Een keten van zorg voor slachtoffers. Amsterdams Coördinatiepunt Mensenhandel

Transcriptie

1 Een keten van zorg voor slachtoffers Amsterdams Coördinatiepunt Mensenhandel

2 INHOUD 2 Inleiding - 03 Wat is mensenhandel? - 04 Taak en functie - 05 Route - 06 Hoe werkt de keten? - 07 Signaleren en melden - 10 Aangifte doen - 12 Aanbod - 14 Organisatie - 15

3 INLEIDING Bij het vermoeden van mensenhandel kun je terecht bij het Amsterdams Coördinatiepunt Mensenhandel (ACM) voor advies, hulp, opvang en informatie. Het ACM biedt slachtoffers van mensenhandel veilige opvang, psychosociale en juridische ondersteuning en zinvolle dagbesteding. Door vrouwen bewust te maken van hun kracht en kennis versterken we hun gevoel voor eigenwaarde en bieden hen een perspectief voor de toekomst. We ondersteunen cliënten bij het maken van keuzes zodat zij zo zelfstandig mogelijk kunnen functioneren in de Nederlandse samenleving of elders. Het ACM werkt samen met alle partijen die betrokken zijn bij de ketenaanpak van mensenhandel in Amsterdam. Het is van belang dat alle signalen van mensenhandel goed in beeld komen. Alleen dan kunnen slachtoffers worden beschermd en kunnen politie en justitie optreden tegen deze vorm van uitbuiting. Het melden van signalen bij het ACM is daarvoor essentieel, het doen van aangifte helpt de opsporing en vervolging in belangrijke mate. Hier vind je praktische tips over het signaleren van mensenhandel, waar je met een melding terecht kunt en wat er vervolgens mee gebeurt, over aangifte en over de keten van zorg voor slachtoffers die het ACM biedt. 3

4 WAT IS MENSENHANDEL? Mensenhandel is een vorm van zware criminaliteit. Zowel nationaal als internationaal is er aanhoudend aandacht voor de opsporing en vervolging van mensenhandel. De aanpak van mensenhandel is een prioriteit van politie en Openbaar Ministerie. Mensenhandel is een vorm van moderne slavernij en een ernstige schending van de mensenrechten en de persoonlijke integriteit. Het kernbegrip is uitbuiting. Mensenhandel is strafbaar volgens artikel 273f van het Wetboek van Strafrecht. De wetgeving verstaat hieronder uitbuiting op het terrein van prostitutie of andere vormen van seksuele dienstverlening, gedwongen arbeid en orgaandonatie. Signalen Er zijn veel signalen die op mensenhandel kunnen wijzen. Enkele belangrijke kenmerken zijn: H Meervoudige afhankelijkheid van de werkgever H Sterke inperking van basisvrijheden H Werken onder zeer slechte arbeidsomstandigheden H Aantasting van de lichamelijke integriteit H Structurele uitbuiting 4

5 TAAK & FUNCTIE COÖRDINATIEPUNT Het Amsterdams Coördinatiepunt Mensenhandel zet zijn expertise in op diverse gebieden. Beleidsmatig H meedenken over en initiëren van beleid H monitoren en volgen van ontwikkelingen H signaleren van knelpunten en successen H voorzitten netwerk en casuïstiekoverleg mensenhandel Amsterdam H deelnemen aan diverse landelijke overlegvormen Adviserend H aan de gemeente Amsterdam, aan partners in het werkveld en aan een H ieder met vragen over mensenhandel, studenten, familie enz. H op aanvraag wordt voorlichting gegeven Ondersteunend H aan ketenpartners bij signalering en interventie H coördinatie, kennisoverdracht en deskundigheidsbevordering Uitvoerend H coördinatie van hulp, zorg en interventies H toeleiding naar zorg H opvang en begeleiding van slachtoffers 5

6 DE ROUTE Om de keten van zorg voor slachtoffers zo goed mogelijk te laten werken is het noodzakelijk dat alle meldingen van signalen van mensenhandel binnen komen bij het Amsterdams Coördinatiepunt Mensenhandel van HVO-Querido. Dit is van 8:00 tot 23:00 uur bereikbaar via (020) en daarbuiten, bij spoed, via (06) Het ACM biedt basiszorg: (nood)opvang, ambulante ondersteuning, medische hulp en juridische bijstand. We doen ook crisisinterventies, screening via Equator en Mee Amstel en Zaan. Het ACM zorgt ervoor dat cliënten in de zorgketen komen met toegesneden trajecten. Dit kan zowel binnen als buiten Amsterdam zijn. Trajecten voor minderjarigen vallen onder de regie van Jeugdbescherming Amsterdam en Spirit en onder Nidos bij buitenlandse slachtoffers. 6

7 HOE WERKT DE KETEN? Het doel van de gezamenlijke aanpak is door het versterken van bestaande structuren preventie, opvang, hulp en repressie beter op elkaar te laten aansluiten. Dit gebeurt door een gezamenlijke manier van signaleren en afhandelen van meldingen en door afstemming van zorg in het coördinatiepunt. s i g n aa l Amsterdams Coördinatiepunt Mensenhandel H meldpunt H advies & expertise aan partners H dossiervorming H screening H organiseren van interventies actie A H opvang en hulp H voor 18- en 18+ H repressie 7

8 SIGNALERING H scholing van professionals en risicogroepen H actief opsporen van H doelgroep via handhaving en veldwerk H publieksvoorlichting 1 signalering 2 melding DOSSIER & KWALIFICATIE H centrale dossiervorming H stapelen van informatie en opschalen dossier H analyse & risicoscreening H opstellen plan van aanpak of interventieplan 3 dossier & kwalificatie UITVOERING H uitvoeren plan van aanpak (hulptrajecten) H vastleggen en bewaken van de voortgang H overdracht aan andere regio s 8

9 MELDING H behandelen en registreren H van meldingen en signalen H ondersteuning en advies aan melders H organiseren van opvang en crisisinterventies H inschakelen van het Amsterdams Coördinatiepunt Mensenhandel TOEWIJZING & ADOPTIE 4 toewijzing & adoptie H toewijzing en adoptie dossier (één eigenaar) H selecteren en inschakelen ketenpartners H coördineren van zorg, hulp en diensten 5 uitvoering 6 evaluatie EVALUATIE H casusniveau H ketenniveau H beleidsniveau 9

10 SIGNALEREN EN MELDEN Stap 1: reageren op waarschuwingssignalen De eerste stap is reageren op signalen. Neem zowel feitelijke aanwijzingen als signalen ingegeven door je intuïtie serieus. Elk gegrond vermoeden is aanleiding om nog eens goed naar de zaak te kijken. Bel gerust met het ACM voor hulp bij het duiden van je intuïtie. Stap 2: vermoedens concretiseren en informatie ordenen Denk je dat er sprake is van mensenhandel? Maak dan je vermoedens concreet. Zet de aanwijzingen op een rij. Een geordend overzicht schept duidelijkheid. Zo kun je later gerichte vragen stellen. Rangschik de informatie op basis van feiten, omstandigheden, interpretaties en bronnen. Zet minder concrete aanwijzingen apart. Deze zijn op basis van aanvullende informatie later wellicht beter uit te leggen. Stap 3: informatie inwinnen Breng in kaart welke informatiebronnen er zijn naast de betrokkene. Welke informatie hebben instanties en organisaties die erbij betrokken zijn? Bespreek de casus. Andere professionals kunnen meedenken over vervolgstappen om hulp in te schakelen. Raadpleeg in ieder geval het ACM om eventuele vervolgstappen te bespreken. 10

11 Stap 4: contact met de betrokkene Heb je contact met het slachtoffer? Ga dan in een gesprek actief op zoek naar informatie. Mogelijk komen betrokkenen direct tot de kern van de zaak. Wat is er gebeurd? Waar is zij bang voor? Is er sprake van druk van derden? Zijn er schulden? Hoe is de betrokkene naar Nederland gekomen? Heeft ze haar eigen paspoort? Waar woont en werkt zij? Vul op grond van deze gegevens uw informatie aan. Let op de 7 W s 1 wat? 2 waarmee? 3 wie? 4 op welke wijze? 5 wanneer? 6 waar? 7 waarom? Stap 5: melden Neem bij direct gevaar contact op met de politie via 112. Bespreek een melding van mensenhandel bij het ACM eerst met cliënt. Let bij een melding op de zeven w s (zie hierboven), sluit aan bij feiten en gebeurtenissen en maak onderscheid tussen eigen informatie en informatie van derden. Formuleer daarbij concreet, objectief en specifiek. Ook als je zelf hulp organiseert, meld dit bij het ACM en volg de effecten van jouw hulp. Het ACM bespreekt de zaak tijdens het casuïstiekoverleg mensenhandel. met de politie, een gespecialiseerde advocaat, jeugdzorg en de zorgcoördinator van HVO-Querido. Zij analyseren de zaak grondig. Jouw informatie kan daarbij zeer nuttig zijn. Vanuit het casuïstiekoverleg wordt een advies gegeven aan de betrokkenen. Als blijkt dat het geen, of nog geen, mensenhandel betreft, wordt de casus indien nodig en mogelijk verwezen naar een ander netwerk. 11

12 AANGIFTE DOEN Aangifte doen bij de politie kan op diverse manieren: met een bezoek aan het bureau, per telefoon of online. Slachtoffers van een seksueel delict kunnen altijd direct terecht bij de AVIM. Daarnaast is er de mogelijkheid aangifte te doen in de speciale verhoorkamer van het ACM. Aangifte is belangrijk Tot het reguliere opsporingsonderzoek hoort het zoeken naar sporen, het verzamelen van bewijs en het horen van verdachten, getuigen en slachtoffers. Alle gegevens worden vastgelegd in een proces-verbaal. De officier van justitie bepaalt vervolgens wat er verder gebeurt. Een boete, een taakstraf of een rechtszaak. Voor slachtoffers is het dus belangrijk om aangifte te doen. Niet alleen om de dader(s) te vervolgen, maar ook om eventuele schade vergoed te krijgen. Wie schade wil claimen bij een verzekeringsmaatschappij of via een civiele procedure, dient een bewijs van aangifte te hebben. Daarnaast kunnen slachtoffers een aanvraag indienen bij het schadefondsgeweldsmisdrijven. Zie 12

13 Seksuele delicten/mensenhandel In gevoelige zaken geldt een andere aangifteprocedure. Wie aangifte wil doen van mensenhandel kan terecht bij de Afdeling Vreemdelingen, Identificatie en Mensenhandel (AVIM). Een slachtoffer hoeft bij een gewoon politiebureau niet meteen het volledige verhaal te vertellen. Dat gebeurt pas bij de specialisten van de AVIM. Zij zijn het beste thuis in de materie, en mensen hoeven nare dingen maar één keer te vertellen. Wie twijfelt over het doen van aangifte kan een een oriënterend gesprek aanvragen. Daarin kan de politie ook advies geven over andere oplossingen. Team Criminele Inlichtingen Wie in een vertrouwelijk gesprek informatie over criminele feiten kwijt wil, zoekt contact met het Team Criminele Inlichtingen. Zij verzamelen informatie en garanderen de anonimiteit van de tipgever. Voordat gegevens worden gebruikt, vindt overleg plaats. Anoniem Wie om wat voor reden dan ook niet persoonlijk met de politie wil praten, belt Meld Misdaad Anoniem (0800) Dit nummer is dagelijks bereikbaar van 8:00 tot 24:00 uur. Relevante meldingen worden dezelfde dag g d naar de betreffende politie eenheid. Voor minder ernstige delicten kan telefonisch (0900) 8844 of via internet aangifte worden gedaan. 13

14 HET AANBOD Het aanbod verschilt per individu. Samen met ketenpartners kan het Amsterdams Coördinatiepunt Mensenhandel het volgende bieden: Onderdak Crisisopvang (mannen en vrouwen apart boven de 18 jaar) Reguliere plekken Zelfstandig wonen Amsterdam e.o. Begeleiding Woonbegeleiding in combinatie met verblijf Ambulant maatschappelijk werk bij zelfstandig wonen Begeleiding op negen leefgebieden: juridisch, financieel, praktisch functioneren, dagbesteding, huisvesting, sociaal functioneren, zingeving, lichamelijk en psychisch functioneren en (indien van toepassing) opvoeding. Dagbesteding Ondersteuning bij zoeken naar (vrijwilligers)werk Dagelijkse dagbesteding in combinatie met verblijf Maatjesproject Toeleiding naar leer/werktrajecten. Terugkeer Begeleiding bij terugkeer naar land van herkomst Behandeling Weerbaarheidstraining Psychosociale ondersteuning Stabilisatie- en observatiegroep Individueel behandeltraject Traumaverwerking 14

15 ORGANISATIE Het Amsterdams Coördinatiepunt Mensenhandel (ACM) is in 2007 ontstaan op initiatief van de Gemeente Amsterdam in samenwerking met de Afdeling Vreemdelingen, Identificatie en Mensenhandel (AVIM) Eenheid Amsterdam, de advocatuur, Jeugdbescherming Regio Amsterdam en HVO-Querido. Het ACM is een afdeling van HVO-Querido. 15

16 AMSTERDAMS COÖRDINATIEPUNT MENSENHANDEL Roggeveenstraat PV Amsterdam acm@hvoquerido.nl (020) (06)