin In februari 2012 stuurden we de wetgeving door naar VCA waarna we in maart 2012 negatief advies van de VCA ontvingen voor het verder zetten van het onderzoek naar de mogelijkheden van adoptie uit Benin. Ray of Hope besliste om het onderzoek niet stop te zetten en legde contact met de Ambassade van Benin en met een contactpersoon ter plaatse. Prospectie Het contact met de Ambassade van Benin verliep vlot. Mr. Adjovi, aanvraag: attaché, ging in Benin na of er een samenwerking kon worden september 2011 gerealiseerd tussen Ray of Hope en het bevoegde Ministerie in Toestemming om onderzoek te Benin. Dit lukt echter niet. starten: Er wordt aangeraden om een samenwerking op te starten met een september 2011 NGO ter plaatse die eveneens als contactpersoon voor de Procedure voor adoptiedienst fungeert. ratificatie van het Mr. Adjovi heeft Ray of Hope in contact gebracht met de NGO Haagse Verdrag is BETHESDA, werkzaam in Benin. We ontmoetten mevr. Esther Orou lopend. die zeer enthousiast is om met Ray of Hope een samenwerkingsproject uit te bouwen. In 2014 werd dit project verder uitgewerkt tot er bericht kwam uit Benin dat er tijdelijk geen nieuwe adoptie-aanvragen meer aanvaard worden tot het Haagse Verdrag in Benin geratificeerd is. We houden verder contact met de ONG BETHESDA, maar zullen moeten afwachten hoe de nieuwe procedure zal zijn en of deze samenwerking nog op dezelfde manier kan of anders moet ingevuld worden. De nieuwe wetgeving Code de l enfant ontvingen we in maart Rwanda: Prospectie aanvraag: 28/03/2013 Toegetreden tot het Haagse Verdrag op 01/07/2012 Op 28 juni 2013 vroegen we prospectie aan voor Rwanda. Onze toenmalige nazorgverantwoordelijke, Kim Six, had veel ervaring in Rwanda. Het bleek toen niet mogelijk om te starten. De overheid was gestart met een nationaal programma om alle kinderen uit de weeshuizen te krijgen. Er zijn nu officieel nog 1000 kinderen die in weeshuizen zitten, maar het probleem is dat er ook ongeregistreerde weeshuizen zijn. Het doel van de overheid is om alle kinderen een familiale omgeving te geven, bij voorkeur in Rwanda. Dit zou men vóór het einde van de termijn van de president (2017) willen realiseren. In 2015 kwamen we in contact met een Nederlandse dame die voor het National Child Care Reform werkt. De uitvoering hiervan heet Tubarerere Mu Muyango (TMM) program (Let s Raise children in Families). Een van de partners is UNICEF, maar ook de National Commission for Children is er een. De vraag is gesteld aan de Centrale Autoriteit van Rwanda of er nood is aan nieuwe partners. 59

60 Ghana Prospectie lopende sinds 2011 Toestemming om onderzoek te starten Bezig met ratificatie van het Haagse Verdrag De wetgeving is doorgestuurd naar VCA in juni We ontvingen in juli 2012 positief advies van VCA om het onderzoek naar de mogelijkheden van adoptie uit Ghana verder te zetten. Ray of Hope had contact met een medewerker van de bevoegde overheid in Ghana. Deze persoon was plots niet meer bereikbaar. Via VCA kregen we een adres van een andere medewerker van de autoriteit in Ghana, waarmee VCA contact had in het kader van een zelfstandige adoptie. Deze heeft echter nog niet gereageerd. Doorheen het kanaalonderzoek blijkt duidelijk dat de bevoegde overheid in Ghana zeer moeilijk bereikbaar is. Via VCA vernamen we dat ISS in 2014 werd gevraagd door de overheid in Ghana en UNICEF om ondersteuning te bieden bij het creëren van een nieuwe centrale autoriteit en de implementatie van het Haagse Verdrag. Zij geven aan dat het theoretisch kader nu aanwezig is, maar dat de politieke steun nog ontbreekt Jamaica Prospectie aanvraag: 2011 Toestemming om prospectie te starten Geen verdragsland De wetgeving werd bezorgd aan VCA in maart We ontvingen positief advies van VCA in april Jamaica werkt samen met een beperkt aantal ontvangende landen. België diende in november 2012 de aanvraag in om erkend te worden. VCA heeft daarvoor, samen met het Ministerie van Justitie, het nodige gedaan. De aanvraag werd ingediend bij het Jamaicaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken. Zolang dit niet afgerond is, kan er geen samenwerking worden gerealiseerd. Ray of Hope ontving bericht op 29/01/2014 dat het erkenningsdossier bij de CDA (Child Development Agency) ter behandeling ligt. Via de Belgische Ambassade werd af en toe geïnformeerd naar de stand van zaken van onze aanvraag. De viceconsul had een persoonlijk overleg met het hoofd van CDA. Daaruit bleek dat het dossier geen prioriteit is voor Jamaica gezien zij reeds over voldoende buitenlandse kandidaat-adoptanten kunnen beschikken. De ambassade is dus niet zo optimistisch. In haar bericht geeft de ambassade mee dat zij de gevraagde stappen heeft gezet maar dat er andere prioriteiten zijn. VCA geeft aan dat zij het dossier voorlopig laat rusten om te vermijden dat de ambassade en Jamaica zich onder druk gezet zouden voelen Laos opgeschort Laos is bezig met het ontwikkelen van nieuwe richtlijnen betreffende interlandelijke adoptie. Het onderzoek kan pas verder gezet worden als deze wetgeving in voege is. Voorlopig zijn er nog geen contacten gelegd. Prospectie aanvraag: augustus

61 5 Evaluatie Zowel de adoptiefouders als de medewerkers evalueren de dagelijkse werking van vzw Ray of Hope. Deze evaluaties gebeuren zowel op een informele als een formele manier. Voor adoptiefouders zijn er drie manieren om de werking formeel te evalueren: De eerste mogelijkheid is het aankomstgesprek. Dit gesprek vindt plaats na aankomst van het kind in België. Via deze methode kunnen de teamleden van Ray of Hope onmiddellijk detecteren waar eventuele problemen zijn ontstaan en waar eventuele misverstanden moeten worden uitgeklaard. Indien families het niet mogelijk achten kort na aankomst op gesprek te komen, worden de eerste zaken telefonisch behandeld. Het definitieve aankomstgesprek zal dan ook gebeuren op het eerste huisbezoek, drie maanden na aankomst. Dit gesprek blijkt de beste manier te zijn om de tevredenheid van de adoptanten te kunnen meten. Een tweede manier waarop de ouders Ray of Hope kunnen evalueren, is via een tevredenheidsmeting meting. Na het aankomstgesprek krijgen de families dit document mee naar huis en wordt er gevraagd het ingevuld terug te sturen naar de dienst. De gegevens van deze meting worden geanalyseerd, wekelijks besproken op de briefing en de resultaten ervan komen in het jaarverslag waarna de RVB het geheel ook evalueert (zie tabel 26). Aan de hand hiervan kunnen doelstellingen worden geformuleerd voor de dagelijkse werking van Ray of Hope. Om tot een zo volledig mogelijk resultaat te komen, werden de families op 3 momenten gevraagd dit in orde te brengen: bij het aankomstgesprek kreeg men de tevredenheidmeting mee met een gefrankeerde enveloppe. Op het eerste huisbezoek werd hieraan herinnerd en op het einde van 2015 werden de families die de tevredenheidmeting nog niet hadden ingevuld, gevraagd dit alsnog te doen. We ontvingen 5 tevredenheidmetingen van de 11 families die thuiskwamen met hun kindje. Dit staat voor 45% van de mensen die in 2015 een adoptiekindjes in hun gezin verwelkomden. Dit betekent een daling t.a.v Tevredenheidsmeting niet beantwoord slecht minder goed goed zeer goed 61

62 Bovenstaande grafiek geeft de resultaten weer voor 2015 die in tabel 26 in cijfers staan. Gezien het beperkte aantal tevredenheidsmetingen kunnen we slechts beperkt conclusies trekken. De enquêtes die we ontvingen waren effectief, we kunnen ons afvragen waarom de we de andere 6 niet ontvingen. Feit is dat gezien het moeilijke jaar iets minder inspanningen werden geleverd om deze tevredenheidsmetingen te ontvangen dan andere jaren. Uit de resultaten blijkt wel dat alle families op alle gebieden goed tot zeer goed aanduiden. Slechts tweemaal duidde iemand minder goed aan. Het ging over informatie conform de verwachting en voldoende informatie over de adoptabiliteit. Hoogste tevredenheid behalen we op: - Geografische bereikbaarheid - Telefonische bereikbaarheid - Betrouwbaarheid - Tevredenheid begeleiding contactpersoon - Afspraken ter plaatse nageleefd Vooral de laatste twee zijn opmerkelijk beter dan voorgaande jaren. Vermoedelijk heeft het feit dat de reizen bijna allemaal individueel waren hiermee te maken. Een goede en persoonlijkere begeleiding van de contactpersoon is dan eenvoudiger, ook om op te volgen vanuit Ray of Hope. Wat betreft de tevredenheid over escorte: er vond in 2015 geen escorte plaats, dit cijfer is dus eigenlijk niet relevant in de totale meting van