Verslag bijeenkomst Afsluitdijk 2 mei 2017 over duurzame energie / gebiedsontwikkeling

Transcriptie

1 Verslag bijeenkomst Afsluitdijk 2 mei 2017 over duurzame energie / gebiedsontwikkeling Rijkswaterstaat en De Nieuwe Afsluitdijk (DNA) organiseerden op 2 mei 2017 vanaf uur een bijeenkomst voor bewoners, bedrijven en andere belangstellenden in het Routiers Restaurant te Zurich. De bijeenkomst ging over de opgave van Rijkswaterstaat voor een energieneutrale Afsluitdijk en over de brede gebiedsontwikkeling die DNA in gang zet voor het gebied Makkum-Zurich. De bijeenkomst stond onder leiding van onafhankelijk gespreksleider Jannemarie de Jonge. Voor een toelichting waren medewerkers van Rijkswaterstaat, DNA, provincie Fryslân en gemeente Súdwest- Fryslân aanwezig. De lijst met deelnemers vanuit het gebied is bijgevoegd (bijlage 1). Jannemarie de Jonge heet iedereen namens Rijkswaterstaat en DNA welkom. Fijn dat zoveel mensen aanwezig zijn. Het eerste deel van de bijeenkomst bestaat uit drie korte toelichtingen. Het grootste deel van de bijeenkomst is voor het gesprek in groepen. Die zijn door de grote opkomst wat groter dan vooraf bedacht. Tot slot zal de bijeenkomst gezamenlijk worden afgesloten. Als eerste geeft Bert Wijnsma van DNA een overzicht van de speerpunten van DNA op het gebied van recreatie en toerisme, natuur en duurzame energie. Een aantal projecten is al in gang gezet, zoals de Vismigratierivier en de bouw van het Afsluitdijk Wadden Center. DNA wil daarnaast met de bewoners en bedrijven volgende stappen zetten voor kwaliteitsverbetering en vergroting van de leefbaarheid. Voor het gebied Makkum - Zurich wordt een brede gebiedsaanpak in gang gezet. Nu veel projecten gekoppeld aan de Afsluitdijk van de grond komen. Programma DNA richt zich nu op de verdere economische ontwikkelingen in het gebied Harlingen, Zurich, Makkum (fase 2), waarbij toerisme, recreatie, OV-ontwikkelingen, verbeteren van de leefbaarheid, natuur- en landschap belangrijke speerpunten zijn. DNA wil met het gebied in gesprek over ideeën, wensen en mogelijkheden. Bert roept op om daarmee te komen. Gerbrand Naeff van Rijkswaterstaat begint zijn verhaal met een korte beschrijving van het project Afsluitdijk. Voor de bijeenkomst vanavond zijn vooral de nieuwe pompen van belang die bij het sluiscomplex van Den Oever worden aangebracht. De pompen vragen veel energie, vergelijkbaar met het elektriciteitsverbruik van ruim 7000 huishoudens. Rijkswaterstaat staat voor de opgave deze energie duurzaam op te wekken. Nog meer windenergie is vooraf uitgesloten; het meest kansrijk is zonne-energie. Daarvoor zoekt Rijkswaterstaat maximaal 29 ha ruimte op de Afsluitdijk en op de Koppen. Daarbij denkt Rijkswaterstaat aan realisatie op eigen grond in de verkeersknopen van de A7

2 bij Den Oever en Zurich en op de dijk bij Breezanddijk. Wilt u hierover meedenken: waar zou dit wel/niet kunnen en onder welke voorwaarden? Yttje Feddes, landschapsarchitect van het bureau Feddes-Olthof, heeft voor Rijkswaterstaat nader verkend hoe zonnevelden kunnen worden ingepast bij Den Oever, Breezanddijk en Zurich. In de bijlage zijn de eerste denkrichtingen met illustraties uitgewerkt. Het zijn nog geen plannen, maar verbeeldingen. Aan de hand daarvan kan met iedereen meer concreet worden besproken wat in elk deelgebied belangrijke uitgangspunten zijn en hoe daaraan kan worden voldaan. Een paar mensen geeft direct een reactie. Opgemerkt wordt dat met de gepresenteerde illustraties een vrij rommelig totaalbeeld lijkt te ontstaan, de vraag wordt gesteld waarom de dijk zelf niet wordt benut, of rekening is gehouden met vogels / ecologie en hoe zonnepanelen passen bij de inzet op toerisme, recreatie en natuur. In de groepen komen deze punten uitgebreider aan de orde. Bij de bespreking in de groepen is een groot aantal reacties gegeven en aangetekend op de posters en op kaarten. Een overzicht van deze reacties is opgenomen in bijlage 2. In de plenaire terugkoppeling komen de vragen naar voren over de techniek en worden diverse suggesties gegeven om de oppervlakte van de zonnevelden flink omlaag te brengen. Zou dat niet kunnen door een smart grid aan te leggen, efficiëntere panelen te gebruiken, meer of grotere turbines te gebruiken in Windpark Fryslân, of waterkracht beter te benutten. Wat betreft de locaties zien veel mensen veel mogelijkheden bij Breezanddijk en ook op de Afsluitdijk zelf. Daar worden echter ook vraagtekens bij geplaatst. Zijn zonnevelden op water wel mogelijk in verband met golven en ijsgang, wat betekenen zonnepanelen op de dijk voor de waterveiligheid? Het gebied rond Zurich krijgt het met de duurzame energie-opgave voor windenergie al flink voor de kiezen. Een aantal mensen vindt dat het daarmee genoeg is. Ook wordt gewezen op de natuurwaarden van de bomen in het knooppunt, de waarde voor broed- en trekvogelonderzoek, het belang van de gronden voor de pachters en voor andere gebruikers. Ook hebben mensen meegeholpen aan schetsen waarop locaties in het knooppunt zijn gemarkeerd die weinig belangen lijken te schaden. Joost van de Beek, projectmanager van het project Afsluitdijk sluit de bijeenkomst af met de volgende samenvatting en afspraken: Rijkswaterstaat heeft veel gehoord. Het duizelt nog een beetje. Het is goed om alle opmerkingen en suggesties te laten bezinken en de reactie in een volgende bijeenkomst aan u voor te leggen. Dat zal een bijeenkomst zijn voor het hele gebied, van de Kop in Noord-Holland, de Afsluitdijk tot de Kop in Fryslân. Ook zal voor een aantal onderwerpen aparte gesprekken worden gevoerd. Als iemand een individueel belang heeft, meldt u dan via afsluitdijk@rws.nl voor een gesprek. Het verslag van de bijeenkomst wordt snel rondgestuurd.

3 ~Q-''LKO ~ 15't- 2. v~2i ~'(~-~~.t rt' jk 2C9 l ~r~,~~~ ~L-~~Le~ ~~~~ ~/ ~ V ~ G ~Z~ I~ 5~~~~ ~ cam. ~c~ c~gn!~`~ / ~ Q~~CP~ ~~~~i~~r~ylq ~cf~ ~Sop~:~~c,~ ~ ḻocrs~ ~+~r~,~ -~~ W P~ d, ~ ~ ~ C~ - -~' Z~ ~r~ ~5~~~ t~r~~~~l.c~~ ~r~r i~'i~ ~;. ~ ~ ~ ~(~c. ~~r-e~~y`.g C~ ~~~ Q~zc~ ~e2 ~~ C/eG~~..SGrl~' ~~ ~ ~~k-~ c~ ~ ~Z~~ P ~~ ~ ~`" ~ ~ ~~ ~ ~~ ~ s -~ Ca ~J V ~ ~ ~^.e ~- ~j ~s ~~ 'V1~.Q.~, o~,~ c~ ~4-t -Ll{Z e` ~ ~ S') I ~~ ~ZG~~n 1~ c~n5~2g i ~rc~r,~~ I Co~-,n~t~. ~1 cis ~'vz~z~~~ A2~~h ong G?~~G~ ~~ ~ ~~ ~j jg~,. ~~ ~cs~ ~~ l'~ u ~`c J l~ Ivy, - l~ ~.a,,~.~-~ 1,.~ ~.5 ~. ~', l r ~ ~~ o c c~r~o ~ Imo W.erg ~ d ~ Q ~ ~o~@ C~~e r ~ ~. ~~ ~ ~~ ~ ~~ h~~~k~~m, n ~~ s _ ~~v ~ ~,,~~ ~v ~ ~~ ~~ ~.~ Q ~2~~ ~~. ~ ~~ A~~~~ 6~l~Jh~ ~~~~t X11. s ~ ~a~ (~ {~I~-c.t _~~n `r ~y s,~~ ~; ~~ ~,~~~ ~~a~ C~P,(/h S`~ ~~i~z~zt~~~,

4 Bijlage 2 Overzicht van de opmerkingen stakeholdersbijeenkomst 2 mei 2017 Ruimtelijke inpassing: algemeen Maak meer gebruik van de echte RWS-terreinen, zoals de ruimtes rond sluizen en dammen. Ook op grote afstand kan schittering hinderlijk zijn. Plaats een groot dak over de heftorens bij de spuisluizen en leg daar dan de panelen op. Concentreer de energieopgave op één locatie. Zorg er voor dat het landschap niet verrommeld. Als het ten koste van natuur gaat; dan compenseren. Waarom wordt niet gezocht naar 29 hectare op een locatie buiten het Afsluitdijk-gebied? Plaats de panelen nog dichter bij de pompen, bijvoorbeeld in het water. Bij de kop Noord-Holland (Den Oever e.o) Langs de weg moet het wel kunnen. Van het weghalen van de bosschages aan de oostkant van Den Oever heeft niemand last. Strook bij Den Oever is een goede locatie waar niemand last van heeft. Als er zonnepanelen worden geplaatst op Robbenplaat blijft er weinig ruimte over voor andere ambities op deze locatie. Bij Breezanddijk Maak hier een mooi eiland van toeristisch aantrekkelijk / de moeite waard om te stoppen zonne-energie-eiland. Minste last, opspuiten eiland, combinatie met natuur en recreatie. Maak hier wat moois van: verdiepte panelen, taluds, drijvende opstelling. Het plaatsen van panelen op Breezanddijk is de verstandigste optie. Zet een bord bij Breezanddijk waarop staat hoeveel energie er wordt/ is opgewekt. Bij de kop Friesland (Zurich e.o) Bij de kustzone: Waddenkant panelen. Deze hoek krijgt al genoeg voor de kiezen (wind). Bij de modellen: verrommeling. Natuur, toerisme etc. kostbare grond. Als er echt panelen moeten komen in de knoop Zurich, maak er dan een sieraad voor het landschap van. Wordt het hele bos in knooppunt Zurich gekapt? Het bos in knooppunt Zurich is oorspronkelijk aangelegd als natuurcompensatie. Er wordt broed- en trekvogel onderzoek uitgevoerd in knoopput Zurich met belangrijke resultaten. Laat knooppunt Zurich zoals het is! Bij Windpark Fryslân: Zon in combinatie met de windmolens. Plaats extra molens/ grotere turbines bij Windpark Fryslân.

5 Bij de dijk De dijk is de dijk; de koppen horen daar niet bij. Kijk toch nog eens goed naar het dijktalud. Bijvoorbeeld een dunne langgerekte streep met panelen op de dijk. Lijnopstelling langs de Afsluitdijk. Techniek Smartgrid bespaart circa 20 ha dan heb je nog maar 10 ha nodig. Daarvoor is nodig samen te werken met de buren; de gemeenten Hollands Kroon en Súdwest Fryslân. Getijde-energie: dan heb je geen 29 ha zon nodig. Kunnen zonnepanelen op het water tegen ijsgang? Pas krui-ijzers toe bij Breezanddijk om de panelen tegen ijsgang te beschermen. Combineer verschillende vormen van duurzame energieopwekking (zon, wind en water). Wordt spuien wel voldoende gebruikt? Proces Maak brokken (per locatie) en bespreek die de volgende keer met de stakeholders. Een bijeenkomst voor zowel stakeholders uit Noord-Holland als Fryslân. Volgende bijeenkomst voor hele gebied met verdere uitwerkingen. Er zouden toch ecologen aanwezig zijn? Diversen Op een aantal locaties in het zoekgebied zitten pachters. Hoe wil RWS hier mee omgaan? Worden er alternatieve locaties aangeboden? Er zit veel aan vast voor veehouders (aantal koeien dat gehouden mag worden). Gaat RWS nu een energieleverancier worden? De opwekking van energie en het gebruik hiervan is niet op hetzelfde moment. RWS zet al jaren in op natuur en recreatie. Dat betekent geen zonnepanelen op de dijk en koppen.

6 Bijlage 3 Verkenning Zonne-energie Afsluitdijk aanknopingspunten Projectgebied Knooppunt Zurich Dijkvak Krwz- Zurich Kornwerderzand Dijk Nij Hiddem-Houw Breezanddijk Dijk Den Oever Monument Technische randvoorwaarden Efficiënte aansluiting op het net mogelijk maken Trafostation nodig (±1 per 5 hectare) Afscherming nodig: hek 2 meter hoog of sloot 3 á 4 meter breed Langs weg obstakelvrije zone (zie tabel) Bij huidige stand techniek: opstelling zuid of oost-west (zie schema) Voorbeeld Transformatorhuis Hek Obstakelvrije ruimte Tabel obstakelvrije ruimte Schema bezonning Toepassingen Op land Op taluds Op het water Langs en op wegen Drijvend Pergola s boven parkeerplaatsen toepassing op zuidzijde talud Drijvend opstelling zuid talud aanpassen aan de optimale hellingshoek zonnepanelen Solar-road Drijvend met vlakke opstelling opstelling oost-west Taluds langs wegen Ingepast binnen grondwal en water In een rietland Plaatsing gelijk aan het relief Tussen dijk en weg Verdiepte ligging Workshop landschappelijke inpassing

7 Verkenning Zonne-energie Afsluitdijk Knooppunt Den Oever RECREATIEF BOSJE AANLOOP AFSLUITDIJK WONINGEN BOS MET ECOLOGISCHE WAARDE recreatieve zone zicht op de Afsluitdijk zicht op Zuiderhaven HISTORISCHE DIJK Ruimtelijke aanknopingspunten Den Oever VERHARD AANZICHT RIJKSMONUMENTEN GROEN AANZICHT FIETSPAD SCHOOTSCIRKELS Grondgebied Rijkswaterstaat Ruimtelijke aanknopingspunten Robbeplaat Modellen Model zuid hellingen Model vlak blijven, taluds groen houden Model knooppunt Maximaal beschikbaar circa 15 hectare Knooppunt bestaande situatie Grondwallen kazematten behouden Zonnepanelen tussen de hoofdbanen van de A7 Model zuid hellingen Model vlak blijven Verdiepte ligging op het sluiseiland Ruimte voor zonnepanelen op Robbeplaat Advies landschappelijke inpassing Feddes/Olthof landschapsarchitecten

8 Verkenning Zonne-energie Afsluitdijk Breezanddijk overhoek EILAND VAN DUURZAAMHEID EN ECOLOGIE bredere en hogere dijk overhoek te handhaven objecten: 1 tankstation 2 trafostation windpark 3 camping 4 Bleu energy 5 Defensielocatie Ruimtelijke aanknopingspunten Grondgebied Rijkswaterstaat Maximaal beschikbaar circa 25 hectare Modellen Model taluds Model verdiepte ligging Model maximaal Model taluds Model Verdiepte ligging zonnepanelen Referentie drijvende opstelling Referentie drijvende opstelling Profiel model taluds Profiel model verdiepte ligging Profiel model maximaal Advies landschappelijke inpassing Feddes/Olthof landschapsarchitecten

9 Verkenning Zonne-energie Afsluitdijk Knooppunt Zurich HISTORISCHE KUSTLIJN uitzichtspunt GROENE RAND LANDSCHAP ZEEDIJK restaurant en busstation BOCHT A7 GROENE RAND LANDSCHAP Ruimtelijk aanknopingspunten Grondgebied Rijkswaterstaat Maximaal beschikbaar op taluds en vlak maaiveld totaal circa 43 hectare Modellen Model Aanlanding Friese kust zichtbaar maken Model Rietland Model Binnen het knooppunt Model Bocht van de A7 benadrukken Profiel dijkvak Kornwerderzand - Friese kust bestaande situatie Profiel dijkvak Kornwerderzand - Friese kust zonnepanelen tussen dijk en snelweg Impressie zonnepanelen op talud Zonnepanelen op de taluds Verdiepte ligging zonnepanelen Rietland Landschappelijke inpassing Zonne-energie Afsluitdijk