Onze ref.: 2004/DPC/PB/223

Transcriptie

1 PERSBERICHT TENTOONSTELLING IN DE WOLKEN Sint-Andries, 19 augustus 2004 Onze ref.: 2004/DPC/PB/223 Contactpersoon: Jeroen Debrabandere Telefoon Fax De provincie West-Vlaanderen en de Landschaftsverband Westfalen-Lippe onderhouden reeds geruime tijd goede contacten, meer zelfs, al bijna 44 jaar is er een cultureel samenwerkingsverband. Dit behelst dat op regelmatige basis culturele programma s, tentoonstellingen, muziekgroepen, of kunstenaars worden uitgewisseld. Elk jaar wordt een ander thema gekozen voor de uitwisseling. In 2003 was het thema industrieel erfgoed, dit jaar werd geopteerd voor kinderboekillustraties. De invulling van de uitwisseling voor bestaat erin dat door beide instanties een tentoonstelling is samengesteld, respectievelijk één over de West-Vlaamse en één over de Westfaalse kinderboekillustratoren. Door de provincie West-Vlaanderen werden 12 illustratoren geselecteerd, die allemaal in West-Vlaanderen geboren zijn. Het zijn: Greet Bosschaert Sabien Clement Carll Cneut Gerda Dendooven Johan Devrome Goele Dewanckel Pieter Gaudesaboos Marjolein Pottie Katrien Thant Isabelle Vandenabeele Klaas Verplancke Anne Westerduin Verder vindt U meer informatie over deze twaalf West-Vlaamse illustratoren van kinderboeken. De volledige tentoonstelling omvat 60 kaders met werken van West-Vlaamse tekenaars. Een selectie hieruit wordt in het najaar van 2004 op twee verschillende plaatsen in Westfalen getoond. Eerst is ze te zien in het Landeshaus in Münster van 10 september tot en met 8 oktober Aansluitend wordt de expo overgebracht naar Haus Nottbeck, een literair museum, in Warendorf van 15 oktober tot en met 7 november In de eerste locatie in Duitsland worden de West-Vlaamse en de Westfaalse tentoonstelling samen, naast mekaar, in dezelfde ruimte gebracht. Op die manier worden de Westfaalse en de West-Vlaamse illustraties met elkaar geconfronteerd zodat het publiek mogelijke overeenkomsten of verschillen kan ontdekken. Ook het samenbrengen van kunstenaars en het stimuleren van nieuwe contacten is een belangrijke drijfveer voor de culturele samenwerking tussen West-Vlaanderen en Westfalen-Lippe. In Haus Nottbeck, de tweede tentoonstellingslocatie, worden de twee tentoonstellingen niet gelijktijdig maar na mekaar gebracht. Provinciehuis Boeverbos - Koning Leopold III-laan 41 B-8200 Sint-Andries Telefoon Fax

2 In 2005 zijn de Westfaalse en de West-Vlaamse tentoonstelling in West-Vlaanderen te zien. Als tentoonstellingslocatie werd geopteerd voor het Provinciaal Hof op de Markt in Brugge. De West- Vlaamse tentoonstelling zal daar in zijn totaliteit getoond worden van 30 januari tot en met 16 maart Direct erop aansluitend is het de beurt aan de Westfaalse kinderboekillustratoren die van 23 maart tot en met 1 mei 2005 hun kunnen aan het Vlaamse publiek zullen tonen. Voor de West-Vlaamse tentoonstelling werd de originele titel In de wolken gekozen. Als provincie zijn we in de wolken met de grote keur aan illustratoren die hun wortels in West- Vlaanderen hebben. De titel verwijst ook naar de dromerige, fantasierijke kinderwereld, kinderen lopen, gelukkig maar, vaak met het hoofd in de wolken... Op wolken lopen, een wolk van een baby... zijn enkele andere connotaties die spontaan opkomen bij het horen van de titel. Bij de tentoonstelling verschijnt een catalogus waarin mevrouw Marita Vermeulen, deskundige op vlak van kinderboekillustraties, in de inleiding de historiek van het geïllustreerde Vlaamse kinderboek schetst. Per illustrator is er ook een korte bespreking van hun specifieke tekenstijl.

3 De universele beeldtaal van Vlaamse illustratoren Begin 20 ste eeuw stond het Vlaamse kinderboek nog in zijn kinderschoenen en in illustratief opzicht gebeurde er vrijwel niets. Terwijl in buitenlandse producties de wereld van het fantastische of sprookjesachtige overheerste, kwamen in Vlaamse boeken, zelfs als het om sprookjes ging, herkenbare scènes uit het dagelijkse leven, uit de keuken zeg maar, naar voren. Wat zo mooi van start leek te gaan, werd in de kiem gesmoord met het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Vooral vertalingen van buitenlandse boeken kregen een plek in de Vlaamse bibliotheken. Het genre boeken dat toen gekozen werd, waren voornamelijk diegene die de toenmalige vooropgestelde pedagogische of religieuze visie onderschreven. Het was pas in de jaren 50 dat België eindelijk overstag ging voor die ene betoverende, immer perfecte prentenboekenfiguur van eigen bodem: Tiny. Na de gruwel van de Tweede Wereldoorlog doken lezers met plezier weg in deze wonderschone wereld van Tiny. Zelfs nu, nu Tiny reeds ouder dan 50 is, verschijnen er nog steeds talloze prentenboeken over de hele wereld die volgens hetzelfde suikerzoete principe geconcipieerd worden. In de jaren 60 en 70 maakten onder meer de Nederlandse Annie M.G. Schmidt en illustrator Fiep Westendorp furore. Toch waren het hoofdzakelijk de roergangers van de Vlaamse uitgeverij Averbode - waar de katholiek geïnspireerde kinderbladen Zonnekind, Zonnestraal en Zonneland verschenen - die zich bewust waren van de zeggingskracht van een goede illustratie. Deze Averbodebladen werden een kweekvijver voor getalenteerde illustratoren, waar onder andere Klaas Verplancke zijn leerschool vond. Terwijl in de jaren 70 kinderboeken vooral maatschappelijke en psychologische problemen naar voren schoven, werd in de jaren 80 plots aandacht besteed aan de esthetische kwaliteiten van het kinderboek. Ook kregen literaire kwaliteiten voor het eerst de bovenhand op de pedagogische. Een gevolg van deze nieuwe wendingen binnen het Vlaamse kinderboekenlandschap is de uitreiking van de Premio Grafico op de internationale boekenbeurs van Bologna in 1984 aan Gregie de Maeyer. Hij nam deze prijs als eerste Vlaming in ontvangst. Vele illustratoren, auteurs en uitgevers werden meegesleept door het talent en de tomeloze energie van Gregie de Maeyer. Een andere mijlpaal in het Vlaamse prentenboekenland was in 1983 de publicatie van Kleine Adam van Mariette Vanhalewijn en Rita Van Bilsen. Dit boek gooide hoge ogen vanwege de prachtige esthetiek, de uitgebalanceerde kleurkeuze die de sfeer van het verhaal wist te treffen en de fenomenale vormbeheersing. In zekere zin staat de gehele inhoud van dit boek symbool voor wat er in de daaropvolgende jaren op illustratief vlak gebeurde: kleine Adam wil alles wat lelijk is in de wereld wegvegen en in schoonheid hertekenen. Waar tot halverwege de jaren 90 de tekst primeerde op het beeld, gebeurt tot op heden steeds vaker het omgekeerde. Als gevolg van de intensieve zoektocht van uitgevers naar goede illustratoren, beschikt Vlaanderen over een keur van illustratoren. Een bezoek aan internationale boekenbeurzen bewijst dit ook. De Vlaamse prentenboeken van vandaag hebben een kwaliteit en diversiteit waar gerenommeerde buitenlandse uitgevers alleen maar van kunnen dromen. Het Vlaamse prentenboek bestaat en wordt gezien.

4 Greet Bosschaert 1964 Brugge 1998: Internationale illustratorenwedstrijd Prijs van de stad Hasselt (België) 2003: nominatie Illustrale 2003 Ronse (België) Met elk nieuw boek dat Greet Bosschaert illustreert, ontwikkelt zij haar vermogen om met enkele suggestieve penseelstreken een hele wereld te evoceren. Greet Bosschaert illustreert vooral boeken waarin een sociaal probleem aan de orde is. Haar illustraties geven de complexiteit van een gegeven aan zonder alles voor de lezer in te vullen. Sabien Clement 1978 Kortrijk Belangrijkste onderscheiding: 2003: Boekenpluim voor Jij lievert (België) Sabien Clement lijkt de gedachte te huldigen dat een illustrator poëzie niet mag openen met voor de hand liggende of betekeningvernauwende beelden. Clements lijntekeningen doen soms denken aan de illustraties die Lucebert bij zijn poëzie maakte. Het tekenen van Clement lijkt soms op schrijven, zij schrijft lichamen uit, laat ze dansen, spelen, voelen. Carll Cneut 1969 Roeselare 2001: Honourable Mention Bologna Ragazzi Award voor Woeste Mie (Italië) 2003: Gouden plaque Bratislava / Bibiana (Slovakije) voor Mijnheer Ferdinand en Het ongelooflijke liefdesverhaal van heer Morf 2004: Boekenpauw voor Mijnheer Ferdinand (België) Carll Cneut beschikt als geen ander over het vermogen om de kern van een tekst in een beeld te vangen. Hij probeert de vorm steeds tot de essentie terug te voeren waardoor ze in elk land herkenbaar zijn. Je zou bijna van pictogrammen kunnen spreken ware het niet dat de bijzondere

5 compositie ervan, maakt dat je aan die sobere vorm niet alleen een specifieke inhoud maar ook een gevoel gaat koppelen. Gerda Dendooven 1962 Kortrijk 2001: Gouden Uil voor Luna van de boom (België) 2004: Jeugdboekenprijs voor Dokter Deter van Toon Tellegen (Oostenrijk) Schrijver/illustrator Gerda Dendooven slaagt er steeds opnieuw in om in tekst en tekeningen tegengestelde emoties en vragen op te roepen. Ze hecht veel belang aan de abstracte inhoud van het verhaal en ze is er zich van bewust dat ze de lezer sleutels moet aanreiken via concrete vormen en symbolen. Dendooven bouwt deuren en vensters in, maar de lezer bepaalt zelf hoe hij zich toegang tot de inhoud verschaft. Johan Devrome 1966 Roeselare 1999: Die besten 7 Bücher für junge Leser FOCUS und Deutschlandradio voor Wie man seine Eltern erzieht (Duitsland) 2000: 2e Prijs Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen (KJV) voor Mosje (België) 2000: Nominatie Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen (KJV) voor Ik voel iets (België) Johan Devrome zoekt naar een vrijere lijnvoering en experimenteert met kleurvlakken en vlekken. Tegelijk stelt hij zich steeds respectvol op tegenover de tekst waar de inhoud en de sfeer geheel op aansluiten. Alhoewel zijn figuren uit de verschillende boeken nauwelijks met elkaar vergelijkbaar zijn, toch hebben ze steeds één iets gemeen namelijk: dynamiek. Goele Dewanckel 1959 Roeselare 1999: Boekenpauw en Ragazzi award / special mention Bologna voor Zeg me dat het niet zal sneeuwen (Italië)

6 2003: Vlag en wimpel voor Ik verveel me nooit - CPNB (Nederland) Goele Dewanckel heeft een hekel aan versiering: ze brengt elk beeld tot zijn essentie terug, er is geen decor. Ze combineert kleuren die vloeken met elkaar en maakt er een schokkend en harmonieus geheel van. Zoals ze voor zichzelf meedogenloos de ruimte afbakent waarbinnen het beeld tot stand komt, zo sluit ze voor de lezer meedogenloos elke route af die hem van de emotie zou kunnen wegleiden. Pieter Gaudesaboos 1979 Brugge 2004: Nominatie Jonge Gouden Uil voor Roodlapje (België) 2004: Boekenpluim voor Roodlapje (België) Met Pieter Gaudesaboos kreeg het Vlaamse prentenboekenlandschap er een opmerkelijke vormgever bij. Gaudesaboos slaagt erin om herkenbare soms banale vormen in een verrassende compositie te laten oplichten en een nieuwe betekenis te geven. Marjolein Pottie 1970 Roeselare Belangrijkste onderscheiding: 1997: Boekenpauw voor Muu (België) Marjolein Pottie heeft van in het begin een heel eigen, vriendelijke en uitnodigende stijl. Of het nu gaat om een prentenboek of om een leesboek voor prille lezers, ze zet aanraakbare figuren neer, aangezet met stevige contouren en streeft een goede weergave van de tekst na. De logische structuur in de opeenvolging van de prenten zorgt ervoor dat het verhaalverloop ook voor zeer jonge kinderen doorzichtig wordt.

7 Katrien Thant 1975 Tielt Belangrijkste onderscheiding: 2004: Shortlist Kinder- en Jeugdjury 2004 voor Boldo (België) Katrien Thant beschikt over het vermogen om sfeer en emotie te verankeren in eenvoudige scènes. De tekst leest veel enger dan de illustraties dat doen en dat toont aan dat deze illustrator in vorm en in kleur meer te vertellen heeft dan in woorden gevat kan worden. Isabelle Vandenabeele 1972 Blankenberge 1998: eervolle vermelding Illustratorenwedstrijd Vlaamse Reuzen voor Reuze (België) 2001: Boekenpluim voor Kind (België) 2004: Zilveren Penseel voor Rood Rood Roodkapje (Nederland) Isabelle Vandenabeele brengt in haar prenten nuances en sferen aan en zet vormen en figuren in een spannende compositie tegenover elkaar. Vandenabeele hecht veel belang aan het ritme in een boek. Voor haar is een boek een totaalconcept waarin lay-out, belettering en illustraties op elkaar inspelen. Klaas Verplancke 1964 Zwevegem 2001: Bologna Ragazzi Award voor Ozewiezewoze (Italië) 2003: Boekenpauw voor Heksje Paddenwratje (België) Het werk van Klaas Verplancke weerspiegelt vakmanschap en een veelkantige persoonlijkheid. Zijn vormen techniekbeheersing zijn fenomenaal, hij werkt zowel ambachtelijk als met de computer. De ene keer zijn de prenten speels en gedetailleerd op het overdadige af, een volgende keer zijn ze verstild en complex.

8 Anne Westerduin 1945 Oostende 1995: Boekenpauw (België) 1997: Selectie Premi internacional Catalonia D il.lustracio (Barcelona) In functie van het verhaal maakt Anne Westerduin keuzes omtrent de rol van haar illustraties. Ook al zie je in de penseelstreken telkens dezelfde hand toch slaagt Anne Westerduin er in zeer verschillende sferen te creëren. Meer dan in ingehouden en afstandelijke verhalen komt deze illustrator op dreef wanneer ze uitdrukking mag geven aan actie en emotie. uit: In de wolken (cat.), inl. door Marita Vermeulen, 1994: Provincie West-Vlaanderen - Brugge