een operatie aan je oor

Transcriptie

1 een operatie aan je oor

2 Wat staat er in deze folder Inleiding voor ouders 2 Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar 4 Een ooroperatie 6 Tips 27 Wil je meer weten? 29 Voor ouders: voorbereiding en begeleiding 30 Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of adoptieouder(s) U kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie door geven per patienteninformatiewkz@umcutrecht.nl 1

3 Inleiding voor ouders Een behandeling in een ziekenhuis kan een ingrijpende gebeurtenis zijn. Wij vinden het belangrijk u en uw kind hierbij goed te begeleiden. Uw kind voelt zich misschien niet goed of heeft zelfs pijn. Het krijgt te maken met verschillende behandelaars en allerlei medische termen. Lees de folder éérst zelf. Zorg dat u goed weet wat er gaat gebeuren. U kunt de tekst daarna voorlezen of in uw eigen woorden navertellen. Of uw kind leest de tekst zelfstandig. Bespreek in elk geval samen of alles duidelijk is. Achterin deze folder staat hoe u uw kind kunt voorbereiden en begeleiden bij de behandeling. Deze folder is bedoeld om uw kind voor te bereiden op de behandeling. Maar ook om ú te informeren over wat er gaat gebeuren. Begrijpelijke informatie is van groot belang. Als je weet wat je te wachten staat, geeft dat een gevoel van zekerheid en vertrouwen. Een deel van de voorlichting gebeurt in het ziekenhuis. De arts bespreekt de volgende zaken met u, en als het mogelijk is ook met uw kind: - Waarom uw kind deze behandeling krijgt - Hoe we deze behandeling doen Thuis stellen kinderen vaak meer vragen dan in het ziekenhuis. Uw kind vertrouwt u. Daarom kunt u het beste uitleggen wat er gaat gebeuren. Deze folder helpt u daarbij. U weet het best welke informatie uw kind begrijpt en emotioneel kan verwerken. 2 3

4 Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar Tips Een behandeling in het ziekenhuis kan vervelend zijn. Je krijgt te maken met verschillende artsen, assistenten en verpleegkundigen. Je hoort ook allerlei medische termen. Wij willen je zo goed mogelijk voorbereiden op de behandeling. Lees daarom deze folder goed door. Als je weet wat er gaat gebeuren, ben je meestal minder zenuwachtig. Je ouders lezen deze folder ook. Vraag of ze kunnen uitleggen wat je niet snapt. Wie beslist: jij, je ouders of samen? Wat is het beste voor je als je ziek bent? Wie beslist dat eigenlijk? Moet er rekening gehouden worden met jouw mening? Dat staat in een speciale wet: de Wet op de Geneeskundige Behandelings Overeenkomst (WGBO). Neem iemand mee naar het ziekenhuis. Je vader, moeder of iemand anders die je vertrouwt. Praat met je ouders, broers, zussen, vrienden en vriendinnen over wat er gaat gebeuren in het ziekenhuis. Schrijf je vragen op, dan vergeet je ze niet. Bij je volgende bezoek aan het ziekenhuis kun je ze stellen. Wil je meer weten? Ben je ouder dan 12 jaar Dan moet de dokter ook aan jou vragen of je het goed vindt wat hij gaat doen. Jij en je ouders moeten allebei toestemming geven. Maar als jij het niet eens bent met je ouders? Hoe gaat het dan? Ook dat staat in deze wet. Lees er meer over op Ben je ouder dan 16 jaar Dan beslis je zelf. Dan is alleen jouw toestemming nodig. Maar moet de arts dan wel informatie over de behandeling geven aan je ouders? Lees er meer over op 4 5

5 Een ooroperatie Je komt in ons ziekenhuis voor een operatie aan je oor. Er zijn twee soorten operaties aan je oor: Een operatie die er voor zorgt dat je beter gaat horen. We noemen dat een reconstructieve ooroperatie. Reconstructief is een ander woord voor herstellend of beter makend. Bij deze operatie herstellen we de functie van het middenoor. Een operatie waarbij je oor aan de binnenkant wordt schoongemaakt. We noemen dat een sanerende ooroperatie. Saneren is een ander woord voor schoonmaken. Deze operatie krijg je als je een chronische (langdurige) oorontsteking hebt. Vaak doen we deze twee dingen ook tijdens één operatie. Daarom vertellen we in deze folder over allebei. De dokter vertelt aan jou en je ouders wat er bij jou gaat gebeuren. Van de operatie zelf merk je niks, want je bent onder narcose. Narcose wil zeggen dat je gaat slapen met behulp van medicijnen. Je voelt dan helemaal niets meer. De operatie kan tussen de 1,5 en 3,5 uur duren. Dit is afhankelijk van welke operatie jij krijgt. Voor de meeste ooroperaties blijf je na de operatie nog een nachtje in het ziekenhuis slapen. Je komt meestal op afdeling Eekhoorn in het WKZ te liggen. Soms word je op de dag van de operatie opgenomen. Soms ook een dag ervoor. Dat hangt af van waar je woont en hoe laat de operatie is. Een ooroperatie, waarbij we een klein gaatje in je trommelvlies sluiten, gebeurt soms tijdens een dagopname. Dat betekent dat je één uur voor de operatie naar het ziekenhuis komt, en dezelfde dag weer naar huis mag. Je hoeft dan s nachts niet te blijven slapen. Ongeveer één uur na de operatie, mag je weer naar huis. Als je naar het ziekenhuis komt, ga je naar de afdeling Kameleon, locatie WKZ - 1e verdieping. De dokter vertelt aan jou en je ouders hoe het bij jou zal gaan en hoe lang je moet blijven. Je oren Je hebt je oor nodig om geluid te kunnen horen. Geluid is trillende lucht. Net zoals de snaren van de gitaar meetrillen als je erop speelt. Horen lijkt wel een beetje op domino. Het ene blokje volgt na het andere! Als er geluid is, vangt je oorschelp de trilling op, via je gehoorgang gaat de trilling naar je trommelvlies. Dat is een dun vliesje. Omdat het zo dun is, kan het trillen. Je vader, moeder, of iemand anders die je graag bij je hebt, mogen de hele dag bij je blijven. Alleen niet tijdens de operatie. Maar dat merk je niet, omdat je dan onder narcose bent. 6 7

6 Achter het trommelvlies zit het middenoor. Daarin zitten drie gehoorbeentjes: De hamer Het aambeeld(incus) De stijgbeugel Samen noemen we deze botjes de gehoorbeenketen. Als het trommelvlies trilt, trillen deze botjes mee. Via de stijgbeugel komt die trilling in het slakkenhuis terecht. Daar zit vloeistof in die gaat bewegen. In het slakkenhuis zitten allemaal haartjes die weer gaan bewegen door de vloeistof. Die haartjes sturen dan via je gehoorzenuw signalen naar je hersenen. Zo hoor je. Dus: Geluid = trilling Trilling oorschelp trommelvlies hamer aambeeld stijgbeugel slakken-huis vloeistof haartjes bewegen gehoorzenuw hersenen je hoort het geluid Als je middenoor gevuld is met lucht, dan heb je geen last van je oren. De buis van Eustachius zorgt ervoor dat de lucht in je middenoor dezelfde druk heeft als de lucht buiten je lichaam. Als je slikt, kauwt of gaapt, gaat deze buis even open en laat wat lucht door. 8 9

7 Gehoorverlies Als je niet of minder goed kunt horen, kan dat meerdere oorzaken hebben. Er zijn twee soorten gehoorverlies: 10 Binnenoor-verlies (perceptieverlies / zintuigverlies): er is schade aan het slakkenhuis van je oor. Hier kan een operatie niets aan veranderen. Je kunt eventueel een hoorapparaat krijgen. Geleidings-verlies: het geluid wordt niet goed doorgegeven vanaf je gehoorgang naar het slakkenhuis. Er kan dan iets mis zijn met je gehoorgang, je trommelvlies en/of het middenoor. Bijvoorbeeld door een gaatje in je trommelvlies of doordat er iets mis is met een van je gehoorbeentjes. Met een operatie kunnen we hier vaak wel iets aan doen. Ook kun je minder goed gaan horen als je een chronische middenoorontsteking hebt. Wanneer krijg je een ooroperatie? Bij een chronische middenoorontsteking Bij een chronische middenoorontsteking is het slijmvlies in het middenoor en het oorbot langdurig ontstoken. Door de ontsteking is het slijmvlies dik en er is veel meer slijmvlies dan normaal. Soms komen er in het slijmvlies een soort uitstulpingen. We noemen dat poliepen. Je hebt daar niet veel last van, soms heb je wat vaker een loopoor. Het vocht uit je oor ruikt niet fris en kan bloederig zijn. Je hebt niet echt pijn aan je oor maar het voelt wel of er iets aan de hand is. Door de ontsteking komt er vaak een gaatje in het trommelvlies en soms ook een beschadiging aan de gehoorbeenketen. Door de ontsteking kunnen er hele kleine stukjes van de gehoorbeentjes afbrokkelen of verdwijnen. De gehoorbeentjes raken elkaar dan niet meer. Ze geven het geluid niet meer door van het trommelvlies naar het slakkenhuis. Het aambeeld en de stijgbeugel raken het snelst beschadigd. Door de ontsteking hoor je meestal minder goed. Dat kan komen door het gaatje in het trommelvlies maar ook doordat de gehoorbeentjes beschadigd zijn. Hiervoor is een reconstructieve ooroperatie nodig. Bij een chronische middenoorontsteking krijg je antibiotica. Hierdoor neemt de ontsteking wel iets af, maar geneest niet helemaal. Om de ontsteking weg te halen is een sanerende (schoonmakende) ooroperatie nodig. Bij chlolesteatomen Soms groeit er huidweefsel in het middenoor doordat er weinig lucht in het middenoor zit. Deze huidcellen (we noemen ze ook cholesteatoom) horen daar niet en kunnen het bot beschadigen en voor een ontsteking zorgen. Wanneer deze huidcellen aanwezig zijn, is de kans op ernstige complicaties groter, zoals: beschadiging van de gehoorbeentjes, waardoor je steeds slechter gaat horen. een hersenvliesontsteking door doorbraak vanuit het mastoïd naar het hersenvlies. een hersenabces door doorbraak door het hersenvlies naar de hersenen. een verlamming van de aangezichtszenuw. duizeligheid door aantasting van het evenwichtsorgaan. ernstig binnenoorgehoorverlies en zelfs doofheid door aantasting van het slakkenhuis. Een choletsteatoom kunnen we bij een sanerende ooroperatie weghalen. 11

8 Wat gebeurt er bij een ooroperatie? Wat gebeurt er bij een gehoorverbeterende (reconstructieve) ooroperatie? Belangrijk De dokter plaatst het nieuwe trommelvliesje achter je trommelvlies. Het nieuwe trommelvliesje plakt met wat bloed vast. Daarom is het belangrijk om na de operatie je neus niet hard te snuiten. Anders kun je het nieuwe vliesje losblazen. Er zijn verschillende gehoorverbeterende ooroperaties: 1) Trommelvlies-sluiting (myringoplastiek) We maken een gaatje in het trommelvlies weer dicht. Als er een gaatje in het trommelvlies zit, kan het trommelvlies het geluid niet meer goed doorgeven. Vergelijk het maar met een trommel waar het vel van kapot is. Als je er dan op slaat, klinkt het heel anders. Door het kapotte trommelvlies kun je minder gaan horen. Ook kan bij zo n gaatje tijdens het zwemmen of douchen water direct in het middenoor lopen en daar een ontsteking veroorzaken. Je kunt een gaatje in het trommelvlies dus laten sluiten om weer beter te kunnen horen en om er voor te zorgen dat je niet steeds weer een ontsteking krijgt zodat je weer gewoon kan baden en zwemmen. Hoe gaat de operatie? De KNO-arts kan via de gehoorgang of via een sneetje achter de oorschelp het gaatje sluiten met een nieuw vliesje. Dit vliesje is gemaakt van een stukje van de spier boven het oor of een kraakbeenvliesje uit de oorschelp

9 2) Middenoor-operatie (tympanoplastiek) We zorgen ervoor dat je middenoor weer goed werkt. We doen dat door je gehoorbeenketen en je trommelvlies te repareren. Door acute of chronische ontstekingen van het middenoor kan er iets beschadigen aan het trommelvlies maar ook aan de gehoorbeenketen. Door de ontsteking kunnen er hele kleine stukjes van de gehoorbeentjes afbrokkelen of verdwijnen. Ook door een val op je hoofd kunnen de gehoorbeentjes breken. De gehoorbeentjes raken elkaar dan niet meer. Ze geven het geluid niet meer door van het trommelvlies naar het slakkenhuis. Het aambeeld en de stijgbeugel raken het snelst beschadigd. Hoe gaat de operatie? De KNO-arts doet de operatie via een snee achter je oorschelp, of via de gehoorgang. Met behulp van een microscoop wordt er voor gezorgd dat de gehoorbeentjes elkaar weer raken door de eigen botjes te verplaatsen of met kunstmaterialen. Vaak wordt er tegelijkertijd het gaatje in het trommelvlies dicht gemaakt. Wat gebeurt er bij een schoonmakende (sanerende) ooroperatie? Een schoonmakende middenoor-operatie krijg je als je een chronische oorontsteking hebt, met of zonder cholesteatomen. Het doel van een schoonmakende ooroperatie is dat je een rustig, droog en veilig middenoor krijgt met een trommelvlies dat heel is. Bij een schoonmakende ooroperatie kunnen we drie dingen doen: We maken het middenoor schoon door het zieke slijmvlies weg te halen. We halen behalve slijmvlies ook cholesteatoom weg. We halen behalve slijmvlies en cholesteatoom ook beschadigde gehoorbeentjes weg. Hoe gaat de operatie? De operatie doen we via de gehoorgang of via een snee achter de oorschelp. We verwijderen het zieke slijmvlies en de eventuele huidcellen. Daarna herstellen we eventueel de gehoorbeentjes en sluiten we het gat in het trommelvlies. Voor de ooroperatie Een tijdje vóór je ooroperatie heb je een afspraak op de POS-poli. POS-poli is de afkorting van: Pre Operatief Spreekuur. Dat betekent: het spreekuur vóór een onderzoek, behandeling of operatie onder narcose. Narcose wil zeggen dat je gaat slapen met behulp van medicijnen. Je voelt dan niks van de ooroperatie. We noemen dit wel slapen maar het is geen gewone slaap. Als je onder narcose bent kun je niet uit jezelf wakker worden

10 De anesthesioloog is de dokter die jou de slaapmedicijnen gaat geven. Hij zorgt voor jou als je onder narcose bent en hij zorgt ervoor dat je weer wakker wordt als de ooroperatie klaar is. We noemen hem ook wel de slaapdokter. De POS-poli is in het WKZ op de 1e verdieping bij receptie 8. Op de POS-poli heb je, samen met je ouders een gesprek met de POS-verpleegkundige of met de slaapdokter Wat gebeurt er op de POS-poli? Ze willen van alles weten over je gezondheid. Bijvoorbeeld: Welke ziektes je hebt gehad. Of je koorts hebt. Of je verkouden bent. Soms meten ze je gewicht, je lengte, je bloeddruk of je hartslag. Dit doet geen pijn. Voor ouders Gebruikt uw kind bloedverdunningsmiddelen? Dan kan het zijn dat uw kind deze al vóór de operatie niet meer mag nemen. Overleg dit vóór de opnamedag al met de arts. Gebruikt uw kind insuline? Overleg dan even met uw arts. Misschien is het beter de dosis aan te passen. Is uw kind allergisch, bijvoorbeeld voor contrastvloeistof? Meld dit dan altijd. (Kinder)aspirine is een pijnstiller die het bloed verdunt. Daardoor is er meer kans op nabloedingen. Geef uw kind daarom minstens twee weken voor de operatie geen (kinder) aspirine. Als uw kind een pijnstiller nodig heeft, kunt u wel (kinder)paracetamol geven. Kort voor de narcose mag uw kind geen vaccinatie krijgen. We houden de volgende periode aan: - twee dagen voor de narcose geen DKTP- en meningokokken- vaccinatie. - twee weken voor de narcose geen BMR-vaccinatie Ze bespreken met jou en je ouders: Hoe het gaat als je onder narcose gaat. Hoe jij het beste de narcose kunt krijgen: - Met een prik. - Of met een kapje. Wat jou kan helpen als je pijn hebt of bang bent. Als je tegen de narcose op ziet, zeg het dan tegen de POSverpleegkundige of de slaapdokter! Op de POS-poli krijg je een folder over de narcose. Dan kun je nog eens nalezen wat er is verteld

11 De operatiedag In de folder Narcose lees je hoe het gaat als je onder narcose gaat. Je leest daar ook hoe het gaat op de dag dat je geopereerd wordt. Voor alle duidelijkheid vertellen we het hier nog een keer in het kort: Thuis of op de verpleegafdeling Je mag s ochtends niet meer eten en drinken. Dat heet nuchter zijn. Als je voor een dagopname komt Je komt op de verpleegafdeling en krijgt een bed. De verpleegkundige stelt nog wat vragen aan jou en je ouders. Als je wilt kun je de voorbereidingsspullen nog een keer bekijken. In de holding Eén van je ouders en de pedagogisch medewerker of verpleegkundige doen een schort aan, slofjes over de schoenen en zetten een speciale muts op. De medewerkers van de operatiekamer (met een blauw pak en een muts) komen jullie ophalen. Meestal stellen ze nog wat vragen aan jou en je ouders. Ze nemen jou, één van je ouders en de pedagogisch medewerker of verpleegkundige mee naar de operatiekamer. In de operatiekamer Je gaat op de operatietafel liggen. Je krijgt een plakker met daarin een klein lampje op je vinger of teen geplakt. Je krijgt drie monitor-stickers op je borst geplakt. Je krijgt de narcose met een kapje of een prik. Als je slaapt, gaat je vader of moeder terug naar de afdeling. De dokter doet de operatie

12 In de uitslaapkamer Je ligt weer in je eigen bed als je wakker wordt. Eén van je ouders mag bij je komen zitten. Je hebt nog steeds de monitor-stickers op je borst en het lampje op je vinger. Je hebt een infuus in je hand. Je hebt een verband op je oor. Door de operatie kun je misselijk en heel soms wat duizelig zijn. Als je goed wakker bent, rijden ze je met bed en al weer naar de afdeling. Na de operatie Terug op de afdeling Als je weer op de afdeling bent, mag je rustig in je bed blijven liggen. De verpleegkundige komt regelmatig bij je kijken. Misschien voel je je niet zo lekker, ben je misselijk of heb je ergens pijn. Zeg het tegen je vader of moeder of tegen de verpleegkundige als er iets is. Ze kunnen er dan rekening mee houden of je extra medicijnen geven. Hoe het bij jou zal gaan? Dat is moeilijk van tevoren te zeggen. Als je goed wakker bent, mag je weer wat drinken. De dokter komt vertellen hoe het gegaan is. Als je voor een dagopname komt, mag je meestal na een uurtje naar huis Als je een nachtje moet blijven verwijderen we de volgende ochtend het hoofdverband en controleren we het wondje achter je oor. Het tamponnetje in je gehoorgang moet blijven zitten tot de eerste controle op de polikliniek. Na een schoonmakende ooroperatie krijg je meestal nog een week lang antibiotica

13 Voor ouders Naar huis na een dagopname Ga niet met uw kind op de fiets. Bent u met de auto? Zorg dan dat u met z n tweeën bent. Uw kind kan misselijk worden en overgeven. Dan is het lastig om zowel op uw kind als op het verkeer te letten. U kunt ook een taxi bespreken. Het is belangrijk om de eerste week na de operatie heel rustig aan te doen; de gehoorbeentjes / het nieuw trommelvliesje moeten goed op hun plaats blijven zitten. Daarom is het beter om de eerste 6 weken niet te sporten. Er mag gedurende deze weken ook geen water in het oor komen omdat het oor dan kan gaan ontsteken. Maartje (8 jaar): Het verband om mijn hoofd vond ik echt stom, Het zag er zo raar uit. Maar gelukkig mocht het er snel weer af en was ik ook heel blij dat ik niet meer zoveel pijn had. Vervolgafspraak Na een ooroperatie kom je na 1 week naar de polikliniek KNO voor controle. We verwijderen dan 2 hechtingen en het tamponnetje uit je gehoorgang. Na 6 weken kom je nog een keer. Je krijgt dan ook weer een gehoortest. De KNO-arts bespreekt dit met jou en je ouders. Bijwerkingen Mogelijke bijwerkingen van de narcose Tijdens een narcose krijg je een buisje in je keel, dat helpt om te ademen. Soms heb je daardoor wat keelpijn of klinkt je stem wat anders als je wakker wordt. Dat gaat na een poosje weer over. Door de slaapmedicijnen kun je wat misselijk zijn of moet je overgeven. Je kunt hiervoor medicijnen krijgen van de verpleegkundige in de uitslaapkamer of op de afdeling. Soms kan het soms even duren voordat je je weer helemaal de oude voelt. Dit is normaal. Mogelijke bijwerkingen van de ooroperatie Na een ooroperatie kan er nog een aantal dagen (bloederig) vocht uit het oor komen en kan het oor wat gevoelig zijn

14 Complicaties Mogelijke complicaties van de ooroperatie Zelfs wanneer een operatie helemaal goed is gedaan ( volgens het boekje ), kunnen er problemen ontstaan. Zulke problemen noemen we complicaties. Ook bij een ooroperatie gaan de dingen soms anders dan de bedoeling is. Gelukkig gebeurt dit niet zo vaak. Wat kun jij merken van een complicatie? Smaakstoornissen Door de middenoorholte loopt de smaakzenuw. Heel soms proef je door prikkeling of beschadiging van deze zenuw een poosje minder of krijg je een gekke smaak in je mond. Meestal merk je er na een paar weken al niets meer van. Minder goed horen Net na de operatie hoor je nog niet goed met het geopereerde oor, doordat er wat bloed in het oor zit en oplosbaar schuim. Het kan wel 6 weken duren voordat het over is. Vocht in de middenoorholte Als je trommelvlies wordt gesloten, reageert het oor daar soms op door veel vocht aan te maken in het middenoor. Ook dit kan een aantal weken duren. Je hoort daardoor ook tijdelijk minder goed. Prikkeling of beschadiging van de aangezichtszenuw Door het middenoor loopt de aangezichtszenuw. Deze zorgt ervoor dat je de spieren in je gezicht kunt bewegen, zodat je bijvoorbeeld kunt lachen. Heel zelden doet de zenuw het niet goed, waardoor je één kant van je gezicht niet kunt bewegen. Dit gaat na een poosje meestal weer over. In een uitzonderlijk geval is een operatie nodig om de zenuw te herstellen. Duizeligheid Na de operatie kun je last hebben van duizeligheid. Dit duurt meestal maar kort Mogelijke complicaties van de narcose Ernstige complicaties door de narcose komen tegenwoordig nog maar heel weinig voor. Heel zelden raakt tijdens een ooroperatie het slakkenhuis beschadigd. Hierdoor hoor je blijvend minder goed

15 Wat mag je wel, wat mag je niet Tips Na een ooroperatie: Mag je zes weken lang je neus niet hard snuiten. Mag je zes weken lang niet sporten of je inspannen. Mag er zes weken lang geen water in je oor komen. Totdat je trommelvlies genezen is. Je mag dus zes weken lang niet zwemmen of in bad met je hoofd onder water. Niet alleen medicijnen helpen tegen pijn. Ook jij zelf kunt iets doen om er minder last van te hebben. Je ouders kunnen je daarbij helpen. Hier wat tips, die kunnen helpen als je pijn hebt of bang bent. Vraag van tevoren wat er gaat gebeuren. Dan kun je vast bedenken wat je zelf wilt. Vraag wat de dokters doen tegen de pijn. Vertel dat je pijn hebt en waar. Gebruik het pijnliniaaltje. Neem een vertrouwd iemand mee. Probeer zoveel mogelijk te ontspannen: doe samen een ontspanningsoefening. Bijvoorbeeld afwisselend spieren aanspannen en ontspannen. De pedagogisch medewerker kan je daarbij helpen. Neem iets mee om je af te leiden. Je kunt maar aan één ding tegelijk denken! Bijvoorbeeld een boek, bellenblaas of een smart-phone. Bedenk met je ouder een verhaal of maak vakantieplannen. Rustig ademhalen kan helpen als je bang bent of pijn hebt. Diep inademen, tot drie tellen en dan weer uitblazen

16 Misschien vind je het fijn om een hand vast te houden. Of om je te laten masseren of zachtjes op je huid te laten kriebelen. Bedenk van tevoren alvast waar je over wilt dromen tijdens de narcose. Heb je een Pijnpaspoort*? Laat dan zien hoe jij het graag wilt. Heb je geen Pijnpaspoort? Bedenk dan van te voren wat jij wilt. Bijvoorbeeld een kapje of prik. En bedenk ook alvast wat jou dan helpt. Bijvoorbeeld kijken of niet kijken. Of tellen. * Het Pijnpaspoort is een klein boekje waarin je kunt opschrijven wat jou helpt als je pijn hebt of bang bent. Je laat het aan de mensen in het ziekenhuis zien als je dat nodig vindt, bijvoorbeeld voordat je een prik krijgt. Zij kunnen dan rekening houden met jouw wensen, zonder dat je het steeds weer hoeft te zeggen. De pedagogisch medewerker kan je hier meer over vertellen. Wil je meer weten? Kijk dan op: Heb je nog vragen? Schrijf ze op, dan kun je ze niet vergeten. Je kunt ze stellen als je in het ziekenhuis bent. Voor vragen over ooroperatie, kun je bellen met de polikliniek KNO: telefoonnummer Voor andere vragen of advies kun je bellen met een pedagogisch medewerker via het secretariaat Pedagogische Zorg: op maandag, dinsdag en donderdag van 9.00 tot uur telefoonnummer Je ouders kunnen deze nummers ook bellen

17 Voor ouders: voorbereiding en begeleiding Wat vertelt u en hoe Hoe kunt u uw kind voorbereiden Hieronder staan algemene adviezen. U kunt zelf inschatten wat bij uw kind past. Kies een rustig moment voor de voorbereiding. Bij voorbeeld niet vlak voor het slapen gaan. Zorg dat er tijd is voor uw kind om vragen te stellen. Begin bij jonge kinderen niet te vroeg met voorbereiden. Ze hebben een ander tijdsbesef dan volwassenen. Jonge kinderen leven in het hier en nu. Een paar dagen van tevoren is meestal vroeg genoeg. Zorg wel dat er voldoende tijd is om er nog eens op terug te komen. Herhaling is belangrijk. Bij oudere kinderen kunt u wat eerder beginnen. Laat uw kind de informatie navertellen aan uzelf of aan anderen. Zo merkt u of alles begrepen is. Kies woorden die uw kind begrijpt, vertel zo eenvoudig mo gelijk. Sluit aan bij zijn/haar belevingswereld. Vraag wat uw kind al weet over de operatie Let erop dat uw kind de informatie goed begrijpt en verwerkt. Vooral jonge kinderen kunnen gaan fantaseren over het ziekenhuis. Geef vooral bij jonge kinderen niet alle informatie tegelijk. Leg geen nadruk op nare dingen, maar vertel er wel eerlijk over. Vertel alleen over wat uw kind bewust meemaakt tijdens de operatie. Dus over alles wat het ziet, voelt, hoort, ruikt en proeft. Laat dingen zien als u over het ziekenhuis vertelt. Doktersspulletjes bijvoorbeeld. Of gebruik boeken en internet. Via kan uw kind alvast een kijkje nemen in het ziekenhuis. Vraag hoe uw kind tegen de operatie aan kijkt en hoe het zich voelt. Uw kind kan bang zijn of pijn hebben. Bespreek thuis alvast wat uw kind kan helpen. Bijvoorbeeld een hand vasthouden, een smart-phone met muziek meenemen Betrek de andere kinderen van het gezin bij de voorbereiding. Dan weten zij ook wat er met hun broertje of zusje gaat gebeuren

18 Hoe kunt u uw kind begeleiden Ga met uw kind mee naar het ziekenhuis. Of vraag een ander vertrouwd persoon om mee te gaan. Dat geeft steun en veiligheid. U kunt voor afleiding zorgen. Bespreek thuis al hoe u dat het beste kunt doen. Neem lievelingsspeelgoed, een knuffel en/of een (voorlees)boek mee. U mag verwachten dat tijdens de opname duidelijk wordt verteld wat er gebeurt. Stel gerust vragen als u of uw kind iets niet begrijpt. Hebt u extra advies nodig voor de voorbereiding of begeleiding van uw kind? Dan kunt u contact opnemen met een pedagogisch medewerker van het WKZ, via het Secretariaat Pedagogische Zorg: op maandag, dinsdag en donderdag van 9.00 tot uur telefoonnummer Tips voor uzelf Blijf zo rustig mogelijk. Dat maakt uw kind ook rustiger. Richt uw aandacht op uw kind. Zorg dat uw kind er ook bij betrokken blijft als u met de arts of verpleegkundige praat. Zo geeft u uw kind de aandacht die het nodig heeft. Een goede voorbereiding zorgt voor minder spanning en onverwachte situaties. Toch kan uw kind zich anders gedragen dan u verwacht of gewend bent. Uw kind kan stil worden, of juist druk, of huilerig. Thuis of tijdens de opname. Geef hier aandacht aan en maak het bespreekbaar. Uw kind voelt zich daardoor gesteund en begrepen. Colofon Divisie Kinderen Afdeling kinder-kno april 2014, Wilhelmina Kinderziekenhuis KHCH

19 Wilhelmina Kinderziekenhuis Lundlaan EA Utrecht Tel