LYNDENSTEIN. Kadastraal minuutplan tuin Kadastraal minuutplan overtuin

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "LYNDENSTEIN. Kadastraal minuutplan tuin Kadastraal minuutplan overtuin"

Christa van der Zee
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

LYNDENSTEIN Naam: Lyndenstein Type: buitenplaats Ontwerpjaar: 1821/1832 Uitgevoerd: ja Nog bestaand: ja/2012

van Lynden en Cornelia Johanna Maria Borcharen Adres: Hoofdstraat 3 Beetsterzwaag Archief: Tresoar/2377; Tresoar/2378

1811-1832 Kadastraal minuutplan overtuin 1811-1832 Het buiten Lyndenstein werd gesticht door Frans Godard Ayso Boelens

Hij gaf architect Abraham Bruinsma de opdracht het huis achter het in 1821 afgebroken buiten Nieuw Fockens te bouwen.

Roodbaard was in twee fases werkzaam aan het park van Lyndenstein. Hiervan getuigen drie ontwerptekeningen.

Atlas Eekhoff 1849-1859 Topografische Militaire Kaart 1850-1864 De eerste opdracht had betrekking op het terrein direct

1 LYNDENSTEIN Naam: Lyndenstein Type: buitenplaats Ontwerpjaar: 1821/1832 Uitgevoerd: ja Nog bestaand: ja/2012 Architect/bureau: Roodbaard, L.P. 1821/1832 Bijdragen: Springer, L.A Opdrachtgever: Frans Godard Ayso Boelens baron van Lynden en Cornelia Johanna Maria Borcharen Adres: Hoofdstraat 3 Beetsterzwaag Archief: Tresoar/2377; Tresoar/2378 Literatuur: 2; 24; 43; 45; 65; 66; 67; 68; 105; 113; 132; 133; 135; 136; 137; 153; 156; 181 Kadastraal minuutplan tuin Kadastraal minuutplan overtuin Het buiten Lyndenstein werd gesticht door Frans Godard Ayso Boelens baron van Lynden ( ), van 1816 tot 1828 grietman van Opsterland. Hij gaf architect Abraham Bruinsma de opdracht het huis achter het in 1821 afgebroken buiten Nieuw Fockens te bouwen. Na deze afbraak kreeg Roodbaard de opdracht om bij het huis een landschappelijk park aan te leggen. Roodbaard was in twee fases werkzaam aan het park van Lyndenstein. Hiervan getuigen drie ontwerptekeningen. Ook het Kadastraal Minuutplan (opgemaakt in 1827) toont de gefaseerde opdracht. Atlas Eekhoff Topografische Militaire Kaart De eerste opdracht had betrekking op het terrein direct om het huis. Vervolgens kreeg Roodbaard in 1832 (van de weduwe Boelens baron van Lynden) de opdracht tot de aanleg van de overtuin. Naast het ontwerp voor de overtuin zijn er ook enkele wijzigingen in de voortuin aangebracht, waarvoor nog een aparte schets is gemaakt.

Het eerste ontwerp van de tuin bij het huis is gesitueerd op een klein perceel.

Het onderbrengen van deze vele functies had als gevolg dat er slechts een klein oppervlak onbebouwd terrein overbleef.

Het huis en de directe omgeving van het huis werden volledig in het ontwerp opgenomen. Het ontwerp voor de overtuin is gesitueerd op een langgerekt en smal perceel.

Om deze reden werd de tuin bij het huis ook aangepast. Hiervan is een ontwerptekening bewaard gebleven.

Daarnaast is ten opzichte van het ontwerp uit 1821 het terrein voor het huis in oostelijke richting meer dan verdubbeld.

Het kleinschalige karakter dat de tuin bij het huis kenmerkt, zien we ook nog terug in het eerste deel van de overtuin. Hier zijn enkele ovalen en bolvormige perken gesitueerd.

2 Het eerste ontwerp van de tuin bij het huis is gesitueerd op een klein perceel. Op dit terrein kregen diverse functies een onderkomen, zoals een wagenschuur, de oranjerie, de bleek, een ijskelder, een vijver tot vermaak, een bloeijtuin en kassen. Het onderbrengen van deze vele functies had als gevolg dat er slechts een klein oppervlak onbebouwd terrein overbleef. Voor het huis werd dit terrein ingevuld met een ovalen voorplein, naast het huis werd de ijskelder geplaatst en achter het huis werd een vijver gegraven. Het huis en de directe omgeving van het huis werden volledig in het ontwerp opgenomen. Het ontwerp voor de overtuin is gesitueerd op een langgerekt en smal perceel. De overtuin is van de tuin en het huis gescheiden door de doorgaande weg. Roodbaard heeft wel getracht om een verbinding tussen beide delen tot stand te brengen. Om deze reden werd de tuin bij het huis ook aangepast. Hiervan is een ontwerptekening bewaard gebleven. Opvallend is dat het terrein niet volledig overeenkomt met de eerdere ontwerptekening; het ontwerp wordt begrensd bij het huis, waardoor de vijver niet afgebeeld is. Daarnaast is ten opzichte van het ontwerp uit 1821 het terrein voor het huis in oostelijke richting meer dan verdubbeld. Het padenstelsel is hier uitgebreid en enkele bolvormige perken zijn toegevoegd. Dit ontwerp is ook opgenomen in de ontwerptekening van de overtuin. Het kleinschalige karakter dat de tuin bij het huis kenmerkt, zien we ook nog terug in het eerste deel van de overtuin. Hier zijn enkele ovalen en bolvormige perken gesitueerd. De verbinding tussen tuin en overtuin wordt daarnaast benadrukt door de aanwezige zichtlijnen, die vanuit het huis en de tuin in de richting van de overtuin wijzen. De structuur van de gehele overtuin wordt bepaald door de centraal gelegen, langgerekte vijverpartij. Deze smalle, slingerende vijver komt overeen met de vijvers van bijvoorbeeld Ropta State in Wijnaldum en de Nieuwe Aanleg in Wolvega. De vijverpartij wordt aan weerszijden begrensd door glooiende grasvelden, waar op diverse plaatsen solitaire bomen, bomenrijen en perken zijn aangelegd. Het einde van het perceel is opgehoogd en voorzien van een bouwwerk. Het smalle perceel wordt aan beide zijden door bossages begrensd. In de westelijke zijde zijn diverse openingen naar het omliggende landschap gecreëerd. Hierdoor had men vanuit het huis vrij zicht op de korenmolen.

In het ontwerp van de overtuin zijn de formele invloeden nog duidelijk herkenbaar.

Deze voormalige middenas paste hij op subtiele wijze toe in het nieuwe ontwerp.

Net als de waterpartij vormde Roodbaard de bomenrijen om, zodat ze passend waren binnen het landschappelijke geheel.

3 In het ontwerp van de overtuin zijn de formele invloeden nog duidelijk herkenbaar. In de tekening is zichtbaar dat Roodbaard de formele vijverpartijen heeft vergraven tot een slingerend en langgerekt geheel. Deze voormalige middenas paste hij op subtiele wijze toe in het nieuwe ontwerp. Daarnaast is nog een deel van het oude bomenbestand op de tekening aangegeven. Net als de waterpartij vormde Roodbaard de bomenrijen om, zodat ze passend waren binnen het landschappelijke geheel. Het huis werd in 1915 ingericht tot ziekenhuis. Dit had niet alleen consequenties voor de verschijningsvorm van het huis, ook in de tuin waren enkele wijzigingen noodzakelijk, die door L.A. Springer zijn ontworpen. Ontwerpschets tuin (1825) Ontwerpschets tuin (1832) Ontwerpschets tuin en overtuin (1832)

Vergelijkbare documenten

LYNDENSTEIN. Type Adres Architect huis Architect park Jaar

LYNDENSTEIN. Type Adres Architect huis Architect park Jaar LYNDENSTEIN Type Adres Architect huis Architect park Jaar Lineair park Hoofdstraat, Beetsterzwaag A. Bruinsma L.P. Roodbaard 1825 tuin bij het huis 1832 overtuin en aanpassingen tuin Opdrachtgever Frans