BIM-PROTOCOL UITVOERING & OVERDRACHT AIM-PROTOCOL PROJECT: Datum: 7 maart 2017 Versie: 2.0 Opsteller: AAS/ASM i.s.m. de adviseurs

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "BIM-PROTOCOL UITVOERING & OVERDRACHT AIM-PROTOCOL PROJECT: Datum: 7 maart 2017 Versie: 2.0 Opsteller: AAS/ASM i.s.m. de adviseurs"

Transcriptie

1 BIM-PROTOCOL AIM-PROTOCOL UITVOERING & OVERDRACHT PROJECT: Datum: 7 maart 2017 Versie: 2.0 Opsteller: AAS/ASM i.s.m. de adviseurs

2 INHOUDSOPGAVE 0. INLEIDING ALGEMEEN Digital Asset Information Management visie OpenBIM Geldende voorschriften Gedragsregels gebruik van digitale bestanden PROCES BIM-Proces afspraken BIM-uitvoeringsplan Rollen, Taken en Verantwoordelijkheden Demarcatie van modellen Overlegstructuur Naamgeving van bestanden Uitwisselingsplatform Proces modeluitwisseling Proces modelvalidatie GEOMETRISCH Geometrische opbouw Structuur model bestandsformaat Structuur lokale positie en oriëntatie Structuur en benaming bouwdelen en ruimten Structuur en benaming bouwlagen Geometrische modelkwaliteit Policy rondom doorsnijdingen NIET-GEOMETRISCH Niet-Geometrische modelkwaliteit Codering Schiphol specifieke parameterlijst DOCUMENTEN PROJECTSPECIFIEK Projectleden Projectsoftware Projectplanning Projectsimulaties BIJLAGE 1: TERMEN EN DEFINITIES BIJLAGE 2: ILLUSTRATIE PROCES UITVOERING NAAR OVERDRACHT BIJLAGE 3: SCHEMATISCHE WEERGAVE & NAAMGEVING ASPECTMODELLEN Pagina 1 van 19

3 0. INLEIDING Om Asset Management binnen Amsterdam Airport Schiphol (AAS) optimaal uit te kunnen voeren gedurende de gehele life-cycle van onze assets, heeft de afdeling Asset Management (ASM) gedurende deze hele life-cycle correcte, consistente, uniforme en gestructureerde informatie nodig. Hierdoor kan de informatie over de assets efficiënt worden beheerd en tot kennisbank worden ingezet bij vraagstukken. Hier zullen meerdere stakeholders, zowel intern als extern, gebruik van maken en kennis uitwisselen tijdens de gehele asset life-cycle. Wanneer sprake is van aanpassingen aan het asset landschap dient informatie hieromtrent met de opdrachtgever (ASM) gedeeld te worden. Om eenduidigheid te bereiken, welke informatie wanneer aangeleverd wordt en aan welke uitgangspunten deze dienen te voldoen, is de Informatie Levering Specificatie (ILS) opgesteld. De ILS is voor zowel BIM als niet BIM-projecten van toepassing. Omdat Schiphol Bouw Informatie Management (BIM) als de nieuwe norm heeft gekozen is de ILS ook met deze focus geschreven. De ILS is complementerend aan de BIM-samenwerkingsmethodiek zoals beschreven in de Asset Informatie Management (AIM) Protocollen. Tijdens het ontwerpen, bouwen en beheren van een asset wordt gebruik gemaakt van digitale object georiënteerde informatie resulterend in een building information model met grafische informatie, niet-grafische informatie en documentatie. Figuur 1: Informatie Leveringscyclus; informatie opgedeeld in geometrisch, niet geometrisch en documenten. Pagina 2 van 19

4 De Informatie Leveringscyclus uit Figuur 1 is gebaseerd op de industriestandaard PAS1192 die wordt gebruikt tijdens projecten met als doel de samenwerking te bevorderen. Deze standaard beschrijft een proces gebaseerd op taken en tijd en focust zich op het leveren van informatie voor de opdrachtgever. Het geschetste totaalproces geeft duidelijk de relatie van vraagspecificatie weer tot de volgende data-drop- en beslismomenten met als doel een goed Asset Informatie Model te verkrijgen voor de gebruiks- en beheerfase van de assets. De ILS en het AIM-Protocol van opdrachtgever, en het (BIM) uitvoeringsplan van opdrachtnemer vormen een integraal geheel. De principes en afspraken, zoals in het protocol & uitvoeringsplan vastgelegd, zijn onverminderd van toepassing. Het AIM-Protocol gezamenlijk met het (BIM)-Uitvoeringsplan geven duiding aan hoe er binnen een project (samen)gewerkt zal worden. Schiphol schrijft als Opdrachtgever de Opdrachtnemers voor wat er, gedurende het traject, aangeleverd moet worden en hoe. In de ILS specificeert Schiphol daartoe: De vereiste normen en standaarden betreffende de objecten; Wanneer objecten en bijbehorende informatie moet worden opgeleverd; Welke objecten per oplevermoment moeten worden aangeleverd; De informatie per object, eventueel per projectfase verder te detailleren; In welke vorm de informatie aangeleverd dient te worden. Figuur 2: Samenhang ILS, AIM-Protocol en (BIM) uitvoeringsplan Schiphol staat open voor suggesties en aanbevelingen van de opdrachtnemer en gaat graag in gesprek om verbeteringen aan te brengen, zonder daarbij de hoofddoelen van de ILS en het AIM-Protocol los te laten. In een project waarin het proces wordt ondersteund door gebruik van BIM, moeten de projectpartners een aantal duidelijke afspraken maken over de te volgen werkmethodieken. Doelstelling van dit AIM-Protocol is dan ook om voor alle projectpartners een helder beeld te scheppen van de aanpak en de verwachtingen wat betreft (de kwaliteit van) te leveren resultaten per fase in het bouwproces. Belangrijk voor alle Schiphol projecten is de integrale benadering van ontwerp en uitvoering, beginnend bij de eerste projectfase. Met de afspraken uit de protocollen wordt beoogd de noodzakelijke voorwaarden te scheppen voor effectief gezamenlijk te werken (opdrachtnemer onderling en met de opdrachtgever), zowel bij het opbouwen van het AIM-model voor beheer en het Project Informatie Model (PIM) voor design en Pagina 3 van 19

5 engineering (c.q. de aspectmodellen) als het uitwisselen en beheersen van informatie gedurende de werkvoorbereiding, uitvoering en overdracht. 1. ALGEMEEN 1.1. DIGITAL ASSET INFORMATION MANAGEMENT VISIE Om Asset Management optimaal uit te voeren gedurende de gehele life cycle van een asset, zal Schiphol gaan bouwen aan een innovatieve werkwijze waar BIM voor Schiphol een integraal middel zal worden waarmee assets worden ontwikkeld, kennis over deze assets gestructureerd wordt beheerd en later tot kennisbank wordt ingezet bij Asset Management vraagstukken. Hierbij zullen meerdere stakeholders (intern en extern) gebruik maken van en kennis uitwisselen met het AIM-model tijdens de gehele asset life cycle. De Digitale Asset Informatie in de systemen zijn altijd up-to-date en correct. Niet alleen voor de Assetbeheerder, maar voor alle andere stakeholders die iets van onze assets moeten weten. Daarbij kan onze informatie dus ook ingezet worden voor de ontwikkeling van nieuwe (winkel)concepten, het bouwen van een nieuwe pier of het nazoeken waarom een bepaalde beslissing gemaakt is. Het invoeren en bijhouden van data doen we continu en eenduidig doordat alle stakeholders, adviseurs, main-contracters en beheerders werken conform het Schiphol AIM-protocol OPENBIM Een eerste formeel vastgelegde definitie is in April 2011 vastgelegd door het open source BIM collectief: A transparent approach that enables all stakeholders to be informed of project methodology, data and results without the need or obligation to use prescribed software. Project stakeholders are free in their choice of software. In practice this means using open BIM standards like IFC, BCF and others. Onder openbim verstaan we: Een transparante samenwerking/aanpak waarmee alle belanghebbenden elkaar continue informeren, o.a. met behulp van 3D objectmodellen met kenmerken, maar ook met gebruikelijke data en resultaten, zonder de noodzaak of verplichting om voorgeschreven software te gebruiken. Project deelnemers zijn dus vrij in hun keuze van de software. In de praktijk betekent dit dat daarom gebruik wordt gemaakt van discipline (aspect)modellen met uitwisseling via open standaarden zoals IFC en BCF. Samengevat: Gezamenlijk Samenwerken aan een BIM-model (= PIM & AIMmodel)! Open BIM is een initiatief van BuildingSMART en verschillende toonaangevende softwareleveranciers, die het open BuildingSMART Data Model (IFC) toepassen. Meer informatie over openbim: Pagina 4 van 19

6 1.3. GELDENDE VOORSCHRIFTEN Onderstaande voorschriften zijn van toepassing. Document Versie Datum Schiphol Technische Decompositie (STD) 2.0 Mei 2016 Informatie Leverings-Specificatie (ILS) 3.0 December 2016 GOLD Ruimte Specificatie Terminal richtlijnen Document(en) ter informatie <--LINK De bovenstaande documenten zijn dynamisch documenten die continu worden aangepast om de lopende ontwikkelingen en verbeteringen te verwerken. Indien een gebruiker van een van de documenten een verbetering mogelijkheid tegen komt, is het verzoek om deze kenbaar te maken aan de betrokken BIM-regisseur/ ASM-medewerker GEDRAGSREGELS GEBRUIK VAN DIGITALE BESTANDEN. De bronbestanden en alle bijbehorende -extracten zoals tekeningen, stuklijsten, IFCextracten, modeldocumentatie, etc. worden eigendom van Schiphol. De bronbestanden en afgeleide BIM-extracten mogen niet aan derden (andere partijen dan projectteams binnen Schiphol) worden verstrekt, tenzij schriftelijk overeengekomen met opdrachtgever en projectteamleden. E.e.a. in overeenstemming met de conditieovereenkomst tussen Schiphol Nederland b.v. en de adviseurs. Pagina 5 van 19

7 2. PROCES 2.1. BIM-PROCES AFSPRAKEN Om een BIM-proces in goede banen te leiden is het belangrijk om de taken en verantwoordelijkheden van de verschillende partijen goed af te stemmen. Opdrachtnemer heeft in het proces de taak en verantwoordelijk om het As-Built model op te zetten o.b.v. de aangeleverde contractstukken. Hieronder is schematisch weergeven hoe het aangeleverde model, het Contractvorming model (datadrop 4), als uitgangspunt doorgepakt dient te worden. In dit AIM-Protocol worden eisen gesteld aan het proces en aan de modelvereisten van zowel het As-Built als de tussentijdse informatieleveringen. Onderstaande figuur 3 illustreert het proces om van het Contractvorming model (Datadrop 4) te komen tot het gewenste Overdracht as-built model (Datadrop 6), zie ook Bijlage 2: Illustratie proces Figuur 3 Proces van uitvoering naar overdracht uitvoering naar overdracht BIM-UITVOERINGSPLAN De Opdrachtnemer (Hoofdaannemer) is verantwoordelijk voor het opstellen van een BIM- Uitvoeringsplan. Hierin worden de onderlinge werk- en coördinatieafspraken vastgelegd, zoals aangegeven in dit AIM-Protocol. Verder worden hierin ook de (tussentijdse) informatieleveringen van de aspectmodellen en het samengestelde coördinatiemodel aan de Opdrachtgever vastgelegd. Pagina 6 van 19

8 Het BIM-Uitvoeringsplan wordt bij de Projectmanager (PLUS), ASM Developer en ASM BIM-manager (of BIM-regisseur) van de opdrachtgever ingediend ter beoordeling en accordering. De verantwoordelijkheid voor het werken conform het BIM-Uitvoeringsplan blijft ten alle tijden bij de Opdrachtnemer (Hoofdaannemer). In het BIM-Uitvoeringsplan dient minimaal het volgende te zijn opgenomen, zoals verder toegelicht in dit protocol: Proces o Projectteam structuur o Rollen, Taken en Verantwoordelijkheden o Demarcatie van modellen o Overlegstructuur o Naamgeving van bestanden o Uitwisselingsplatform o Proces modeluitwisseling o Proces modelvalidatie Geometrie o Structuur en benaming bouwdelen en ruimten o Structuur en benaming bouwlagen o Geometrische modelkwaliteit o Policy rondom doorsnijdingen Niet-Geometrisch o Niet-Geometrische modelkwaliteit o Codering o Schiphol generieke parameterlijst (zie ILS) Documenten Projectspecifiek o Projectleden o Projectsoftware o Projectplanning o Projectsimulaties Na accordering van het BIM-Uitvoeringsplan wordt het document omgezet in een Informatie (aan)leveringsplan. Pagina 7 van 19

9 2.3. ROLLEN, TAKEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN Tijdens het project dient de Opdrachtnemer de Opdrachtgever mee te nemen in de rollen, taken en verantwoordelijkheden. Hierbij adviseert Opdrachtgever gebruik te maken van de BIM-rollen, zoals toegelicht in Bijlage 1: Termen en definities. Het aanstellen van een centrale BIM-Regisseur en BIM-Coördinatoren vormen de basis van de afspraken. Iedere projectpartner wijst een interne BIM-coördinator aan voor het project. BIM-Manager Hoofdaannemer BIM-Regisseur Opdrachtgever BIM-Regisseur Hoofdaannemer BIM-Coördinator BIM-Coördinator BIM-Coördinator... Onderaannemer A Onderaannemer B Onderaannemer C... Figuur 4 Schematische weergave relatie BIM-Manager - BIM-Regisseur- BIM-Coördinatoren Opdrachtnemer dient in het BIM-Uitvoeringsplan toe te lichten hoe dit proces wordt ingericht en welke rollen, taken en verantwoordelijkheden worden toegekend in het project DEMARCATIE VAN MODELLEN In basis dienen alle aspectmodellen exact gelijk opgebouwd te worden zoals aangeleverd vanuit Datadrop 4. Hoofdaannemer staat, in de tussentijdse informatieleveringen, vrij de minimaal vereiste aspectmodellen zelf verder onder te verdelen in kleinere, specifieke aspectmodellen (afhankelijk van eigen leveranciers). De modeldemarcatie dient aan de volgende eisen te voldoen: Alle aspectmodellen dienen gedeeld te worden met de Opdrachtgever conform de ILS. Alle aspectmodellen dienen zo opgebouwd te zijn dat hieruit kan worden geproduceerd (As-Built) De ontworpen ruimtes met bijbehorende vierkante meters zijn leidend en dienen exact gelijk te zijn aan het Contractvorming model (Datadrop 4). Elke verandering ten opzichte van het ontwerp dient als request for change ingediend te worden bij Opdrachtgever. Opdrachtnemer is gedurende het gehele traject verantwoordelijk voor eigen aspectmodellen, alsmede het afstemmen met de aangeleverde contractmodellen. Dit is inclusief de afstemming met door haar gecontracteerde partijen. Op deze modellen zijn dezelfde vereisten van toepassing. Pagina 8 van 19

10 Opdrachtnemer dient in het BIM-Uitvoeringsplan toe te lichten hoe aan de gestelde eisen wordt voldaan en hoe dit proces wordt ingericht. Pagina 9 van 19

11 2.5. OVERLEGSTRUCTUUR De Opdrachtgever wil graag meegenomen worden in de doorontwikkeling van de modellen. Om die reden dient de Opdrachtnemer de Opdrachtgever mee te nemen in de overlegstructuur. Dit proces dient aan de volgende eisen te voldoen: Proces: Toelichting m.b.t. voorgestelde overlegstructuur tijdens de looptijd van het project. Opdrachtnemer dient in het BIM-Uitvoeringsplan toe te lichten hoe aan de gestelde eisen wordt voldaan en hoe dit proces wordt ingericht NAAMGEVING VAN BESTANDEN Aan te leveren bestanden (incl. modellen) zijn, zowel tijdens tussentijdse informatieleveringen als as-built overdrachten, qua naamgeving als volgt opgebouwd: Bestandsnaam: <locatie>_<projectnaam>_<aspectmodelsoort> Opdrachtnemer dient in het BIM-Uitvoeringsplan toe te lichten hoe aan de gestelde eisen wordt voldaan UITWISSELINGSPLATFORM Gedurende het project dient Opdrachtnemer gebruik te maken van een uitwisselingsplatform. Dit platform dient aan de volgende eisen te voldoen: Beheer: De uitwisselomgeving (een cloud based file sharing service en content managementservice) voor het project wordt opgezet en beheerd door de hoofdaannemer. Door de hoofdaannemer wordt toegang verleend aan de opdrachtgever Schiphol en project gerelateerde adviseurs. Toegang: Opdrachtgever, hoofdaannemer (incl. eigen onderaannemers) en alle deelnemende adviseurs. Rechten: Hoofdaannemer is verantwoordelijk voor de rechtenstructuur van de uitwisselomgeving. Alle betrokken adviseurs & ASM (BIM-Regisseur) & PLUSmedewerkers dienen toegang te krijgen tot het platform voor het kunnen inzien en downloaden van actuele documenten. Versie geschiedenis: De uitwisselomgeving dient een versie geschiedenis bij te houden waarin de datum en upload gegevens per versie worden geregistreerd. Er bestaat de mogelijkheid om terug te gaan naar een eerdere versie van een bestand. Communicatieproces: Alle formele communicatie dient vastgelegd en traceerbaar te zijn. Dit zal onderdeel zijn van het uitwisselplatform. Beslissingen over ontwerp- en engineeringskeuzes, changes, clashes etc. dienen formeel vastgelegd te worden (bij voorkeur in een open standaard als het BCF-format). Verwijderde bestanden: De bestanden kunnen tot minimaal 90 dagen na verwijder moment hersteld worden. Het aanleverproces voor informatie aan Schiphol is beschreven in de ILS. Dit geldt voor alle hierin beschreven informatie, en kan ook bestaan uit andere informatie dan het BIMmodel (bijvoorbeeld: extracten, schema s, certificaten etc.) Pagina 10 van 19

12 Opdrachtnemer dient in het BIM-Uitvoeringsplan toe te lichten hoe aan de gestelde eisen wordt voldaan en hoe dit uitwisselingsplatform wordt ingericht PROCES MODELUITWISSELING Voor de vereisten van modeluitwisseling wordt verschil gemaakt tussen twee fases: Tussentijdse informatieleveringen: Tijdens de werkvoorbereidings- en uitvoeringsfase; Overdracht as-built (Datadrop 5 & 6): Na de uitvoeringsfase, als as-built stukken. Tussentijdse informatieleveringen Tijdens de werkvoorbereidings- en uitvoeringsfase van het project dient de Opdrachtnemer de BIM-modellen periodiek uit te wisselen en de Opdrachtgever mee te nemen in de projectvoortgang. Dit proces dient aan de volgende eisen te voldoen: Proces: Toelichting m.b.t. voorgestelde proces van uitwisseling modellen. Aspectmodellen: De aspectmodellen van alle projectpartners dienen periodiek geüpload te worden naar het uitwisselplatform. Updatesnelheid: De modellen dienen minstens eens per twee weken te worden geüpload t.b.v. voortgangscontrole door de opdrachtgever Schiphol. Modelwijzigingen: Wijzigingen aan de BIM-modellen dienen automatisch bij gehouden te worden, waardoor terug te vinden is wie een wijziging in het (aspect)model gemaakt heeft. Changes conform de definitie van het project, dienen volgens de afgesproken procedure afgehandeld te worden. Tevens dient deze wijziging zowel Geometrisch als Niet-Geometrisch aangepast te worden in Datadrop 5 & 6. Documenten: Documenten worden zo veel mogelijk gekoppeld aan het BIMmodel (bij voorkeur op asset type niveau), waardoor deze vanuit dit model bereikbaar zijn. Opdrachtnemer dient in het BIM-Uitvoeringsplan toe te lichten hoe aan de gestelde eisen wordt voldaan en hoe dit proces van tussentijdse informatieleveringen wordt ingericht. Overdracht as-built (Datadrop 5 & 6) Na de uitvoeringsfase dient de Opdrachtnemer de BIM-modellen uit te wisselen en de Opdrachtgever te voorzien van as-built stukken/informatie. Tevens dient de Opdrachtnemer de aangeleverde modellen uit te breiden met de niet-geometrische informatie uit de werkvoorbereidings- en uitvoeringsfase, evenals de ontwerpwijzigingen PROCES MODELVALIDATIE Hoofdaannemer is verantwoordelijk voor het aantonen van het voldoen aan de gestelde eisen en randvoorwaarden van het ontwerp zowel tijdens de tussentijdse informatieleveringen (werkvoorbereidings- en uitvoeringsfase) als bij Datadrop 5 & 6 Pagina 11 van 19

13 (Overdracht as-built). Hiermee wordt bedoeld: qua geometrie en informatie, op elkaar en het Technisch Ontwerp te zijn afgestemd. Tijdens het project dient de Opdrachtnemer de Opdrachtgever hierin mee te nemen. Dit proces dient aan de volgende eisen te voldoen: Proces: Toelichting m.b.t. vereiste proces van verificatie en validatie van modellen. Dit met rapportages waaruit blijkt dat er aan de modelvereisten vanuit Opdrachtgever is voldaan. Opdrachtnemer dient in het BIM-Uitvoeringsplan toe te lichten hoe aan de gestelde eisen wordt voldaan en hoe dit proces van modelvalidatie wordt ingericht. Pagina 12 van 19

14 3. GEOMETRISCH 3.1. GEOMETRISCHE OPBOUW Geometrisch dienen de modellen qua detailniveau exact overeen te komen met de aangeleverde contractstukken conform datadrop 4, met uitzondering van het volgende: o o Aanpassingen vanuit nota van inlichtingen worden na gunning verwerkt door het ontwerpteam en verstrekt aan de Opdrachtnemer. Bij eventuele goedgekeurde Design Changes n.a.v. verbetervoorstellen is de aannemer verantwoordelijk voor aanpassingen aan contractstukken (Datadrop 4) STRUCTUUR MODEL BESTANDSFORMAAT Opdrachtnemer dient modellen via IFC uit te wisselen en aan te leveren conform onderstaande uitgangspunten: Model bestandsformaat versie IFC2x3 TC1 (Schema: IFC2x3) geldt als standaard. Model bestandsformaat versie IFC4 Add1 (Schema: IFC4) alleen in overleg met Opdrachtgever STRUCTUUR LOKALE POSITIE EN ORIËNTATIE Lokale positie en oriëntatie van modellen wordt gehanteerd conform aangeleverde contractmodellen (Datadrop 4) vanuit de Opdrachtgever STRUCTUUR EN BENAMING BOUWDELEN EN RUIMTEN Bouwdeelstructuur wordt gehanteerd conform aangeleverde contractmodellen (Datadrop 4) vanuit de Opdrachtgever. Toevoegingen en/of wijzigingen dienen aangegeven te worden in het BIM-Uitvoeringsplan en opgezet volgens de ILS, waarna beoordeeld en indien mogelijk geaccordeerd door Opdrachtgever STRUCTUUR EN BENAMING BOUWLAGEN Bouwlaagstructuur wordt gehanteerd conform aangeleverde contractmodellen (Datadrop 4) vanuit de Opdrachtgever. Toevoegingen en/of wijzigingen dienen aangegeven te worden in het BIM-Uitvoeringsplan en opgezet volgens de ILS, waarna beoordeeld en indien mogelijk geaccordeerd door Opdrachtgever GEOMETRISCHE MODELKWALITEIT Voor de vereisten van modeluitwisseling wordt verschil gemaakt tussen twee fases: Tussentijdse informatieleveringen: Tijdens de werkvoorbereidings- en uitvoeringsfase; Overdracht as-built (Datadrop 5 & 6): Na de uitvoeringsfase, als as-built stukken. Pagina 13 van 19

15 Tussentijdse informatieleveringen Het model bevat de informatie zoals in NEN2574 fase werkvoorbereiding & uitvoering bedoeld. Dit betreft de plaats- en maataanduiding van de gebouwdelen van bouwkundig, constructief en installatietechnische objecten. De engineering van de objecten dient plaats te vinden binnen de geometrische kaders van de aangeleverde modellen, met de bijbehorende technische uitwerking en detailleringen. Op Level of Detail 400 (LOD400) niveau dient het bouwwerk op bouwdelen- en componenten niveau in 3D te zijn gemodelleerd. Deze bouwdeel en component objecten moeten exact zijn qua maatvoering & materiaal, overeenkomstig hoe het ontworpen en gebouwd wordt (dus als wanden per verdieping worden geleverd, deze ook zodanig per verdieping modelleren). Tevens dienen objecten te zijn gematerialiseerd en accuraat in termen van (afleidbare) hoeveelheden, afmetingen, vorm, locatie en oriëntatie. Alle entiteiten en gegevens in BIM-model en BIM-extract dienen op een logische, betekenisvolle, herkenbare, inzichtelijke, begrijpelijke en consistente wijze gestructureerd en naam gevoerd. Het geometrisch detailleringsniveau conform BIM Forum: Level of Detail 400 (LOD400) en BIM Basis-ILS. De objecten dienen gemodelleerd te worden qua uitvoeringsmethodiek zoals deze daadwerkelijk worden uitgevoerd. Aansluitingen en montagemethodes moeten uitgewerkt zijn. Overdracht as-built (Datadrop 5 & 6) Het model dient geometrisch exact gelijk te blijven met de aangeleverde contractmodellen (datadrop 4) vanuit de Opdrachtgever. Deze modellen dienen door de Opdrachtnemer bijgewerkt te worden met geaccordeerde Design-Changes en asbuilt parameters (zie hoofdstuk 4.1 Niet-Geometrische modelkwaliteit) POLICY RONDOM DOORSNIJDINGEN In basis dient het model, conform de ILS, geen doorsnijdingen te bevatten. Uitzonderingen dienen aangegeven te worden in het BIM-Uitvoeringsplan en goedgekeurd te worden door Opdrachtgever. Pagina 14 van 19

16 4. NIET-GEOMETRISCH 4.1. NIET-GEOMETRISCHE MODELKWALITEIT Voor de vereisten van niet-geometrische modelkwaliteit wordt verschil gemaakt tussen twee fases: Tussentijdse informatieleveringen: Tijdens de werkvoorbereidings- en uitvoeringsfase; Overdracht as-built (Datadrop 5 & 6): Na de uitvoeringsfase, als as-built stukken. Tussentijdse informatieleveringen Tijdens de werkvoorbereidings- en uitvoeringsfase van het project dient de Opdrachtnemer de BIM-modellen van niet-geometrische eigenschappen (parameters) te voorzien. Dit dient aan de volgende eisen te voldoen: Ieder object dient voorzien te zijn van geverifieerde en gevalideerde informatie. De modellen dienen ten alle tijden te voldoen aan de Basis-ILS. De modellen dienen minimaal de parameters te bevatten van de COBie v2.4. Level of Information is van voldoende kwaliteit om het productieproces mee aan te sturen. Opdrachtnemer dient in het BIM-Uitvoeringsplan toe te lichten hoe aan de gestelde eisen wordt voldaan en hoe dit proces van tussentijdse informatieleveringen wordt ingericht. Overdracht as-built (Datadrop 5 & 6) Na de uitvoeringsfase dient de Opdrachtnemer de BIM-modellen uit te wisselen en de Opdrachtgever te voorzien van as-built stukken. Tevens dient de Opdrachtnemer de aangeleverde modellen uit te breiden met de niet-geometrische informatie uit de werkvoorbereidings- en uitvoeringsfase, evenals de ontwerpwijzigingen CODERING Conform bijbehorende Informatie Levering Specificatie (ILS) dient ieder object geclassificeerd te zijn conform Schiphol Technische Decompositie (STD) en op systematiek van NL-SfB SCHIPHOL SPECIFIEKE PARAMETERLIJST Ieder object dient voorzien te zijn van geverifieerde en gevalideerde informatie. Pagina 15 van 19

17 5. DOCUMENTEN Conform de ILS dient er, naast de modellen, ook overige documentatie verstrekt te worden aan de Opdrachtgever. Opdrachtnemer dient in het BIM-Uitvoeringsplan toe te lichten welke projectdocumentatie wordt verstrekt en wanneer in het proces. Deze beschrijving dient minimaal te bevatten: Toelichting van alle aan te leveren documenten incl. aan te leveren modellen, conform bijbehorende Informatie Levering Specificatie (ILS). Hierbij dient van aan te leveren modellen uitgebreid beschreven te worden welke bouwcomponenten (o.b.v. STD-codes) in welk (aspect) model worden gepositioneerd. 6. PROJECTSPECIFIEK 6.1. PROJECTLEDEN Opdrachtnemer dient in het BIM-Uitvoeringsplan toe te lichten welke projectleden betrokken zijn en wie welke rol heeft PROJECTSOFTWARE Opdrachtnemer dient in het BIM-Uitvoeringsplan toe te lichten welke software wordt gebruikt en hoe dit binnen het proces wordt ingezet. Dit dient minimaal te bevatten: Eigen interpretatie en toelichting van het softwaregebruik t.b.v. het opzetten van BIM-modellen PROJECTPLANNING Opdrachtnemer dient een projectplanning aan te leveren. In het BIM-Uitvoeringsplan dit aangegeven te worden hoe de projectplanning zich vertaald in het aanleveren van modellen en overige stukken t.b.v. goedkeuringsmomenten en hoe dit proces wordt ingericht PROJECTSIMULATIES Opdrachtnemer dient in het BIM-Uitvoeringsplan toe te lichten welke projectsimulaties worden toegepast op de BIM-modellen en hoe deze simulaties waard toevoegen aan het proces. Minimaal dienen de volgende simulaties uitgevoerd te worden: Materialen paspoort (MADASTER) en NEN 2580 oppervlakte verdeling Pagina 16 van 19

18 BIJLAGE 1: TERMEN EN DEFINITIES Zie apart bijgevoegd document Bijlage 1 Termen en Definities Pagina 17 van 19

19 BIJLAGE 2: ILLUSTRATIE PROCES UITVOERING NAAR OVERDRACHT Pagina 18 van 19

20 BIJLAGE 3: SCHEMATISCHE WEERGAVE & NAAMGEVING ASPECTMODELLEN Pagina 19 van 19

AIM- / BIM PROTOCOL UITVOERING & OVERDRACHT. Datum: 18 juli 2017 Versie: Opsteller: AAS/ASM i.s.m. de adviseurs

AIM- / BIM PROTOCOL UITVOERING & OVERDRACHT. Datum: 18 juli 2017 Versie: Opsteller: AAS/ASM i.s.m. de adviseurs AIM- / BIM PROTOCOL UITVOERING & OVERDRACHT Datum: 18 juli 2017 Versie: 2.3.0 Opsteller: AAS/ASM i.s.m. de adviseurs Document informatie Identificatie Document Status Definitief Document Versie 2.3.0 Document

Nadere informatie

BIM-PROTOCOL CONTRACTVORMING AIM-PROTOCOL PROJECT: Datum: 27 maart 2017 Versie: 2.0 Opsteller: AAS/ASM i.s.m. de adviseurs

BIM-PROTOCOL CONTRACTVORMING AIM-PROTOCOL PROJECT: Datum: 27 maart 2017 Versie: 2.0 Opsteller: AAS/ASM i.s.m. de adviseurs BIM-PROTOCOL AIM-PROTOCOL CONTRACTVORMING PROJECT: Datum: 27 maart 2017 Versie: 2.0 Opsteller: AAS/ASM i.s.m. de adviseurs INHOUDSOPGAVE 0. Inleiding... 2 1. Algemeen... 3 1.1. Digital Asset Information

Nadere informatie

AIM- / BIM PROTOCOL ARCHIEFSTUKKEN. Datum: 1 mei 2017 Versie: 2.1 Opsteller: AAS/ASM i.s.m. de adviseurs

AIM- / BIM PROTOCOL ARCHIEFSTUKKEN. Datum: 1 mei 2017 Versie: 2.1 Opsteller: AAS/ASM i.s.m. de adviseurs AIM- / BIM PROTOCOL ARCHIEFSTUKKEN Datum: 1 mei 2017 Versie: 2.1 Opsteller: AAS/ASM i.s.m. de adviseurs Document informatie Identificatie Document Status Definitief Document Versie 2.1 Document Datum 1-05-2017

Nadere informatie

AIM- / BIM PROTOCOL CONTRACTVORMING. Datum: 18 juli 2017 Versie: Opsteller: AAS/ASM i.s.m. de adviseurs

AIM- / BIM PROTOCOL CONTRACTVORMING. Datum: 18 juli 2017 Versie: Opsteller: AAS/ASM i.s.m. de adviseurs AIM- / BIM PROTOCOL CONTRACTVORMING Datum: 18 juli 2017 Versie: 2.3.0 Opsteller: AAS/ASM i.s.m. de adviseurs Document informatie Identificatie Document Status Definitief Document Versie 2.3.0 Document

Nadere informatie

AIM- / BIM PROTOCOL ARCHIEFSTUKKEN. Datum: 18 juli 2017 Versie: Opsteller: AAS/ASM i.s.m. de adviseurs

AIM- / BIM PROTOCOL ARCHIEFSTUKKEN. Datum: 18 juli 2017 Versie: Opsteller: AAS/ASM i.s.m. de adviseurs AIM- / BIM PROTOCOL ARCHIEFSTUKKEN Datum: 18 juli 2017 Versie: 2.3.0 Opsteller: AAS/ASM i.s.m. de adviseurs Document informatie Identificatie Document Status Definitief Document Versie 2.3.0 Document Datum

Nadere informatie

Nationaal Model BIM Protocol

Nationaal Model BIM Protocol Nationaal Model BIM Protocol Dik Spekkink BIM Loket Kennisdag Schiphol, De praktijk van het BIM Protocol BIM Protocol is een belangrijk document Voorwaarde voor een succesvol BIM-project Wordt vaak opgesteld

Nadere informatie

DE JURIDISCHE KANT VAN BIM

DE JURIDISCHE KANT VAN BIM DE JURIDISCHE KANT VAN BIM Ervaringen uit de praktijk Hans Hendriks hhs@debimspecialist.nl @debimspecialist donderdag 14 februari 2013 Indeling presentatie 1. Thema s vanuit praktijk 2. Termen & Definities

Nadere informatie

WG 2: uitwisselingsprotocollen GT 2: Protocoles d'échanges. Protocollen 27/03/2017

WG 2: uitwisselingsprotocollen GT 2: Protocoles d'échanges. Protocollen 27/03/2017 Protocollen 27/03/2017 AGENDA Stand van zaken TC BIM & ICT WTCB Kader (validatie van de opdeling van de documenten) Validatie inhoud documenten Termen en definities Link andere werkgroepen Lijst ambities

Nadere informatie

BIM Protocol JAZO Zevenaar bv

BIM Protocol JAZO Zevenaar bv BIM JAZO Zevenaar bv. BIM Protocol JAZO Zevenaar bv Dit BIM Protocol dient als leidraad voor het effectief en efficiënt toepassen van de BIM methodiek volgens het Nationaal BIM-Platform, welke bij JAZO

Nadere informatie

BIM Building Information Modelling Angela Minderhoud Advocaat-partner Construction & Real Estate

BIM Building Information Modelling Angela Minderhoud Advocaat-partner Construction & Real Estate BIM Building Information Modelling Angela Minderhoud Advocaat-partner Construction & Real Estate 1 november 2018 Team bouwrecht SKa Thijs Straatman Olivier Vermeulen Angela Minderhoud Matthijs van Leeuwen

Nadere informatie

4/06/2019 Natasha Blommaert. Titel. Ondertitel. Wat is BIM? Natasha Blommaert 1

4/06/2019 Natasha Blommaert. Titel. Ondertitel.   Wat is BIM? Natasha Blommaert 1 BIM@AWV Natasha Blommaert Titel Ondertitel www.wegenenverkeer.be/bim Wat is BIM? Natasha Blommaert 1 Wat is BIM? Natasha Blommaert 2 Objecttypenbibliotheek Welke objecten bevinden zich in de reële wereld?

Nadere informatie

BIM Protocol De Jong Rutten BV

BIM Protocol De Jong Rutten BV BIM Protocol De Jong Rutten BV 4 november 2016 Dit is een levend document dat op basis van teruggekoppelde praktijkervaringen steeds verder, in steeds grotere mate van detail wordt uitgewerkt. 1 Dit BIM

Nadere informatie

Memo gebruik BCF t.b.v. "Communicatie BIM

Memo gebruik BCF t.b.v. Communicatie BIM Memo gebruik BCF t.b.v. "Communicatie BIM Toelichting openbim samenwerking In ieder BIM project is het van groot belang om de werkvoorbereiding en uitvoering gezamenlijk af te stemmen. Calduran, Dycore

Nadere informatie

Tips & Trucs Solibri 008 Toetsing van IFC modellen aan de BIM Basis ILS 1.0

Tips & Trucs Solibri 008 Toetsing van IFC modellen aan de BIM Basis ILS 1.0 Tips & Trucs Solibri 008 Toetsing van IFC modellen aan de BIM Basis ILS 1.0 Meerdere partijen in de bouw hebben afspraken gemaakt over een basis BIM informatieleveringsspecificatie (ILS), waarbij de open

Nadere informatie

Inleiding : OpenBIM workflow KUBUS : Bouwkundig ontwerp, kosten, uitwisseling Construsoft : Uitwerking door constructeur en aannemer BINK :

Inleiding : OpenBIM workflow KUBUS : Bouwkundig ontwerp, kosten, uitwisseling Construsoft : Uitwerking door constructeur en aannemer BINK : Agenda #openbim2014 Inleiding : OpenBIM workflow KUBUS : Bouwkundig ontwerp, kosten, uitwisseling Construsoft : Uitwerking door constructeur en aannemer BINK : Ontwerpberekeningen, wat betekent BIM voor

Nadere informatie

Wat is BIM. BIM model

Wat is BIM. BIM model Sacon en BIM Bij Sacon worden sinds 2009 projecten ontworpen, uitgewerkt en virtueel gebouwd in een Bouwwerk Informatie Model of BIM met behulp van de software Revit van Autodesk. Met de opgebouwde ervaring

Nadere informatie

Tips & Trucs Solibri Model Checker 008 Toetsing van IFC modellen aan de BIM basis ILS 1.2

Tips & Trucs Solibri Model Checker 008 Toetsing van IFC modellen aan de BIM basis ILS 1.2 Tips & Trucs Solibri Model Checker 008 Toetsing van IFC modellen aan de BIM basis ILS 1.2 Meerdere partijen in de bouw hebben afspraken gemaakt over een basis BIM informatieleveringsspecificatie (ILS),

Nadere informatie

Bimmen met VBI. aandachtspunten voor samenwerking

Bimmen met VBI. aandachtspunten voor samenwerking aandachtspunten voor samenwerking VBIM01-002 BIM helpt Steeds meer partijen ontdekken dat als BIM juist wordt toegepast dit helpt om bouwprocessen efficiënter te laten verlopen en daardoor sneller en goedkoper.

Nadere informatie

Masterclass De rol van BIM in de praktijk

Masterclass De rol van BIM in de praktijk Masterclass De rol van BIM in de praktijk Utrecht, 12 oktober 2017 @KUBUSBV #mcbim Visser & Smit Bouw Kevin van Deursen BIM in de uitvoering Even voorstellen Kevin van Deursen BIM-manager Visser & Smit

Nadere informatie

Open BIM. samenwerken aan een Bouw Informatie Model. 2 e BIM PRAKTIJKDAG, 15 oktober 2014, Ter Elst Edegem

Open BIM. samenwerken aan een Bouw Informatie Model. 2 e BIM PRAKTIJKDAG, 15 oktober 2014, Ter Elst Edegem Open BIM samenwerken aan een Bouw Informatie Model 2 e BIM PRAKTIJKDAG, 15 oktober 2014, Ter Elst Edegem Innovaties die het leven mooier, makkelijker en vooral leuker maken! Ingenieur met voorliefde voor

Nadere informatie

ILS IN NATIVE SOFTWARE

ILS IN NATIVE SOFTWARE ILS IN NATIVE SOFTWARE Dit document geeft aanwijzingen over hoe met DDS-CAD aan de Basis Informatie Levering Specificatie (ILS) kan worden voldaan. De onderdelen van de ILS worden hieronder één voor één

Nadere informatie

Normen. De ontwikkeling van nationale en internationale normen en afspraken. Dik Spekkink BIM Praktijkdag 18 mei 2017

Normen. De ontwikkeling van nationale en internationale normen en afspraken. Dik Spekkink BIM Praktijkdag 18 mei 2017 Normen De ontwikkeling van nationale en internationale normen en afspraken Dik Spekkink BIM Praktijkdag Normen: de ontwikkeling van nationale en internationale normen en afspraken NIEUW! 2 Eerst maar eens

Nadere informatie

BIM Laatste BIM ontwikkelingen efficiency, kwaliteit en euro s. A.M. Slockers Admea / Smits van Burgst

BIM Laatste BIM ontwikkelingen efficiency, kwaliteit en euro s. A.M. Slockers Admea / Smits van Burgst BIM Laatste BIM ontwikkelingen efficiency, kwaliteit en euro s A.M. Slockers Admea / Smits van Burgst Voorstellen Anton Slockers Directeur Admea / Smits van Burgst Admea is onderdeel van de Smits van Burgst

Nadere informatie

BIM in de praktijk. Alexander Hoos / Kuijpers

BIM in de praktijk. Alexander Hoos / Kuijpers BIM in de praktijk Alexander Hoos / Kuijpers TVVL Eindedaglezing, 4 april 2016 Alexander Hoos Informatie Manager Even voorstellen Installatie bedrijf Kuijpers (www.kuijpers.nl) Kerntaken: Procesoptimalisatie,

Nadere informatie

Building Information Modeling Informatie in een digitaal prototype van het ontwerp kostenmanagement bbn adviseurs juni 2013

Building Information Modeling Informatie in een digitaal prototype van het ontwerp kostenmanagement bbn adviseurs juni 2013 Building Information Modeling Informatie in een digitaal prototype van het ontwerp kostenmanagement bbn adviseurs juni 2013 bron: Ector Hoogstad Architecten BIM BIM is een term die in het vakgebied bouw

Nadere informatie

PROJECT PLAN VOOR DE IMPLEMENTATIE VAN EEN STANDAARD SITE VOOR DE VERENIGING O3D

PROJECT PLAN VOOR DE IMPLEMENTATIE VAN EEN STANDAARD SITE VOOR DE VERENIGING O3D PROJECT PLAN VOOR DE IMPLEMENTATIE VAN EEN STANDAARD SITE VOOR DE VERENIGING O3D Auteur : P. van der Meer, Ritense B.V. Datum : 17 juli 2008 Versie : 1.3 2008 Ritense B.V. INHOUD 1 VERSIEBEHEER...1 2 PROJECT

Nadere informatie

Van inconsistent model naar betrouwbare informatiebron

Van inconsistent model naar betrouwbare informatiebron Van inconsistent model naar betrouwbare informatiebron AEC Breakout 03 Zaal 19 Create, manage & share digital design information Van inconsistent model naar betrouwbare informatiebron Presentatie: Jan-Fokko

Nadere informatie

MADASTER PLATFORM. IFC export in BIM software. Archicad 21 & Revit 2019

MADASTER PLATFORM. IFC export in BIM software. Archicad 21 & Revit 2019 MADASTER PLATFORM IFC export in BIM software Archicad 21 & Revit 2019 Juni 2018 Inleiding Deze handleiding dient ter ondersteuning van het importeren van uw gebouw naar het Madaster platform. Om u bestand

Nadere informatie

ILS IN NATIVE SOFTWARE

ILS IN NATIVE SOFTWARE ILS IN NATIVE SOFTWARE Dit document geeft aanwijzingen over hoe met SketchUp 2016 aan de Basis Informatie Levering Specificatie (ILS) kan worden voldaan. De onderdelen van de ILS worden hieronder één voor

Nadere informatie

De vraag Wat is BIM levert geen eensluidend antwoord. BIM is een typisch voorbeeld van een containerbegrip.

De vraag Wat is BIM levert geen eensluidend antwoord. BIM is een typisch voorbeeld van een containerbegrip. Gemeenten en BIM Hein Corstens 23-03-2017 V 1.2 1. BIM: wat en waarom? De komende minuten zal ik ingaan op het wat en waarom van BIM. In het algemeen en specifiek voor gemeenten. 2. BIM: wat? De vraag

Nadere informatie

Rijnboutt. en de BIM basis ILS. Mariëlle Vissers. kwaliteitscoördinator en BIM specialist

Rijnboutt. en de BIM basis ILS. Mariëlle Vissers. kwaliteitscoördinator en BIM specialist Rijnboutt en de BIM basis ILS Mariëlle Vissers kwaliteitscoördinator en BIM specialist Rijnboutt architectuur stedenbouw landschap en strategie Rijnboutt werkt met een multidisciplinair team van 70 mensen.

Nadere informatie

Standaardisering..Waarom? Vanuit het oogpunt van de installateur. Alexander Hoos 09 mei 2016

Standaardisering..Waarom? Vanuit het oogpunt van de installateur. Alexander Hoos 09 mei 2016 Standaardisering..Waarom? Vanuit het oogpunt van de installateur Alexander Hoos 09 mei 2016 Even voorstellen Alexander Hoos Informatiemanager Technisch dienstverlener Kuijpers (www.kuijpers.nl) Kerntaken:

Nadere informatie

2 e BIM- Bijeenkomst. 23 april 2013

2 e BIM- Bijeenkomst. 23 april 2013 2 e BIM- Bijeenkomst 23 april 2013 Ketensamenwerking Van Ontwerp naar Uitvoering Welkom bij Klictet Advies! Management/ Adviseur Kees Kelder Willem-Jan van den Berk Stefan Janssen Projectleiding Mark Ernst

Nadere informatie

BIM-HANDLEIDING SPAANSEN BOUWSYSTEMEN

BIM-HANDLEIDING SPAANSEN BOUWSYSTEMEN BIM-HANDLEIDING SPAANSEN BOUWSYSTEMEN Versie April 2017 Toelichting Bij Spaansen Bouwsystemen staat BIM centraal in het bedrijfsproces en men ziet hierin een grote meerwaarde voor het gehele werkvoorbereiding

Nadere informatie

ILS IN NATIVE SOFTWARE

ILS IN NATIVE SOFTWARE ILS IN NATIVE SOFTWARE Dit document geeft aanwijzingen over hoe met Allplan aan de Basis Informatie Levering Specificatie (ILS) kan worden voldaan. De onderdelen van de ILS worden hieronder één voor één

Nadere informatie

Model BIM Protocol. IPC voor Architecten Collectief Project BIM. IPC voor architecten - Collectief project BIM. Dummy 5 januari 2012

Model BIM Protocol. IPC voor Architecten Collectief Project BIM. IPC voor architecten - Collectief project BIM. Dummy 5 januari 2012 IPC voor Architecten Collectief Project BIM Model BIM Protocol Dummy 5 januari 2012 Dit is een levend document dat steeds verder, in steeds grotere mate van detail wordt uitgewerkt. De tekst in rood geeft

Nadere informatie

BIM IN HET CONTRACT RONDE 2. SPREKER(S): Ir. Ruth Sloot, dr. Hans Voordijk Universiteit Twente ZAAL SKYTHEATER 2

BIM IN HET CONTRACT RONDE 2. SPREKER(S): Ir. Ruth Sloot, dr. Hans Voordijk Universiteit Twente ZAAL SKYTHEATER 2 BIM IN HET CONTRACT RONDE 2 SPREKER(S): Ir. Ruth Sloot, dr. Hans Voordijk Universiteit Twente ZAAL SKYTHEATER 2 BIM IN HET CONTRACT Ruth Sloot, Hans Voordijk en Arjen Adriaanse WAT IS BIM? WERKEN MET BOUW

Nadere informatie

Masterclass Circulair Bouwen

Masterclass Circulair Bouwen Masterclass Circulair Bouwen Het gebruik van BIM BIM-coördinator/initiator: Chiel Beckers voor Vanhout NV BIM Inleiding Benodigdheden BIM in Project Lommel geometrisch Merelbeke geometrisch + informatie

Nadere informatie

Doel ITANNEX: Verbeteren van de kwaliteit van de bebouwde omgeving en van het proces waarmee het ontworpen, gerealiseerd en beheerd wordt

Doel ITANNEX: Verbeteren van de kwaliteit van de bebouwde omgeving en van het proces waarmee het ontworpen, gerealiseerd en beheerd wordt Doel ITANNEX: Verbeteren van de kwaliteit van de bebouwde omgeving en van het proces waarmee het ontworpen, gerealiseerd en beheerd wordt Aannemers Architectenbureaus Ingenieurs- en Adviesbureaus Installateurs

Nadere informatie

BIM Congres Anders denken anders doen Bouw Compleet 10 oktober 2013

BIM Congres Anders denken anders doen Bouw Compleet 10 oktober 2013 BIM Congres Anders denken anders doen Bouw Compleet 10 oktober 2013 de adviseur de opdrachtgever de aannemer de architect 1 INHOUD Op zijn BrugVB s Beeld gelijk richten Eisen aan modellen en Fasering Opleveren

Nadere informatie

openbim in de praktijk De workflow van het project via IFC

openbim in de praktijk De workflow van het project via IFC Charles Perkins Centre, Sydney, Australia fjmt francis-jones morehen thorp https://fjmtstudio.com Photo Demas Rusli openbim in de praktijk De workflow van het project via IFC Uitdaging BIM proces Verschillende

Nadere informatie

BIM-loket draagt bij aan BIM in de praktijk van RWS

BIM-loket draagt bij aan BIM in de praktijk van RWS BIM-loket draagt bij aan BIM in de praktijk van RWS Herman Winkels/Jacqueline Meerkerk Programmamanager BIM/Directeur BIM Loket GeoBuzz Den Bosch 25 november 2015 Wat is BIM? 1. BIM is een 3-dimensionaal

Nadere informatie

Memo gebruik ArchiCAD wandsparingen

Memo gebruik ArchiCAD wandsparingen Memo gebruik ArchiCAD wandsparingen Toelichting Memo Dit document is een aanwijzing voor een juiste overdracht van sparingen (b.v. Raam-, Deursparingen) in kalkzandsteenwanden. Dit memo is een aanvulling

Nadere informatie

Wat kan BIM betekenen voor de gebouwbeheerder?

Wat kan BIM betekenen voor de gebouwbeheerder? Wat kan BIM betekenen voor de gebouwbeheerder? Tim Lemoine WTCB Hoofdadviseur Dienst BIM en informatietechnieken tim.lemoine@bbri.be Wat kan BIM betekenen voor de gebouwbeheerder? - 13-05-16 - Pagina 1

Nadere informatie

BIM in de beheerfase. Symposium BIM in de watersector 11 mei Marcel Sukel

BIM in de beheerfase. Symposium BIM in de watersector 11 mei Marcel Sukel BIM in de beheerfase Symposium BIM in de watersector 11 mei 2016 Marcel Sukel Programma 1. Waarom doet PNH aan BIM? 2. Wat is BIM eigenlijk? 3. BIM en assetmanagement 4. #Hoepasthetinelkaar. 5. Vragen..?

Nadere informatie

Het BIM procesin het kort. U als fabrikant bent heel belangrijk in dit proces. Zowel voor de civiele-,bouwkundige-, constructieve-en

Het BIM procesin het kort. U als fabrikant bent heel belangrijk in dit proces. Zowel voor de civiele-,bouwkundige-, constructieve-en 1 Het BIM procesin het kort. U als fabrikant bent heel belangrijk in dit proces. Zowel voor de civiele-,bouwkundige-, constructieve-en installatietechnischedisciplines is de fabrikant van onschatbare waarde

Nadere informatie

BIM in Beheer Kansen Transitie Toekomst?

BIM in Beheer Kansen Transitie Toekomst? 31 oktober 2017 BIM in Beheer Kansen Transitie Toekomst? Arjan van Haperen Directeur Unica Projecten Zuid I.L.S. Over Unica Voordelen BIM Transitie Randvoorwaarden Actualiteit Toekomst? Unica in cijfers

Nadere informatie

Open Specificaties Formaat

Open Specificaties Formaat Open Specificaties Formaat 11-11-2015 Erik Pijnenburg directeur @kubusbv Open Specificaties Formaat Voorstellen BIM voor fabrikanten OPEN standaarden Open Specificaties Formaat Korte demonstratie Vragen

Nadere informatie

Release notes Release

Release notes Release 1 Release notes Release 2018.7-07-08-2018 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Gebouw... 4 2.1. Apps... 4 2.2. Gebruikers op gebouw... 5 2.3. Mapping - Makkelijker (ont)koppelen van producten en materialen... 5

Nadere informatie

SE + BIM = integraal BIM?

SE + BIM = integraal BIM? SE + BIM = integraal BIM? Faalkosten Grote gevolgen 2 Faalkosten Kleinere gevolgen 3 Faalkosten Onduidelijke scope Ontwerpfouten Toenemende Complexiteit Communicatie Tijdsdruk 4 Succesvol realiseren Project

Nadere informatie

Ton van t Hoff architect directeur. Edwin Buis projectcoördinator. Slim Bouwen met BIM. praktijkervaring met BIM

Ton van t Hoff architect directeur. Edwin Buis projectcoördinator. Slim Bouwen met BIM. praktijkervaring met BIM Ton van t Hoff architect directeur Edwin Buis projectcoördinator Slim Bouwen met BIM praktijkervaring met BIM 1. keuze voor BIM 2. implementatie BIM in bureau 3. voorbeeldprojecten met BIM 4. voorbeeldproject

Nadere informatie

BREEAM-NL In-Use Portfolio-aanpak Jaarlijks

BREEAM-NL In-Use Portfolio-aanpak Jaarlijks BREEAM-NL Instructieblad 116, november 2018 Dit document beschrijft de werkwijze voor het certificeren van een portfolio middels de BREEAM-NL In-Use portfolio-aanpak Jaarlijks, inclusief aandachtspunten

Nadere informatie

BIM bouwen doe je samen. Ir. Marco van der Ploeg Manager BIM

BIM bouwen doe je samen. Ir. Marco van der Ploeg Manager BIM BIM bouwen doe je samen Ir. Marco van der Ploeg Manager BIM ABT bv Sinds 1953 290 medewerkers Vestigingen Nederland: Velp en Delft België: Antwerpen Adviesgroepen Constructies Civiele techniek Bouwmanagement

Nadere informatie

Virtual Design & Construction. Sneller, beter, slimmer

Virtual Design & Construction. Sneller, beter, slimmer Virtual Design & Construction Sneller, beter, slimmer Virtual Design & Construction Sneller, beter, slimmer Royal HaskoningDHV biedt u met Virtual Design & Construction (VDC) een unieke methode om integraal

Nadere informatie

WG 2. protocol. WG 2: protocol. Cluster BIM 18/10/2017

WG 2. protocol. WG 2: protocol. Cluster BIM 18/10/2017 : Cluster BIM 18/10/2017 Agenda Planning BIM-: opmerkingen TC BIM & ICT en WG 4 (juridische aspecten) en -bis (facility management) BIM-uitvoeringsplan Praktische zaken Volgende vergaderingen Volgende

Nadere informatie

BIM en Rijkswaterstaat

BIM en Rijkswaterstaat Rijkswaterstaat Ministerie van ln[rastructuur en Milieu BIM en Rijkswaterstaat Informatievoorziening vereenvoudigen bij aanlegprojecten Water. Wegen. Werken. Rijkswaterstaat. - 1 0~0. Water, wegen en spoor

Nadere informatie

ILS IN NATIVE SOFTWARE

ILS IN NATIVE SOFTWARE ILS IN NATIVE SOFTWARE Dit document geeft aanwijzingen over hoe met SketchUp 2016 aan de Basis Informatie Levering Specificatie (ILS) kan worden voldaan. De onderdelen van de ILS worden hieronder één voor

Nadere informatie

ILS IN NATIVE SOFTWARE

ILS IN NATIVE SOFTWARE ILS IN NATIVE SOFTWARE Dit document geeft aanwijzingen over hoe met Tekla Structures aan de Basis Informatie Levering Specificatie (ILS) kan worden voldaan. De onderdelen van de ILS worden hieronder één

Nadere informatie

BIM bij Schüco. Hilvarenbeek, 22-05-2013

BIM bij Schüco. Hilvarenbeek, 22-05-2013 Hilvarenbeek, 22-05-2013 Definities BIM: proces of product? Ontwikkelingen in de bouw Ontwikkelingen, software, werkwijze Ondersteuning voor architecten Schüco Revit Families Ondersteuning voor klanten

Nadere informatie

"WAAR STAAN WIJ?..." Internationale BIM ontwikkelingen. 13 October 2015

WAAR STAAN WIJ?... Internationale BIM ontwikkelingen. 13 October 2015 "WAAR STAAN WIJ?..." Internationale BIM ontwikkelingen 13 October 2015 "WAAR STAAN WIJ?..." Internationale BIM ontwikkelingen Inhoud "Waar staan wij?..." De BIM Levels Internationale BIM ontwikkelingen

Nadere informatie

EEN BIM ALS AANBESTEDINGSDOCUMENT

EEN BIM ALS AANBESTEDINGSDOCUMENT EEN ALS AANBESTEDINGSDOCUMENT met 1/ 38 P5 presentatie EEN ALS AANBESTEDINGSDOCUMENT met van kosten en kwaliteit met 2/ 38 EEN ALS AANBESTEDINGSDOCUMENT Aanleiding met 3/38 EEN ALS AANBESTEDINGSDOCUMENT

Nadere informatie

BIM: Wat en Waarom? Gemeenten en BIM 23 maart 2017

BIM: Wat en Waarom? Gemeenten en BIM 23 maart 2017 BIM: Wat en Waarom? Gemeenten en BIM 23 maart 2017 BIM: Wat? BIM: - Building Information Model - een digitaal model van een bouwwerk - Building Information Management - Building Information Model een

Nadere informatie

BIM-HANDLEIDING SPAANSEN BOUWSYSTEMEN

BIM-HANDLEIDING SPAANSEN BOUWSYSTEMEN BIM-HANDLEIDING SPAANSEN BOUWSYSTEMEN Door : Engineering SBO Status : definitief Versie : 22-10-2015 INHOUDSOPGAVE 1. TOELICHTING... 3 2. OPEN BIM... 4 3. PROCES... 4 4. SAMENWERKINGSVORMEN... 4 A. VORM

Nadere informatie

GAMP Toegepast op de DeskTopXorter Besturing DeskTopXorter

GAMP Toegepast op de DeskTopXorter Besturing DeskTopXorter GAMP Toegepast op de DeskTopXorter Besturing DeskTopXorter 2 Opdrachtgever : Opdrachtnemers : Ing. P. van den Berg Michel van Reenen Thijs Mommen GAMP Toegepast op de DeskTopXorter Besturing DeskTopXorter

Nadere informatie

COINS voor beginners. Henk Schaap Hans Schevers Wouter Pronk. December 2015

COINS voor beginners. Henk Schaap Hans Schevers Wouter Pronk. December 2015 COINS voor beginners Henk Schaap Hans Schevers Wouter Pronk December 2015 COINS voor beginners Wat is COINS Hoe kun je COINS gebruiken Hoe zit COINS in elkaar Een paar voorbeelden Drie blokken 1. Algemene

Nadere informatie

Praktijk en toekomst van BIM tussen RWS, Waterschappen en de Markt

Praktijk en toekomst van BIM tussen RWS, Waterschappen en de Markt Praktijk en toekomst van BIM tussen RWS, Waterschappen en de Markt Herman Winkels Waternet Amsterdam 11 mei 2016 Wat is BIM? Bouwwerk Informatie Model = BIM of Bouwwerk Informatie Management 3D-visualisatiemodel

Nadere informatie

BIM in de bouwkolom. Inhoud opgave: 1 Wat is BIM en moet ik er nu al wat mee doen?: 2. 2 BIM vereist een andere wijze van samenwerken: 2

BIM in de bouwkolom. Inhoud opgave: 1 Wat is BIM en moet ik er nu al wat mee doen?: 2. 2 BIM vereist een andere wijze van samenwerken: 2 . Inhoud opgave: 1 Wat is BIM en moet ik er nu al wat mee doen?: 2 2 BIM vereist een andere wijze van samenwerken: 2 3 Hoe was het ook al weer vóór BIM: 2 1 / 18 3.1 Nadelen. 2 4 Hoe gaat samenwerken met

Nadere informatie

Het Digitale Fundament van de Bouw Bibliotheek. BouwConnect is powered by

Het Digitale Fundament van de Bouw Bibliotheek. BouwConnect is powered by Het Digitale Fundament van de Bouw Bibliotheek BouwConnect is powered by BouwConnect: Sneller, Slimmer en Schoner BouwConnect is een samenwerking tussen KPN en De Twee Snoeken met als doel: Alle partijen

Nadere informatie

simplebim KUBUS templates

simplebim KUBUS templates Om het gebruik van simplebim voor Nederlandse en Belgische bedrijven te vergemakkelijken heeft KUBUS een aantal templates samengesteld. Door gebruik van deze templates is een efficiëntere inzet van simplebim

Nadere informatie

Verdatarisering van bouwsector

Verdatarisering van bouwsector Verdatarisering van bouwsector Kostenmanagement & BIM 19 september 2013 2013 1 Imagine the result Gastspreker ir. T.A.L. (Ted) Peek ARCADIS, Financial Engineers T. 026-377 88 10 E. financialengineers@arcadis.nl

Nadere informatie

Succesvol verbinden met CB-NL

Succesvol verbinden met CB-NL Ikwil jullie allemaal van harte welkom heten bij de presentatie van de koppeling tussen CB-NL en ETIM en de toepassing hiervan in Revit en Cadac Flexline. Lees ook meer op: http://www.cadac.com/nl/nieuws/pages/integratie-conceptenbibliotheek-cb-nl-etim-birevent.aspx

Nadere informatie

OTL voor Zuidasdok Ronald Bergs. BIM-Loket Kennisdag 7 Oktober 2016

OTL voor Zuidasdok Ronald Bergs. BIM-Loket Kennisdag 7 Oktober 2016 OTL voor Zuidasdok Ronald Bergs BIM-Loket Kennisdag 7 Oktober 2016 1 Programma 1. Aanleiding 2. Waarom? 3. Beoogde en inmiddels gerealiseerde meerwaarde 4. Verbeterpunten 5. Aanbeveling voor vervolg /

Nadere informatie

ALFAmail Productdag. 23 september 2014. Progress with our knowledge make your company excel

ALFAmail Productdag. 23 september 2014. Progress with our knowledge make your company excel ALFAmail Productdag 23 september 2014 Even voorstellen.. Merel de Jong Marketing & Communicatie E-mail: m.de.jong@infostrait.nl Opleiding: HAN Arnhem, Marketing & Communicatie Werkervaring: 2013-heden

Nadere informatie

Taken en verantwoordelijkheden t.a.v. tekeningen en berekeningen

Taken en verantwoordelijkheden t.a.v. tekeningen en berekeningen Taken en verantwoordelijkheden t.a.v. tekeningen en berekeningen Over de verdeling van de taken en verantwoordelijkheden ten aanzien van het opstellen van de tekeningen en berekeningen die ten grondslag

Nadere informatie

Beheren van bouwwerken met BIM

Beheren van bouwwerken met BIM Beheren van bouwwerken met BIM Afstudeerpresenta9e Arnold Bosch 31 Januari 2014 Hoofdmentor: Dr. Ir. A. (Alexander) Koutamanis Mentor: Dr. Ir. L. (Leentje) Volker Afstudeerbedrijf: Brink Groep Ir. O. (Onno)

Nadere informatie

Kwaliteitssysteem datamanagement. Meetbaar Beter

Kwaliteitssysteem datamanagement. Meetbaar Beter Kwaliteitssysteem datamanagement Meetbaar Beter Datum: 20 juli 2017 Versie : 0.10 Kwaliteitssysteem Meetbaar Beter versie 0.10.docx Pagina 1 van 8 Voorwoord Het aantal centra dat is aangesloten bij Meetbaar

Nadere informatie

RRBOUWRAPPORT 144. Aan de slag met BIM; gewoon doen! Handreiking, Virtueel Bouwen

RRBOUWRAPPORT 144. Aan de slag met BIM; gewoon doen! Handreiking, Virtueel Bouwen RRBOUWRAPPORT 144 Aan de slag met BIM; gewoon doen! Handreiking, Virtueel Bouwen 2 Handreiking Virtueel Bouwen Aan de slag met BIM, Gewoon doen! Jan Straatman en Willem Pel, Balance & Result Organisatie

Nadere informatie

Kwaliteitssysteem datamanagement. Meetbaar Beter

Kwaliteitssysteem datamanagement. Meetbaar Beter Kwaliteitssysteem datamanagement Meetbaar Beter Datum: 22 maart 2016 Versie : 0.8 Kwaliteitssysteem Meetbaar Beter versie 0.8 Pagina 1 van 8 Voorwoord Het aantal centra dat is aangesloten bij Meetbaar

Nadere informatie

Bouw Informatie Raad (BIR) Hans Nijssen Workshop Kennis (Excelleren met BIM) 29 juni 2011

Bouw Informatie Raad (BIR) Hans Nijssen Workshop Kennis (Excelleren met BIM) 29 juni 2011 Bouw Informatie Raad (BIR) Hans Nijssen Workshop Kennis (Excelleren met BIM) 29 juni 2011 Missie Bouwkwaliteit verhogen door samenwerking in de keten te verbeteren, ondersteund door Bouw Informatie Modellen

Nadere informatie

Succesvol verbinden met CB-NL

Succesvol verbinden met CB-NL Ikwil jullie allemaal van harte welkom heten bij de presentatie van de koppeling tussen CB-NL en ETIM en de toepassing hiervan in Revit en Cadac Flexline. Lees ook meer op: http://www.cadac.com/nl/nieuws/pages/integratie-conceptenbibliotheek-cb-nl-etim-birevent.aspx

Nadere informatie

Nationaal Model BIM Uitvoeringsplan

Nationaal Model BIM Uitvoeringsplan Nationaal Model BIM Uitvoeringsplan Release 1.0 1 oktober 2016 1 / 47 Dit Nationaal Model BIM Uitvoeringsplan is een product van de BIR Werkgroep BIM Protocol: Ronald van Aggelen Ronald Bergs Tjeerd Biessels

Nadere informatie

FULL-SERVICE VVE BEHEER

FULL-SERVICE VVE BEHEER FULL-SERVICE VVE BEHEER Ondersteuning projectontwikkelaar Bestuursondersteuning Administratief beheer Financieeladministratief beheer Technisch beheer en onderhoud Calamiteiten, meldingen en klachten AANVANG

Nadere informatie

Handleiding Nederlandse Besteksystematiek

Handleiding Nederlandse Besteksystematiek Handleiding Nederlandse Besteksystematiek Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 1.1 NBS... 3 1.2 De NBS Catalogus... 3 2 Bestek, algemeen... 4 2.1 Het bestek... 4 2.2 De beschrijving van het werk... 4 2.3 De

Nadere informatie

Onderzoek naar: Inhoud De impact van BIM op de rol van de projectmanager

Onderzoek naar: Inhoud De impact van BIM op de rol van de projectmanager Onderzoek naar: De impact van BIM op de rol van de projectmanager P5 presentatie Annieke Smith Inhoud Waarom? Hoe? Resultaten Theorie Resultaten Praktijk Conclusie Aanbevelingen Aanbevelingen Stevens Van

Nadere informatie

Software Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces

Software Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces Software Processen Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1 Het software proces Een gestructureerd set van activiteiten nodig om een software systeem te ontwikkelen Specificatie;

Nadere informatie

Juridische handreiking relatie BIM-protocol en de DNR 2011 (voor adviseurs en opdrachtgevers) prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis

Juridische handreiking relatie BIM-protocol en de DNR 2011 (voor adviseurs en opdrachtgevers) prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis Juridische handreiking relatie BIM-protocol en de DNR 2011 (voor adviseurs en opdrachtgevers) prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis s-gravenhage, 2015 Omslagfoto Het voorbereiden van renovatiewerkzaamheden

Nadere informatie

Uw partner in bouwend Nederland!

Uw partner in bouwend Nederland! De Blaay-Van den Bogaard Raadgevende Ingenieurs B.V. Bouwend Nederland kan niet meer zonder virtual ontwerpen en gecertificeerde realisatie van projecten. Opdrachtgevers verwachten een integraal ontwerp

Nadere informatie

Building Information Modelling (BIM)

Building Information Modelling (BIM) Building Information Modelling (BIM) Nederland - Duitsland - Ghana - Ierland - Polen - Turkije www.bartels.nl De Van Heek parkeergarage in Enschede, in BIM uitgewerkt in Revit met architect en installatieadviseur

Nadere informatie

MADASTER PLATFORM. Quick Reference Guide

MADASTER PLATFORM. Quick Reference Guide MADASTER PLATFORM Quick Reference Guide December 2017 Inhoudsopgave 1. Getting started... 3 1.1 Wat is Madaster?... 3 1.2 Wat is een Materiaalpaspoort?... 3 1.3 Hoe werkt het?... 3 1.4 Wat heeft u nodig?...

Nadere informatie

Albert Martinus. Symposium BIM in de watersector 11 mei 2016

Albert Martinus. Symposium BIM in de watersector 11 mei 2016 Albert Martinus Symposium BIM in de watersector 11 mei 2016 1 Hoe gaat het MKB pragmatisch om met BIM? Hoe groei je samen, publiek en privaat, op de ladder van BIM zodat we efficiënt dezelfde taal ontwikkelen.

Nadere informatie

Competenties met indicatoren bachelor Civiele Techniek.

Competenties met indicatoren bachelor Civiele Techniek. Competenties met indicatoren bachelor Civiele Techniek. In de BEROEPSCOMPETENTIES CIVIELE TECHNIEK 1 2, zijn de specifieke beroepscompetenties geformuleerd overeenkomstig de indeling van het beroepenveld.

Nadere informatie

Vernieuwing VMS ICT oplossing v0.1

Vernieuwing VMS ICT oplossing v0.1 Bijlage D: Projectplan Vernieuwing VMS ICT oplossing v0.1 Realisatie, Implementatie en overdracht aan beheer Inhoudsopgave 1 Projectdefinitie 3 1.1 Inleiding 3 1.2 Doelstelling 3 1.3 Reikwijdte 4 1.4 Randvoorwaarden,

Nadere informatie

Juridische handreiking relatie BIM-protocol en de DNR 2011 (voor adviseurs en opdrachtgevers)

Juridische handreiking relatie BIM-protocol en de DNR 2011 (voor adviseurs en opdrachtgevers) Juridische handreiking relatie BIM-protocol en de DNR 2011 (voor adviseurs en opdrachtgevers) 22 april 2015 Voorwoord Let s get digital is ondertussen een open deur in de informatiesamenleving. Daarom

Nadere informatie

Service Garantie. Inhoudsopgave. Versie 1.2. November 2016

Service Garantie. Inhoudsopgave. Versie 1.2. November 2016 Service Guarantee, version 1.2 Versie 1.2 Service Garantie November 2016 Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1 Service Garantie 1.2 Begrippen en definities 1.3 Service 1.3.1 Service Support Service Desk Incidenten

Nadere informatie

gisib de Core applicationen de Apps Historie Historie Ontwikkelingen Ontwikkelingen

gisib de Core applicationen de Apps Historie Historie Ontwikkelingen Ontwikkelingen gisib de Core applicationen de Apps Wat is gisib ook alweer? Wat maakt gisib onderscheidend in de markt? Uit welke onderdelen bestaat gisib? Wat betekent dat voor u? Historie KOAC-NPC en DG Groep eigen

Nadere informatie

We staan met beide voeten in een (jonge) digitale wereld!!!

We staan met beide voeten in een (jonge) digitale wereld!!! STEL JE VOOR.. Je beschikt over voor jou relevante en betrouwbare informatie van bouwwerken incl. informatie over de impact van bewegende stad/omgeving (je kunt Geo-refereren): Wat: Je kent de samenstelling,

Nadere informatie

ILS IN NATIVE SOFTWARE

ILS IN NATIVE SOFTWARE ILS IN NATIVE SOFTWARE Dit document geeft aanwijzingen over hoe met Vectorworks aan de Basis Informatie Levering Specificatie (ILS) kan worden voldaan. De onderdelen van de ILS worden hieronder één voor

Nadere informatie

Atlas van Open BIM Standaarden

Atlas van Open BIM Standaarden Atlas van Open BIM Standaarden versie 1.3 Cluster IT / Internationale aansluiting oktober 2016 Inhoud Inleiding 3 Leeswijzer 4 1. De Open BIM Standaarden: over welke standaarden gaat het? 5 2. Indelingen

Nadere informatie