Kijkje in je longen Bronchoscopie onder narcose

Transcriptie

1 Kijkje in je longen Bronchoscopie onder narcose

2 Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of adoptieouder(s) U kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie door geven per patienteninformatiewkz@umcutrecht.nl

3 Wat staat er in deze folder Inleiding voor ouders 3 WGBO-informatie voor jongeren vanaf 12 jaar 4 Bronchoscopie 6 Tips 19 Wil je meer weten? 21 Voor ouders: voorbereiding en begeleiding 22 1

4 2

5 Inleiding voor ouders Een onderzoek in een ziekenhuis kan een ingrijpende gebeurtenis zijn. Uw kind voelt zich misschien niet goed of heeft zelfs pijn. Het krijgt te maken met verschillende behandelaars en hoort allerlei medische termen. Wij vinden het belangrijk u en uw kind hierbij goed te begeleiden. Deze folder is bedoeld om uw kind voor te bereiden op het onderzoek. Maar ook om ú te informeren over wat er gaat gebeuren. Begrijpelijke informatie is nodig. Het geeft vaak meer zekerheid en vertrouwen. Een deel van de voorlichting gebeurt in het ziekenhuis. De arts vertelt: Waarom uw kind dit onderzoek krijgt Hoe we dit onderzoek doen Thuis stellen kinderen meestal meer vragen dan in het ziekenhuis. Uw kind vertrouwt u. Daarom kunt u het beste uitleggen wat er gaat gebeuren. U weet welke informatie uw kind begrijpt en kan verwerken. Deze folder helpt u bij de voorbereiding. Lees de folder eerst zelf. U kunt de tekst daarna voorlezen of in uw eigen woorden navertellen. Of uw kind leest de tekst zelfstandig. Bespreek daarna samen of alles duidelijk is. Als u korte vragen stelt over de tekst, kunt u nagaan of uw kind de informatie begrepen heeft. Achterin deze folder staat hoe u uw kind kunt voorbereiden en begeleiden bij het onderzoek 3

6 WGBO-informatie voor jongeren vanaf 12 jaar Een onderzoek in het ziekenhuis kan vervelend zijn. Je krijgt te maken met verschillende artsen, assistenten en verpleegkundigen. Je hoort ook allerlei medische termen. Wij willen je zo goed mogelijk voorbereiden op het onderzoek. Lees daarom deze folder goed door. Als je weet wat er gaat gebeuren, ben je meestal minder zenuwachtig. Je ouders lezen deze folder ook. Vraag of ze kunnen uitleggen wat je niet snapt. Wie beslist: jij, je ouders of samen? Wat is het beste voor je als je ziek bent? Wie beslist dat eigenlijk? Moet er rekening gehouden worden met jouw mening? Dat staat in een speciale wet: de Wet op de Geneeskundige Behandelings Overeenkomst (WGBO). Ben je ouder dan 12 jaar Dan moet de dokter ook aan jou vragen of je het goed vindt wat hij gaat doen. Jij en je ouders moeten allebei toestemming geven. Maar als jij het niet eens bent met je ouders? Hoe gaat het dan? Ook dat staat in deze wet. Lees er meer over op Ben je ouder dan 16 jaar Dan beslis je zelf. Dan is alleen jouw toestemming nodig. Maar moet de arts dan wel informatie over de behandeling geven aan je ouders? Lees er meer over op 4

7 Tips Neem iemand mee naar het ziekenhuis. Je vader, moeder of iemand anders die je vertrouwt. Praat met je ouders, broers, zussen, vrienden en vriendinnen over wat er gaat gebeuren in het ziekenhuis. Schrijf je vragen op, dan vergeet je ze niet. Bij je volgende bezoek aan het ziekenhuis kun je ze stellen. Wil je meer weten?

8 Bronchoscopie Je komt in ons ziekenhuis voor een bronchoscopie. Dat is een kijkonderzoek van je luchtwegen. De dokter gebruikt hiervoor een speciale doorzichtige buis (of een slang) met daaraan een lampje en een kleine camera. Dat noemen we een scoop. Broncho-scopie bestaat uit twee woorden: broncho komt van bronchiën, dat betekent luchtwegen scopie betekent kijkonderzoek Tijdens een bronchoscopie kan de dokter: kijken in je luchtwegen en zien of er afwijkingen aan je luchtwegen zijn een stukje weefsel afnemen voor onderzoek, dat noemen we een biopt slijm wegzuigen om bijvoorbeeld te kweken (kijken of er bacteriën inzitten) je longen spoelen om te kijken of er bacteriën in het spoelsel zitten. Dit noemen we een BAL (broncho alveolaire lavage) na een verslikking met bijvoorbeeld een nootje, legoblokje of kraal dit verwijderen 6

9 De dokter vertelt van tevoren wat hij tijdens de bronchoscopie bij jou gaat doen. Van de bronchoscopie zelf merk je niks, want je bent onder narcose. Narcose wil zeggen dat je gaat slapen met behulp van medicijnen. Je voelt dan helemaal niets meer. De bronchoscopie duurt meestal ongeveer 40 minuten, maar dat hangt af van wat de dokter allemaal tegenkomt tijdens het kijken. Je vader, moeder, of iemand anders die je graag bij je hebt, mogen de hele dag bij je blijven, ook op de operatiekamer totdat je gaat slapen. Alleen niet tijdens de bronchoscopie. Maar dat merk je niet, omdat je dan onder narcose bent. Een geplande bronchoscopie gebeurt meestal tijdens een dagopname. Dat betekent dat je enkele uren voor de bronchoscopie naar het ziekenhuis komt, en dezelfde dag weer naar huis mag. Je hoeft dus s nachts niet te blijven slapen. Meestal kun je enkele uren na de bronchoscopie weer naar huis. Als dat niet zo is, vertelt de dokter dat aan jullie. Soms is er wat meer spoed, bijvoorbeeld bij een verslikking. Dan kan een bronchoscopie op elk moment van de dag of soms s nachts plaatsvinden. Als je naar het ziekenhuis komt, ga je meestal naar de dagbehandeling of een andere afdeling. Op de dag van de opname melden jullie je bij de opnamebalie. Locatie WKZ 1e verdieping. Met de ronde lift omhoog, dan ben je er gelijk. 7

10 Je longen Ademen met je longen Iedereen heeft twee longen: ze zitten in je borst naast je hart. Daarmee haal je adem. Je krijgt lucht binnen. In lucht zit zuurstof. Zuurstof heb je nodig om te kunnen leven. Je lichaam verbruikt de zuurstof en maakt er dan koolzuurgas van. De lucht komt binnen door je neus en mond en gaat door een grote buis en kleinere takjes naar je longen. Die grote buis noemen we de luchtpijp. De kleine takjes noemen we luchtwegen (bronchiën). Je longen lijken wel een omgekeerde boom, de luchtpijp is de stam. Op de tekening kun je dat goed zien. Onder aan de luchtpijp zie je twee takken. Aan elke tak zit een long met verdere vertakkingen van de luchtwegen. Een long heeft aan het uiteinde van de takjes longblaasjes. Rondom elk longblaasje zit een héél dun vliesje met bloedvaatjes. Hier stroomt je bloed doorheen. 8

11 In je bloed zitten verschillende bloedcellen. De rode bloedcellen in je bloed nemen zuurstof uit je longen op. Ze brengen de zuurstof dan verder naar de rest van je lichaam. Rode bloedcellen halen ook koolzuurgas op in je lichaam. Ze geven het koolzuurgas weer terug aan je longen. Dit koolzuurgas blaas je uit als je uitademt. Je neus, mond, luchtpijp en longen samen noemen we je luchtwegen. Hoe werkt een bronchoscoop? Bij een bronchoscopie gebruikt de dokter een bronchoscoop. Dat is een speciale doorzichtige buis of een soepele slang. Aan het uiteinde zit een klein lampje en een minicamera. De camera geeft beelden door aan een beeldscherm. De dokter kan dan de binnenkant van je luchtwegen op het beeldscherm zien. Hij kan ook foto s maken van de beelden die hij ziet. De buisbronchoscoop is van binnen hol. De dokter kan door deze opening andere slangetjes of buisjes naar binnen schuiven. Bijvoorbeeld om slijm weg te zuigen, om met een pakkertje iets weg te halen of om een hapje longweefsel (biopt) te kunnen nemen. Een biopt is niet groter dan een korrel hagelslag. Het biopt onderzoeken we later in het laboratorium. Ook kan de dokter door de holle buis of via een zijkanaaltje van de slang wat water in je longen laten lopen en het direct weer opzuigen. Het water onderzoeken we later in het laboratorium. We kijken dan bijvoorbeeld of er bacteriën in zitten. Tijdens de narcose komt er lucht door de bronchoscoop om je te helpen met ademhalen. 9

12 Vóór de bronchoscopie Een tijdje vóór de bronchoscopie, heb je een afspraak op de POSpoli. POS-poli is de afkorting van: Pre Operatief Spreekuur. Dat betekent: het spreekuur vóór een onderzoek, behandeling of operatie onder narcose. Narcose wil zeggen dat je gaat slapen met behulp van medicijnen. Je voelt dan niks van de bronchoscopie. We noemen dit wel slapen maar het is geen gewone slaap. Als je onder narcose bent kun je niet uit jezelf wakker worden. De anesthesioloog is de dokter die jou de slaapmedicijnen geeft. Hij zorgt voor jou als je onder narcose bent en hij zorgt ervoor dat je weer wakker wordt als de bronchoscopie klaar is. We noemen hem ook wel de slaapdokter. De POS-poli is in het WKZ op de 1e verdieping bij receptie 8. Op de POS-poli heb je, samen met je ouders een gesprek met de POS-verpleegkundige of met de slaapdokter. Wat gebeurt er op de POS-poli? Ze willen van alles weten over je gezondheid. Bijvoorbeeld: welke ziektes je hebt gehad of je koorts hebt of je verkouden bent Soms meten ze je gewicht, je lengte, je bloeddruk of je hartslag. Dit doet geen pijn. 10

13 Ze bespreken met jou en je ouders: hoe het gaat als je onder narcose gaat hoe jij het beste de narcose kunt krijgen: - met een prik - of met een kapje - wat jou kan helpen als je pijn hebt of bang bent Als je tegen de narcose op ziet, zeg het dan tegen de POSverpleegkundige of de slaapdokter! Op de POS-poli krijg je een folder over de narcose. Dan kun je nog eens nalezen wat er is verteld. 11

14 Voor ouders Gebruikt uw kind bloedverdunningsmiddelen? Dan kan het zijn dat uw kind deze al voor de bronchoscopie niet meer mag nemen. Overleg dit voor de opnamedag al met de arts. Gebruikt uw kind insuline? Dan raden we u aan om met de arts te overleggen. Misschien is het beter de dosis aan te passen. Is uw kind allergisch, bijvoorbeeld voor latex? Meld dit dan altijd. (Kinder)aspirine is een pijnstiller die het bloed verdunt. Daardoor is er meer kans op nabloedingen. Geef uw kind daarom minstens twee weken voor de operatie geen (kinder) aspirine. Als uw kind een pijnstiller nodig heeft, kunt u wel (kinder)paracetamol geven. Kort voor de narcose mag uw kind geen vaccinatie krijgen. We houden de volgende periode aan: twee dagen voor de narcose geen DKTP- en meningokokken-vaccinatie twee weken voor de narcose geen BMR-vaccinatie Je komt naar de polikliniek en meldt je bij receptie 5. Als je aan de beurt bent, ga je naar de longfunctiekamer. Er mag de hele tijd iemand bij je blijven. Je vader, moeder, of iemand anders die je graag bij je hebt. 12

15 De operatiedag In de folder Narcose lees je hoe het gaat als je onder narcose gaat. Je leest daar ook hoe het gaat op de dag dat we de bronchoscopie doen. Voor alle duidelijkheid vertellen we het hier nog een keer in het kort: Thuis Je mag s ochtends niet meer eten en drinken. Dat heet nuchter zijn. Op de verpleegafdeling Je komt op de verpleegafdeling en krijgt een bed. De verpleegkundige stelt nog wat vragen aan jou en je ouders. Als je wilt kun je de voorbereidingsspullen nog een keer bekijken. Je krijgt een operatiejasje aan en een naambandje om. Misschien krijg je een drankje, pilletje of zetpil. Als je astma hebt, moet je misschien nog een pufje nemen. Als je aan de beurt bent, ga je in bed of bij je ouder op de arm. Jullie gaan samen naar de wachtruimte (holding) bij de operatiekamer. 13

16 In de holding Eén van je ouders en de pedagogisch medewerker of verpleegkundige doen operatie-kleding over hun eigen kleding. Zo blijft alles schoon in de OK. De medewerkers van de operatiekamer (met een groen pak en een muts) komen jullie ophalen. Meestal stellen ze nog wat vragen aan jou en je ouders. Ze nemen jou, één van je ouders en de pedagogisch medewerker of verpleegkundige mee naar de operatiekamer. In de operatiekamer Je gaat op de operatietafel liggen. Je krijgt een plakker met daarin een klein lampje op je vinger of teen geplakt. Je krijgt drie monitor-stickers op je borst geplakt. Je krijgt de narcose met een kapje of een prik. Als je slaapt, gaat je vader of moeder terug naar de afdeling. De kinderlongdokter (of een dokter die daarvoor leert) doet de bronchoscopie. 14

17 In de uitslaapkamer Je ligt weer in je eigen bed als je wakker wordt. Eén van je ouders mag bij je komen zitten. Je hebt nog steeds de monitor-stickers en het lampje op je vinger. Je hebt een infuus in je hand. Als je goed wakker bent, rijden ze je met bed en al weer naar de afdeling Boris (8 jaar): Gek dat de dokter zomaar in mijn longen kan kijken. Voor de narcose wilde ik een prikje. Ik kreeg zalf op mijn hand, dat hielp goed. Ik viel snel in slaap en kon niet eens tot tien tellen! 15

18 Na de bronchoscopie Terug op de afdeling Als je weer op de afdeling bent, mag je rustig in je bed blijven liggen. De verpleegkundige komt regelmatig bij je kijken. Misschien voel je je niet zo lekker, ben je misselijk of heb je ergens pijn. Zeg het tegen je vader of moeder of tegen de verpleegkundige als er iets is. Ze kunnen er dan rekening mee houden of je extra medicijnen geven. Hoe het bij jou zal gaan? Dat is moeilijk van tevoren te zeggen. Je mag pas weer drinken als de verdoving in je keel is uitgewerkt. De dokter komt vertellen hoe het gegaan is. Voor ouders Naar huis Ga niet met uw kind op de fiets. Bent u met de auto? Zorg dan dat u met z n tweeën bent. Uw kind kan misselijk worden en overgeven. Dan is het lastig om zowel op uw kind als op het verkeer te letten. U kunt ook een taxi bespreken. 16

19 De uitslag De uitslag krijg je van de dokter die de bronchoscopie aanvraagt. Dat gebeurt meestal al kort na de ingreep, maar kan ook tijdens de eerstvolgende afspraak. De dokter bespreekt dan met jou en je ouders wat hij tijdens de scopie gezien heeft. Ook vertelt hij wat er uit het onderzoek van het afgenomen slijm, spoelsel of weefsel is gekomen. Bijwerkingen Mogelijke bijwerkingen van de narcose Door de slaapmedicijnen kun je wat misselijk zijn of moet je overgeven. Je kunt hiervoor medicijnen krijgen van de verpleegkundige in de uitslaapkamer of op de afdeling. Soms kan het even duren voordat je je weer helemaal de oude voelt. Dit is normaal. Mogelijke bijwerkingen van de bronchoscopie Om in je longen te kunnen kijken, schuift de dokter de bronchoscoop via je mond en je keel naar je longen. Hierdoor kan je naderhand: keelpijn hebben hoesten schor zijn Dat gaat na een poosje weer over. 17

20 Als de dokter ook een stukje weefsel heeft weggenomen (biopt), kan het zijn dat je wat bloed ophoest. Als de dokter je longen gespoeld heeft, kun je s avonds koorts krijgen. Ook kan ademhalen dan een beetje pijnlijk zijn. Je mag dan iets innemen tegen de pijn. Al deze bijwerkingen zijn na één of twee dagen weer weg. Complicaties Mogelijke complicaties van de narcose Ernstige complicaties door de narcose komen tegenwoordig nog maar heel weinig voor. Mogelijke complicaties van de bronchoscopie Zelfs wanneer een kijkonderzoek helemaal goed is gedaan ( volgens het boekje ), kunnen er problemen ontstaan. Zulke problemen noemen we complicaties. Ook bij een bronchoscopie gaan de dingen soms anders dan de bedoeling is. Gelukkig gebeurt dit niet zo vaak. Wat kun jij merken van een complicatie? Als de dokter een stukje weefsel heeft weggenomen (biopt), kan het zijn dat er een bloeding ontstaat. Meestal is het niet ernstig en hoeven we er iets aan te doen. Als er complicaties zijn, blijf je langer in het ziekenhuis. 18

21 Tips Neem iemand mee naar het onderzoek. Hij of zij kan je helpen als je bang bent of pijn hebt. Hieronder staan meer tips. Bespreek van tevoren wat jij graag wilt. Doe je ogen dicht en probeer aan iets leuks te denken. Probeer van tevoren zoveel mogelijk te ontspannen: doe samen een ontspanningsoefening. Bijvoorbeeld afwisselend spieren aanspannen en ontspannen. De pedagogisch medewerker kan je daarbij helpen. Neem iets mee om je af te leiden. Bijvoorbeeld een knuffel, boek, bellenblaas of je mobiele telefoon met muziek. Bedenk met je ouder een verhaal of maak vakantieplannen. Rustig ademhalen kan helpen als je bang bent of pijn hebt. Diep inademen door je neus, tot drie tellen en dan weer uitblazen. 19

22 Misschien vind je het fijn om een hand vast te houden. Of om je te laten masseren of zachtjes op je huid te laten kriebelen. Heb je een Pijnpaspoort*? Laat dan zien hoe jij het graag wilt. Heb je geen Pijnpaspoort*? Bedenk dan van tevoren wat jij wilt. Bijvoorbeeld met een kapje of een prikje onder narcose gaan. Bedenk ook alvast wat jou dan helpt. Bijvoorbeeld kijken/niet kijken. Of tellen. Heb je ergens last van? Heb je pijn? Of lig je bijvoorbeeld niet goed? Vertel dit dan altijd. Dan kijken we wat we daar aan kunnen doen. Als je iets wilt weten of iets niet snapt, mag je het altijd vragen. * Het Pijnpaspoort is een klein boekje waarin je kunt opschrijven wat jou helpt als je pijn hebt of bang bent. Je laat het aan de mensen in het ziekenhuis zien als je dat nodig vindt, bijvoorbeeld voordat je een prik krijgt. Zij kunnen dan rekening houden met jouw wensen, zonder dat je het steeds weer hoeft te zeggen. De pedagogisch medewerker kan je hier meer over vertellen. 20

23 Wil je meer weten? Kijk dan op: Heb je nog vragen? Schrijf ze op, dan kun je ze niet vergeten. Je kunt ze stellen als je in het ziekenhuis bent. Voor vragen over bronchoscopie kun je bellen met de afdeling kinderlongziekten, telefoonnummer Voor andere vragen of advies kun je bellen met een pedagogisch medewerker via het secretariaat Pedagogische Zorg: Telefonisch: kantoordagen van uur, Per mail: Persoonlijk: kantoordagen van uur, 4e verdieping, richting sportdakterras, eerste deur links na de klapdeur Je ouders kunnen deze nummers ook bellen. 21

24 Voor ouders: voorbereiding en begeleiding Hoe kunt u uw kind voorbereiden Hieronder staan algemene adviezen. U kunt zelf inschatten wat bij uw kind past. Kies een rustig moment voor de voorbereiding. Bijvoorbeeld niet vlak voor het slapen gaan. Zorg dat er tijd is voor uw kind om vragen te stellen. Begin bij jonge kinderen niet te vroeg met voorbereiden. Ze hebben een ander tijdsbesef dan volwassenen. Jonge kinderen leven in het hier en nu. Een paar dagen van tevoren is meestal vroeg genoeg. Zorg wel dat er voldoende tijd is om er nog eens op terug te komen. Herhaling is belangrijk. Bij oudere kinderen kunt u wat eerder beginnen. Laat uw kind de informatie navertellen aan uzelf of aan anderen. Zo merkt u of alles begrepen is. Wat vertelt u en hoe Kies woorden die uw kind begrijpt, vertel zo eenvoudig mogelijk. Sluit aan bij zijn/haar belevingswereld. Vraag wat uw kind al weet over het onderzoek. Leg geen nadruk op nare dingen, maar vertel er wel eerlijk over. 22

25 Vertel alleen over wat uw kind bewust meemaakt tijdens het onderzoek. Dus over alles wat het ziet, voelt, hoort, ruikt en proeft. Hoe kunt u uw kind begeleiden Ga met uw kind mee naar het onderzoek. Of vraag een ander vertrouwd persoon om mee te gaan. Dat geeft steun en veiligheid. U kunt voor afleiding zorgen. Bespreek thuis al hoe u dat het beste kunt doen. Neem lievelingsspeelgoed, een knuffel en/of een (voorlees)boek mee. U mag verwachten dat we tijdens het onderzoek duidelijk vertellen wat er gebeurt. Stel gerust vragen als u of uw kind iets niet begrijpt. Een goede voorbereiding zorgt voor minder spanning en onverwachte situaties. Toch kan uw kind zich anders gedragen dan u verwacht of gewend bent. Uw kind kan stil worden, of juist druk, of huilerig. Thuis of tijdens het onderzoek. Geef hier aandacht aan en maak het bespreekbaar. Uw kind voelt zich daardoor gesteund. 23

26 Schrijf hier je aantekeningen 24

27 Colofon Divisie kinderen Afdeling longziekten juni 2012, Wilhelmina Kinderziekenhuis KITE

28 Wilhelmina Kinderziekenhuis Lundlaan EA Utrecht Tel Wilhelmina Kinderziekenhuis