Verkorting van schakelprogramma s op grond van praktijkervaring voor de masteropleidingen Computer Science en Software Engineering 1

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Verkorting van schakelprogramma s op grond van praktijkervaring voor de masteropleidingen Computer Science en Software Engineering 1"

Transcriptie

1 s op grond van praktijkervaring voor de masteropleidingen Computer Science en Software Engineering 1 Dit document geeft een overzicht van de cursussen in de schakelprogramma s van de masteropleiding Computer Science en de masteropleiding Software Engineering volgens de Onderwijs en Examenregeling Per cursus worden de volgende onderdelen beschreven: een korte beschrijving van de cursusinhoud een overzicht van de leerdoelen die bereikt worden na het bestuderen van de cursus een toelichting over de bewijzen die nodig zijn om aannemelijk te maken dat de cursus niet opgenomen hoeft te worden in uw schakelprogramma. Een aantal cursussen heeft een sterk theoretisch karakter, waardoor het onwaarschijnlijk is dat kennis daaruit via praktijkervaring opgedaan kan worden. Deze cursussen zijn daarom niet in dit document opgenomen. Het betreft de volgende cursussen: T07131 Discrete wiskunde A T41221 Logica en informatica T12341 Concepten van programmeertalen (Uit deze cursus is alleen kennis van de volgende taalconcepten vereist: types, typesystemen, variabelen en geheugenopslag, binding, scope, procedures.) T22321 Formele talen en automaten (Uit deze cursus is alleen kennis van de volgende concepten vereist: reguliere expressies, contextvrije grammatica s en taalstructuur.) In dit document ontbreekt eveneens T61327 Afstudeerproject bachelor informatica. Deze cursus kan uit uw schakelprogramma (voor de master Software Engineering) verwijderd worden indien u kunt aantonen dat u in uw praktijkervaring hebt samengewerkt in een multidisciplinair teamverband aan de ontwikkeling van een groot softwaresysteem en daarbij tevens leiding gegeven hebt aan (deel)projecten. 1 OER

2 T14161 Databases Databases zijn gestructureerde, geautomatiseerde gegevensverzamelingen. De cursus omvat een theoretische en praktische inleiding op dit vakgebied. Met name de voor de praktijk zo belangrijke ʹrelationele databasesʹ worden uitgebreid behandeld, met veel aandacht voor de achterliggende ʹrelationele theorieʹ en veel praktische oefening in de relationele gegevenstaal SQL. Het gaat daarbij zowel om het bevragen, als om het bouwen en beheren van dit soort databases. Bijzondere aandacht krijgen de volgende onderwerpen: normalisatie van gegevensstructuren, mechanismen om regels te bewaken (onder meer via ʹtriggersʹ), transacties, optimalisatie van bevragingen, het verlenen van databaserechten aan gebruikers (autorisatie) en de wijze waarop een relationeel systeem achter de schermen opereert via ʹmetagegevensʹ. Ook besteedt de cursus aandacht aan concurrency en aan enkele grote commerciële databases (waaronder Oracle). Tot de meegeleverde software horen (voor het praktisch oefenen met SQL) het relationele databasemanagementsysteem Firebird en twee bijzondere programmaʹs: een krachtige en programmeursvriendelijke SQL tool (de Interactive query utility) en een ʹBoekverkennerʹ die voor integratie zorgt tussen een elektronische tekstversie en de SQL programmeeromgeving. Zie verder: Na bestudering van de cursus wordt verwacht dat u de functie kent van databasetalen en hun subtalen inzicht hebt in het relationele model een gegeven relationele structuur kunt normaliseren vaardig bent met SQL (DDL, DML en DCL) SQL vraagstellingen methodisch weet aan te pakken inzicht hebt in (concurrente) transacties eenvoudige triggers en stored procedures kunt schrijven in staat bent tot een praktische benadering van (relationele) optimalisatiekwesties inzicht hebt in relationele metadata (de data dictionary) Deze cursus wordt niet opgenomen in uw schakelprogramma indien u kunt aantonen dat u: een database ontwerp kunt uitleggen in termen van inconsistentie, redundantie en standaardisatie query s, triggers en stored procedures kunt formuleren voor een meegeleverd databaseschema met minimaal de volgende complexiteit: functies, join, statistische informatie (group by), subselects (o.a. gecorreleerde), wijzigingen van de databaseinhoud weet wat de data dictionary (systeemcatalogus) is en hoe u die kunt raadplegen, en weet hoe de definitie van een database (waaronder tabellen, kolommen, domeinen, views, gebruikers, autorisatie aspecten) wordt vastgelegd in relationele tabellen de problemen die kunnen optreden bij concurrente transacties onderkent, en manieren kent om die problemen te voorkomen in staat bent tot een praktische benadering van (relationele) optimalisatiekwesties. Een geschikt bewijs is bijvoorbeeld aantoonbare jarenlange ervaring als database administrator. Praktijkervaring die bijvoorbeeld beperkt is tot het beheren van een database met de ledenadministratie van een vereniging waarvan u lid bent, volstaat niet als afdoende bewijs. 2

3 T34141 Objectgeoriënteerd analyseren en ontwerpen In deze cursus maakt u kennis met het Unified process, een objectgeoriënteerd proces voor systeemontwikkeling. Volgens de stappen van dit proces leert u een objectgeoriënteerd informatiesysteem ontwerpen, gebruikmakend van de Unified modelling language (UML). U leert requirements vast te leggen in de vorm van use casebeschrijvingen, de ʹomgeving van het systeemʹ in kaart te brengen in de vorm van een domeinmodel (een UML klassendiagram). U leert ontwerpen op grond van een aantal ontwerprichtlijnen, de zogenaamde GRASP richtlijnen. U maakt interactiediagrammen en op basis daarvan ten slotte een ontwerpdiagram in de vorm van een volledig UML klassendiagram. Ook leert u een database te gebruiken als persistentiemechanisme. Zie verder: analyseren en ontwerpen/cursusinformatie. Na het volgen van deze cursus wordt verwacht dat u: weet hoe het Unified Process verloopt, welke artefacten in dit proces geproduceerd kunnen worden en hoe iteraties in dat proces gepland kunnen worden voor een klein informatiesysteem op grond van een casusbeschrijving en ongestructureerd materiaal uit specificatie workshops het gewenste gedrag van dit systeem kunt modelleren met behulp van use casediagrammen, use cases, systeemsequencediagrammen, contracten, toestandsdiagrammen, en een domeinmodel. kunt aangeven wat de kenmerken zijn van een goed objectgeoriënteerd ontwerp en welke rol patronen daarin spelen voor een gegeven use case uit een beperkt informatiesysteem een objectgeoriënteerd ontwerp kunt opstellen in de vorm van interactiediagrammen en een daaruit afgeleid ontwerpklassendiagram, gebruik makend van de basis GRASP richtlijnen weet hoe het gebruik van een relationele database geïntegreerd kan worden in een objectgeörienteerd ontworpen systeem. Deze cursus wordt niet opgenomen in uw schakelprogramma indien u geldig bewijs zoals een ontwerpdocument kunt overleggen met daarin use case beschrijvingen, domeinmodel, communicatiediagram (sequence diagram of collaboratiediagram) en een ontwerpklassendiagram en een toelichting over mogelijke alternatieve notatiewijzen, waarom voor een bepaalde oplossing is gekozen en een beoordeling van het ontwerp. Als het ontwerp relatief slecht is maar u in uw beoordeling ervan duidelijk maakt waarom het ontwerp niet goed is en hoe het verbeterd kan worden, is dat ook een geldig bewijs. Voorbeelden van geschikt bewijs zijn: aantoonbare werkervaring in een ict gerelateerde functie waarin bovengenoemde onderwerpen een prominente rol spelen een professionele certificering waarin bovenstaande onderwerpen aan bod zijn gekomen. Praktijkervaring die bijvoorbeeld beperkt is tot het schrijven van use cases of het genereren van diagrammen op basis van bestaande code, volstaat niet als afdoende bewijs. 3

4 T25151 Objectgeoriënteerd programmeren in Java 1 Java is een van de populairste programmeertalen. Java heet objectgeoriënteerd omdat een programmeertaak in Java wordt uitgevoerd door objecten die met elkaar samenwerken. Het is de taak van de programmeur om de structuur en het gedrag van die objecten te beschrijven. De cursus Objectgeoriënteerd programmeren in Java 1 behandelt de basisprincipes van Java en objectoriëntatie en biedt een prima manier om daarmee vertrouwd te raken. Er wordt vanaf het begin met objecten gewerkt. Programmaʹs worden ontwikkeld binnen de ontwikkelomgeving Eclipse. Al in het eerste blok leert u om eenvoudige programmaʹs te schrijven en deze te voorzien van een grafische gebruikersinterface. Bij dit laatste neemt Eclipse u veel werk uit handen. In dit eerste blok worden nog niet alle details van de gebruikte programmeerconstructies uitgediept. In het tweede en derde blok volgt een volledige en systematische behandeling van de concepten die wij u in deze cursus willen leren. Zie verder: programmeren in java 1/cursusinformatie. Na het volgen van deze cursus bent u in staat om, vanuit een gegeven specificatie, zelfstandig een objectgeoriënteerd programma te ontwerpen en te implementeren, en dit programma te voorzien van een eenvoudige grafische gebruikersinterface. Hierbij maakt u gebruik van het deel van de taal Java dat is aangeleerd in de cursus. Het programma is goed ontworpen, wat inhoudt dat het bestaat uit klassen (in een objectgeoriënteerde taal zijn klassen de programma eenheden waar de objecten van worden afgeleid) met een duidelijke, beperkte verantwoordelijkheid. De programmacode is helder en begrijpelijk en het programma is gedocumenteerd met behulp van de tool Javadoc. U kunt bovendien de belangrijkste functies gebruiken van de ontwikkelomgeving Eclipse. Deze cursus wordt niet opgenomen in uw schakelprogramma indien u: werkervaring hebt in de functie van programmeur gewerkt hebt in een objectgeoriënteerde omgeving programmacode kan aanleveren waaruit blijkt u bekend bent met de basisconcepten van objectgeoriënteerde programmeertalen. Een geschikt bewijs is bijvoorbeeld een werkgeversverklaring waaruit blijkt dat u als programmeur heeft gewerkt in een team Java programmeurs. Praktijkervaring die bijvoorbeeld beperkt is tot het maken van applicaties die u zelf onderhoudt, volstaat niet als afdoende bewijs. 4

5 T42241 Objectgeoriënteerd programmeren in Java 2 Wat is een goed programma en wat is een goed ontwerp? Met deze vraag begint het eerste blok van de cursus Objectgeoriënteerd programmeren in Java 2. In de eerste leereenheid worden criteria geformuleerd waaraan de voorbeelden in de rest van de cursus zo goed mogelijk voldoen. Na die inleiding volgt een deel over het typesysteem. Typenhiërarchieën spelen daarbij een belangrijk rol, maar ook het gebruik van generieke typen komt aan de orde. En passant maakt u kennis met het begrip ontwerppatroon. In het tweede blok leert u hoe u fouten kunt afhandelen en hoe u parallellisme in uw programma kunt opnemen. Het derde blok gaat over verschillende manieren van gegevensopslag, waaronder de opslag in een database. Het vierde en laatste blok gaat over het programmeren van gebruikersinterfaces met behulp van Swing. Zie verder: programmeren in java 2/cursusinformatie. Na het volgen van deze cursus wordt verwacht dat u de syntaxis en semantiek van Java kent begrip heeft van overerving (inclusief het gebruik van abstracte klassen en interfaces), van exception handling en van threads eenvoudige generieke klassen kunt definiëren begrip heeft van de wijze waarop in objectgeoriënteerde programma s gebruik gemaakt kan worden van programmeren per contract de verschillende manieren kent waarop persistentie van gegevens gerealiseerd kan worden en twee daarvan ook kunt toepassen, namelijk streams (package java.io) en de koppeling met databases (package java.sql) in staat is om met behulp van de package javax.swing zelf een grafische gebruikersinterface te programmeren. Deze cursus wordt niet opgenomen in uw schakelprogramma indien u geldig bewijs zoals programmacode of een publicatie kunt aanleveren waaruit blijkt dat u ruime werkervaring hebt in de functie van programmeur gewerkt hebt in een objectgeoriënteerde omgeving bekend bent met de concepten van objectgeoriënteerde programmeertalen zoals weergegeven in de leerdoelen van deze cursus. Een geschikt bewijs is bijvoorbeeld een zelfontworpen en geïmplementeerde applicatie van gemiddelde complexiteit waarin gebruik wordt gemaakt van bovenstaande concepten, of een professionele certificering op gebied objectgeoriënteerd programmeren in Java bestaande uit de certificaten SCJA en SCJP van SUN/Oracle. Praktijkervaring die bijvoorbeeld beperkt is tot eenvoudige Java programma s waarin bijvoorbeeld niet of nauwelijks gebruik is gemaakt van de concepten die behandeld worden in deze cursus, volstaat niet als afdoende bewijs. 5

6 T27231 Besturingssystemen Elke moderne computer wordt bestuurd door een besturingssysteem, een onontbeerlijk programma. Het besturingssysteem omvat de software die de gebruikersinterface naar de gebruikers bepaalt en die de toegang tot de beschikbare hardware regelt voor de in uitvoering zijnde programmaʹs. In de cursus ligt de nadruk op het besturen van processen die door de computer verwerkt worden, op de besturing van het geheugen, het bestandssysteem en de verschillende apparatuurcomponenten in een computer. Bekende besturingssystemen zijn de leden van de Windows familie van Microsoft, Mac OS X, Linux en UNIX. Zie verder: Na het bestuderen van de cursus wordt verwacht dat u de betekenis en functie van een besturingssysteem kunt plaatsen bij een computersysteem in relatie tot de gebruiker en in relatie tot de toepassingen die verwerkt worden door dat computersysteem inzicht hebt in hoe processen en threads schijnbaar of daadwerkelijk gelijktijdig (concurrent) door een processor kunnen worden uitgevoerd, waarbij zaken als scheduling en de context switch een rol spelen weet welke aspecten naar voren komen, welke problemen kunnen optreden en de oplossingen daarvoor kent, wanneer processen met elkaar communiceren en/of van dezelfde bronnen gebruik wensen te maken inzicht hebt in diverse technieken voor geheugenbeheer en hoe deze kunnen worden aangewend om een virtueel geheugen te realiseren weet welke plaatsings en vervangingsalgoritmen er bestaan en wat hun voordelen en nadelen zijn inzicht hebt hoe op achtergrondgeheugens een bestandsbeheersysteem kan worden opgezet weet op welke wijze, via een input/outputsysteem, communicatie met randapparatuur plaatsvindt op besturingssysteemniveau en op hardwareniveau kennis hebt van deelaspecten van Linux en Windows en deze weet te koppelen aan de algemene theoretische beginselen om kunt gaan met de geïntegreerde omgeving Open Watcom en programma s in C kunt schrijven op beginnersniveau. Deze cursus wordt niet opgenomen in uw schakelprogramma indien u een geldig bewijs zoals programmacode kunt overleggen waaruit blijkt dat u: een besturingssysteem hebt gebouwd of aangepast, gewerkt heeft aan een module voor een open source besturingssysteem (bijvoorbeeld Linux), een besturingssysteem heeft ontwikkeld in het kader van een embedded systems project. Geldig bewijs kan tevens bestaan uit certificaten van professionele cursussen die gericht zijn op het ontwikkelen of aanpassen van besturingssystemen. U dient te kunnen aantonen dat u praktijkervaring opgedaan hebt met het beheren van besturingssystemen waarbij u ook aanpassingen doorvoert op componenten die onderdeel uitmaken van een besturingssysteem, zoals de kernel of device drivers. 6

7 T26241 Datastructuren en algoritmen In deze cursus komen aspecten aan bod die in de eerdere programmeercursussen nog niet aan de orde kwamen: u leert hoe u algoritmen ontwerpt en de datastructuren waarop deze algoritmen werken. Hierbij kunt u denken aan methoden en technieken om gegevens op te slaan, snel op te zoeken en te sorteren, om op een efficiënte manier een optimale weg te vinden in een netwerk, of om patronen in een stuk tekst te herkennen. De datastructuren die aan bod komen, zijn stapels, wachtrijen, rijen, prioriteitsrijen, (zoek)bomen en (gewogen) grafen. Deze datastructuren en algoritmen worden eerst in een taalonafhankelijke pseudocode beschreven, waarna (een deel van) de implementatie in Java wordt gegeven. Daarnaast wordt veel aandacht besteed aan analysetechnieken, zodat u kunt voorspellen hoeveel tijd het uitvoeren van een algoritme kost voor een probleem van een bepaalde omvang. Omdat veel algoritmen recursief zijn, komt ook dit onderwerp aan bod. Zie verder: en algoritmen/cursusinformatie. Na het bestuderen van deze cursus wordt verwacht dat u een overzicht heeft van en inzicht heeft in de standaarddatastructuren en algoritmen uit de informatica. U bent vertrouwd geraakt met recursieve algoritmen, met de verschillende fundamentele technieken waarop veel niet triviale algoritmen zijn gebaseerd en u hebt een duidelijk inzicht gekregen in wat de essentie is van de bestudeerde algoritmen en waarom deze algoritmen doen wat ze moeten doen. U heeft ook de vaardigheid verworven om algoritmen met een vergelijkbare complexiteit als die uit de cursus te kunnen begrijpen. De benadering daarbij moet er één zijn die losstaat van de toevallige taal waarin de algoritmen zijn geïmplementeerd. Ten slotte heeft u een goed inzicht verworven in de analyse van algoritmen wat betreft tijdscomplexiteit. Hiervoor is een enigszins wiskundige benadering van de werking van algoritmen noodzakelijk. Uit deze cursus is alleen kennis van lijsten, sets en maps vereist. Deze cursus wordt niet opgenomen in uw schakelprogramma indien u kunt bewijzen dat u praktijkervaring opgedaan hebt met toepassingen van complexe datastructuren waaronder lijsten, sets en maps. Praktijkervaring die bijvoorbeeld beperkt is tot het kunnen gebruiken van het Java Collections Framework, volstaat niet als afdoende bewijs. 7

8 T04211 Procesmodelleren Bedrijfsprocessen kunnen op vele niveaus gemodelleerd worden, van het abstracte en grofkorrelige niveau van de strategische visie tot de harde bits en bytes binnen de machines en netwerken. In deze cursus besteden we vooral aandacht aan processen op het niveau van taken, maar de benadering is generiek genoeg voor andere niveaus. Omdat modelleren veel aspecten heeft van zowel specificeren als structureel oplossen zullen validatie en verificatie van de modellen een grote rol spelen. Petrinetten zijn daarin een nuttig hulpmiddel. De grafische mogelijkheden, waaronder simulatie en animatie, zijn zeer geschikt voor validatie van en communicatie over modellen. De onderliggende mathematische semantiek maakt daarbij redeneren over correctheid en gedragseigenschappen mogelijk. Naast de methodologische en technische aanpak via Petri netten wordt ook aandacht gegeven aan de inbedding in de wereld van de bedrijfsinformatiesystemen. Communicatie over modellen op het bedrijfsniveau en het bespreken van requirements en correctheid worden benadrukt via een modelleerproject. Zie verder: De student moet na bestudering van de cursus de plaats van procesmodellen binnen (bedrijfs)informatiesystemen kunnen begrijpen, processen kunnen modelleren aan de hand van informele beschrijvingen, bedrijfsprocessen kunnen modelleren in termen van gekleurde hiërarchische Petri netten, correctheid van Petri netten kunnen verifiëren via invarianten en bereikbaarheidsanalyse, gekleurde Petri netten kunnen valideren door simulatie in CPNtools, kunnen communiceren over al het vorige. Drie competenties krijgen extra aandacht: modelleren, van (incomplete) beschrijving naar Petri net, analyseren, formele verificatie van eigenschappen, communiceren over validatie en verificatie van procesmodellen. Deze cursus wordt niet opgenomen in uw schakelprogramma indien u aantoonbare praktijkervaring hebt in modelleren, analyseren en simuleren met een op Petri nets gebaseerd procesmodelling of workflow tool met formele semantiek (e.g. ExSpecT, BPM one, YAWL). Praktijkervaring die bijvoorbeeld beperkt is tot het genereren van procesmodellen met louter illustratief doel (i.e. zonder toestandsbegrip, zonder correctheidscondities of zonder de mogelijkheid van simulaties en het berekenen van doorlooptijden), volstaat niet als afdoende bewijs. 8

9 T20211 Security en IT Deze cursus geeft een brede kijk op het vakgebied security. Er komen uiteenlopende onderwerpen aan bod, zoals cryptografie, de beveiliging van software, besturingssystemen, databases en computernetwerken en aspecten van beheer en privacy. De nadruk van de cursus ligt bij beveiliging in technische zin. Centraal daarbij staan vragen als: welke kwetsbaarheden zijn er (op alle niveaus: hardware, internetprotocollen, besturingssystemen, applicaties en databases), welke aanvallen zijn daardoor mogelijk, hoe kunnen deze aanvallen worden voorkomen en hoe kunnen geslaagde aanvallen worden ontdekt. De meeste aandacht besteden we daarbij aan de bedreigingen en de beveiliging van computernetwerken, in het bijzonder internet. Zie verder: en it/cursusinformatie. We verwachten dat u na het bestuderen van de cursus: de beginselen van cryptografie kent en globaal de werking van moderne encryptietechnieken en toepassingen daarvan kunt uitleggen kunt uitleggen welke aanvallen op computerprogramma s veel voorkomen en welke bescherming daartegen mogelijk is verschillende access controltechnieken kent en de werking ervan globaal kunt uitleggen de problemen van het gebruik van wachtwoorden kent en kunt uitleggen hoe veilige wachtwoorden gekozen kunnen worden de begrippen security policy, securitymodel en assurance kunt uitleggen security aspecten van databases kent diverse bedreigingen voor netwerkapplicaties kent en globaal kunt uitleggen hoe ze werken beschermingsmaatregelen tegen aanvallen op netwerkapplicaties kunt noemen en globaal de werking ervan kunt uitleggen de principes, mogelijkheden en beperkingen van firewalls en intrusion detection systems kunt uitleggen op de hoogte bent van organisatorische en economische aspecten van computersecurity een indruk hebt van aspecten van privacy van computersecurity. Deze cursus wordt niet opgenomen in uw schakelprogramma indien u kunt bewijzen over brede basiskennis van security te beschikken. Voorbeelden van geschikt bewijzen zijn aantoonbare werkervaring in een ict gerelateerde functie waarin technische aspecten van security een prominente rol spelen, of professionele certificering op gebied security zoals CISSP. U dient te kunnen aantonen dat u praktijkervaring opgedaan hebt met toepassingen van cryptografie, beveiliging van softwareapplicaties en beveiliging van netwerken met behulp van een firewall of een IDS. Praktijkervaring die bijvoorbeeld beperkt is tot het installeren van een firewall en een virusscanner op uw pc thuis, volstaat niet als afdoende bewijs. 9

10 T07351 Software engineering Software engineering is het vakgebied dat zich bezighoudt met alle aspecten van het doelmatig produceren van hoogwaardige software die vanwege de omvang en/of complexiteit redelijkerwijs niet door een of enkele personen ontwikkeld kan worden. De doelmatigheid gebiedt dat zulke software (of onderdelen daarvan) gedurende langere tijd meegaat en dus aanpasbaar moet zijn aan veranderende eisen. Naast softwaretechnische zaken als analyse, requirements, ontwerp, architectuur en testen, wordt in deze cursus ook aandacht besteed aan organisatorische aspecten van softwareontwikkeling. De cursus geeft een breed overzicht van het gehele vakgebied software engineering. Vanwege de uitgebreidheid van het vakgebied mist zoʹn overzicht vaak diepte. Om dat tegen te gaan, is naast een tekstboek dat voor het brede overzicht zorgt, gekozen voor het toevoegen van opdrachten waarin enkele onderwerpen nader uitgediept worden. De verhouding in hoeveelheid studielast tussen tekstboek en opdrachten is ongeveer 2:1. De opdrachten maken het ook mogelijk in te gaan op de snel veranderende actualiteit. Zie verder: engineering/cursusinformatie. Meer specifiek wordt na het bestuderen van de cursus verwacht dat u weet wat het vakgebied software engineering inhoudt en hoe het zich onderscheidt van system engineering weet wat de belangrijkste activiteiten zijn tijdens de ontwikkeling van software de belangrijkste procesmodellen kent en weet wat hun voor en nadelen zijn het verschil weet tussen systeem en gebruikerseisen en tussen functionele en niet functionele eisen en deze ook als zodanig kunt herkennen weet hoe het specificatieproces verloopt, welke documentatie daarbij nodig is en hoe de kwaliteit van het proces de kwaliteit van het uiteindelijke product beïnvloedt weet welke systeemmodellen gebruikt kunnen worden voor het opstellen van een specificatie en wat de rol van formele technieken daarbij is weet wat verstaan wordt onder systeemarchitectuur en enkele veelgebruikte architectuurmodellen kunt schetsen weet wat een real timesysteem is en wat een kritiek systeem, en wat hun karakter voor gevolgen heeft voor de verschillende activiteiten van het ontwikkelingsproces weet welke soorten hergebruik er zijn van bestaande componenten en de voor en nadelen daarvan kent weet wat verstaan wordt onder dependability, betrouwbaarheid, beschikbaarheid, veiligheid en beveiliging en de daarmee verbonden terminologie kent weet wat verstaan wordt onder verificatie en validatie en welke technieken daarvoor kunnen worden gebruikt de problematiek kent rond het onderhouden dan wel vervangen van systemen weet welke technieken bij het onderhouden en beheren van systemen gebruikt kunnen worden weet wat het doel is van configuratiemanagement, en hoe dit in de praktijk wordt gebruikt kennis hebt van de ontwikkelmethoden RUP en XP en die kunt plaatsen in het door het tekstboek geschetste kader van software engineering kennis hebt van open sourcesoftwareontwikkeling en de bijbehorende activiteiten kunt plaatsen in het door het tekstboek geschetste kader van software engineering begrip hebt van de manier waarop ontwikkelomgevingen zoals Eclipse de verschillende activiteiten binnen een softwareontwikkelingstraject ondersteunen. 10

11 Deze cursus wordt niet opgenomen in uw schakelprogramma indien u aantoonbaar minimaal één jaar leiding hebt gegeven aan een team van minimaal vier programmeurs, ontwerpers en testers bij één of meerdere recente softwareprojecten, waarbij u het gehele traject van acquisitie tot en met de oplevering van het product technisch inhoudelijk heeft begeleid en/of gestuurd. Het product dient daarbij op een voor de cursus relevant niveau beschreven te zijn (bijvoorbeeld met een projectplan, domeinanalyse, requirements specificatie, architectuur document, software proces beschrijving, beschrijving van testprocedures, testverslagen en een project review). Praktijkervaring die bijvoorbeeld beperkt is tot het ontwerpen of programmeren van de software het bouwen van een website met html het programmeren van een App voor mobiele toepassingen volstaat niet als afdoende bewijs. 11

Introductie tot de cursus

Introductie tot de cursus 1 Plaats en functie van de cursus Software engineering is het vakgebied dat zich bezighoudt met alle aspecten van het doelmatig produceren van hoogwaardige software die vanwege de omvang of complexiteit

Nadere informatie

Vrijstelling op grond van praktijkervaring voor cursussen in de bacheloropleiding Informatica 1

Vrijstelling op grond van praktijkervaring voor cursussen in de bacheloropleiding Informatica 1 op grond van praktijkervaring voor cursussen in de bacheloropleiding Informatica 1 Dit document geeft een overzicht van de cursussen in de bacheloropleiding Informatica volgens de Onderwijs en Examenregeling

Nadere informatie

Vrijstelling op grond van praktijkervaring 2015-2016

Vrijstelling op grond van praktijkervaring 2015-2016 op grond van praktijkervaring 2015-2016 Overzicht van cursussen in de bacheloropleiding Informatica, de bacheloropleiding Informatiekunde, en de premasters Dit document geeft een overzicht van de cursussen

Nadere informatie

Inhoud. Introductie tot de cursus

Inhoud. Introductie tot de cursus Inhoud Introductie tot de cursus 1 Plaats en functie van de cursus 7 2 Inhoud van de cursus 8 2.1 Voorkennis 8 2.2 Leerdoelen 8 2.3 Opbouw van de cursus 8 2.4 Leermiddelen 9 3 Aanwijzingen voor het bestuderen

Nadere informatie

Introductie tot de cursus

Introductie tot de cursus Inhoud introductietalen en ontleders Introductie tot de cursus 1 Plaats en functie van de cursus 7 2 Inhoud van de cursus 7 2.1 Voorkennis 7 2.2 Leerdoelen 8 2.3 Opbouw van de cursus 8 3 Leermiddelen en

Nadere informatie

Verkorting van het schakelprogramma op grond van praktijkervaring ten behoeve van de masteropleiding Computer Science of Software Engineering

Verkorting van het schakelprogramma op grond van praktijkervaring ten behoeve van de masteropleiding Computer Science of Software Engineering Verkorting van het schakelprogramma op grond van praktijkervaring ten behoeve van de masteropleiding Computer Science of Software Engineering Het doel van verkorting van het schakelprogramma op grond van

Nadere informatie

Inhoud introductie. Introductie tot de cursus

Inhoud introductie. Introductie tot de cursus Inhoud introductie Introductie tot de cursus 1 Plaats en functie van de cursus 7 2 Inhoud van de cursus 8 2.1 Voorkennis 8 2.2 Leerdoelen 8 2.3 Opbouw van de cursus 9 2.4 Leermiddelen 10 3 Aanwijzingen

Nadere informatie

Introductie tot de cursus

Introductie tot de cursus Introductie Introductie tot de cursus Voordat u begint met het bestuderen van de cursus Databases, willen wij u in deze introductie informeren over de bedoeling van de cursus, de opzet van het cursusmateriaal

Nadere informatie

B.Sc. Informatica Module 4: Data & Informatie

B.Sc. Informatica Module 4: Data & Informatie B.Sc. Informatica Module 4: Data & Informatie Djoerd Hiemstra, Klaas Sikkel, Luís Ferreira Pires, Maurice van Keulen, en Jan Kamphuis 1 Inleiding Studenten hebben in modules 1 en 2 geleerd om moeilijke

Nadere informatie

Inhoud. Introductie tot de cursus

Inhoud. Introductie tot de cursus Inhoud Introductie tot de cursus 1 Plaats en functie van de cursus 7 2 Inhoud van de cursus 7 2.1 Tekstboek 7 2.2 Voorkennis 8 2.3 Leerdoelen 8 2.4 Opbouw van de cursus 9 3 Leermiddelen en wijze van studeren

Nadere informatie

Curriculum 2014-2015 Afkortingen Bachelor Informatica Propedeuse Postpropedeuse Start Vervolg Afsluiting 60,0 Gebonden keuze (8,6 EC) Afsluiting

Curriculum 2014-2015 Afkortingen Bachelor Informatica Propedeuse Postpropedeuse Start Vervolg Afsluiting 60,0 Gebonden keuze (8,6 EC) Afsluiting Curriculum 2014-2015 Opleidingen Open Universiteit, faculteit Management, Science & Technology, wetenschapsgebied Informatica en informatiekunde, geldig vanaf 1-9-2014 Afkortingen European Credits (studiepunten)

Nadere informatie

Zelftest Informatica-terminologie

Zelftest Informatica-terminologie Zelftest Informatica-terminologie Document: n0947test.fm 01/07/2015 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INTRODUCTIE Deze test is een zelf-test, waarmee u

Nadere informatie

Inhoud. Introductie tot de cursus

Inhoud. Introductie tot de cursus Inhoud Introductie tot de cursus 1 De functie van de cursus 7 2 De inhoud van de cursus 7 2.1 Voorkennis 7 2.2 Leerdoelen van de cursus 8 2.3 Opbouw van de cursus 8 3 Leermiddelen en wijze van studeren

Nadere informatie

Inhoud introductie. Introductie tot de cursus

Inhoud introductie. Introductie tot de cursus Inhoud introductie Introductie tot de cursus 1 Plaats en functie van de cursus 7 2 Inhoud van de cursus 8 2.1 Voorkennis 8 2.2 Leerdoelen 8 2.3 Opbouw van de cursus 9 2.4 Leermiddelen 9 3 Tentaminering

Nadere informatie

Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 1 september 2007 STUDIEGEBIED ICT. Modulaire opleiding Informatica: Programmeren AO IC 002

Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 1 september 2007 STUDIEGEBIED ICT. Modulaire opleiding Informatica: Programmeren AO IC 002 STUDIEGEBIED ICT Modulaire opleiding Informatica: AO IC 002 Versie 2.0 BVR Pagina 1 van 21 Inhoud 1 Deel 1 Opleiding... 4 1.1 Korte beschrijving... 4 1.1.1 Inhoud... 4 1.1.2 Modules... 4 1.1.3 Niveau en

Nadere informatie

Module 1 Programmeren

Module 1 Programmeren Module 1 Programmeren Programmeertalen 13 1.1 Inleiding 13 1.2 Programmeertalen in historisch perspectief 13 1.2.1 Machinecode 13 1.2.2 Assembleertalen (assembly) 14 1.2.3 Hogere programmeertalen 15 1.2.4

Nadere informatie

Vernieuwing Bacheloropleidingen Informatica en Informatiekunde

Vernieuwing Bacheloropleidingen Informatica en Informatiekunde Vernieuwing Bacheloropleidingen Informatica en Informatiekunde Marko van Eekelen, Remko Helms, Evert van de Vrie TouW Informatica symposium 21 november 2015 Aanleiding vernieuwing Open Universiteit Ministerie

Nadere informatie

Vergelijking Oracle certificering voor Java en het CPP Gecertificeerd Javaprogrammeur van de Open Universiteit

Vergelijking Oracle certificering voor Java en het CPP Gecertificeerd Javaprogrammeur van de Open Universiteit Vergelijking Oracle certificering voor Java en het CPP Gecertificeerd Javaprogrammeur van de Open Universiteit Inleiding Op het gebied van scholing van de taal Java zijn er vele aanbieders op de markt.

Nadere informatie

Examenprogramma informatica havo/vwo

Examenprogramma informatica havo/vwo Examenprogramma informatica havo/vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het schoolexamen Het schoolexamen heeft betrekking op: het gehele domein A in combinatie met: de domeinen

Nadere informatie

Inhoud introductie. Introductie tot de cursus

Inhoud introductie. Introductie tot de cursus Inhoud introductie Introductie tot de cursus 1 Functie van de cursus 7 2 Inhoud van de cursus 7 2.1 Voorkennis 7 2.2 Leerdoelen van de cursus 8 2.3 Opbouw van de cursus 8 3 Studeeraanwijzingen 9 3.1 Opbouw

Nadere informatie

Curriculum 2015-2016 Afkortingen Bachelor Informatica Propedeuse Postpropedeuse Start Vervolg Afsluiting 60,0 Gebonden keuze (8,6 EC) Afsluiting

Curriculum 2015-2016 Afkortingen Bachelor Informatica Propedeuse Postpropedeuse Start Vervolg Afsluiting 60,0 Gebonden keuze (8,6 EC) Afsluiting Curriculum 2015-2016 Opleidingen Open Universiteit, faculteit Management, Science & Technology, wetenschapsgebied Informatica en informatiekunde, geldig vanaf 1-9-2015 Afkortingen European Credits (studiepunten)

Nadere informatie

DATAMODELLERING ARCHIMATE DATA- & APPLICATIEMODELLERING

DATAMODELLERING ARCHIMATE DATA- & APPLICATIEMODELLERING DATAMODELLERING ARCHIMATE DATA- & APPLICATIEMODELLERING Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm ArchiMate data- & applicatiemodellering beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding

Nadere informatie

Bijlage bacheloropleiding Informatica

Bijlage bacheloropleiding Informatica Bijlage bacheloropleiding Informatica 2011-2012 Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding (artikel 1.3) De bachelor Informatica: a. kennis en inzicht a1. heeft kennis van en inzicht in de belangrijkste

Nadere informatie

DATAMODELLERING DATA MAPPING MODEL

DATAMODELLERING DATA MAPPING MODEL DATAMODELLERING DATA MAPPING MODEL Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm data mapping model beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen. Wil

Nadere informatie

Practicumhandleiding. (versie 2010)

Practicumhandleiding. (versie 2010) (versie 2010) Belangrijk! In deze handleiding treft u alle informatie aan die nodig is voor de uitvoering van het practicum. Behalve de organisatie van het practicum zelf en een korte beschrijving van

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 wo bacheloropleiding Informatica

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 wo bacheloropleiding Informatica 1 Faculteit Management, Science and Technology Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 wo bacheloropleiding Informatica U2014/02462 De uitvoeringsregeling treedt in werking per

Nadere informatie

- Academische competenties in de bachelor - Academische competenties in de bachelor

- Academische competenties in de bachelor - Academische competenties in de bachelor wo-bacheloropleiding Informatica 1 van 6 U2015/03290 De uitvoeringsregeling treedt in werking per 1 september 2015 en heeft eenzelfde werkingsduur als de Onderwijsen examenregeling (OER) 2015-2016 voor

Nadere informatie

MODULEBESCHRIJVING Databases DBS1

MODULEBESCHRIJVING Databases DBS1 MODULEBESCHRIJVING Databases DBS1 Samensteller(s): Richard van den Ham Datum: 30-08-2012 Versie: 1.0 Module: Databases Identificatie Progresscode: DBS1 Semester: 1 Omvang: 140 SBUs/ 5 ECTS-punten Lestijd:

Nadere informatie

faculteit wiskunde en natuurwetenschappen Bijlagen bachelopleiding Informatica

faculteit wiskunde en natuurwetenschappen Bijlagen bachelopleiding Informatica en natuurwetenschappen Bijlagen bachelopleiding Informatica 1 6 Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding (artikel 1.3) De bachelor Informatica: a. kennis en inzicht a1. heeft kennis van en inzicht

Nadere informatie

Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Applicatieontwikkeling van het profiel MVI vmbo beroepsgericht

Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Applicatieontwikkeling van het profiel MVI vmbo beroepsgericht Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Applicatieontwikkeling van het profiel MVI vmbo beroepsgericht Deze vakinhoudelijke uitwerking is ontwikkeld door het Redactieteam van de Schooleamenbank vmbo voor dit

Nadere informatie

Software Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces

Software Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces Software Processen Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1 Het software proces Een gestructureerd set van activiteiten nodig om een software systeem te ontwikkelen Specificatie;

Nadere informatie

Studieschema bachelor Informatica

Studieschema bachelor Informatica Studieschema bachelor Informatica 6515316 code titel modulen begeleidingsvorm tentamenvorm tentamendata sept. 15 -aug. 16 Startpakket U kunt op twee momenten in het jaar in september of in februari starten

Nadere informatie

HBO5 Informatica Netwerkbeheer (90 studiepunten) In deze module leer je projecten op te stellen en te programmeren in de VB.NET-omgeving.

HBO5 Informatica Netwerkbeheer (90 studiepunten) In deze module leer je projecten op te stellen en te programmeren in de VB.NET-omgeving. STUDIEFICHE CVO DE AVONDSCHOOL Opleiding HBO5 Informatica Netwerkbeheer (90 studiepunten) Module A5 Programmeren 1 (9 studiepunten) Plaats van de module in de opleiding: In deze module leer je projecten

Nadere informatie

a. Wat wordt verstaan onder V&V? b. Uit welke kernactiviteiten bestaat V&V? c. Noem enkele voor- en nadelen van inspecties. d. Idem voor testen.

a. Wat wordt verstaan onder V&V? b. Uit welke kernactiviteiten bestaat V&V? c. Noem enkele voor- en nadelen van inspecties. d. Idem voor testen. Eindtoets T07351 Software engineering Een eindtoets staat in het algemeen model voor het tentamen van de betreffende cursus. Aangezien deze cursus een mondeling tentamen heeft, bevat deze eindtoets slechts

Nadere informatie

DATAMODELLERING ARCHIMATE DATAMODELLERING

DATAMODELLERING ARCHIMATE DATAMODELLERING DATAMODELLERING ARCHIMATE DATAMODELLERING Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm ArchiMate datamodellering beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen.

Nadere informatie

DATAMODELLERING BASIS UML KLASSEMODEL

DATAMODELLERING BASIS UML KLASSEMODEL DATAMODELLERING BASIS UML KLASSEMODEL Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm basis UML klassemodel beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen.

Nadere informatie

Inhoud introductie. Introductie tot de cursus

Inhoud introductie. Introductie tot de cursus Inhoud introductie Introductie tot de cursus 1 Functie en plaats van de cursus 7 2 Inhoud van de cursus 7 2.1 Voorkennis 7 2.2 Leerdoelen 8 2.3 Inhoud van de cursus 8 3 Opbouw van de cursus 10 3.1 Leermiddelen

Nadere informatie

Vrijstelling op grond van praktijkervaring binnen de bacheloropleiding Informatica

Vrijstelling op grond van praktijkervaring binnen de bacheloropleiding Informatica Vrijstelling op grond van praktijkervaring binnen de bacheloropleiding Informatica Het doel van vrijstelling op grond van praktijkervaring is om vast te stellen welke cursussen uit de bacheloropleiding

Nadere informatie

vanuit de technische en organisatorische omgeving, werk-verdeling, budget, planning, en hergebruik van componenten. Het documenteren van SA dient

vanuit de technische en organisatorische omgeving, werk-verdeling, budget, planning, en hergebruik van componenten. Het documenteren van SA dient 9 Samenvatting Software heeft vooruitgang in veel vakgebieden mogelijk gemaakt en heeft een toenemend invloed op ons leven en de samenleving in zijn geheel. Software wordt gebruikt in computers, communicatienetwerken,

Nadere informatie

Kennis na het volgen van de training. Na het volgen van deze training bent u in staat:

Kennis na het volgen van de training. Na het volgen van deze training bent u in staat: Training Trainingscode Duur Gepubliceerd Taal Type Leermethode Kosten SF2015V8 4 dagen 02/02/2015 Nederlands & Engels Developer, basis Invidueel & klassikaal Op aanvraag Deze training richt zich op het

Nadere informatie

Informatie Systeem Ontwikkeling ISO 2R290

Informatie Systeem Ontwikkeling ISO 2R290 Informatie Systeem Ontwikkeling ISO 2R290 docent: Prof. dr. Paul De Bra Gebaseerd op: Database System Concepts, 5th Ed. doel van dit vak kennis van en inzicht in basisbegrippen over informatiesystemen

Nadere informatie

Tim Mallezie Architectuur van besturingssystemen: Vraag A2.

Tim Mallezie Architectuur van besturingssystemen: Vraag A2. Procesbeheer: kenmerken van moderne besturingssystemen. 1. Bespreek de (drie) meest typische kenmerken van moderne besturingssystemen. 2. In hoeverre beantwoorden UNIX, Linux en Windows NT hieraan? Geef

Nadere informatie

PROGRAMMA 2011-2012. Vak: informatica..

PROGRAMMA 2011-2012. Vak: informatica.. Vak: informatica.. Laag: Havo-. PROGRAMMA 2011-2012 week leerstof dagen toets overig 34-26.08 zomervakantie Bespreking PTA-404 Deze week: uitreiking van de Praktische Opdracht Programmeren Herhaling theorie

Nadere informatie

Masters Software Engineering en Computer Science Programma, toelating en wijze van studeren

Masters Software Engineering en Computer Science Programma, toelating en wijze van studeren Masters Software Engineering en Computer Science Programma, toelating en wijze van studeren Bastiaan Heeren Master Software Engineering (60 ec) Thema Vakken EC Software architecture - Design patterns -

Nadere informatie

Vrijstelling op grond van praktijkervaring binnen de bacheloropleiding Informatica of Informatiekunde

Vrijstelling op grond van praktijkervaring binnen de bacheloropleiding Informatica of Informatiekunde Vrijstelling op grond van praktijkervaring binnen de bacheloropleiding Informatica of Informatiekunde Het doel van vrijstelling op grond van praktijkervaring is om vast te stellen welke cursussen uit de

Nadere informatie

Vrijstelling binnen een bacheloropleiding van de faculteit Informatica, 2013-2014

Vrijstelling binnen een bacheloropleiding van de faculteit Informatica, 2013-2014 1/6 Vrijstelling binnen een bacheloropleiding van de faculteit Informatica, 2013-2014 Iedereen van 18 jaar of ouder kan bij de Open Universiteit starten met een bacheloropleiding van de faculteit Informatica:

Nadere informatie

Informatica aan de Universiteit Antwerpen

Informatica aan de Universiteit Antwerpen Informatica aan de Universiteit Antwerpen Academische Bachelor en Master Waarom Informatica? Informatica heeft een enorme impact Informatica is een boeiende wetenschap Brede keuze uit tewerkstellingsmogelijkheden:

Nadere informatie

Leergang Programmeren. IT Academy Noord-Nederland is onderdeel van de

Leergang Programmeren. IT Academy Noord-Nederland is onderdeel van de Leergang Programmeren IT Academy Noord-Nederland is onderdeel van de IT Academy Noord-Nederland zet zich in voor een krachtige ICT-arbeidsmarkt in het Noorden. Samen groeien. Programmeren "Af en toe superuitdagend,

Nadere informatie

Het besturingssysteem of operating system, vaak afgekort tot OS is verantwoordelijk voor de communicatie van de software met de hardware.

Het besturingssysteem of operating system, vaak afgekort tot OS is verantwoordelijk voor de communicatie van de software met de hardware. Het besturingssysteem of operating system, vaak afgekort tot OS is verantwoordelijk voor de communicatie van de software met de hardware. Het vormt een schil tussen de applicatiesoftware en de hardware

Nadere informatie

Programmeren in Access met VBA

Programmeren in Access met VBA Programmeren in Access met VBA Kosten: 750,- excl. BTW per deelnemer Duur: 2 dagen Max Deelnemers: 8 U leert tijdens deze training alle concepten van de programmeertaal VBA (Visual Basic for Applications)

Nadere informatie

Software Mobiliteit. UAMS - 6 maart 2001. Theo D'Hondt Lab voor Pogrammeerkunde Vrije Universiteit Brussel http://prog.vub.ac.

Software Mobiliteit. UAMS - 6 maart 2001. Theo D'Hondt Lab voor Pogrammeerkunde Vrije Universiteit Brussel http://prog.vub.ac. Software Mobiliteit Theo D'Hondt Lab voor Pogrammeerkunde Vrije Universiteit Brussel http://prog.vub.ac.be/~tjdhondt p. 1 Overzicht Stelling Objecttechnologie Distributie Mobiliteit Evolutie Besluit p.

Nadere informatie

Programmeren in Access 2016 met VBA

Programmeren in Access 2016 met VBA Programmeren in Access 2016 met VBA Kosten: 750,- excl. BTW per deelnemer Duur: 2 dagen Max Deelnemers: 8 Je leert tijdens deze training alle concepten van de programmeertaal VBA (Visual Basic for Applications)

Nadere informatie

Inhoud. Introductie tot de cursus

Inhoud. Introductie tot de cursus Inhoud Introductie tot de cursus 1 Plaats en functie van de cursus 7 2 Inhoud van de cursus 7 2.1 Leerdoelen 7 2.2 Opbouw van de cursus 8 2.3 Leermiddelen 9 3 Aanwijzingen voor het bestuderen van de cursus

Nadere informatie

Leerjaar 1/2 ICT-Academie. Niveau 4. Applicatie ontwikkeling

Leerjaar 1/2 ICT-Academie. Niveau 4. Applicatie ontwikkeling Databases SQL Leerjaar 1/2 ICT-Academie Niveau 4 Applicatie ontwikkeling Auteur: R. Meijerink Datum: Januari 2013 0. Inleiding Databases / SQL In deze lessen wordt je geleerd databases te bouwen in SQL-code.

Nadere informatie

Software Test Plan. Yannick Verschueren

Software Test Plan. Yannick Verschueren Software Test Plan Yannick Verschueren November 2014 Document geschiedenis Versie Datum Auteur/co-auteur Beschrijving 1 November 2014 Yannick Verschueren Eerste versie 1 Inhoudstafel 1 Introductie 3 1.1

Nadere informatie

Inhoud Inhoud. Over dit boek 7. 1 Eclipse IDE (Integrated Development Environment) 9. 2 Functionele specificatie 13

Inhoud Inhoud. Over dit boek 7. 1 Eclipse IDE (Integrated Development Environment) 9. 2 Functionele specificatie 13 5 Inhoud Inhoud Over dit boek 7 1 Eclipse IDE (Integrated Development Environment) 9 2 Functionele specificatie 13 3 Implementatie grafische gebruikersinterface 31 4 De klassen en methoden 57 5 Technische

Nadere informatie

Microsoft Excel. It s all about Excel - VBA

Microsoft Excel. It s all about Excel - VBA X Microsoft Excel Stap in de wereld van Visual Basic for Applications (VBA) binnen het Microsoft Office programma Excel. Leer hoe deze programmeertaal precies in elkaar zit en hoe u deze in de dagelijkse

Nadere informatie

Databases - Inleiding

Databases - Inleiding Databases Databases - Inleiding Een database is een verzameling van een aantal gegevens over een bepaald onderwerp: een ledenbestand van een vereniging, een forum, login gegevens. In een database worden

Nadere informatie

Informatiekunde: Organisatie en ICT in Balans

Informatiekunde: Organisatie en ICT in Balans Informatiekunde: Organisatie en ICT in Balans TouW symposium 23 november 2013 Prof.dr.ir. Remko Helms - Dr. Rik Bos Agenda Wat is informatiekunde Informatiesystemen Ontwikkeling Implementatie Gebruik Carrière

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling wo bacheloropleiding Informatiekunde

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling wo bacheloropleiding Informatiekunde 1 Faculteit Management, Science and Technology Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 wo bacheloropleiding Informatiekunde U2014/02463 De uitvoeringsregeling treedt in werking

Nadere informatie

SQL & Datamodelleren

SQL & Datamodelleren SQL & Datamodelleren HVA-CMD-V1-datamodelleren Algemene handleiding bij het lesprogramma 2012-2013 Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 3 Leerdoelen:... 3 Plaats in het leerplan:... 3 Werkwijze:... 3 Lesstof:...

Nadere informatie

Inhoud. Introductie tot de cursus

Inhoud. Introductie tot de cursus Inhoud Introductie tot de cursus 1 De functie van de cursus 7 2 De inhoud van de cursus 7 2.1 Voorkennis 7 2.2 Leerdoelen van de cursus 8 2.3 Opbouw van de cursus 8 3 Leermiddelen en wijze van studeren

Nadere informatie

Keuzes in de propedeuse De propedeuse kent geen gebonden keuzeruimte en geen vrije ruimte.

Keuzes in de propedeuse De propedeuse kent geen gebonden keuzeruimte en geen vrije ruimte. Uitvoeringsregeling 2016-2017 Bacheloropleiding Faculteit Management, Science & Technology wo bacheloropleiding Informatica (Bachelor of Science Computer Science) De voertaal in deze opleiding is Nederlands.

Nadere informatie

DATAMODELLERING BEGRIPPENBOOM

DATAMODELLERING BEGRIPPENBOOM DATAMODELLERING BEGRIPPENBOOM Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm begrippenboom inclusief de begrippenlijst beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen.

Nadere informatie

Introductie. Inhoud introductie

Introductie. Inhoud introductie Inhoud introductie 1 Functie van het vak 7 2 Inhoud van het vak 7 2.1 Voorkennis 7 2.2 Leerdoelen van het vak 8 2.3 Opbouw van het vak 8 3 Studeeraanwijzingen 9 3.1 Opbouw van een leereenheid 9 3.2 Website

Nadere informatie

Zelftest Java concepten

Zelftest Java concepten Zelftest Java concepten Document: n0838test.fm 22/03/2012 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INLEIDING BIJ DE ZELFTEST JAVA CONCEPTEN Om de voorkennis nodig

Nadere informatie

Vrijstelling voor de vrije ruimte Vrijstelling op basis van verwante opleiding

Vrijstelling voor de vrije ruimte Vrijstelling op basis van verwante opleiding Maart 2015 Vrijstelling binnen een bacheloropleiding van het wetenschapsgebied Informatica en Informatiekunde, 2014-2015 Iedereen van 18 jaar of ouder kan bij de Open Universiteit starten met een bacheloropleiding

Nadere informatie

Kenmerken van DLArchitect

Kenmerken van DLArchitect Kenmerken van DLArchitect Bert Dingemans, e-mail : bert@dla-os.nl www : http://www.dla-os.nl 1 Inhoud KENMERKEN VAN DLARCHITECT... 1 INHOUD... 2 INLEIDING... 3 ARCHITECTUUR... 3 Merode... 3 Methode en

Nadere informatie

Informatica-Actief. i&i-conferentie. 25 november 2015, Amersfoort. Pieter Vorstenbosch en Paul Bergervoet

Informatica-Actief. i&i-conferentie. 25 november 2015, Amersfoort. Pieter Vorstenbosch en Paul Bergervoet Informatica-Actief i&i-conferentie 25 november 2015, Amersfoort Pieter Vorstenbosch en Paul Bergervoet 1 Inhoud Vorm en techniek Stijl van de cursussen SSO Inhoud Programmeerblok en meer Intro, Processing,

Nadere informatie

DATAMODELLERING DATA FLOW DIAGRAM

DATAMODELLERING DATA FLOW DIAGRAM DATAMODELLERING DATA FLOW DIAGRAM Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm data flow diagram beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen. Wil

Nadere informatie

Inhoud. Introductie tot de cursus

Inhoud. Introductie tot de cursus Inhoud Introductie tot de cursus 1 Functie van de cursus 7 2 Inhoud van de cursus 7 2.1 Cursusmaterialen 7 2.2 Voorkennis 8 2.3 Leerdoelen van de cursus 8 2.4 Opbouw van de cursus 9 3 Studeeraanwijzing

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2010-2011. Deel B. HOOFDSTUK 1 - Doelstellingen en eindtermen van de opleiding

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2010-2011. Deel B. HOOFDSTUK 1 - Doelstellingen en eindtermen van de opleiding UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2010-2011 Deel B MASTEROPLEIDING SOFTWARE ENGINEERING 1 september 2010 HOOFDSTUK

Nadere informatie

Vier aandachtspunten bij het specificeren van digitaal geregelde voedingen

Vier aandachtspunten bij het specificeren van digitaal geregelde voedingen Vier aandachtspunten bij het specificeren van digitaal geregelde voedingen De industrie staat soms nog wat afwachtend tegenover digitaal geregelde voedingen omdat engineers, anders dan bij de traditionele

Nadere informatie

ARE methodiek Het ontwikkelen van Informatie Elementen

ARE methodiek Het ontwikkelen van Informatie Elementen ARE methodiek Het ontwikkelen van Informatie Elementen WI1: Het opstarten van het project Milestone 1 WI2: Ontwikkel een Vison WI3: Modelleer het Business Domain WI4: Creëer een Glossary WI7: Beheer wijzigingen

Nadere informatie

Gimme Five! Op weg naar TYPO3 5.0 'Phoenix'

Gimme Five! Op weg naar TYPO3 5.0 'Phoenix' Gimme Five! Op weg naar TYPO3 5.0 'Phoenix' Waarom TYPO3 5.0? Waarom TYPO3 5.0? Enkele redenen: Waarom TYPO3 5.0? Enkele redenen: Complexiteit De TYPO3 Core architectuur heeft zijn limiet bereikt en is

Nadere informatie

Inhoud. Introductie tot de cursus. 1 De cursus 7 2 Inhoud 7 3 Het cursusmateriaal 9 4 Het bestuderen van de cursus 10 5 Tentaminering 11

Inhoud. Introductie tot de cursus. 1 De cursus 7 2 Inhoud 7 3 Het cursusmateriaal 9 4 Het bestuderen van de cursus 10 5 Tentaminering 11 Inhoud Introductie tot de cursus 1 De cursus 7 2 Inhoud 7 3 Het cursusmateriaal 9 4 Het bestuderen van de cursus 10 5 Tentaminering 11 6 Introductie tot de cursus 1 De cursus Deze cursus draagt de naam

Nadere informatie

Grondige herziening Curriculum Informatica /40

Grondige herziening Curriculum Informatica /40 Kerncompetenties Master Informatica. Wanneer is een master een bekwame informaticus? Analyse. Een master informatica kan een analyse uitvoeren voor een grootschalig informaticaproject. Hij of zij kan taken

Nadere informatie

Keuzes in de propedeuse De propedeuse kent geen gebonden keuzeruimte en geen vrije ruimte

Keuzes in de propedeuse De propedeuse kent geen gebonden keuzeruimte en geen vrije ruimte Uitvoeringsregeling 2016-2017 Bacheloropleiding Faculteit Management, Science & Technology wo bacheloropleiding Informatiekunde (Bachelor of Science Information Science) De voertaal in deze opleiding is

Nadere informatie

DATAMODELLERING TOEPASSEN DATA ANALYTICS

DATAMODELLERING TOEPASSEN DATA ANALYTICS DATAMODELLERING TOEPASSEN DATA ANALYTICS Inleiding In dit whitepaper wordt een toepassingsgebied beschreven voor datamodellering. Een toepassing is een werkveld op het vlak van architectuur of modellering

Nadere informatie

Ontwikkelaar ICT. Context. Doel

Ontwikkelaar ICT. Context. Doel Ontwikkelaar ICT Doel Ontwikkelen en ontwerpen van ICT-producten, binnen overeen te komen dan wel in een projectplan vastgelegde afspraken ten aanzien van tijd, budget en kwaliteit, opdat overeenkomstig

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 7, eerste lid, van het Eindexamenbesluit VO;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 7, eerste lid, van het Eindexamenbesluit VO; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 52085 5 oktober 2016 Regeling van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 27 september 2016, nr.

Nadere informatie

Informatie & Databases

Informatie & Databases Informatie Wat is informatie en waaruit het bestaat? Stel op een kaart staat het getal 37 geschreven. Wat kun je dan zeggen van het cijfer 37? Niets bijzonders, toch? Alleen dat het een getal is. Gaat

Nadere informatie

Waarmaken van Leibniz s droom

Waarmaken van Leibniz s droom Waarmaken van Leibniz s droom Artificiële intelligentie Communicatie & internet Operating system Economie Computatietheorie & Software Efficiënt productieproces Hardware architectuur Electronica: relais

Nadere informatie

Studiewijzer Keuzedeel Verdiepingsoftware (AO)

Studiewijzer Keuzedeel Verdiepingsoftware (AO) Studiewijzer Keuzedeel Verdiepingsoftware (AO) Keuzedeel: Verdieping software AO versie 1.0 Crebo: 25187 Cohort: 2016-2017 Keuzedeelhouder(s): Dhr. J.A. van Helden Datum: 18-1-2017 Keuzedeel: Verdieping

Nadere informatie

Voorbereiding onderwijsvisitatie: Bachelor Opleidingsonderdelen J. Broeckhove

Voorbereiding onderwijsvisitatie: Bachelor Opleidingsonderdelen J. Broeckhove Voorbereiding onderwijsvisitatie: Bachelor Opleidingsonderdelen J. Broeckhove Gevorderd Programmeren Verplicht onderdeel: BA2, 1 e semester, 6 studiepunten, 30+30 contacturen Vakbeschrijving Werkvorm Evaluatievorm

Nadere informatie

Referentieniveaus uitgelegd. 1S - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1S rekenen. 1F - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1F rekenen

Referentieniveaus uitgelegd. 1S - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1S rekenen. 1F - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1F rekenen Referentieniveaus uitgelegd De beschrijvingen zijn gebaseerd op het Referentiekader taal en rekenen'. In 'Referentieniveaus uitgelegd' zijn de niveaus voor de verschillende sectoren goed zichtbaar. Door

Nadere informatie

Technisch Ontwerp Ontwerp template

Technisch Ontwerp Ontwerp template Auteur Dennis Steenwijk Versie Datum Status 1 Inleiding 2 Versie geschiedenis Versie Datum Status Naam Omschrijving 03-10-08 Dennis Steenwijk versie 2 van 9 Versie geschiedenis 3 Distributie Naam Functie

Nadere informatie

1.7 Ontleding van het eerste programma... 14

1.7 Ontleding van het eerste programma... 14 Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 1.1 Wat kan je met Java doen?..................... 1 1.2 Over Java............................... 3 1.3 Gebruik van dit boek......................... 5 1.4 Installatie...............................

Nadere informatie

Niveau 2 Medewerker ICT

Niveau 2 Medewerker ICT Wat kunt u van onze studenten verwachten Niveau 2 Medewerker ICT Schooljaar 2012-2013 Semester 2 Klas 2 (20 weken); deze klas is aan het begin van vorig schooljaar begonnen: Voor deze studenten is het

Nadere informatie

Een Inleiding tot Software Engineering. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 1 Slide 1

Een Inleiding tot Software Engineering. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 1 Slide 1 Een Inleiding tot Software Engineering Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 1 Slide 1 Software engineering De economie is compleet afhankelijk van software. Meer en meer systemen

Nadere informatie

VAN USE CASE NAAR TEST CASE ORDINA SMART COMPETENCE CENTER

VAN USE CASE NAAR TEST CASE ORDINA SMART COMPETENCE CENTER VAN USE CASE NAAR TEST CASE ORDINA SMART COMPETENCE CENTER Sander Hoogendoorn Versie 1.0 15 april 2002 Documentbeheer Versie Datum Auteur Omschrijving 0.1 15 April 2002 Sander Hoogendoorn 0.2 15 april

Nadere informatie

UML is een visuele taal om processen, software en systemen te kunnen modeleren.

UML is een visuele taal om processen, software en systemen te kunnen modeleren. Vragen inleinding UML 1. Wat is UML? UML is een visuele taal om processen, software en systemen te kunnen modeleren. 2. Waar bestaat UML uit? Notaties(zijn symbolen, commentaar en waarden etc.) en diagrammen(grafische

Nadere informatie

Organisatie SYSQA B.V. Pagina 1 van 6 Titel Overzicht Versie 1.0 Onderwerp Overzicht blackbox testtechnieken Datum 15 februari 1996

Organisatie SYSQA B.V. Pagina 1 van 6 Titel Overzicht Versie 1.0 Onderwerp Overzicht blackbox testtechnieken Datum 15 februari 1996 Organisatie SYSQA B.V. Pagina 1 van 6 Black-Box Test Technieken Er zijn een aantal test specificatie technieken, verder testtechnieken genoemd, die bruikbaar zijn binnen het black-box acceptatietesten.

Nadere informatie

PROGRAMMA 2011-2012. Vak: Informatica..

PROGRAMMA 2011-2012. Vak: Informatica.. Vak: Informatica.. Laag: vwo-. PROGRAMMA 2011-2012 week leerstof dagen toets overig 34-26.08 zomervakantie Bespreking PTA-404 1. Deze week: uitreiking van de Praktische Opdracht Programmeren Herhaling

Nadere informatie

icafe Project Joeri Verdeyen Stefaan De Spiegeleer Ben Naim Tanfous

icafe Project Joeri Verdeyen Stefaan De Spiegeleer Ben Naim Tanfous icafe Project Joeri Verdeyen Stefaan De Spiegeleer Ben Naim Tanfous 2006-2007 Inhoudsopgave 1 2 1.1 Programmeertaal PHP5..................... 2 1.2 MySQL database......................... 3 1.3 Adobe Flash...........................

Nadere informatie

Competentie-invullingsmatrix. Master of Science in de industriële wetenschappen: informatica. Academiejaar

Competentie-invullingsmatrix. Master of Science in de industriële wetenschappen: informatica. Academiejaar Competentie-invullingsmatrix algemene opleidingsonderdelen masterprf Master of Science in de industriële wetenschappen: informatica Academiejaar 2015-2016 Legende: =didactische werkvormen =evaluatievormen

Nadere informatie

Cursusoverzicht. Compass Relationship Management

Cursusoverzicht. Compass Relationship Management Cursusoverzicht Compass Relationship Management Péritus bv April 2003 Inhoudsopgave Algemene informatie... 2 Onderhoud van kennis... 4 1. Basisgebruik Compass... 5 2. Campagnemanagement... 6 3. Applicatiebeheer...

Nadere informatie

DATAMODELLERING ER DIAGRAM

DATAMODELLERING ER DIAGRAM DATAMODELLERING ER DIAGRAM Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm ER diagram beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen. Wil je een beeld krijgen

Nadere informatie

InterActory CDModeller

InterActory CDModeller InterActory CDModeller Evaluatie prototype versie 0.1 Bert Dingemans 1 Inleiding Voor het uitwerken van een service register en een tool voor het beheer van een canoniek model is gekozen voor een werkwijze

Nadere informatie

DATAMODELLERING GEAVANCEERD UML KLASSEMODEL

DATAMODELLERING GEAVANCEERD UML KLASSEMODEL DATAMODELLERING GEAVANCEERD UML KLASSEMODEL Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm geavanceerd UML klassemodel beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen.

Nadere informatie