Energie-efficiënte verlichting in gebouwen

Transcriptie

1 Energie-efficiënte verlichting in gebouwen Catherine Lootens Agenda Groen Licht Vlaanderen Grootheden in lichttechniek Energiebesparing Subsidiebeleid in Vlaanderen Energie Prestatie Regelgeving Aanbevingen GreenLight Program 1

2 Groen Licht Vlaanderen Verbonden met het Laboratorium voor Lichttechnologie KaHo Sint-Lieven Campus Rabot Departement Industrieel Ingenieur Gebroeders Desmetstraat Gent 09/ Contact Website: Contact: info@groenlichtvlaanderen.be Contactpersoon: Catherine Lootens Projectleiders: Lieven De Strycker (vakgroep Elektronica) Peter Hanselaer (vakgroep Wiskunde -Fysica) 2

3 Consortium Bestaande uit een 20-tal bedrijven: Verlichtingssector Non-profit Bedrijven Studiebureaus Wordt nog uitgebreid Partners 3

4 SEEVI Stimuleren van Energie-Efficiënte Verlichtingstoestellen en Installaties IWT-TIS project: Thematische Innovatie Stimulering Omschrijving Kyoto protocol: Belgie CO 2 emissie 7.5% (1990 vs ) REG decreet EPR sinds 1 januari 2006 (EPU: kantoren en scholen) bouwvergunningen/jaar Aanzienlijke energiebesparing kan gerealiseerd worden in Ontwerp van gebouwen Installaties Stimuleren energie-efficiënte verlichting bij specifieke doelgroepen 4

5 Doelgroepen Voorschrijvers: Bouwheren, Facility Managers, Intermediairen Architecten, Aannemers, Installateurs, Ingenieurs Overheden, Gemeentes, Instellingen Potentiële Innovatoren: Verlichtingsfabrikanten Ontwikkelaars, designers Federaties Motivatie Kennisverspreiding Vertrouwen brengen in nieuwe technologieën Onvoldoende aandacht voor integratie van innovatieve verlichting in design Innovatie stimuleren in Vlaanderen 5

6 Zwaartepunten Organiseren van kennisverspreiding via Website, Nieuwsbrief, Publicaties, Voordrachten Database energiezuinige toestellen Technologiewacht voor bedrijven Nieuwe technologieën verspreiden Bedrijven, scholen pro-actief aanspreken ivm. Energieefficiënte verlichting: Subsidies, GreenLight Program Vertrouwen brengen in innovatieve ontwikkelingen Folders Groen Licht Vlaanderen Feiten en Mythes rond spaarlampen 6

7 Website Energiebesparing met beter licht Kunstlicht Daglicht Automatisatie 7

8 Hoe energiebesparing bereiken? Kunstlicht: Efficiënte lichtbron Optiek met een hoog rendement Elektronische voorschakelapparatuur Optimalisatie van de lichtuitstraling, goed lichtplan Motivatie Elektriciteitsverbruik Verlichting 35-45% in kantoren Tot 70% in scholen ~30% in industrie (~15% in woningen) Besparingspotentieel kan oplopen tot 50% (kw) Terugbetalingstermijn maximaal 5 jaar 8

9 Kies voor efficiënte lichtbronnen Specifieke lichtstroom liefst > 50 lm/w Voorkeur: Lineaire Fluorescentie lampen: T5 Compact Fluorescentie Lampen met steekfitting (geen geïntegreerde ballast): bij voorkeur 4-pins (voor EVSA, dimming mogelijk) Gasontladingslampen: HID lage vermogens (20W, 35W) LED Kies voor efficiënte armaturen Rendement of LOR liefst >70% Voorbeeld: Lamp : 58W lm Rendement optiek (η, LOR): 90% Armatuurlichtsterkte : 4500 lm Lichtverlies : 500 lm 9

10 Kies voor een efficiënte ballast CELMA: National Manufacturers Associations for Luminaires and Electro Technical Components for Luminaires ( Ballast Guide Issue 3: Publicatie rond de toepassing van richtlijn 2000/55/EC met de vereisten voor energie-efficiëntie van voorschakelapparatuur voor fluorescentieverlichting EEI (Energy Efficiency Index): Klasse A aanbevolen A1,A2,A3: Elektronische voorschakelapparaten Dimming enkel mogelijk met EVSA Klasse C (conventionele, klassieke ballast) verboden vanaf 21 november 2005 Kies voor efficiënte lichtplanning Laat u adviseren door lichtspecialisten Lichtplanning gebeurt via software: Bvb. Relux Professional

11 Resultaat Beter Licht Lager Verbruik Kleinere Factuur Besparen door minder branduren Goede daglichttoetreding Daglichtafhankelijke regeling Centraal Lokaal Bewegingsafhankelijke dimming Bewegingsafhankelijke schakeling Klokgestuurde veegpulsen Domotica 11

12 Daglichttoetreding Daglicht ontwerp: meer dan enkel veel licht binnen laten Gecontroleerd binnenbrengen: goed binnencomfort Verblinding vermijden Oververhitting vermijden: geïntegreerd ontwerpen Teveel daglicht is niet energiezuinig Meer koeling en verwarming bij grote glasoppervlakken Daglichtfactor Verhouding van hoeveelheid licht binnen en hoeveelheid licht buiten Bij een daglichtfactor van 5, is er door daglicht een verlichtingssterkte van 500 lux gedurende 70% van de kantooruren 12

13 Daglichtafhankelijke regeling Centraal: DALI (Digital Addressable Lighting Interface):universele standaard EVSA A1 Schakelen of dimmen (tussen 1 100%) Aanwezigheidsdetectie kringen kunnen onafhankelijk gestuurd worden Daglichtafhankelijke regeling Lokaal Eén lichtsensor per armatuur Geschikt voor nieuwbouw en renovatie 13

14 Bewegingsafhankelijke Dimming Dimt het licht bij afwezigheid naar een vooraf ingesteld niveau Bewegingssensor Bewegingsafhankelijke Schakeling Bewegingssensor Wachttijd Waarnemingshoek Uitschakelen 14

15 Domotica Wooncomfort Rationeel Energiebeheer Veilig Wonen Multimedia Bedieningscomfort Domotica & REG Bij dageraad wordt alle verlichting uitgeschakeld waar voldoende daglicht aanwezig is. Het is niet mogelijk om de tuinverlichting in te schakelen wanneer er buiten voldoende daglicht aanwezig is. In de winter wordt er maximaal gebruik gemaakt van de passieve zonne-energie en gaat de zonnewering bij fel zonlicht minder vlug open, zodat de verwarming met minder energie de comfort temperatuur bereikt. 15

16 Domotica & REG Verlichting wordt automatisch uitgeschakeld wanneer ze langer dan 60 min. blijft branden (garage, kelder) U tot 50% kunt besparen op de verlichting van de kinderkamers. Door het gebruik van aanwezigheidssensoren blijven de kinderkamers niet nodeloos verlicht. Als het donker is, wordt de verlichting van uw oprit en uw garage automatisch ingeschakeld wanneer u de garagepoort opent. Indirecte Besparingen Op airconditioning dankzij lagere warmteafgifte van verlichting Langere levensduur van lampen leidt tot lagere onderhoudskost (kost lampen + kost plaatsing) Kies bij moeilijk bereikbare armaturen voor lampen met extra lange levensduur 16

17 Subsidies REG-premies van de netbeheerders: Criteria: Specifiek vermogen, Lichtstudie via Dialux Maximumsubsidie : of 50% van de investering, afhankelijk van de distributienetbeheerder. Supplementaire premies voor dimming en aanwezigheidsdetectie bij GeDIS (Eandis) Verhoogde belastingaftrek : Fiscaal voordeel bij new- en relighting. Maat voor efficiëntie Specifiek vermogen: 2,5 W/m².100 lux voor kantoorruimtes en leslokalen (aanbevolen: 2 W/m².100 lux) 3 W/m².100 lux voor sportzalen en grote hallen 3,5 W/m².100 lux voor een gang Slechte parameter voor winkelverlichting vanwege vele verticale wanden 17

18 Vlaamse Energie Prestatie Regelgeving Verplicht vanaf 1 januari 2006 EPW : woningen Verlichting enkel in EPU: Utiliteitsgebouwen (kantoren, scholen) Enkel voor vaste armaturen Berekening in EPB software: 2 mogelijkheden Forfaitaire (default) waarde: 20W/m² Volgens geïnstalleerd vermogen Manuele berekening Software berekening Forfaitaire waarde Gemakkelijk Maar ongunstige waarde: 20W/m² E-peil eis is moeilijk haalbaar Andere extreme energiebesparende technieken zullen moeten worden toegepast om E

19 Volgens geïnstalleerd vermogen Beter E-peil Complexer (kan manueel of via geaccrediteerde software voor lichtplanning) Invloed van Armatuur Schakelende systemen Modulerende systemen Kunstlichtaandeel Daglichtaandeel Andere aanbevelingen Kies lichte kleuren voor plafond, vloer en muren en hou ze proper Doe geen aanpassingen aan commercieel te verkrijgen armaturen Zorg voor een goed onderhoudsplan van de armaturen Gebruik lampen met goede referenties Let op bij Koelruimtes vanwege lage temperatuur Stockruimtes en sporthallen vanwege plafondhoogte 19

20 Niet aan te bevelen 38 mm lampen Naakte strips Witgelakte reflectoren Opalen of prismatische diffusoren Hogedrukarmaturen Starters en klassieke voorschakelapparaten Niet aan te bevelen 38 mm lampen Naakte strips Witgelakte reflectoren Opalen of prismatische diffusoren Hogedrukarmaturen 20

21 Niet aan te bevelen 38 mm lampen Naakte strips Witgelakte reflectoren Opalen of prismatische diffusoren Hogedrukarmaturen Niet aan te bevelen 38 mm lampen Naakte strips Witgelakte reflectoren Opalen of prismatische diffusoren Hogedrukarmaturen 21

22 Niet aan te bevelen 38 mm lampen Naakte strips Witgelakte reflectoren Opalen of prismatische diffusoren Hogedrukarmaturen GreenLight Program Initiatief van de Europese Commissie Vrijwillig programma waarbij: Bedrijven en overheden zich verbinden tot het verbeteren van bestaande verlichting en het toepassen en installeren van nieuwe installaties met energiezuinige verlichting. De energiebesparing moet de investering rechtvaardigen en de lichtkwaliteit moet minstens dezelfde blijven 22

23 GreenLight Program Het besparen van energieverbruik door verlichting in heel Europa, om zo de CO 2 - uitstoot en het broeikaseffect te reduceren Besparen op energiekosten Betere verlichting Betere arbeidsomstandigheden Opwaardering gebouwen GreenLight Program Groen Licht Vlaanderen De Europese Commissie contactpersoon: paolo.bertoldi@cec.eu.int ANRE (Afd. Natuurlijke Rijkdommen en Energie) van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap energie@vlaanderen.be 23

24 GreenLight Partner Bedrijven of overheden die vrijwillig het engagement aangaan om hun verlichtingsinstallatie te verbeteren met energiebesparingen als resultaat GreenLight logo, certificaat, promotie Greenlight Award Geen juridische verbintenis Energiebesparing met beter licht 24